21ste Jaargang
DINSDAG 15 JULI 1930
No. 6643
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
UIT DE OMGEVING
2
3)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Een rede van een gymnasium
rector
In de rede, waarmede de rector van het
Utrechtsche Sted. Gymnasium, dr. Kan,
voor hij tot de uitreiking van de prijzen
aan de leerlingen overging, een overzicht
van den afgeloopen cursus heeft gegeven,
wees hij er op, dat in den loop van dezen
cursus zich nog' sterker dan vorige jaren
het verschijnsel heeft voorgedaan, dat een
ontstellend groot aantal leerlingen in en
kele lagere klassen het onderwijs niet kon
volgen. De leeraren hebben hierover her
haaldelijk met elkander gesproken en zich
afgevraagd aan wie de schuld zoo er
van schuld sprake kon zijn lag. Een
schrale troost is het, dat men aan andere
gymnasia hetzelfde euvel constateerde. De
leeraren moeten vaak leerstof en huiswerk
taak besnoeien, alles ter wille van slechts
half, of heelemaal niet geschikte leerlingen
waarbij men zich wel heeft te realiseeren,
welk nadeel hierdoor aan de goede leer
lingen wordt toegebracht. Tegenover deze
pijnlijke ervaring riep hij den leeraren tc-e:
houdt u voor den geest dat in de kwaliteit
en niet in de kwantiteit der leerlingen in
de eerste plaats voor een gymnasium de
kracht ligt.
Deze opmerkingen van den Utrechtschen
gymnasium-rector kunnen tot velerlei be
schouwingen aanleiding geven.
Men kan vragen, of de leerstof op een
gymnasium en in het algemeen ook op
andere onderwijsinrichtingen niet te
zwaar isof het program niet over-belast
moet worden genoemd?
En een stellig ontkennend antwoord zal
op deze vraag door niemand, die eeniger-
mate op de hoogte is, kunnen worden gege
ven.
De Utrechtsche gymnasium-rector zeide,
dat voor een gymnasium de kracht ligt niet
in de kwantiteit, maar in de kwaliteit der
leerlingen. Ja dat is niet alleen zóó voor
een gymnasiumMaar toch, van den ande
ren kant, kan worden gevraagd, of men
aan de kwaliteit ook wel niet 'ns te hooge
eischen kan stellen. Het gymnasium en an
dere onderwijsinrichtingen leiden op voor
het practische levenen in het prac-
tische leven, op alle posten, óók op die van
practisch-wetenschappelijke beteekenis,
kunnen ook menschen, die in hun jeugd niet
zoo buitengewoon goed hebben kunnen lee-
ren, eminent maatschappelijk nuttig werk
verrichten
En dan dringt zich nog een derde vraag
naar voren, n.l. deze,'of er niet maar al te
veel ouders zijn, die hun kinderen stuwen
naar een positie, waarvoor een langdurige
studie-voorbereiding noodig is,'terwijl deze
voor studie niet de vereischte geschiktheid
hebben. Er is een tijd geweest, dat bijna uit
sluitend kinderen van goed gesitueerde
ouders gingen studeeren; deze tijd is voor
bij. Maar niet is voorbij de tijd, dat goéd
gesitueerde ouders dikwijls een vak met
veel studie-opleiding als uitsluitend goed
voor hun kinderen beschouwen, ongeacht
dezer aanleg en geschiktheid
ZWITSERLAND.
De neergekomen Italiaansche
anti-fascistische vlieger.
De Zwitsersche bondsraad heeft zich gis
teren langdurig beziggehouden met de
kwestie van den Italiaanschen vlieger, die
op S. Gothard is neergekomen. (Hij had,
zooals gemeld boven Milaan anti-fascisti
sche strooibiljetten uitgeworpen. Bed.).
Een besluit is evenwel niet genomen. Er
wordt een onderzoek naar de zaak inge
steld, terwijl een rapport wordt verwacht
van do politie-autoriteiten van het kanton
Tessino. In politieke kringen is men van
meening, dat men de zaak niet te licht
mag opvatten. Zoo goed als de vlieger thans
strooibiljetten heeft meegenomen, had hij
ook bommen kunnen meenemen, waardoor
Zwitserland in ernstige moeilijkheden had
kunnen geraken.
^ELGIE
DE GULDENSPOREN-FEESTEN
IN BELGIE.
Ongeregeldheden te Halle.
Terwijl Zondag do voortgezette Gulden
sporen-feesben bijna overal in het Vlaam-
sche land zonder incidenten verliepen,
deden zich in het Zuid-Brabantsche stadje
Halle eenige ongeregeldheden voor.
