J
ZATERDAG 12 JULI 1930
No. 6641
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Luiksche dingen op de Luiksche
expositie
BUITENLAND
ZONDAGSBLAD
SPORT
PAcj
-21ste Jaargang
sterm,y—
3)e &2idódve Gou/fccmt
Ier p.
..1 I®
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Co®
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Siedtl Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Roll® Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
van*' krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
ibui-o vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
ge, r
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103093, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Modedeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrokkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
- At
C.I
anaal
eti'u
2a,.
- Jd
Hoe het er van binnen uitziet
Overvloed, weelde en beleefde menschen
(Van onzen eigen redacteur)
II.
hen
Als u het exterieur der Luiksche ten
toonstelling aan een grondige en heme-1-
sche beschouwing d.w.z. van de nok tot de
fundamenten aller gebouwen hebt onder-
worpen, dan komt het u toe de loome lede-
maten te strekken in een der rieten fau
teuils van het behaaglijke Lutétia en met
een glas bier, onvervalschte Münchener,
uw dorstige keel te laven. Alzoo tevens
een uurtje rustend van den zwaren gang
!n> 1 langs deze groote paleizen, overwegend de
,s schoonheid dezer bouwwerken, die zonder
aar twijfel door de groote hoeveelheid indruk-
*ra| ken een architectonische verwarring in uw
W brein deden ontstaan en tevens krachten
If verzamelend voor uw volgende aanval op
Lei het inwendige dezer paleizen."
Want, wat daarin te zien is, is niet te
schatten. Wel te raden! Misraden kunt u
immers niet, omdat al het denkbare daar-
I binnen is. Van spoorwegwagons tot alumi-
[Tl niumpannen en van vliegmachines tot
havermouth snelkokend misschien wel.
Al heb ik ook geen havermouth ge
zien, ik durf er toch heel wat onder te
verwedden, dat het er is.
Voor al die zaken zijn er twee verschil
lende soorten pavilions. Pavilions, die de
naam dragen der exposeerende landen,
zooals „Palais de la Pologne", „Palais de
la Suisse" en andere, die speciaal de naam
i dragen van het geëxposeerde zooals „Pa-
tlais de l'électricité", „Palais de la Métal-
J lurgie et des Mines", „Palais de la
Bière", en welke laatste natuurlijk een
hooger doel heeft dan alleen exposeeren.
e 't Zou ook zonde zijn als het anders was.
Intusschen is er toch ook nog een ander
0. onderscheid te maken. Er zijn gebouwen,
die je van buiten geimponeerd hebben om
..I hun geweldige grootte en pracht en die van
J!f binnen wel keurig .ingericht zijn maar op
I zich zelf niets anders zijn dan één groote
smakelooze zaal met vele schoone dingen,
i, zooals het „Palais de France" en andere,
ia die van buiten koud zijn, doodsch en zon-
fder schoonheid, maar van binnen overwel
digen door hun typische schoonheid, zoo-
J als het „Palais d'Espanje". Dat laatste
K frappeerde bijzonder.
Van buiten stonden we voor zoo iets
a als een smakeloos ondoordringbaar kasteel.
II Een vierkant gebouw van vier witte
gekanteelde muren aan den buitenkant.
De kanteelen zijn dan ook de eenigste ver-
I siering. Verder is alles doodsch en wit. In
m iedere muur is op behoorlijke hoogte, zoo-
als bij een gevangenis een raampje aan-
gebracht, maar voorzien 'van dikke tralies
X om de eenvoudige reden, dat in het zon-
nige Spanje de ruiten worden geweerd.
Ondanks dat, maakte in entrée en daar-
JL binnen ging mijnhart open en liep het
[i vol. Vol van het Spaansche leven en de
Spaansche zon. Ik denk, dat ik daar zelfs
Spaansche peper had kunnen krijgen.
De hall leidt me in prachtige zalen, die
i naast elkaar tegen de binnenkant dier mu
ren gelegen zijn.
Wat er in die zalen te zien is, kan ik u
tot mijn spijt niet zeggen, omdat de zalen
nog leeg waren toen ik ze zag en de in
houd nog grootendeels moest arriveeren.
Eén afdeeling was er klaar, een weelde
van goud, in allerlei voorwerpen, zwart
dooraderd en versierd en geciseleerd met
velerlei voorstellingen.
Te schoon om te zien en te schoon om
er nog eens aan te denken.
Maar wat er ook was, dat waren Spaan
sche meisjes.
O, ik weet wel, 't was waarschijnlijk
geen import, 't Zullen wel Luiksche „moi-
selletjes" geweest zijn, maar ze waren toch
zoo schoon opgesierd.
