21ste Jaargang
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 1930
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
No. 6670
3)e (Bou/fccmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
V oor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Eet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingcn wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V De S.D.A.P. „als groep"
De „Volkskrant" beweerde dezer dagen
tegenover het „Volk", dat het een „feit"
is, „dat de officieele, althans vastelands
sociaal-democratie als groep ongeloovig is
en heel haar politiek in die richting diri
geert".
Wij zijn het hiermee volkomen eens;
het door de „Volkskrant" gesignaleerde
feit behoort tot de feilen, die wij vanzelf
sprekend noemen.
Het „Volk" reageert echter op deze
verklaring van de „Volkskrant" aldus:
Wat het blad een „feit" noemt, is
slechts zijn eigen verzinsel. ,Als groep"
is de S. D. A. P. geloovig noch onge
loovig. „Als groep" telt zij geloovigen
en ongeloovigen dooreen. „Als groep"
doet of deed zij nimmer eenige uit
spraak in geloofskwesties. In al hare
congresresoluties (die haar politiek
bepalen) van de bijna 35 jaar van
haar bestaan zal men er geen enkele
vinden, die anders dan omtrent maat
schappelijke en politieke zaken zich
uitspreekt.
Zoo is de waarhê'id, anders niet.
Wij willen deze uitspraak 'ns even op
den voet volgen en daartegenover het vol
gende stellen.
„Als groep" is-de S. D. A. P. in zooverre
ongeloovig. dat zij in haar optreden on
verschilligheid ten opzichte van het ge
loof demonstreert. „Als groep" telt zij
voornamelijk ongeloovigen en de geloovi
gen onder haar geestverwanten bergen in
het maatschappelijke en politieke leven hun
geloof diep in den kelder van beginselloos
heid. „Als groep" doet of deed zij nim
mer eenige uitspraak, waaruit blijken kan
erkenning of waardeering van godsdien
stige beginselen. In al haar congres-reso
luties zal men er geen enkele vinden, die
van de hier bedoelde erkenning of waar
deering ook maar éénige schijn van ge
tuigenis aflegt.
Zoo is de waarheid.
Maar er is nog iets anders.
Verkondigen niet vele voormannen der
S. D. A. P. beslist anti-christelijke begin
selen, propageeren niet vele leiders der
S. D. A. P. vierkant anti-christelijke prac-
tijken?
Moet wie het „Volk" en andere socia
listische bladen leest niet den indruk krij
gen, dat de S. D. A. P. „als groep" onge
loovig is, dat zij „als groep" alleen on
geloovigen telt of althans het geloof der
anderen' radicaal als een „quantité negli-
geable" beschouwt?
Op deze vragen moet het antwoord
klaarblijkelijk 't is zonneklaar voor
ieder onpartijdig toeschouwer bevesti
gend luiden.
Zoo is de waarheid.
Eén kant van onze beschaving
„Juan-les-Pins" aldus meldt de „Tel.",
is ten gevolge van een merkwaardigen
samenloop van omstandigheden plotseling
een „gokcentrum" van den eersten rang
geworden. Het slechte weer in de Noor
delijker gewesten heeft de rijke dames, die
de beste cliëntèle der speelzalen vormen,
naar de zonnige Riviere gedreven, met het
gevolg, dat te Juan-les-Pins, waar roulette
en baccarat anders slechts in vrij beschei
den mate worden bedreven, thans ongeken
de bedragen „omgaan".
Het record voor de badplaats bracht
deze week lady McCarthy, een rijke En-
gelsche, op haar naam. Zij won op één
avond niet minder dan een millioen francs.
De filmster Norma Talmadge en de eene
helft van de Dolly Sisters, de bekoorlijke
Rosy Dolly waren minder gelukkig en
verlieten het Casino na al het geld dat zij
bij zich hadden verloren te hebben.
En dan lezen we verder, dat een zekere
Amerikaansche millionaire, mrs. Gould,
een speciaal „gokgewaad" heeft ontwor
pen, voorzien van extra-wijde zakken,
waarin de pakken bankbiljetten, vóór of
na het bezoek aan de speelzaal, al naar
de fortuin het wil, kunnen worden mee
gevoerd.
En die dames van Juan-les-Pins zullen
door velen worden geëerd en gerespec
teerd, omdat zij geld hebben, omdat zij
„van stand" zijn, omdat zij zich misschien
een zekere ontwikkeling en ongetwijfeld
een groote mate van uiterlijke beschaving
hebben verworven. Die dames zullen wor
den omringd met voorkomende en onder
danige beleefdheid door velen, die achte
loos voorbijloopen of van uit de hoogte
een of ander blijk van goedgunstigheid
toewerpen aan een werkvrouw, die in
nobele liefde haar uren vrij maakt om wat
te verdienen voor haar behoeftige ouders
of haar arm gezin, omdat die vrouw maar
een arme stakkerd is.