Aldaar was op initiatief der VlaamsCh-
Nationale organisaties van heb Payotten-
land, de zeer Vlaamseh gezinde streek
ten zuidwesten van Brussel, een Gulden
sporen-feest met Gezelle-herdenking geor
ganiseerd, welke echter Zaterdagavond
door den burgemeester werd verboden.
Ook zouden geen samenscholingen van
meer dan 10 personen worden geduld. De
burgemeester had ter handhaving van dit
besluit een eterke gendarmerie-macht in
de stad doen opstellen, maar trots het
verbod kwamen de Vlaamsche nationalis
ten uit Halle en tientallen dorpen in de
omgeving toch in grooten getale op den
Ninoofschen Steenweg bijeen.
Op aandringen van het Kamerlid De-
clereq trokken zij vervolgens1 met groep
jes van tien door de stad naar een weide
bij het station, waar de betoogers toege
sproken werden door het Kamerlid De-
clercq en de provincie-raadsleden mr.
Borg en mr. Hoornaert. Bij den terug
keer van de betoogers door de stad wer
den zij door groepjes fascisten, achter den
rug van gendarmen verscholen, uitge
jouwd.
Hier en daar werd voor een open raam
door de gramofoon de Braban<jonne ge
speeld, wat de Vlamingen met het zingen
van den Vlaamschen Leeuw beantwoor
den. Later kwam het op enkele plaatsen
nog tob botsingen tusschen groepjes Vla
mingen en anti-Vlamingen, waarbij enkele
personen door de gendarmerie werden
aangehouden. Een enkele Vlaming uit
Brussel bleef gearresteerd.
Een feestmaal voor 2600 burgemeesters
Op 21 Juli a.s. wordt, ter gelegenheid
van het eeuwfeest der Belgische onaf
hankelijkheid, aan al de burgemeesters
van het Rijk, ruim 260o in getal, in de
groote hal van het Cinquantenaireplein,
door de regeering, een feestmaal aangebo
den. De koning, de koning'n, prins Leo
pold, prinses Astrid en prinses Karei
zullen vermoedelijk, evenals al de minis
ters, mede aanzitten.
DUITSCHLAND
REGEERING EN RIJKSDAG
IN CONFLICT.
De Duitsche belastingontwerpen vinden
geen meerderheid.
De pogingen der regeering, om in den
Rijksdag voor haar belastingontwerpen
een meerderheid te vinden, zijn, naar het
schijnt, definitief mislukt, waardoor een
conflict tusschen regcering en parlement
onvermijdelijk wordt.
De mislukking der onderhandelingen
spruit voort uit de houding, die de
Duitsch-nationalen hebben aangenomen.
Onder deze omstandigheden bezit het
feit dat de regeeringspartijen in haar gis
teren gehouden besprekingen het eens
zijn geworden over het belasting-progra-m,
waarin ook de "hoofdelijke omslag is ver
vat, in parlementair opzicht geenerlei
beteekenis meer. De regeeringspartijen
zelf beschikken in den Rijksdag niet over
een meerderheid en het opnemen van den
'hoofdelijken omslag in het regeerings-
ontwerp is uitsluitend geschied om de
Duitsch-nationale fractie te winnen
Weliswaar bestaat nog de mogelijk
heid, dat enkele leden der Duitsch-natio
nale fractie zich van stemming zullen
onthouden, doch hun getal bedraagt
hoogstens 4 a 5, terwijl de regeerings
partijen minstens 30 a 40 Duitsch-natio
nale stemmen behoeven, om de belasting
ontwerpen er door te helpen.
De tweede lezing der belasting-ontwer
pen moet volgens1 de Rijksdagagenda mor
gen plaats vinden. Derhalve ziet het Ka
binet zich thans voor de vraag geplaatst,
of het deze tweede lezing toch nog wil
laten houden in de hoop, dat de oppositie
wellicht intusscEen tot inkeer zal zijn
gekomen, dan wel of de ontwerpen op
grond van het dictatuurartikel 48 der
Rijksgrondwet bij decreet van kracht zul
len worden verklaard. Zooals men weet,
kunnen op grond van dit uitzonderings
artikel urgente wetten voorloopig zonder
medewerkig van den Rijksdag in werking
treden.
„Tel."
DE WERKLOOZEN IN DUITSCHLAND
De laatste 5 jaar is het aantal
met 1 y, millioen gestegen.