Hier genoten natuurlijk zwartjes de
voorkeur, omdat een Spaansche blonde
teveel in het oog loopend zou zijn.
Heupwiegend en slingerend met de fran
je van hun Spaansche japonnen liepen zij
in de koele galerij, waarop die stille zalen
uitkwamen.
En die galerij, die in 't vierkant één ge
heel vormde en geheel ingesloten werd
door het huis zelf, zag uit op de blauwe
lucht boven de binnentuin van het Spaan
sche huis.
Vanaf de galerij leidden breede trap
pen in dien tuin, die een weelde van plan
ten toont en klaterende fonteinen.
Zoo wandelden we door in die galerij
langs de Spaansche schoonen heen met de
vele kant en de hooge mantilla's. En in
tusschen zong een doodgewone gramofoon
Spaansche liedekes en speelde Spaansche
muziek van walsen en castagnetten.
Daarbij zat ook een Spaansche, die zorg
droeg, dat de muziek Spaansch bleef.
Verwondert het u, dat het mij verheug
de, dat de expositiezalen van dit Spaan
sche paleis nog leeg waren, zoodat ik mij
niet aan de doode producten maar alleen
aan het levende Spanje mocht vergapen.
Al was dat dan ook de bedoeling niet.
Wat zullen we van al het andere vermel
den.
Als ik alles aldus voor u zou beschrijven
zoudt u reeds lang kleurenblind zijn, voor
dat u nog maar het tiende gedeelte mijner
beschrijving zou hebben gelezen.
Het is allemaal zoo groot en geweldig,
dat je er van zuchten moet.
En nu bij deze beschrijving van al dat
moois, zucht ik nog.
Ik heb het gevoel van iemand, die .zich
aan een al te rijken disch al te overdadig
heeft gevoed.
Daar zit ik nu voor de mast.
Maar er is ook zooveel.
Vooruit, een greep dan nog maar van
wat me te binnen schiet.
Ik zou nog een heele beschouwing kun
nen wijden aan het mooiste gebouw, het
grootste gebouw, het hoogste gebouw, aan
het breedste, het meest indrukwekkendste
of het gevaarlijkste gebouw.
Ja, het gevaarlijkste is ongetwijfeld het
pavilion van Venezuela, waar lieve meisjes
leelijke dingen vervaardigen als kogels.
Feitelijk doen de machines dit automa
HET MOOIE KONING ALBERT I-PLEIN met het „palais de l'électricité"
op de Luiksche expositie
tisch met duizenden tegelijk en de meisjes
houden toezicht. En,verder zijn er niets
dan geweren.
Ik ben een oogenblik bang dat die alle
tegelijk zullen afgaan, want alles wat hier
is, moet grootsch en indrukwekkend zijn.
Daarom, verdwijn ik van hier
Waarheen
België, Frankrijk en Italië hebben ge
weldige gebouwen.
De treinen van het Fransche paleis lok
ken mij en ik zie geweldige locomotieven
van het nieuwste type en de meest comfor
tabele salonwagens.
In de pavilions van Egypte en Japan
vergast ik mij in den aanblik van exotische
artikelen van de meest uiteenloopende
soorten.
Ik ben reeds oververzadigd en het groot
ste deel heb ik nog niet gezien.
Ik krijg angsten voor een weelde-indi-
gestie.
De Nederlandsche afdeeling, waarin
Limburg met haar industriëen en vooral
met- haar mijnen een belangrijke plaats in
neemt is er ook nog.
Er zijn nog de verschillende steden die
allen een eigen gebouw hebben.
Het maison communale de village, la
maison du peuple en andere leggen van de
uitgebreidheid een meer dan volledig ge
tuigenis af.
Aemechtig bevolk ik weer den lilliput-
tertrein, dat mij naar den uitgang trekt.
Adieu, nieuw Luik!
'k Heb al te veel gezien, al weet ik, dat
ik er thuis spijt van zal hebben niet alles
te hebben aanschouwd.
F. S.
BELWE
Het driekleurige lint der Kamerleden.
Met het driekleurig lint, bestemd om, als
herkenningsteeken van hunne waardigheid,
door de Kamerleden, bij groote plechtighe
den, over do borst te worden gedragen,
blijkt het Kamerpresidium meer succes te
hebben dan aanvankelijk werd verwacht,
aldus verneemt de „N. R. Ct." uit Brussel.
