21ste Jaargang VRIJDAG 27 JUNI 193ft No. 6628 VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BUITENLAND BINNENLAND S)'3 Cou/tont DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bi] onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per postf 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop n verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit drie bladen VAN HET VATIC AAN. HET MALTA-CONFLICT. Een waarschuwing van den H. Stoel. De Malta-verwikkelingen schijnen in het buitenland aanleiding te hebben gegeven tot interpretaties en veronderstellingen over de politiek van den H. Stoel, welke te eenenmale foutief zijn. Men sprak zelfs van een politieke botsing met het Vati- caan. Zoo er al te Malta, behalve de gods dienstige kwestie, een nationalistisch con flict beslaat., of er strevingen naar autono mie aan den dag zijn getreden, dan heeft toch de H. Stoel daarmede niets uit staande en mag deze niet verantwoorde lijk worden gesteld voor een toevalligen samenloop van omstandigheden, noch wor den gegispt omwille van zekeren schijn. De gedachte zelfs aan een politieke botsing met het Vaticaan moet worden uitgesloten, daar de H. Stoel zich uitsluitend bemoeit met de geestelijke belangen en de verdedi ging van den godsdienst. De gezondheidstoestand van den Paus. Naar aanleiding van de geruchten, als zou de gezondheidstoestand van den Paus minder bevredigend zijn, publiceert het Vaticaan een nadrukkelijke tegenspraak van deze geruchten. Ook het gerucht, dat verschillende doctoren geconsulteerd zou den zijn, wordt tegengesproken. BELGÏE DE BELGISCHE EEUWFEESTEN. Incidenten in de Kamer. De Brusselsche correspondent van de „Msbd." meldt: Bij de bespreking, Woensdag in de Bel gische Kamer, van de wetsontwerpen tot toekenning van aanvullende credieten over 1930, is het tot scherpe incidenten geko men. Frontafgevaardigden., dr. Leuridan en Ward Hermans protesteeerden met klem tegen een post van 61/2 millioen francs, die werd uitgetrokken om den Belgischen eeuwfeesten van 1930 luister bij te zetten. Dr. Leuridan vond deze feesten abso luut overbodig, o.m. omdat de Vlamingen in België hun rechten nog niet hebben be komen en verder omdat de revolutie van 1830 door de Franschen werd op touw gezet. De minister-president, Ja-spar, protes teerde heftig, waarop de heer Leuridan verklaarde, dat de 1930-feesten anti- Vlaamsch zijn. Spreker betoogde verder, dat er weer niets kwam van de belofte der regeering, om de Vlaamsche kwestie op te lossen vóór het inzetten der eeuw feesten, waarop minister Jaspar antwoord de: Dit heeft met het ontwerp niet te ma ken (Rumoer, gehamer.) De heer Leuridan hield echter vol, dat de regeering eerst haar belofte moet na komen inzake het taalvraagstuk, alvorens credieten voor de eeuwfeesten te vragen en herinnerde aan het geval-Joris de Leeuw Ook op militair gebied wordt de regee- ringsbelofte niet gehouden. Spreker be toogde, dat in Vlaanderen de „ongepaste Belgische Kermis" geen weerklank vindt. De voorzitter: Ik roep u om die woor den tot de orde, want ze zijn een beleedi- ging voor het land. De heer Leuridan vond dat de Vlaamsch- nationalistische rug breed genoeg is, om ook dat te dragen en noemde de eeuw feesten bespottelijk en uitsluitend militaire parade. Hierop verliet minister Jaspar veront waardigd de vergadering. De voorzitter zeide dan, dat de heele toespraak van den heer Leuridan een uit daging is en verzocht de kamerleden er geen aandacht aan te willen schenken. Na verder verklaard te hebben, dat in Vlaanderen de wrok tegen de Belgische overheerschers stijgt, noemde Leuridan 't een ongepastheid, dat een Belgisch minis ter de Gezelle-viering in de 1930-feesten inschakelde. De heer Leuridan zeide verder, dat de Vlaamsche nationalisten het werk van 1830, dat door België gevierd wordt, wil len verbrijzelen en dat de eeuwfeesten zich op een vuurspuwenden berg afspelen. De Vlaamsche nationalisten zullen de uit barsting in de hand werken De voorzitter: Dit is een der hatelijkste redevoeringen, die ooit in de Kamer wer- ïen uitgesproken. Zij is een voor België en voor Vlaanderen. De Ka mer en het land zullen er op antwoorden met een