Het aantal werkloofen in Duitschland
is de laatste 5 jaar met anderhalf mil
lioen gestegen.
Als werknemers gelden bij deze statis
tiek alleen zij, die in loondienst zijn, en
waarbij een opzegging van de arbeids
verhouding mogelijk is.
Niet meegerekend zijn derhalve die
personen, die in staatsdienst zijn, of do
beoefenaars van huis-industrie, noch ook
familieleden, die bij de hoofdbeoefenaars
van liuis-industrie we"rken.
Het bierverbruik stijgt.
Het bierverbruik in Duitschland is in
het afgeloopen kalenderjaar tegenover het
voorafgaande jaar met 5.7 pet. gestegen.
Berekend per hoofd bedroeg het ge
bruik over het jaar 1935 90 liter tegenover
85.7 liter in het jaar er voor.
Tengevolge van deze stijging in het
verbruik namen ook de inkomsten van
het rijk aan belasting op diet bierver
bruik toe; zij maakten een bedrag uit
van 416 millioen mark, wat per hoofd 6.5
mark- bet eekent.
De tragedie te Lübeck.
De Hamburger Anzeiger verneemt van
zijn correspondent te Lübeck, dat prof.
Dèycke, tegen wien, in verband met de
gevallen van zuigelingen-sterfte te Lü
beck, een vervolging is ingesteld,
lijdende zou zijn aan een ernstige
zenuwcrisis. Sedert vier weken zou hij
zich bijna met niemand ophouden, haast
geen woord meer spreken en zelfs reeds
eenige malen een poging tot zelf moor#
hebben gedaan.
Naar zijn echtgenoote meedeelt, moet
hij zich den dood van het groote aantal
kinderen te Lübeck zoodanig aantrekken,
dat zijn zenuwstelsel er geheel door in de
war is.
FRANKRIJK
DE CHARTREUSE RUSTOORD.
De eerste „vermoeide" intellectueel
gearriveerd.
De Deensche professor Yestrup en zijn
vrouw hebben op uitnoodiging van den
heer Perrier, het beroemde Karthuizer-
klooster, de Grande Chartreuse, betrokken,
waarvan een gedeelte werd ingericht als
a-sylo voor intellectueelen, die rust behoe
ven. De Dauphiné is vol verontwaardiging.
Maurice Gariel, ingenieur, eerevoorzitter
van den bond van oorlogsverminkten en
oudstrijders, ridder van het legioen van
eer, vertolkt die algemeene verontwaardi
ging in een overigens zeer gematigd schrij
ven, dat hij den Deenschen professor heeft
doen toekomen.
„Uit de bladen van gistermorgen, aldus
de schrijver, verneem ik, dat u in het kloos
ter der Grande-Chartreuse zijt aangeko
men.
Steeds deed het ons genoegen, buiten
landers in ons midden te ontvangen. Uw
bezoek ten onzent berust echter op een
vergissing. Immers welke buitenlander zou
de uitnoodiging aannemen, om onderdak
te nemen in een huis, dat volgens het
woord van een uwer collega's, aan zijn
eigenaar is ontstolen?
En toch is dit hier het geval.
De Grande Chartreuse kan en mag
slechts haar wettige bezitters, de Karthui-
zers, herbergen. Die eisch zal u onophou
delijk, tijdens uw verblijf onder ons, in de
ooren tuiten.
Geen kwade bedoelingen zullen u naar
dit klooster hebben geleid, dat acht eeuwen
oud is, achtmaal opnieuw door Karthui-
zers werd opgebouwd. Maar past het, dat
gij, buitenlander en vriend van Frankrijk,
hier, zeker zonder dat gij het gewild hebt,
een treurig element van oneenigheid wordt
onder de Franschen, die u eensgezind een
hartelijke ontvangst zouden moeten en wil
len bereiden. Overdenk eens goed de situ
atie, waarin gij u bevindt en keer terug
naar uw land; bedenk wat ge ons zoudt
verzoeken te doen, als wij ons bij u bevon
den in een dergelijke situatie.
Het valt mij zwaar, u deze dingen te zeg
gen, maar mijn geweten verplicht er mij
toe, als oud-leerling van de universiteit
van Grenoble, door een politieke tyrannie
bij deze treurige zaak betrokken, als oud-
strijder, die op het slagveld het kostbaar
bezit van den vrede onder do burgers van
eenzelfde land alsook van de harmonie
onder de naties onderling heb loeren be
grijpen.