Tot heden heeft reeds meer dan de helft
der Kamerleden ©en dergelijk lint aange
vraagd. Daaronder zijn zoowel sociaal-de
mocraten als liberalen en katholieken. Zelfs
een der Vlaamsch-nationale afgevaardig
den, het Kamerlid voor Ieperen, Butaye,
bevindt zich onder de aanvragers. Deze
zou echter, naar men verzekert, het in
zicht hebben, het officieele lint zóór te dra
gen, dat alleen het geel en het zwart, die
de Vlaamsche kleuren uitmaken, zichtlaaar
zouden zijn.
DUITSCHLAND
Het conflict tusschen Thüringen en de
Duitsche regeering.
Het staatsgerechtshof te Leipzig heeft
zich op het standpunt gesteld, dat de
staatsgebeden in Thüringen in strijd zijn
met de grondwet van het rijk.
Moldenhauer gerehabiliteerd.
In de begrootingscommissie van den
Rijksdag heeft de staatssecretaris Dr.
Schiffer medegedeeld, dat de gewezen Mi
nister Dr. Mildenhauer telegrafisch ver
zocht heeft zijn pensioenaanvrage, voor wat
het tijdvak 1901 tot 1909 betreft, te annu-
leeren. Moldenhauer is n.l. van 1901 tot
1909 in zijn kwaliteit van hoogleoraar aan
de Handelshoogeschool te Keulen gemeen
te-ambtenaar geweest.
Toen Dr. Moldenhauer het Ministerie
van Financiën verliet, gaf hij opdracht dat
het Ministerie met het oog op zijn pen
sioneering do noodige voorstellen zou doen.
Dit is op de gebruikelijke wijze geschied.
FRANKRIJK
De nationale feestdag te Straatsburg.
De gemeenteraad van Straatsburg,
waarvan do meerderheid uit autonomisten
en communisten wordt gevormd, heeft be
sloten, het gebruikelijke vuurwerk in ver
band met den Fransehen nationalen feest
dag op 14 Juli achterwege te laten. Er
zullen ujtsluitend twee vlaggen op het ge
meentehuis worden gehesehen.
DE VERHOUDING TOT ITALIË.
Briand zoekt toenadering.
In de kamercommissie van buitenl. za
ken deelde Briand mede, dat de Fransch-
Italiaanscho onderhandelingen waren on
derbroken, -omdat de atmosfeer door ze
kere betoogingen was vertroebeld.
De voorstellen inzake den vlootbouw e.a.
tusschen beide landen hangende kwesties
waren overwogen.
Spr. las daarop het antwoord voor van
Italië, inhoudende, dat volgens de getrof
fen beschikkingen vóór December geen
schip op stapel zou worden gezet, zoodat
de status quo gedurende de onderhande
lingen gewaarborgd zou zijn.
Briand sprak vervolgens over den bui-
tenlandsch-politieken toestand. Hij ver
klaarde, dat een oorlog in Europa niet
mogelijk was en ook niet kon worden ge
duld.
„Wij stellen er prijs op", aklus Briand,
„door de houding van Frankrijk te toonen,
dat de atmosfeer niet kan worden vertroe
beld, als Frankrijk zijn kalmte bewaart.
Frankrijk bewijst daarmee zijn kracht en
zijn vredeswil. Het belangrijkste is de bui-
tenlandscke politiek van Frankrijk met zijn
veiligheid te combineeren en in de eerste
plaats moet het bij zijn verdediging op
zijn eigen kracht rekenen".
ZWEDEN
Invasie van communisten.
Uit Finland.
Tengevolge van de jongste gebeurtenis
sen in Finland, waar de communisten het
hard te verduren hebben, trekken dage
lijks tal van Finsche communisten over de
Zweedsche grens om zich in veiligheid te
brengen. De gouverneur van Lulea heeft
deen weten, dat het vrijwel onmogelijk is
het doordringen dezer communisten te ver
hinderen, daar een scherpe bewaking der
grillige grens te bezwaarlijk is.
In Zweden is men weinig van deze in
vasie gediend, en men vraagt zich af waar
om de communisten zich niet naar hun
paradijs Sovjet-Rusland begeven.
TURKIJE
De strijd met de Koerden.
Duizend opstandigen
neergesabeld?
Aan de Turksch-Perzische grens hebben
de Turken op de opstandige Koerden een
groote overwinning behaald. Volgens Turk-
sche berichten werden meer dan 1000 op
standelingen omsingeld en neergesabeld.
Volgens andere berichten, eveneens uit
Turksche bron afkomstig, hebben opnieuw
groepen Koerden overvallen op Turksche
dorpen gepleegd.
BRITSCH-INDIE
TALRIJKE GEWONDEN BIJ
BETOOGINGEN TE BOMBAY.
De beurs gesloten.