algemeen protest. Ward Hermans protesteerde er vervol gens tegen, dat men de Vlaamsche natio nalisten het zwijgen wil opleggen; de bel- gicisten durven de waarheid over 1830 niet erkennende omwenteling was Fransch werk; de echte revolutie wordt thans voorbereid in de harten der ware Vla mingen Houssiauy (Waal): De deur uit! (Ru moer). Hermans: Probeer het maar, als gij er den moed toe hebt. (Geweldig tumult). Spr. besloot dan met deze Fransche woorden gericht tot de regeering, die haar belofte inzake de Vlaamsche kwestie niet houdt: „Prenez garde au lendemain de la fête DUITSCHLAND OPVOLGER VAN DR. MOLDENHAUER. Overeenkomstig het voorstel van den rijkskanselier onderteekende Von Hinden burg het decreet, krachtens hetwelk als opvolger van dr. Moldenhauer de rijksminis ter van Economische Zaken, dr. Dietrich, tot rijksminister van Financiën wordt be noemd. DE ONTRUIMING VAN HET RIJNLAND. De klokken van alle kerken van het Rijn land zullen in den nacht van 30 Juni de ontruiming van de derde zone inluiden. In alle grootere steden, zooals Mainz, Wies- baden, Trier en Kekl, en voorts te Spiers, Neustadt, Kaiserslautern en Landau in den Palts zullen groote feesten worden ge vierd. Zij zullen hun hoogtepunt bereiken met het van 19 tot 23' Juli plaatsvindende bezoek van Rijkspresident von Hinden burg aan het ontruimde gebied. ENGELAND PARLEMENTSONTBINDING IN DEN HERFST? Gisteravond heeft MacDonald in een vergadering der parlementaire fractie van de Labour-partij verklaard, dat hij reken de op een ontbinding van het parlement in den herfst. Hij verklaarde verder, dat de regeering tengevolge van de oppositie der conserva tieven genoodzaakt was eenige wetsvoor stellen in te trekken, die in het geval van nieuwe verkiezingen in het programma der Arbeiderspartij zouden worden opgenomen. BRITSCH-INDIE DE BEWEGING IN INDIE. Veertien personen gedood. Naar aanleiding van de arrestatie van zeven bekende vrijwilligers van de cam pagne van civiele ongehoorzaamheid te Madras hield een knuppels dragende me nigte van drieduizend personen een be tooging. Zij weigerd.e, in weerwil van de herhaalde sommaties van den magistraat, uiteen te gaan. Tenslotte deed de menigte een aanval op de politie, die van haar vuur wapens gebruik maakte. Veertien personen werden gewond, van wie een doodelijk. Geen enkel politieagent werd gewond. Men is den toestand behoorlijk meester. TWEEDE KAMER. Aanvulling tekort spoorwegpensioenfonds. Den geheelen middag heef de Kamer gisteren besteed aan het ontwerp tot goedkeuring van een overeenkomst tus- schen de ministers van Waterstaat en Financiën ©enerzijds, en aan den anderen kant de N.V. Mij. tot Expl. van Staats spoorwegen en de N. V. Holl. IJz. Spoor- Mij. in April van dit jaar gesloten. Die overeenkomst vloeit voort uit de omstan digheid, dat het tekort van het spoorweg pensioenfonds blijkens de wetenschappe lijke balans tot over de 230.000.000 gld. is gestegen. Dat tekort, veroorzaakt door fictieve stortingen, vanwege de vroegere pensioen overeenkomsten, en do vroeger niet voor ziene aanmerkelijke verhooging van de bezoldigingen en hetgeen daarmede sa menhangt bedraagt ongeveer 230 millioen. Voor de dekking daarvan zal een annuiteit noodig zijn van 9.825.000 gedurende 60 jaar. De bij dit wetsontwerp ter goedkeuring voorgelegde overeenkomst met de Neder- landsche Spoorwegen wil nu, dat de N. S. telkens zooveel betalen zal als zij kunnen dragen en de Staat voor de rest zorgt. Wat voor den Staat financieel op het zelfde neerkomt als iedere andere rege ling, daar hij toch de tekorten op de spoor wegen-exploitatie moet betalen; doch dat zoo wordt voorgesteld, om den toestand van het bedrijf administratief niet in een toestand van nood te brengen. De vraag, waarom het ten aanzien van dit wetsontwerp gaat, was, of de Staat niet een grooter aandeel der dekking voor zijn rekening moet nemen, ten einde aan de Spoorwegen den drang naar of het voorwendsel tot „verslechtering" der ar beidsvoorwaarden van het personeel en verhooging der tarieven te besparen of te ontnemen. De vrees daarvan kwam wel tot uiting in de stemming: met 36 tegen 33 stemmen werd de socialistische motie van