YL
21ste Jaargang
MAANDAG 26 MEI 1930
No. 6602
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berokend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop n verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Niet onaardig gezegd!
Overdrijving van heb standsverschil is
ook in onze kringen meermalen ergerlijk.
Wij miskennen niet de werkelijkheid,
die aan standsverschil ten grondslag kan
liggen. Maar wij veroordcelen alleen de
overdrijving in het scheppen van ontelbare
standen en de overdrijving ook in de be-
teekenis van een bepaalden stond een
overdrijving die zich uit in een teveel of
tekort aan waardeering van degenen, die
tot dien stand behooren.
De schrijver van „Oproerige Krabbels"
in „Het Volk" nam dezer dagen een loopje
met het velerlei standsonderscheid tus-
schen de arbeiders onder elkaar. En de
schrijver, wiens gespot wij vaak met erger
nis lezen, gaf deze keer een niet onaardige
typeering van een valsche opvatting van
stand, van beschaving:
Toen ik jong student was, liep ik
eens met een vriend op straat. Ik
droeg een bak met gereedschap; hij
torste een paar enorme planken. Wij
moesten iets vertimmeren aan het
tooneel, waarop wij" studenten 's
avonds zouden - optreden, allemaal
jongens, in.... -Romeo en Julia". Ter
wijl wij zoo stapten met onze spullen,
kwam er nóg een student aan, een
half-verzopen jonker. Hij vroeg mijn
vriend op afgemeten toon„Zag,
sc'haam je je niet om met planken
over straat te loopen?" Waarop mijn
vriend prompt antwoordde: „Ik zou
me wèl schamen om met jou over
straat te loopen
Niet onaardig gezegd
Ook onder Katholieken is er, helaas,
wel een domme valsche schaamte voor een
openbaar optreden, terwijl er voor schaam
te niet de minste reden is en ook om
gekeerd! Een onchristelijke en onbeschaaf
de onredelijkheid in de waardebepaling
van menschen en dingen
BUITENLAND
DUITSCHLAND
DE RIJNLANDONTRUIMING
De ontruiming van de derde zone van hei
Rijnland door de Franschen is in vollen gang.
Van de 1100 Franschc soldaten, die te
Zweibrücken in garnizoen lagen, is Vrijdag de
helft naar -Frankrijk teruggekeerd, terwijl de
rest morgen vertrekt. Te Worms passeeren ver
scheiden treinen met naar Frankrijk terugkee-
rende soldaten.
In de begrootingscommissie van den Rijks
dag heeft de minister voor de Bezette Gebie
den, Treviranus, mededeeling gedaan van de
termijnen, die voor de ontruiming zijn vastge
steld. Voor 31 Mei verlaat tweederde der be
zetting de volgende plaatsen: Germersheim,
Spiers, Worms en Bingen, voor 17 Juni wor
den ontruimd: Kaiserslautern, voor 26 Juni:
Trier, Landau en Neustadt, voor 28 Juni Kehl
en voor 30 Juni Mainz en Wiesbaden. De
meeste troepen zullen echter reeds 21 Juni uit
beide laatstgenoemde plaatsen zijn vertrokken
ITALIË
MUSSOLINI SPREEKT WEER
Mussolini heeft te Milaan in tegenwoordig-
hei van meer dan 300.000 personen, die zich
op het plein voor den Dom hadden verzameld,
een rede gehouden. Zijn te Florence en Li-
vorno gehouden redevoeringen, zeide hij, had
den ten doel en dit doel hebben zij bereikt
te verhinderen, dat het Italiaansche volk
zou inslapen bij het geblaat der in schaaps-
kleederen gehulde wolven en zich morgen bij
het ontwaken in tegenwoordigheid van de
meer of minder tragische verrassingen der ge
schiedenis zou zien geplaatst.
Mijn regeering is geen ministerie, doch een
regiem, waarvan ik het hoofd en de schepper
ben, doch waarvan ik ook de verdediger moet
zijn, gezien dat de leerstellingen van dit re
giem worden miskend en dat het regiem in
zijn leiders en hoofden wordt beleedigd en
verguisd.