Dat is één kant van onze beschaving,
in kringen, waar men oesters en kaviaar
weet te waardeeren, maar niet: den
m e n s c h. En uit die kringen zakt deze
beschaving naar beneden.
Wij moeten niet aan struisvogelpolitiek
doen en de dacadente uitingen van onze
beschaving als zoodanig erkennen, om er
ons tegen te beschermen
DUITSCHLAND
VERWOEDE POLITIEKE KLOPPARTIJEN.
Woensdagavond had in het Herkules Velo
droom te Neurenberg 'n openbare vergadering
plaats, welke door de comniunisten was belegd
en waartoe alle partijen waren uitgenoodig
Ook nationaal-socialisten waren in grooten ge
tale verschenen. De communist Remmèle ver
weet den leiders van de Heimwehren, dat zij
te groote bedragen als salaris opstreken. Het
kwam daarop tot handgemeen, dat in een he
vige vechtpartij tusschen communisten en na
tionaal-socialisten ontaardde.
In totaal werden er meer dan 70 personen
gewond, waarvan 19 zwaar. Twee hunner ver-
keeren in levensgevaar.
Na afloop van een vechtpartij in Berlijn tus
schen nationaal-soc. en communisten is een
zegelring gevonden, met uitspringende scherpe
mespunten erin.
De „Vorwarts" acht het nu welletjes worden
en meent, dat het hoog tijd' wordt niet alleen
het dragen, maar ook het aanmaken van der
gelijke moordwerktuigen van overheidswege le
verbieden.
FRANKRIJK.
HET CONFLICT IN DE TEXTIEL
INDUSTRIE.
„Onderhandelingen nutteloos".
In het Noord-Fransche stakingsgebied zijn
de pogingen van de overheid om het conflict
in de textiel-industrie bij te leggen, tot nu toe
op niets uitgeloopen. De bond van textiel
fabrikanten heeft in een schrijven aan de over
heid medegedeeld, dat het nutteloos is voor
de werkgevers om met vertegenwoordigers der
arbeiders te onderhandelen, daar het hun met
het oog op den moeilijken economischen toe
stand niet mogelijk is, nieuwe loonsverhoogin-
gen toe te staan.
TURKIJE
DE STRIJD TEGEN TE KOERDEN.
Een i
nota aan Perzië
De Turksche regeering heeft een nieuwe
nota naar Teheran gezonden, waarin zij de
Perzische regeering voorstelt samen te werken
in den strijd tegen de Koerden. Volgens de
Turksche regeeringsbladen heeft Turkije even
eens voorgesteld, aan Perzië een stuk Turksch
grondgebied af te staan in ruil voor het Per
zische gebied, dat thans door de Turksche
troepen bezet is.
In het district Irdir is tusschen Turksche
troepen en opstandige Koerden een gevecht
gevoerd, dat eenige uren duurde. De Koerden
sloegen tenslotte op de vlucht met achterla
ting van zestig dooden. Ook hun wapenen lie
ten zij op het slagveld achter.
De Sjah van Perzië heeft in drie districten
tusschen Teheran en Tebris 60.000 Perzische
reservisten onder de wapenen geroepen, ten
einde de opstanden der Koerden definitief neer
te slaan.
BRITSCH-INDIE
STAAT VAN BELEG IN HET DISTRICT
PESJAWAR.
Paniek onder de bevolking.
In het district Pesjawar is gistermiddag de
staat van beleg afgekondig. Te Nowsjera, Ko-
hat en Rawalpindi hebben groote concentra
ties van Britsch-Indische troepen piaats.
Talrijke dorpen in het district Pesjawar zijn
verlaten door de bevolking, welke door een
paniek is aangegrepen. Uit andere dorpen zijn
alleen de vrouwen en kinderen vertrokken. In
sommige plaatsen wordt aan de Afridi s voed
sel en onderdak verleend. Tot dusver hebben
de opstandige stammen eeu besiissenden strijd
met de troepen vermeden.
De „Daily Herald" publiceerde gistermorgen
een verklaring van een te Londen aangekomen
Afghaan, die verklaard heeft, dat de opstandi
ge Afridi-stammen door een vrouw worden
aangevoerd
Deze vrouw, die in Afghanistan bekend staat
als het „terreurmeisje", is de dochter van een
gestorven stamhoofd.
