MAANDAG 18 AUGUSTUS 1930
No. 6671
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
21ste Jaargang
S)e £cidóoh^0ou^ömt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post ...••••••f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
7 Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Een nieuwe richting, die zegen
rijk kan zijn
Zooals bekend, heeft „Sobriëtas" verle
den week te Utrecht een grooten landdag
gehouden.
Op deze bijeenkomst, die onder presi
dium stond van den heer J. G. Suring,
voorzitter van „Sobriëtas" hebben het
woord gevoerd de zeereerw. heer Terwis-
scha van Scheltinga, directeur van het
Centraal Bureau van „Sobriëtas", en de
zeereerw. pater J. Jacobs M.S.C.
Deze landdag heeft ingeluid de nieuwe
richting van Sobriëtas, waarover ook reeds
in ons blad is geschreven.
Deze nieuwe richting beteekent met een
verandering in wezen. Ook in de nieuwe
richting blijft de drankbestrijding en het
drankdervingsoffer hoofdzaak. Maar in de
nieuwe richting omvat de taak van „So-
óriëtas" mèèr, strekt de actie zich verder
uit, dan tot nu toe.
De zeereerw. heer Terwisscha, zeide in
zijn betoog o. m. het volgende:
Sobriëtas vraagt het offer der onthou
ding en moet het blijven vragen, wil zij
met succes haar strijd tegen den drink-
dwang en de drinkgewoonten voeren.
Aan deze oude, in wezen niet verander
de taak van Sobriëtas, die zij ook in de
toekomst als de hare zal blijven be
schouwen, wordt een nieuwe toegevoegd,
nl. het aankweeken van een geest van so
berheid en levenseenvoud, die zich keert
tegen alle moderne excessen van de ge
notzucht; welke geest zal worden aange
kweekt door het verdiepen van het ver-
stervings- en offermotief. Hierin ligt dan
ook de kern der nieuwe richting.
Dat is duidelijk gezegd.
Sobriëtas beteekent matigheid.
En „Sobriëtas" wil voortaan de matig
heid gaan propageeren, nog wel hoofdza
kelijk, doch niet meer xiitsluitend op het
terrein van het drankgebruik.
„Sobriëtas" heeft verstaan de nooden
en de eischen van onzen tijd!
Onze tijd roept om matigheid op zoo
verscheiden terrein, opdat het nu
levende geslacht zichzelf niet in onmatig
heid verlieze, opdat het niet ten onderga
in genotzucht.
De maatschappij heeft zulk een diepe
en dringende behoefte aan soberheid en
levenseenvoud aan de prediking dezer
deugden door woord en voorbeeld.
Door voorbeeld vooral.
Soberheid en levenseenvoud hebben
vele aanrakingspunten met de deugd van
naastenliefde hierin komen ze ook over
een met deze deugd, dat men ze zoo ge
makkelijk.aan anderen voorhoudt
en als plicht wil opleggen.
„Sobriëtas" wenschen wij veel succes in
de nieuw aangeslagen richting haar ar
beid, waarvan wij in het verleden rijke
vruchten hebben geplukt, kan ook in het
heden en in de toekomst onschatbare be-
teekenis hebben voor de Christelijke be
schaving.
FRANKRIJK.
HET TEXTIELCONFLICT IN NOORD
FRANKRIJK
Bemiddelingspoging mislukt.
De patroonsbonden uit de Noord-Fransche
textiel-industrie, die door den minister van
Arbeid, Laval, waren uitgenoodigd tot een
gemengde vergadering te Parijs, hebben ge
antwoord, dat zij tot hun spijt geen gevolg
kunnen geven aan de invitatie; de toestand in
de plaatselijke industrie, aldus het antwoord,
blijft zorgwekkend en zal binnenkort tot nieu
we productie-verminderingen dwingen, welke
elke bespreking over de loonen nutteloos ma
ken. Nog vóórdat deze beslissing bekend was,
hielden de vakbonden te Rijssel een algemee-
ne vergadering, in den loop waarvan besloten
werd de staking voort te zetten, totdat aan de
:ischen der arbeiders is voldaan.
ZATERDAG BRACHTEN H.M. DE KONINGIN, Z. K. H. PRINS HENDRIK EN H. K. H.
PRINSES JULIANA een bezoek aan Hulst, ter gelegenheid van het 750-jarig bestaan
dezer gemeente. Vanaf het bordes van het Raadhuis slaan de Koninklijke bezoe
kers de voorbijtrekkende optocht, welke gehouden werd, gade
Duivelseiland ontvlucht.