Mussolini herinnerde eraan, dat het juist 15
jaar geleden is, dat Italië zich in den wereld
oorlog mengde. Wij vieren dezen dag echter
niet om de oude vijandschap weer aan te wak
keren, daar wij reeds volledig en oprecht met
onze vroegere vijanden zijn verzoend en met
sommigen zelfs door hechte vriendschap ver
bonden zijn, wij vieren dezen dag, omdat in
Mei 1915 de Italiaansche revolutie beginnen is,
die van 't Italiaansche volk, in plaats van een
toeschouwer, de eenige handelende persoon op
het tooneel der geschiedenis heeft gemaakt.
Na het ontstaan en het eerste begin van het
fascisme in de gedachten te hebben terugge
roepen, zeide Mussolini, dat het Italiaansche
volk thans eigen heer en meester over zijn lot
-is. Wij zijn geheel zeker van onze toekomst,
en daarheen richten wij alle onze krachten en
bepalen wij al onze energie, want wij zullen
ons nooit door de gebeurtenissen laten over
vallen.
Wij kwamen van Versailles met een ver
minkte overwinning, maar wij hebben deze
overwinning nog in onze vuist.
RUSLAND
Df GODSDIENSTVERVOLGING IN
RUSLAND
Nieuwe bolsjewistische maatregel.
Het Nederlandsch christelijk persbureau
meldt:
Het commissariaat voor groot-Rusland
heeft, naar de jongste berichten uit Moskou
luiden, een nieuwe registreering van alle reli-
gieuse vereenigingen bevolen.
Alle kerkelijke organisaties zijn verplicht,
zich vóór den eersten October 1930 te laten
registreeren, terwijl bij niet-opvolging van dit
bevel hun kerkgebouwen (althans voor zoover
deze nog open zijn) door de sovjet-autoriteiten
gesloten en hun vermogen ten gunste van den
staat in beslag genomen zal worden.
Bij registreering moeten preciese opgaven
over het getal der leden eneen nauwkeu
rige lijst over de geldmiddelen aan kapitaal
en aan inkomsten, die voor het instandhouden
der religieuse instituten noodig zijn, worden
Welk gevaar in dezen nieuwen maatregel
der Russische godsdiensthaters schuilt, behoeft
wel geen toelichting.
8RITSCH-INDIE
DE TOESTAND IN BRITSCH-INDIE
De politie wilde Zaterdag te Karasji een
inval doen in een opslagplaats van onwettig
gewonnen zout, doch werd daarin belet door
een gröote menigte, die werd uiteengedreven
en waarbij verscheiden personen werden ge
wond. Terwijl de politie zich in het gebouw
bevond, waar groote hoeveelheden zout waren
opgeslagen, die in beslag werden genomen, ver
zamelde de menigte zich weer voor de opslag
plaats en nam een dreigende houding aan. Na
dat de politie de menschen met stokken uit
eengedreven had, vormde zich een stoet, die
onder het slaken van opstandige kreten door
de inlandsche wijken trok. Later op den dag
werd de orde weer hersteld.
De magistraat van het district Soerat heeft
een verordening afgekondigd, waarbij het
dragen van stokken, lathi's en andere wapens,
alsmede samenscholingen van meer dan vier
personen in de dorpen Oentadi en Donsegri
worden verboden.
Te Dacca is de tusschen Mohammedanen en
Hindoes bestaande gespannen toestand Zater
dag zeer verergerd, doordat men het lijk van
een Mohamedaan op straat heeft gevonden. De
Mohammedanen beschuldigden de Hindoes er
van den man te hebben gedood en trokken met
het lijk de stad door. Dit leidde op verschil
lende punten van de stad tot vechtpartijen,
waarbij een Mohammedaan werd neergestoken
De Mohammedanen vielen vervolgens de
huizen der Hindoes aan, plunderden ze en sta
ken ze in brand, werden echter door de Hin
does met stakken teruggedreven. Later deden
Mohammedanen, die uit de moskee kwamen een
aanval op een Hindoe-tempel, die zij even
eens in brand staken. Een aantal Hindoes en
Mohammedanen moesten gewond in het zie
kenhuis worden ondergebracht. Op het oogen-
blik patrouilleeren pantser-auto's en gewapen
de politie de stad.