CHINA.
DE HONGERSNOOD IN CHINA.
De oo gstvoor uit zichten gunstig.
Agentia Fides meldt ons: Een straaltje hoop
begint door te breken in de harten der tal
rijke uitgehongerden van Noord-China, want
men voorziet bijna overal een goeden oogst.
Onderwijl wordt het gebrek iederen dag erger
en nog drie maanden van pijnlijk wachten
scheiden de arme ongelukkigen van de wel
daad van een nieuwen oogst
Van den anderen kant, hoe erger de ellende
wordt en hoe schrikbarender het sterfte-cijfer
hoe meer ook de liefdadigheidsvereenigingen
hün prijzenswaardig pogen, om tegemoet te
komen, verdubbelen. "V
Men zet met alle"kracht nog voort de cam
pagne van de „drie dollars redden een leven".
Al de Chineesche kranten van het Noorden
doen aan deze campagne mee. De Chineezen
in 't buitenland geven eveneens groote sommen
De maarschalken Iensithan en Fengyusiang
hebben bevel gegeven aan de verbonden strijd
krachten. meer treinen af te staan voor het
transport van het graan, gegeven door de „Re
lief-Association".
Men weet reeds, dat de ex-keizer Huantoung
400 kostbare pelsen gegeven heeft, waarvan de
waarde geschat wordt op 1000 Mexicaansche
dollars het stuk. Men heeft er gebruik van ge
maakt voor het oprichten van een tombola ten
voordeele van de „Shensi-Famine-Relief".
De stad Tientsin heeft een som van 200.000
dollars gegeven.
Aleen reeds in de prefektuur van Tatung
zijn in meer dan 100 plaatsen uitdeelingen ge
houden.
Dit alles bewijst duidelijk, dat de toestand
in d* geteisterde streken nog heel erg is.
Tsinanfoe door de Nanking-troepen heroverd.
Een officieel communiqué deelt mede, dat de
regeeringstroepen Tsinanfoe hebben veroverd.
De opstandelingen vluchten thans in noorde
lijke richting, groote hoeveelheden munitie
achterlatend. De regeeringstroepen hebben
eveneens den linkervleugel van Feng Joe-
Sjiang's troepen verslagen en hopen weldra
Tsjengsjau en Kaifeng te hernemen.
HET SUIKERWETJE.
Op 17 dezer in werking.
De Minister van Financiën brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat de wet
van 1 dezer, tot heffing van een compen-
seerend invoerrecht op sommige soorten
van suiker, in werking treedt op 17 dezer.
SOBRIËTAS.
Bondsdag.
De Federatie van R. K. Diocesane bon
den tot bevordering der Christelijke ma
tigheid en tot bestrijding van het alco
holisme (Sobriëtas) heeft te Utrecht een
bondsdag gehouden.
De heer J. G. Suring, lid van dc Tweede
Kamer, voorzitter der Federatie, heeft in
zijn openingswoord, na de in grooten ge
tale opgekomen afgevaardigden van Kruis-
verbonden en Mariavereenigingen te heb
ben verwelkomd, een terugblik geworpen
op de reorganisatie van Sobriëtas, welke
door wijlen mgr. Ariëns was belichaamd
in zijn voorstel tot wijziging van de So-
briëtas-organisatie en tot wijziging van
den geest, en strijdmethoden, opdat deze
meer zouden aanpassen aan de eischen en
omstandigheden van onzen tijd. Deze
Sobriëtas-dag is, zeide spr., een onderdeel
van de uitvoering van dr. Ariëns' test-a-
ment.
Berichten van verhindering waren inge
komen van jhr. Ruys de Beerenbrouck,
eere-voorzitter der Federatie, wegens vér-
blijf in het. buitenland, en van het bestuur
van het Limburgsch Priesterkruisverbond.
De heer C. J. J. Terwisscha van Schel-
tinga, secretaris der Federatie heeft daar
na gesproken over „Nieuwe tijden, nieuwe
wegen", en de zeereerw. pater Jacobs
heeft het woord gevoerd over: „Een nieu
we richting in de praktijk".
Wij komen nader terug op deze belang
rijke bijeenkomst.
FRANSCHE INVOERRECHTEN.
Verhooging invoerrechten op zeevisch.
De Parijsche correspondent van het
„Hbld." schrijft:
Men zal zich herinneren dat in een van
de laatste zittingen van de Kamer voor
de vacantie een wetje werd aangenomen,
waarbij de regeering gemachtigd werd bij
decreet de invoerrechten op zeevisch te
verhoogen, volgens een „tableau" dat- even
wel niet bij den tekst gevoegd was. Ik
verneem thans dat de bedoelde tabel,
waarover tusschen de regeering en de be
trokken Kamer-commissie overeenstem
ming bereikt is, de volgende wijzigingen
zal aanbrengen.