De Times meldt uit Trinidad, dat daar Vrij
dag negen mannen aangekomen zijn, die van
de Fransche strafkolonie op Duivelseiland
ontvlucht waren. Zij hadden tien dagen door
gebracht in een open boot van tien meter
lengte. Zes dagen na hun ontvluchting sloeg
hun boot om in een storm en twee hunner,
door uitputting verzwakt, kwamen om in de gol
ven. De overigen wisten de boot weer over
eind te krijgen en bereikten ten slotte in uit-
geputten toestand Trinidad. Daar zijn zij da
delijk in hechtenis genomen. De gouverneur
van Trinidad heeft zich met dien van Cayen
ne in verbinding gesteld. De mannen waren
gestraft met een ballingschap van vijf jaar
tot levenslang.
het bericht, van de opmarsch der Turksche
troepen op Perzisch grondgebied officieel
wordt tegengesproken evenals de ontvangst
van een nieuwe Turksche nota. De regeering
van Koerdistan zou verklaard hebben, dat de
Koerden, die in het Al ra.^ebied waren door
gedrongen, tot eenige oppositioneele groepen
behooren. De regeering van Koerdinstan zou
al het mogelijke in het werk hebben gesteld,
om den opstandigen Koerden het overschrij
den der grenzen te beletten. Men gelooft, dat
door deze verklaringen de vooruitzichten op
een gunstig resultaat der Turksch-Perzische
onderhandelingen veel grooter zijn geworden
Naar uit Constantinopel wordt gemeld, zijn
de Perzische troepen in het grensgebied op
nieuw met opstandige Koerden slaags ge
raakt en hebben zij dezen een gevoelig echec
toegebracht, waarbij de Koerden veertig doo-
den verloren.
RUSLAND
LEERPLICHT IN RUSLAND.
Vier jaar op het platteland, zeven jaar in
de steden.
Krachtens een verordening der Sovjet-
regeering zal met October a.s. algemeene leer
plicht voor geheel Rusland worden ingevoerd.
Oorspronkelijk bepaalde de Russische onder
wijswet, dat de leerplicht eerst in 1932 zou
worden ingevoerd. In de thans uitgevaardigde
verordening wordt echter bepaald, dat onver
wijld alle vereischte maatregelen voor de in
voering van den leerplicht moeten worden ge
troffen.
In 1930/31 wordt het aanvangsonderwijs
verplicht voor kinderen van 8, 9 en 10 jaar,
in 1931/32 ook voor die van 11 jaar. In de na
tionale gewesten en eenige afgelegen streken
mag de invoering ten hoogste een of twee jaar
vertraging hebben, behalve in de steden. Ook
voor kinderen van 11 tot 15 jaar, die nog geen
aanvangsonderwijs genoten hadden, wordt het
volgende jaar het volgen van één- of twee
jarige cursusen verplicht. In de industriesteden
zal de leerplicht zich over zeven jaar uitstrek
ken. Op ouders en verzorgers rust de plicht
de kinderen naar school te zenden.
In de dorpen moeten schoolgebouwen be
schikbaar worden gesteld. Zoo noodig moeten
de huizen der koelaki ter beschikking wor
den gesteld of in beslag worden genomen. Ten
einde voorts voldoende onderwijzers te ver
krijgen, dienen aan de onderwijzers dezelfde
bons voor levensmiddelen te worden verstrekt
als aan de arbeiders in de nijverheid.
Merkwaardig is de bepaling, dat ter alge
meene voorkoming van zitten-blijven speciale
hulp georganiseerd moet worden, om de kin
deren, die niet mee kunnen, bij te werken,
welke hulp door oudere leerlingen, pioniers
en ouders verleend moet worden. Het aantal
onderwijzers moet zoover worden uitgebreid,
dat één leerkracht niet meer dan 42 leerlingen
heeft.
PERZIE
DE STRIJD TEGEN DE KOERDEN.
Geen Turksche invasie op Perzisch grondgebied
Het Perzische ministerie van buitenlandsche
zaken publiceert thans een verklaring, waarin
JAPAN
BELANGRIJKE ARRESTATIES IN JAPAN
Japansche militaire geheimen aan
Sovjet-Rusland uitgeleverd.
Uit Tokia wordt gemeldt, dat een teekenaar
eu zes andere burgerambtenaren werkzaam bij
het Japansche ministerie van oorlog, gearres
teerd zijn.