In naam van deze harmonie en vrede
verzoek ik u, hooggeleerde heer, daar u te
vens weet, dat- tienduizenden bewoners
van de Dauphiné denken zooals ik en het
u zullen zeggen en er ook naar zullen we
ten te handelen, de Chartreuse te verlaten.
Duizenden onzer zullen u dan gaarne in
onze huizen opnemen, die hun toebehoo-
ren en in u, 'zooals ik heb aan het slot
van mijn brief doe, een waren vriend van
Frankrijk begroeten".
ITALIË
SCHORSING VAN DEN VL00TB0UW
Als antwoord op het Fransche besluit.
De Italiaansche ambassadeur heeft
deen weten, dat Rome met genoegen ken
nis- heeft genomen van de nota der Fran
sche regeering, die de strekking ha-d tot
December a.s. het op stapel zetten van
nieuwe oorlogsbodems te doen staken.
De Italiaansche regeering heeft aan de
Quai d'Orsay haar eigen plan, om gedu
rende het zelfde tijdperk allen vlootbouw
op te schorten, bevestigd.
HONGARIJE.
Aartshertog Otto hoofd der
Habsburgers?
Gelofte van trouw gevraagd.
Het te Boedapest verschijnende Maan
dagochtendblad „Reggel" meldt, dat ex-
keizerin Zita aan alle meerderjarige leden
van het huis Habsburg een schrijven heeft
gericht, waarin zij, in verband met de om
standigheid, dat aartshertog Otto op 20
Nov. a.s. meerderjarig wordt, de ondertee-
kening van een belofte van trouw ver
langt. In haar schrijven zegt de ex-keierin
o.m.:
„Daar Zijne Majesteit keizer en koning
Otto op 20 November meerderjarig wordt
erf dientengevolge de rechten en plichten
van hoofd van het huis Habsburg op hem
komen te rusten, doch bij de plechtigheid,
die op den genoemden datum zal plaats
vinden, niet alle leden van het huis Habs
burg tegenwoordig kunnen zijn, moeten
alle leden van het huis Habsburg de inge
sloten loyaliteitsverklaring eigenhandig on
derteekenen en aan mijn kanselarij toezen
den."
In de bedoelde passage is vooral de vol
gende verklaring van belang:
„Ondergeteekende verplicht zich, om met
alle kracht de te bewerkstelligen restaura
tie te ondersteunen." »Tel."
EGYPTE.
De politieke onrust.
Het parlement verdaagd.
Kabinets hervorming.
Naar Reuter uit Cairo meldt, is gisteren
een Koninklijk Besluit uitgevaardigd, waar
bij het parlement voor drie weken met va-
caniiè gezonden is en aan Hafez Afifi pas
ja, den minister van buitenlandsche zaken,
die reeds benoemd was tot gezant te Lon
den, opdracht is verleend tot reconstruc
tie van het kabinet.
Volgens Londensche bladen zou de toe
stand in Egypte critiek zijn.
BOLIVIA
Oneenigheid in den militairen raad van
Bolivia.
Een bericht uit La Paz meldt, dat er
oneenigheid is ontstaan in den militairen
raad, die in Bolivia sinds de revolutie van
een paar weken geleden regeert. Een dor
leden, kolonel Arora, is verbannen. Nadere
berichten ontbreken.
Ongeregeldheden te Bogota.
Bij een botsing tusschen politio en stu
denten tijdens een feest zijn te Bogota één
man gedood en 70 gewond. De studenten
wierpen steonen naar de politie, waardoor
40 agenten gewond werden. De incidenten
werden veroorzaakt door een poging van
de studenten om tot de arena door te
dringen, waar een stierengevecht werd ge
houden. Ten slotte vuurde de politie op de
studenten en dreef ze uiteen.
LISSE.
Geboren: Jan. z. van W. F. Braam
ep J. Meijers. Hermanus Petrus, z. van
J. J. Noordermeer en G. van Dijk. Jo
hanna Catharina Maria, d. van D. Leen-
st-ra en P. Loerakker. Anna Sophia,
d. van Th. A. Rijkers en A. P. Leuven.
Gehuwd: J. N, Nederpelt en J. A.
van Kesteren.
Ondertrouwd: J. van Delft en G.
C. Schalk. C. Quartel en N. Wildeman.
Overleden: Theodora Elisabeth v.
Veen, 16 j. Maria van Parijs-, 81 j.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND
In Duitschland dreigt voor een conflict
tusschen regeering en Rijksdag.
Een wervelstorm in Korea eischt hon
derd slachtoffers. (Buitenl. Berichten, 2de
blad).
