31ste Jaargang
ZATERDAG 28 JUNI 1930
No. 6629
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
9e £eidódie(£ou/fcCMt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop n verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V „We koopen er niks voor"
In den Amsterdamschen Gemeenteraad
is aan de orde gesteld een voorstel inzake
de loonen van het gemeentepersoneel.
De loonen worden even laag of even
hoog gehouden als ze zijn. Maar voorge
steld wordt het premie-vrije van het pen
sioen, dat de arbeiders vóór ©enige jaren
bij de onderhandelingen hadden prijs ge
geven, wijkend voor de noodzaak der be
narde tijden, weer in te voeren, en om den
vaoantietoeslag iets te verhoogen.
Men mag dit voorstel toejuichen.
Men mag het ook bestrijden als nlen
dat doet op respectabele motieven.
Maar men mag het niet bestrijden op
een wijze, waarop zulks in den Amsterdam
schen Raad al is geschied door een libera
len woordvoerder, den heer Boi&sevain.
Diens betoog was er een van het soort,
waarmede in den loop der tijden en ook
nu nog óók loonen zijn verdedigd, wel
ke in strijd zijn met Christelijk, met men-
schelijk rechtvaardigheidsbesef
Deze liberale woordvoerder veroorloof
de zich den uitroep: „Dit alles kost aan de
gemeente veel geld; we koopen er niks
voor".
„We kooper er niks voor". Ziehier in
al we durven zeggen: ontstellende
weerzinwekkendheid in toepassing ge
bracht het beginsel, dat de arbeid is een
koopwaar, zonder meer; dat de wet van
vraag en aanbod, en alléén deze wet, het
arbeidsloon en de arbeidsvoorwaarden be
paalt. Als men ergens goed een of ander
artikel kan kooperi voor 100 oent, dan geeft
men er toch geen 105 eent voor uit. Dat
io geld weggooien; „daar koopt men niks
voor". Als er arbeiders te krijgen zijn voor
een bepaald loon, hoe dit dan ook zij, dan
betaalt men dezen toch niets meer dan
dat. Dat zou dwaasheid zijn; „daar koopt
men niks voor".
En dan is men daarover geërgerd. Alsof
arbeidsvoorwaarden durft denken en spre
ken, dan verwondert men er zich nog over,
als er geen rust en tevredenheid heerscht.
En dan is men daarover geëergerd. Alspf
men zelf geen overvloedige reden tot
ergenis geeft!
De vrijheid der Katholieken
Bij een verslag van een openbare Sacra
mentsprocessie te Weert waaraan o.m.
een groot aantal Utrechtsche Katholieken
deelnam maakt de „Tijd" de volgen
de kantteekening:
„Evenals de eenige openbare pro
cessie, welke het Noorden in Laren
bezit, en waar de nieuwe Aartsbis
schop Z. D. H. Mgr. Jansen door zijn
bijzonderen luister zal bijzetten, laat
deze trek naar het Zuiden schrijnend
aan het Nederlandsche rechtsgevoel
de achterstelling der Katholieken ge
voelen".
Het „Volk" meent hierbij te moeten op
merken, dat de Katholieken deze „achter
stelling" aan zichzelf hebben te wijten.
Waarom toch, zoo vraagt het socialistisch
orgaan, „altijd achter de coalitie aange
draafd."? Waarom zoo vraagt het blad
niet uitdrukkelijk, maar laat dat tusschen
de regels doorlezen niet een bondgenoot
schap aangegaan met ons, Sociaal-democra
ten? Dan zoudt gij, Katholieken, immers
uw processie-vrijheid onmiddellijk kunnen
bekomen
Laten we dit laatste even als vast
staand aannemen, 't Is al 'ns vroeger
meermalen van socialistische zijde uitdruk
kelijk verklaard; en we willen nu die ver
zekering niet in twijfel trekken.
Even later in hetzelfde artikeltje van
den Oproerigen Krabbelaar wordt ge
sproken over gebrek aan „politieke scho
ling" onder de Katholieken! Wij kunnen
hem, echter wel de verzekering geven, dat
de Katholieken wèl voldoende „politieke
scholing" bezitten, om er niet over te
denken de blijvende? vervulling van
een bepaalden onder hen levenden wensch
te aanvaarden onder zulke voorwaarden,
dat daardoor andere hun dierbare ver
langens, of vrijheden en rechten, in gevaar
zouden worden gebracht
Meer zullen wij hierover nu niet zeggen!