Zij worden er van beschuldigd, Japansche
militaire geheimen aan de Sovjet-regeering te
hebben verraden. Bovendien zouden zij com
munistische vlugschriften onder de troepen
hebben verspreid.
CHINA.
De Japansche consul te Moekden heeft te
legrafisch aan zijn regeering medegedeeld, dat
generaal Tsjang Sjoe Liang Zaterdag te Pei-
taho is vermoord of op een andere wijze om
het leven gekomen is.
TSINANFOE HEROVERD
Naar uit Sjanghai wordt gemeld, is de stad
Tsinanfoe door de Nankingtroepen ingenomen.
De inneming moet vrij gemakkelijk in haar
werk zijn gegaan. De regeeringströepen waren
sterk in de meerderheid, en de Sjansi-troepen
tiokken terug zonder veel tegenstand te bie
den. Afgezien van een korte periode van ver
warring en eenig vuren in de omgeving der
stad, verliep de verovering niet zeer emo
tioneel. Het is thans volkomen rustig in de
stad; naar gemeld wordt zijn geen buitenland-
ders gekwetst en bleven hun bezittingen on
verlet.
Als men bedenkt, dat de terugtocht der
Noordelijken reeds eenige dagen tevoren was
aangekondigd, is het wel bevreemdend uit
Tsjang kai-Sjek's hoofdkwartier te vernemen,
dat o.a. 30.000 geweren en 130 kanonnen zijn
buitgemaakt, waaruit men veeleer tot een
aébacle voor de Noordelijken moet concludee-
ren, die tot een overhaaste vlucht zou hebben
geleid. Niets wordt voorts gezegd over het
aantal krijgsgevangenen, dat zou zijn gemaakt.
Verder Oostwaarts zijn de Sjansi-troepen de
Gele Rivier overgestoken; zij trekken zich te
rug op Joesjan.
Zoo heeft dan Tsjang Kai-Sjek na herhaalde
teleurstellingen eindelijk succes behaald. Dit
zal er sterk toe bijdragen het vertrouwen in
de regeeringströepen en in de regeering zelf
te versterken; het kan zelfs een beslissende
factor worden, indien de verliezen, toegebracht
aan het Sjansi-leger, inderdaad zoo groot zijn
als beweerd wordt en indien Feng werkelijk
terugtrekt.
AMERIKA
HÓOVER STEUNT DE FARMERS
Prijsopdrijving van levensmiddelen zal echter
streng worden gestraft.
President Hoover heeft verklaard, dat op
de door hem met de gouverneurs der door de
droogte zwaar getroffen Staten, gehouden be
sprekingen nopens de te nemen noodmaatre
gelen, volkomen overeenstemming bereikt is
ten aanzien van de te volgen methode. Eens
gezind was men van meening, dat eerst ieder
district en iedere gemeente een opgave moest
verstrekken van de werkelijk geleden schade,
alvorens een nood-program kan worden ont
worpen. De gouverneurs zullen daarom ver
schillende commissies benoemen, die de scha
de hebben op te nemen, waarna over 10 dagen
wederom te Washington een bijeenkomst zal
worden gehouden. Tevens verklaarden enkele
gouverneurs, dat, ofschoon de regen in eenige
districten afkoeling heeft gebracht, de droogte
in andere Staten aanhoudt. Daarom moet de
regeering besluiten water uit de waterrijke
streken naar de droge districten te doen bren
gen, opdat ook hier de schade zooveel mogelijk
beperkt zal worden.
De gouverneur van Montana en die van
andere Staten verklaarden dat er groote som
men noodig zijn om de boeren door den a.s.
winter heen te helpen. President Hoover heeft
aangekondigd, dat prijsopdrijving van levens
middelen streng zal worden gestraft. De regee
ring zal in het National Park groote landerijen
laten bebouwen, niet alleen om daardoor meer
levensmiddelen te krijgen, doch ook om aan
werkeloozen werk te verschaffen.
CANADA'S IMMIGRATIE-BEPERKING.
Werkloosheid het motief.
De Canadeesche minister voor de immigra
tie, Gordon, heeft officieel medegedeeld, dat
de immigratie van Europeanen (d.w.z. van be
woners van het vasteland van Europa) in Ca
nada zal worden stopgezet, uitgezonderd voor
wat betreft bekwame boeren, die in het bezit
zijn van voldoende middelen om zich onmid
dellijk te kunnen vestigen en op farms te hand
haven en de vrouwen en kinderen van perso
nen, die reeds in Canada gevestigd zijn.