BINNENLAND.
Bij Scesterberg is een vliegtuig neerge
stort. De piloot gedood. (Laatste Be
richten).
Een berooving op het Centraal Station
te Amsterdam. (Laatste Berichten).
HILLEGOM.
Geitenkeuring. Zaterdagmiddag had
op het terrein aan de Mariastraat de jaar-
lijksche keuring plaats van geiten en gei
tenlammeren. De aanvoer was, het slechte
weer in aanmerking nemende, bevredi
gend. De keuring werd verricht door den
Rijksveeteeltconsulent en dien assistent
en den Bondskeurmeester P. P. A. Cle
mens van Lisserbroek. Behalve het bestuur
der afd. Hillegom van den R. K. Prov.
Bond in Zuid-Holland was ook aanwezig
de heer C. Joh. Bakker Jzn., secretaris
penningmeester van den Bond. De medail
les de regelingscommissie werden gewon
nen door Jo van J. Lamboo en Greta van
J. van Beek, Cor van Lamboo en Cor van
II. Rietmeijer ontvingen elk een eersten
prijs. De Rijksveeteeltconsulent betuigde
zijn tevredenheid over den bouw en de
kwaliteit der aangevoerde dieren.
Het badhuis. Het front van het
bouwen badhuis, heeft aan de Hofstraat
een breedte van 18.90, en aan de Prins
Hendrikstraat van 15.45 M. Het gebouw
zal in moderne stijl worden opgetrokken
met puntige daken en een ventilatietoren-
ije op den lio^k van het gebouw. Do mu
ren zullen worden opgetrokken van rood-
genuanceerde vlakke gevelklinkers. De
hoofdingang wordt 2 M. breed. Er komen
voor de Dames 2 badcellen cn 8 douche-
baden, voor do hoeren mede 2 badcellen
en 10 douchebaden. De wasèhplaats wordt
boven den kelder der centrale verwarming
gemaakt met boiler. Deze kelder wordt
6.5 bij 4.5 M. groot. In elke afdeeling loopt
een gang, waarop de controleur het vrije
gezicht heeft. Er komen twee wachtka
mers, privaten en urinoirs. De muren der
badcellen zullen worden bekleed met een
bijzondere steensoort, zooals in het slacht
huis is verwerkt. Alle vloeren worden ge
maakt van terrazzo.
Bekeuringen. Door de politie zijn in
samenwerking met de bouwpolitie ver
schillende aannemers en lastgevers tot
bouwen bekeurd wegens bet bouwen zon
der vergunning, terwijl anderen een pro
ces-verbaal opliepen, omdat zij de voor
waarden der verleende bouwvergunning
niet naleefden.
Kostclooze rijwielmerken. Voor dc
behandeling van aanvragen voor koste-
loozo rijwielbelastingmerkcn zal de Rijks
ontvanger van Hillegom alhier zitting
houden op de Maandagen 21 en 28 dezer,
alsmede op Donderdag 24 dezer van 79
uur op zijn kantoor boven het Politicbu
reau. Ook Lisse en Sassenheim vallen
hieronder. Men kent de voorwaarden om
voor deze gunst in aanmerking te komen:
gezinshoofd, niet aangeslagen zijn in dc
rijksiukomstenbelasting en do fiets noodig
hebben voor het werk, dat zich op meer
dar. een half uur gaans van de woning
bevindt.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Personalia. Dc heer P. v. d. Gugten
Oz., alhier behaalde het Mercuriusdiploma
voor Boekhouden.
NOORDWIJKERHOUT.
Geboren: Wilhelmina, d. van H.
Haasnoot en G. FTug. Theodorus Wil
helmus C'ornelis z. van Corn. Duiven
voorde en C. Beijk. -Petrus z. van Anne
Brandema en E. Terpstra. Petroncila
Helena d. van P. C. Vlasveld cn H. J.
Duivenvoorden. Theresia Apolonia Ma
ria, d. van P. W. Warmerdam en C. M.
Kortenbach. Gerardus Laurentius, z.
van G. L. Fijnaker en P. H. Saarloos.
Johanna Cornelia, d. van J. Bon en M.
H. van Rijn.
Overleden: J. A. P. Schreuder, 48
j., wonende te Groningen. J. van Haa-
gen, 74 j., wonende te Amsterdam.
VOORSCHOTEN.
Personalia. Voor het eindexamen der
Zeevaai-tschool tc Scheveningen is ge
slaagd de heer H. Smit, alhier.