V De taak der christenen
De Middenstandskrant bevat de rede
van rector Bots, gehouden op den socia
len Zondag te Rotterdam. Wij ontleenen
er het volgende aan:
Het Communisme is het kind van
het kapitalisme, het onheilvolle kind
van zijn schoot. Zeker, het is dief
stal, zonde, maar ons heidensch kapi
talisme is het ook. Het eene onrecht
heeft het andere te voorschijn geroe
pen.
Zoo staan wij voor het communis
me als voor de consequentie van vijf
eeuwejn afval van Christus, van allo
bovennatuurlijk leven.
Wil hier een kentering komen, dan
zal Europa zich weer moeten opwer
ken tot eene bovennatuurlijke levens
beschouwing en dan zal niet alleen
een omkeer in het geestesleven, maar
ook in het maatschappelijk leven moe
ten komen.
Ons heidensch kapitalisme is óók dief
stal.
't Is sterk gezegd.
Maar niet te sterk, omdat er mee be
doeld wordt, dat in het heidensch kapita
lisme ook herhaaldelijk en als systematisch
goederen in bezit worden genemen en in
eigendom op een wijze, welke met dief
stal kan worden vergeleken.
Zoo onwaar is de socialistische uit
spraak, dat eigendom diefstal is (behalve
dan zeker eigendom in handen van socia
listen zoo verkeerd zou het ook zijn,
te ontkennen, dat er in onze maatschappij,
helaas, te veel eigendom is, door diefstal,
of daarmee gelijk te stellen onrechtmatig
heid, verkregen.
En dat soort kapitalisme wordt door
ons evenzeer afgekeurd als zijn reactie of
zijn consequentie: het goddelooze commu-
Dat soort kapitalisme is in strijd met de
beleving van het Christendom, en de red
ding 'daaruit kan ook alleen worden ge
bracht door hen, die waarlijk Christen
zijn.
Die waarlijk Christen zijnEn we
denken hier aan het slot van en der mooie
schetsen van Pierre l'Ermite, getiteld:
Steunpilaren der maatschappij
„Zalig zij, die hun geloof, hun gansche
geloof beleven. Zalig zij, die hun geloof
niet aantrekken als een kleed voor plech
tige gelegenheden, die altijd en overal
christen zijn, in de kerk, in het huisgezin
en in de maatschappij.... Ja, zalig deze
christenen. Zooals één enkele zuil een
bruchtruïne voor instorting bewaart, zoo
bewaren zij soms een geheele streek. En
door hen wordt altijd weer opnieuw in de
wereld die vlam aangeblazen, zonder welke
er slechts barbarendom en duisternis zou
zijn.
VOLKENBOND
DE ARBEIDSTIJD VOOR HANDELS-
EN KANTOORBEDIENDEN
De overeenkomst aangenomen.
De Internationale Arbeidsconferentie te Ge-
nève heeft gisteren met 78 tegen 33 stemmen
de overeenkomst inzake de regeling van den
werktijd der kantoorbedienden aangenomen.
Deze overeenkomst behelst een aanvulling van
de Conventie van Washington en heeft betrek
king op de handels- en kantoorbedienden,
post-, telegraaf- en telefoonpersoneel, op de
familiebedrijven en voorts op de eraployé's in
de verkoopsafdeelingen der industrieele be
drijven.
Een uitzondering wordt gemaakt voor het
personeel, in dienst van sanatoria, hotels, res
DE OCEAANV'LUCHT van Kingsford Smith en Van Dijk is vol
bracht en het succes van dezen tocht is voor een niet gering deel
te danken aan de goede functionneering van de radio-installatie
aan boord van het vliegtuig, waardoor de communicatie met
radio-stations en schepen onderhouden kon worden. Hierboven
een interessant kijkje bij de radio-installatie van de Southern
Cross. Duidelijk zijn de onderdeelen te onderscheiden
taurants, café's, e.d. De overeenkomst omvat
een werkdag van 8 uren, een werkweek van
48 uren. In bijzondere gevallen zal de week
anders ingedeeld mogen worden. De werkdag
mag dan echter de tien uur niet te boven
gaan. Niet inbegrepen zijn voorts de staats
ambtenaren. Toegelaten zijn overuren voor
personeel beneden 18 jaar.