Deze politiek is noodig geworden door de
werkloosheid in Canada. Wij achten de huidi
ge situatie tijdelijk, aldus de minister, doch
wij willen effectieve maatregelen nemen, tot
dat de toestand verbeterd is. In de toekomst
zullen wij de immigratie-beweging geheel on
der controle houden, zoodat deze niet Opnieuw
de werkloosheid kan vergrooten. De gevallen
van hen, die zich reeds op weg naar Canada
bevinden, zullen welwillend worden overwo
gen. Het besluit is niet van toepassing op toe
risten en zakenlieden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
De Perzische regeering spreekt officieel
het bericht van den inval van Turksche
troepen op Perzisch grondgebied tegen.
De Mantsjoerijsche dictator Tsjang Sjoe
Liang vermoord?
De R. 100 weer thuis (Luchtvaart, 1ste
blad).
Vreeselijk ongeluk tijdens het Eucharis
tisch Congres te Zagreb. (Buitenl. Berich
ten, 3de blad).
BINNENLAND.
Salaris-meeting R. K. Onderwijzers (1ste
blad).
Koninklijk Bezoek aan Zeeuwsch-Vlaan-
deren (1ste blad).
PLUVIUS
Hebt U het gezien, dat de zon heeft
geschenen,
Dat Pluvius nu eens een dag was
verdwenen,
En dat heer Veraart ook of was hij
verkouden1?
Zich gist'ren bedaard en zijn rust
heeft gehouden,
't Is haast wonderbaarlijk en niet te
gelooven,
Er daalde geen druppel, geen spatje
van boven.
Heer Pluvius was ons bijzonder
genegen,
Hij gaf ons geen deel van zijn
voorraden regen.
Of i& het soms juist als ik het van dees'
kant zie,
Moest Pluvius gisteren nu zelf op
vacantie.
En had hij, je kunt het toch immers
nooit weten,
Des morgens zijn jas voor de regen
vergeten.
In ieder geval, er was zon "en geen
regen,
Ik zag langs de straat zich veel mensdhen
bewegen,
Met zon en met jas, want zij waren
nog vochtig,
En door al de regen ook wat
achterdochtig.
Maar neen, er was zon en het ia<
wonderbaarlijk,
Heer Pluvius bleek nu eens zeer
ongevaarlijk.
Ik vraag nu hoe lang die verrassing zal
duren,
Voordat hij de boel in de war weer zal
sturen.
Ik kijk naar de lucht! Ja, hij gaat weer
aan 't huilen,
En wij gaan direct voor zijn tranen
weer schuilen
TROUBADOUR
VAN M'N BOEKENTAFEL
Oberammergau. Uitgave N.V.
Verzijl's Electr. Drukkerij, Lei
den.
Het is begrijpelijk, dat in een jaar van
de Passiespelen tc Oberammergau meer
dere uitgaven verschijnen betreffende de
Passiespelers en hun spel. Er zijn reeds
verschenen Duitsche en Engelsche wer
ken, die een uiteenzetting van de ge
schiedenis- en de ontwikkeling van dit
wereldberoemde spel geven.
Ook een Hollandsch werk hieromtrent
heeft nu het licht gezien, een, dat voor
geen enkele andere uitgave behoeft onder
te doen.
Zijn de buitenlandsche werken hoofd
zakelijk gebaseerd op een uitvoerige be
schrijving van spel, spelers en dorp, dit
boek bestaat in hoofdzaak uit prachtige
foto's van spel en spelers, die dan in
een begeleidende tekst worden beschre
ven. Vooral voor Hollanders, die dit Jaar
Oberammergau bezochten, heeft dit boek
bijzondere waarde. Maar ook voor hen,
die van het Passiespel slechts hoorden
of lazen, omdat dit boek foto's geeft van
het spel zelf, zooals bijna geen enkel
ander werk die nog gaf.
De verzorging door do Ned. Rotogra
vure-Maatschappij maakt© bovendien van
deze uitgave iets bijzonders. De foto's
zijn scherp en duidelijk en geven ook een
duidelijk beeld van het Passiespel, zoo
dat ook zij, die het niet zagen, hierdoor
een volledigen en juisten indruk krijgen
van do wijze, waarop het oversohoone
spel wordt opgevoerd.
D© verkoop van dit aanbevelenswaar
dige boek is in handen van de firma wod.
J. R. van Rossem te Utrecht.