Bij een door de nationalisten onderno
men poging om, ondanks het demonstratie
verbod, op het Maidan-plein te Bombay
een betooging te houden, kwam het tot
botsingen, waarbij 60 vrijwilligers gewond
werden. Onder de gewonden bevindt zich
ook de voorzitter van het nationaal con
gres Modi, die aan het hoofd .van een der
vrijwilligersgroepen marcheerde.
Tenslotte bevalen de leiders hunne man
nen zich terug te trekken, nadat de politie
eenige malen charges met gummi-stokken
had uitgevoerd, waarbij 300 personen ge
wond werden, o.w. 10 zwaar. Honderd per
sonen moesten naar het ziekenhuis wor
den overgebracht.
In verband met den onzekoren politie-
ken toestand en de malaise in den handel,
welke de menschen doet aarzelen hun geld
te beleggen, hebben de directeuren van de
beurs te Bombay besloten tot nader order
alle termijnzaken op te schorten.
De makelaars in effecten toonen zich
verbaasd over dit besluit en organiseeren
een protestbeweging.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Zeppelin weer boven ons land ver
schenen. (Luchtvaart, 1ste blad).
Te Parijs is vannacht fiat warenhuis
„Nouvelles" door brand vernield. (Buitenl.
Berichten, 4de blad).
Nieuwe betoogingen in Britsch-lndië.
BINNENLAND
Kindermoord te Rotterdam. (Gem. Be
richten, 3o blad).
Groote fabrieksbrand te Schiedam.
(Laatste Berichten).
Weekabonné's, die geabonneerd zijn op
het Zondagsblad, worden er aan herin
nerd, dat dit vanaf heden ad 50 cent
betaald moet worden.
DE ADMINISTRATIE.
van 40 mijl vanaf het stadhuis, in 1930
11.005.069 inwoners.
Sedert de laatste volkstelling, tien jaar
geleden, is dit een toename van 27.S pel.
Dit aantal is meer dan het gezamenlijke
aantal inwoners van do zeven op New-
York volgende grootste steden van de Vcr-
eenigde Staten. Verspreid over een opper
vlakte van 3767 vierkante mijlen bctockent
dit voor New York een gemiddelde bevol
kingsdichtheid van 2921, een cijfer, dat
sterk verhoogd wordt door het gemiddelde
van Manhattan, welk gedeelte van New-
York 84.383 woningen telt op één vierkanto
mijl, tegenover een gemiddelde van 11.250
woningen per vierkanto njijl te Londen en
16.219 to Chicago, de tweede stad van do
Vereenigde Staten.
AMERIKA
11.000.000 INWONERS IN GROOT
NEW-YORK.
Eenorme bevolkingstoename.
Volgens de laatste volkstelling telt Groot
New York, d.i. do stad met de voorsteden,
gemeten over een omtrek met een straal
WATERPOLO
DOLFIJN—L.Z. C. 6—0.
In de landelijk gelegen zweminrichting
in Sloten ontmoetten elkaar gisteren
avond Dolfijn en L.Z.C.
Het eerste schot kwam van Van der
Velden en bracht de leiding aan do Dol
fijn. Even later moest Hottentot het wa-
er uit wegens liggen binnen tweo nieter.
Was de L.Z.C. reeds sterker door sneller
'zwemmen, thans was Leiden voortdurend
in den aanval.
Toen kwam coliter do kraoht van do
Amsterdamsche verdediging naar voren
en bleef de score tot de rust onveranderd.
Na de hervatting was de Leidsche ver
dediging zoo onhan 'ig^ Van der Velden
vrij te laten liggen. Tv'êl stopte do Leid
sche doelman goed, maar de bal werd
door Stender ingezwommen (-2—0). Even
later had Hottentot van dichtbij succes
(3—0). Eenige goede aanvallen van Lei
den strandden op óoelman Rijke. Met een
ver schot bracht Muller d«n stand op
40. Goed combineeren met opzwemmen
van Kuyper leverdo hot vijfde doelpunt
op, terwijl Pronk via do handen van den
keeper het half dozijn volmaakte. On-
I vermoeid kwam L.Z.C. weer naar voren,
maar Rijke gaf op alle schoten niet thuis,
zoodat Dolfijn met 60 won.
Do stand in deze afdeeling is nu:
gsp. gw. verl. gel. v.—t. pnt.
Dof lijn 4 3 i 30—5 6
L. Z. C4 3 l 10—11 6
D. J. Z3 1 2 14—11 2
G. Z. C3 3 7—24
De uitslagen.
Dames 2 o klasse C.
L. Z. C. Inter Nos 5
Heercn lc klasse B.
Dolfijn—L. Z. C. 60
Hoeren res. Ie klasse B.
Dolfijn II—L. Z. C. II 3—3