FRANKRIJK.
DE PLANNEN VOOR DEN TRANS-
SAHARA-SPQORWEG.
De studiecommissie en de commissie van 100
voor den aanleg van den trans-Sahara-spoor-
weg te Parijs heeft haar werkzaamheden ge
ëindigd, zoodat thans binnenkort in het parle
ment een wetsontwerp voor den aanleg van
dezen spoorweg zal worden ingediend.
Deze spoorweg, met welks aanleg 8 jaar ge
moeid zullen zijn, zal 3300 K.M. lang worden
en van Boed Arfa naar Segoe in den Soedan
loopen, terwijl ook een verbinding met het
Fransch-Engelsche grensgebied bij Nigeria tot
stand zal worden gebracht.
De kosten van den aanleg zullen 3 milliard
francs bedragen.
Aangezien reeds 228 afgevaardigden zich
voor de plannen hebben verklaard, acht men
het zeker, dat het parlement de noodige cre-
dieten zal toestaan.
ROEMENIE
KONINGIN HELENA EN
KONING CAROL
De koningin zou Roemenië willen
verlaten.
In hofkringen werd gisteren meegedeeld
(zoo meldt de „International News Service"
uit Boekarest) dat koningin Helena, de vrouw
van koning Carol, voornemens is Roemenië
voorgoed te verlaten en naar haar moeder te
Frankfort a. d. Main te gaan. Zij zou tot dit
besluit zijn gekomen omdat haar echtgenoot
weigert haar de opvoeding toe te vertrouwen
van den jongen kroonprins Mihai. Een twee
de reden zou zijn dat koning Carol van plan
is mevrouw1 Loepescoe, zijn gezellin in de bal
lingschap, naar Boekarest te laten komen. Er
wordt aan toegevoegd dat de eenige reden
waarom mevrouw Loepes oe niet reeds in Boe
karest is, deze is, dat de vrouw, die haar ver
gezelde, te Weenen ziek is geworden.
BRITSCH-INDIE
DEMONSTRATIE TE SIMLA.
Duizenden personen hebben te Simla een
optocht gevormd, welke door de Indische han
delswijk trok. In den optocht liep een ezel
mee, gehuld in buitenlandsche weefsels en een
Engelsche hoed dragend, zoomede een exem
plaar van het Simon-rapport. Aan het eind der
demonstratie werd het rapport verbrand ineen
openbare vergadering, nadat Hindoes en
Sikhs redevoeringen hadden gehouden, waar
in het rapport werd veroordeeld.
CHINA
HEVIGE STRIJD IN CHINA
GAANDE.
De Nanking-troepen melden successen
Officieele berichten van de zijde van de na
tionalisten zeggen, dat aan het Loenghai-front
een beslissende slag geleverd wordt, die als de
hevigste sinds het algemeen offensief wordt
beschouwd. De regeeringstroepen vallen de
Noordelijken aan, die in de richting van Kai-
feng terugtrekken. De regeeringstroepen, zoo
wordt verder bericht, hebben tweeduizend ge
vangenen gemaakt.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Internationale Arbeidsconferentie
heeft een overeenkomst inzake de regeling
van den werktijd der kantoorbedienden
aangenomen.
De regeering van Bolivia afgezet.
Huldiging van de Oceaanvliegers te
New York. (Luchtvaart, 3do blad).
BINNENLAND.
Verlaging Tarief spoorwegvrachten (1ste
blad).
BINNENLAND
AMERIKA
BOLIVIA'S REGEERING AFGEZET.
President Siles en Generaal Kundt
verdwenen.
Volgens berichten uit Buenos Aires zouden
te La Paz de troepen, opgewonden over de
beweerde aanvallen op de burgerbevolking
door de politie, deze en de aanhangers van
president Siles aangevallen en op de vlucht
gedreven hebben. Talrijke personen werden
hierbij gedood of gewond.
De troepen weigerden den ministers toe te
staan de regeeringsgebouwen te betreden. Het
leger heeft de regeering afgezet, nadat bloedige
gevchten waren geleverd; president Siles heeft
het land verlaten. De troepen hebben besloten
een voorloopige regeering in te stellen, be
staande uit vertegenwoordigers van alle par
tijen en die voorbereidingen zal treffen voor
nieuwe verkiezingen. Op het oogenblik is alles
rustig in La Paz.