Tot "dusver bedroeg het invoerrecht op
versche zeevisch 34 francs per 100 K.G.
bruto, zonder dat onderscheid gemaakt
werd tusschen de verschillende soorten.
Het nieuwe tarief, dat een opsomming
geeft van de meest voorkomende soorten
die worden ingevoerd, bedraagt 100 francs
per 100 K.G.
Voor gedroogde, gezouten of gerookte
zeevisch gold een regeling, volgens welke
st-okvisch en gezouten haring 25.50 francs
per 100 K.G. betaalden, de .andere soorten
42.50 en zoutevisch 81.60. In de nieuwe
tabel is baring afzonderlijk geplaatst;
voor gezouten haring blijft heb oude tarief
van 25.50 gehandhaafd; gedroogd of ge
rookt moet ze voortaan 45 frs. betalen,
en voor de filets afzonderlijk ingevoerd
wordt 95 frs. berekend.
Het. invoerrecht voor gezouten, gedroog
de of gerookte zeevisch is verder als volgt
bepaald
Zouteviisch met inbegrip van „klipp-
fish" en heilbot:
filets 300 frs. per 100 K.G. bruto.
andere deelen 150 frs. per 100 K.G. bruto
Haddock zal volgens het nieuwe tarief
300 frs. betalen, en stokvisch 100 frs.
Doordat het wetje nog niet door den
Senaat kon worden aangenomen, kunnen
j deze nieuw tarieven eerst worden toege-
past, wanneer dit gebeurd is, dus op zijn
j vroegst eind October na de parlemen-
taire vacantie. De opgesomde tarieven zijn
die zooals ze aan den Senaat zullen wor-
den voorgesteld, en de aanneming er van
j lijkt- niet twijfelachtig.
Het invoerrecht op riviervisch, waar-
j onder ook zalm gerangschikt- wordt, blijft
onveranderd. De reden die voor de ver
hooging van het recht op zeevisch wordt
opgegeven is dan ook dat het noodig was
steun te verleenen aan de visschersbevol-
king langs de zeekust, waaruit de „ins-
crits maritimes" afkomstig zijn. die liet
voornaamste deel vormen van de beman
ning der marine-schepen. Men vreesde dat
wanneer de zeevisscherij in Frankrijk niet
meer loonen-d mocht worden de vissrhers
hun bedrijf er aan zouden geven, waardoor
een gebrek aan matrozen zou kunnen ont-
stahn.
R. K. Personeel in verplegings
inriehtingen.
Dezer dagen wordt over geheel Neder
land onder het R. K. personeel, werkzaam
in verplegingsinriehtingen, door den Ned.
R. K. Bond van overheidspersoneel ,,St.
Paulus" een propaganda-circulaire ver
spreid.
Op Maandag 7 Juli werd, zooals we in
de circulaire o.m. lezen, in een te Utrecht
gehouden vergadering besloten op te rich
ten een centrale groep, werkzaam in ver
plegingsinriehtingen.
Hierdoor is het mogelijk gemaakt, dat
de belangen van dit personeel in overleg
met de betrokkenen zelf en onder leiding
van bet hoofdbestuur en met- de hulp van
de zes gesalarieerde hoofdbestuurders in
dienst van St. Paulus, even goed zullen
kunnen worden behartigd als dit het geval
is met de overige in St. Paulus georgani
seerde groepen.
Door middel van deze centrale groep en
onder leiding van het hoofdbestuur, zal
volle aandacht worden geschonken aan de
verschillende vraagstukken, die het per
soneel in verplegingsinriehtingen bezig
houden.
Moge het katholiek verplegend perso
neel aan den oproep om toe te treden tot
de katholieke organisatie, wraar zooveel
zedelijke en stoffelijke belangen worden
behartigd, op spontane wijze gehoor ge-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De staat van beleg afgekondigd in het
district Pesjawar.
Gunstige oogstvooruitzichten in China.
De „R. 100" wordt heden in Engeland
terugverwacht. (Luchtvaart, 4de blad).
Hevige overstroomingen in Noord-China.
(Buitenl. Berichten, 4de blad).
KONINKLIJK BEZOEK AAN
ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Heden bracht H. M. de Koningin, in
gezelschap van Z. K. H. Prins Hendrik en
H. K. H. Prinses Juliana, het aangekon
digde bezoek aan Oost-Zeeuwsch-Vlaande-
ren, het z.g. Vijfde Dislrict.