afkeuring verworpen. Zij kreeg de stemmen van de katholieken Hermans, Suring, Uyen, v. d. Meys, Kuiper, Loerakker en Guit. De hoofdelijke stemming over het wetsont werp gaf de regeering de overwinning met 35 tegen 33 stemmen; behalve de boven- genoemden stemde ook de heer v. Pol (R. K.) tegen. PATROONSBOND BOUWBEDRIJVEN. Treedt het hoofdbestuur af? In de gisteren te Enschede voortgezette vergadering van den Patroonsbond in de Bouwbedrijven in Nederland werd het be stuursvoorstel inzake de contributiehef fing met 50 tegen 32 stemmen aangenomen. Daarna had de eindstemming over de statutenwijziging plaats, waarvoor 2/3 van het aantal stemmen noodig was. Voor tot stemming werd overgegaan, verklaarde de afd. Den Haag, dat hefc paard van Troje wordt binnengehaald, indien de wijziging zou worden aangenomen. Dan zou de macht komen, waar ze niet dient te zijn. Vóór de wijziging werden 57 stemmen uitgebracht; 31 stemmen waren tegen en 3 blanco; zoo dat het voorstel werd verworpen, daar 2/3 van het aantal stemmen niet werd bereikt. De voorzitter zeide, dat. door deze verwer ping de toestand voor het beheer van den bond zeer moeilijk is geworden. Het zal zeer bezwaarlijk voor het hoofdbestuur zijn de verantwoordelijkheid onder deze omstandigheden langer te dragen. Om trent de aan te nemen houding zal het be stuur zich nog nader beraden. Besloten werd nog tot aankoop van een eigen bondsgebouw te Haarlem voor 17.400. De vergadering werd daarna gesloten. NEDERLANDSCHE MAATSCHAPPIJ VOOR HANDEL EN NIJVERHEID. Een beschouwing van den voorzitter over de vooruitzichten van het bedrijfsleven. De 153ste jaarlijksche algemeene verga dering van de Nederlandsche Maatschap pij voor Nijverheid en Handel i9 hedenmor gen in de groote zaal van het Jaarbeurs gebouw te Utrecht geopend met een rede van den voorzitter der Maatschappij, mr. C. H. Guépin, aan welke rede wij het vol gende ontleenen: Sinds wij nu een jaar geleden aldus spr. tezamen waren in Leeuwarden zijn de vooruitzichten voor een opgewekt be drijfsleven niet verbeterd. Do belangrijke daling van de prijzen in den groothandel, zoowel voor grondstoffen als voor consump tieartikelen is nog niet tot staan gekomen en blijft belangrijken invloed uitoefenen op het geheeel economische loven. Bij ons is het de landbouw, welke in de eerste plaats zeer ernstig den val der prijzen voelt. Het is in Nederland op dit oogenblik althans niet meer mogelijk op het gebied van graan en biebenbouw een loonend be drijf uit te oefenen. In Indië zijn bijna alle cultures getrof fen door de belangrijke daling van den prijs der producten. Voor de meeste der producten is deze daling veroorzaakt door vermeende of werkelijk geconstateerde overproductie. Zonder hierop nader in te gaan kan als vaststaand worden aangenomen, dat Ne derland hiervan de gevolgen zal gaan on dervinden, zij het dan niet zoo onmiddellijk als door de daling van de prijzen der goe deren, die hier te lande worden gepro duceerd. Verder zal 'ook Nederland de gevolgen voelen door de verminderde opbrengst der directe belastingen, waarvan het gevolg zeer waarschijnlijk moet leiden, hetzij tot verhooging van het belastingpercentage, hetzij door het stopzetten van werken, die aan velen werk geven, hetzij tot het uit stellen van voorzorgsmaatregelen op so ciaal gebied. Spr. wees er hierna op, dat de ver wachting, dat de Vereenigde Staten van Noord-Amerika het beeld zouden blijven geven van een land van voortdurende ver hooging in koopkracht, de bodem is inge slagen. Het aanhouden van de malaise na den „krach" op de New-Yorksche beurs in het najaar van 1929 heeft veel intenser in vloed gehad dan aanvankelijk werd ge meend. Spr. memoreerde voorts de onze kere toestanden, welke er heerschen in China, in Oost-Europa en in Engelsch-In- dië. Doch niet alleen in Engelsch-Indië, in koloniaal Azië verlangen vraagstuk- TER GELEGENHEID VAN DE HEROPENING DER ST. PAUL'S CATHEDRAL TE LONDEN na de restau ratie heeft de Engelsche koninklijke familie daar een bezoek gebracht, waarbij zij door een enthousiaste menigte werd toegejuicht. De vorstelijke personen in het galarijtuig. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De „Southern Cross" te New York aan- gekomen. Incidenten in de Belgische Kamer naar aanleiding van de eeuwfeesten. BINNENLAND. Benoemd is de Algemeene Programma- Commissie voor den Radio-Omroep (2de blad). ken om een oplossing, die voor een korte reeks van jaren nog niet binnen den ge zichtskring waren der meest vooruitzien- den. Een zeer belangrijke belemmering voor den handel in Europa is tenslotte gelegen in de nieuwe verhooging der tarieven, ter wijl het tenslotte de problemen van socialen aard zijn, die een gevoel van onzekerheid doen ontstaan. Zoo b.v. het vraagstuk der werkloosheid. In Engeland, Duitschland en ook in de Vereenigde Staten groeien de moeilijkheden, die daaruit voortvloeien, de regeering bijkans boven het hoofd. Bij ons is gelukkig do omvang van de werkloos heid minder groot, hoewel onzo statisti sche gegevens aanwijzen, dat in vergelij king met April 1929 en April 1930 het aan tal der werkloozen verdubbeld is. Ook hier wordt verlangd naar con oplossing. In dit verband merkte spr. op, dat in leidende kringen langzamerhand wel moet doordringen, dat het kwaad der groote werkloosheid niet kon worden bezwo ren door het opvoeren der beschermende rachten. Na er op gewezen to hebben dat het toenemend protectionisme der staten ook gevaren van politieken aard oplevert, acht te spr. het van belang, do aanwijzingen te belichten, die, ondanks veel tegenslag, er toch op duiden, dat wij in een nieuw tijdperk zijn getreden. Een dier aanwijzin gen is het voorstel-Briand, waarop spr. uitvoerig inging. Nog veel te weinig oordeelde spr. is er over het plan-Briand, dat gebaseerd is op dezelfde beginselen als de Volkenbond: de verdraagzaamheid der Staten, de mogelijkheid van samenwerking op economisch en politiek gebied, de uit schakeling van den strijd tusschcn de vol ken, gesproken en geschreven. Het voor stel bedoelt de oprichting van een nieuw organisme „L'Union Europóenne". Het project gaarne alle mogelijke kan sen van slagen toewenschend, meende spr., dat het alleen kans van slagen zal bieden als het begrensd wordt bot de Staten van West-Europa. De Staten van Oost-Europa hebben zooveel andere belangen, terwijl het ook wel waarschijnlijk zal zijn, dat En geland zich onthoudt. In de gunstigste om standigheden zal het plan-Briand dus slechts tot uitvoering kunnen komen, na dat het teruggebracht is tot een verbond van de bij den Volkenbond aangesloten West-Europeesche staten, en wel Frank rijk, België, Duitschland, Nederland, Zwit serland, de Scandinavische Rijken en wel licht ook Spanje en Oostenrijk. Spr. wees er voorts op, dat ten opzichte van het plan aan de Fransche regeering bedoelingen worden toegeschreven, die geen steun vinden in de bewoordingen van heb memorandum, integendeel, herhaalde lijk wordt gesteld, dat l'Union Europóenne een onderdeel moet blijven vormen van den Volkenbond. Ongeloof in de mogelijkheid van sla gen aldus zeide spr. verder is ver keerd. De geschiedenis is daar om te too- nen in hoe korten tijd de toestonden zich kunnen wijzigen. Onze mr. Loder, steun pilaar van het Volkenrecht, do man, die zoo hard heeft geijverd voor de totstand koming van de internationale verplichte rechtspraak, heeft onlangs nog betoogd, hoezeer uit die totstandkming van de ver plichte rechtspraak mag worden afgeleid, dat niet gewanhoopt behoefde te worden en dat men vertrouwen mag hebben, dat in de toekomst, zelfs in een toekomst, die wij nog kunnen beleven, te bereiken valt, wat nu nog onbereikbaar schijnt. In het slot van zijn rede schtsto spr. de beteekenis van de totstandkoming van de internationale verplichte rechtspraak, om als volgt te eindigen: „De sombere schildering van den tegen- woordigen tijd op politiek-economisch ter rein, de moeilijkheden op sociaal gebied, dat zij mogen verhelderd worden door heb licht, dat de Volkenbond, waaronder ik ook het plan-Briand begrijp, begint te versprei den! (Langdurig applaus). Na afhandeling van enkele verecnigings- zaken hield de heer Jan Schilthuis, lid van het Hoofdbestuur, een rede over „Het transitoverkeer van Nederland en de geva ren, die dit bedreigen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1930 | | pagina 1