Generaal Kundt zou verdwenen zijn.
Volgens draadlooze berichten uit Antofa-
gasta heeft op 500 mijl van La Paz een ge
vecht plaats gehad tusschen Boliviaansche
troepen en rebellen, waarbij 30 opstandelin
gen werden gedood en 100 gewond.
VERLAGING SPOORWEGTARIEVEN.
Voor aardappelenvervoer.
Heb Centraal Bureau der Tuinbouwvei
lingen ontving van den Minister van Wa
terstaat bericht, dat de Regeering met het
oog op de tegenwoordige buitengewone
omstandigheden besloten heeft voor het
tijdvak van 1 Juli—15 Aug. a.s. een reduc
tie van 30 pet. te verleenen op spoorweg-
vraehten voor vervoer van aardappelen
van Nederl. bodem in binnenlandsch ver-
keer of naar het buitenland.
De stijgende bierlijn.
In de April-aflevering van het Maand
schrift van het Centraal Bureau voor de
Statistiek wordt vermeld, dat onze vader-
landsche brouwerijen in 1929 2.31G.000 H.L.
bier hebben afgeleverd, tegenover 2.273.000
H.L. in 1928.
Dab maakt dus een verschil van 43.000
H.L. oftewel 4 millioen 3 maal honderd dui
zend liter, oftewel voor iederen Nederlan
der, van den baby af tot den beroemden
grijsaard, die alle dagen zijn pintje neemt
en toch nog leeft toe, weer meer dan een
half litertje meer.
Zoowel de afzet met binnenlandsche be
stemming als de uitvoer gingen nu onge
veer 2 pet. vooruit.
Wat, te meer beteekent, als men in aan
merking neemt, dat 1928 al reeds oen
prachtig bierjaar was, doordat do produc
tiecijfers van do onmiddellijke voorafgaan-
do jaren toen met niet minder dan ruim
10 pet. werden overtroffen.
Het binnenlandsch verbruik van bier
steeg van 2.134.000 H.L. in 1928 tot 2.176.000
H.L. in 1929.
Wat beteekent dat, terwijl in 1923
iedere Nederlander, alweer van zuigeling
tot ouderling, gemiddeld 27,8 Liter gerste
nat consumeerde, deze plas want 27,8
Liter is een flinke plas, een plas waaruit
drie emmers zijn te vullen in 1929 met
nog 0.2 Liter werd bijgevuld en juist 28
Liter inhoud kreeg, nadat en daarin zit
heb onrustwekkende, dat zoo goed in het
oog moet vallen het gemiddelde bierge
bruik in 1927, 1826, 1925 en 1924 „slechts"
ongeveer 25,5 Liter was geweest.
Een aanzienlijke, oen zeer aanzienlijke
stijging dus.
Nieuwe directeur van het Telegraafkantoor
te 's-Gravenhage.
Bij minitserieele beschikking is aange
wezen als directeur van het telegraaf- en
telefoonkantoor te 's-Gravenhage do heer
F. I. H. Sassen, adjunct-directeur van het
telegraaf- en telefoonkantoor te Amster
dam. Tevens is hij bij Kon. besluit met in
gang van 1 October 1930 benoemd tot in
specteur der posterijen, telegrafie en tele
fonie.
LETTEREN EN KUNST
„JAHWE SCHAPHAT".
Van het bock van Dr. Feodor Strotmann
z.g. (de Nederlandsche uitgave verscheen
bij do Kruisvaarders van St. Jan te Rijs
wijk) zijn op het oogenblik vertalingen ter
hand genomen in de Duitsche, Fransche,
Engelsche en Russischo taal. Do beide
eerste vertalingen zijn reeds zoover gevor
derd, dat ze binnenkort zullen verschijnen.
Het getuigt wel voor de waarde en de
belangrijkheid van het werk van dr.
Strotmann, dat zijne Excellentie Mgr. A.
Sceptizky, de bekende metropoliet van
Lemberg en Z. D. H. mgr. M. d'Herbigny,
praeses van het Oostcrschc Instituut te
Rome, hun hooge goedkeuring eraan ge
hecht hebben, dat resp. de Fransche en
Duitsche uitgave hun opgedragen worden.