Gezien de verbindingsmoeilijkheden met
dit. zoo geisoleerdc gewest, wé.s het hooge
gezelschap reeds gisteravond naar Wouw
vertrokken, alwaar in het Koninklijk Salon-
rijtuig werd overnacht.
Toen hedenochtend te 8 uur de Ko
ninklijke trein te Vlake arriveerde, waren
daar ter begroeting aanwezig de Commis
saris der Koningin in do Provincie Zee
land, Jhr. nir. Quarles van Ufford, als
mede de burgemeester der gemeente
Schore, waaronder Vlake ressorteert.
Terstond na aankomst begaf men zich
aan boord van do feestelijk gepavoiseerdc
st-oomboot „Luotor et Eniergo" van den
Provincialen Sloombootdienst, die liet
hooge gezelschap, waarbij zich inmiddels
ook de leden van Gedeputeerde Staten en
de Griffier der Staten van Zeeland had
den aangesloten, via Hanswcert naar Ter-
neuzen zou brengen, alwaar men, na een
voorspoedige reis, te ongeveer half tien
arriveerde.
Een overtalrijke menigte had hier in de
nabijheid van den aanlegsteiger post ge
vat en juichte de vorstelijke personen bij
het. betreden van den Zeeuwsch-Vlaam-
schen bodem hartelijk toe.
Het gevolg der Koninklijke, gasten be
stond uit Jonkvr. van Swinderen, baron
van Hardenbroek, graaf Dunionceau, ba
ron van Geen, particulier secretaris van
Hare Majesteit, baron Baud, kamerheer
va". Prinses Juliana, jhr. van
Teijlingen, kamerheer in b. d. van H. M.,
jhr. de Jonge van EUemeet, adjudant van
H. M., jhr. Lama-n Trip, adjudant van Z.
K. H. den Prins en jhr. Verheyen, ordon
nans-officier van H. M.
Op de ponton werd de Koninklijke Fa
milie hartelijk verwelkomd door den bur
gemeester van Terneuzen, den heer J.
Huizinga, wiens dochtertje Hare Majesteit
een fraai bouquet overhandigde.
Terwijl het plaatselijk muziekgezelschap
het „Wilhelmus" deed hooren, begaven
zich de hooge bezoekers naar de gereed
staande hofauto's en onder daverende toe
juichingen der duizend koppigo menigte
reed de Koninklijke stoet, welke door mo
torrijders werd gesloten, naar Axel, waar
voor het versierde Raadhuis werd halt
gehouden. Na de gebruikelijke voorstelling
van Burgemeester en Wethouders aan II.
M. werd een zang- en bloemenhulde ge
bracht. Ook in deze gemeente was een tal
rijke menigte op de been, die het Kon.
gezin op ondubbelzinnige wijze van hare
vaderlandsche gevoelens deed blijken en bij
het passeeren van den stoet door luide toe
juichingen aan haar vreugde over het
bezoek van de Landsvrouwe uiting gaf.
Niet minder hartelijk en spontaan was
de ontvangst te Zuiddorpe en Westdorpe,
waar de dundoeken alom feestelijk wap
perden en de Koninklijke bezoekers met
zang en bloemen gehuldigd werden.
Te Sas van Gent werd de Koninklijke
stoet met saluutschoten van Hr. Ms. mijn-
legger „Medusa" begroet, welke oorlogs
bodem op verzoek der plaatselijke feest
commissie door den Minister van Defensie
naar deze gemeente was gedirigeerd. Bij
wijze van uitzondering verlieten hier de
vorstelijke personen de auto om op het
bordes van het Stadhuis de hulde der be
volking in ontvangst te nemen. Een aar-
digen indruk maakte hier het oplaten van
een zwerm met oranjestrikjes getooide
postduiven door de ter plaatse gevestigde
duivenvereenigingen. Met een zanghulde
door de schoolkinderen en een défilé der
vereenigingen toonde ook deze belangrijke
grensgemeente haar ingenomendheid met
het Koninklijk bezoek.
Achtereenvolgens werd daarna nog een
bezoek gebracht aan de gemeente Philip
pine en Hoek, die zich mede beijverd had
den om het Koninklijk gezin een zoo luis
terrijk mogelijke ontvangst te bereiden en
dan ging het- terug naar Terneuzen, waar
men te ongeveer half een aankwam en zich
aan boord begaf van de „Luctor et Emer-
go" voor den tocht over de Schelde naar
Wal fi oorden-