Uit Amritsar wordt gemeld, dat 20 personen
werden gewond door de ontploffing van een
bom op een godsdienstig feest. Onder de ge
wonden zijn verscheidene kinderen.
CHINA
DE OVERWINNING DER NANKING-
TROEPEN.
Havas melt uit Sjanhai:
De nederlaag, die het nationalistische leger
den Noordelijken troepen heeft toegebracht, is
des te zwaarder, omdat één van de generaals
der Noordelijke troepen naar de partij, die de
overwinning behaalde, is overgeloopen.
Tengevolge van dit verraad is een andere
generaal van het Noordelijk leger, die aan de
spoorlijn Lin-Hai het opperbevel voerde, ge
vangen genomen.
BANDIETEN-OVERVAL OP EEN STAD
De „Associated Press" meldt uit Sjanghai,
dat 500 bandieten een stad in de nabijheid van
Suining, in het noordelijke deel van de pro
vincie K'iangsoe, overvallen hebben.
Ze doodden 100 inwoners en namen er 400
gevangen, om losgeld te krijgen.
BINNENLAND
WEDEROPBOUW REGALE ABDIJ VAN
EGMOND.
Vast staat, dat de abdij in haar
ouden luister zal verrijzen.
Dezer dagen werd in Huize Voorhout
.e 's-Gravenhage de jaarvergadering ge
houden der Algemeene R. K. Werkgevers-
Vereeniging in heb Diocees Haarlem onder
voorzitterschap van den heer J. van Vlij-
m. te Amsterdam.
in deze verg-aering werd van gedachten
gewisseld over den toestand van vrouwen
en meisjes in de fabrieken en in verband
daarmede werd medegedeeld, dat in de
groote steden de Graalbeweging met steun
der B- IC. Werkgevers heilzaam werk ver
richt.
Geklaagd werd over de hooge vracht-
tarieven der spoorwegen voor goederen,
die t.z de grenzen van het land moeten
worden vervoerd.
Ook werd er op gewezen, dat in dezen
tijd van prijsdaling gebleken is, dab de
Staatsmijnen niet in t belang van de in
dustrie en van het land hebben gehan
deld, door met de Duitsche producenten
een prijsovereenkomsb aan te gaan, die een
beletsel vormt de zoo gewenschte prijsda
ling te volvoeren.
Ka afloop der huishoudelijke vergade
ring hield prof. Nokt uit Warmond een
voordracht over de geschiedenis van de
stichting, den bloei en de verwoesting van
de Regale Abdij van Egmond. De betee-
kenis der Abdij uit religieus, cultureel,
staatkundig en economisch opzicht werd
door spr. aangestipt, waarbij de verwach
ting werd uitgesproken, dat wanneer
de Nederlandsche Benedictijnen weldra
lnm Abdij weer zullen bewonen .zij een
grondige studie zullen maken van de be-
teekenis der monniken voor ons vaderland.
Spr. gaf te kennen, dat het vast staat,
dat de Abdij in haar ouden luister zal ver
rijzen.
Hierop heeft de heer B. J. Koldeweij,
architect te Voorburg een met lichtbeel
den geillustreerde causerie gehouden over
de plannen van den architect Kropholler
tot wederopbouw van de Abdij.
Volgens den heer Koldeweij is sedert
den tijd der Renaissance een steeds toe
nemende verwijdering ontstaan tusschen
kunstenaar en gemeenschap. De bouwmees
ter trok zich terug van de bouwplaats in
zijn atelier, ontwierp daar een uitzonder
lijke architectuur, die voor den leek steeds
raadselachtiger en onbegrijpelijker werd.
De groote waarden der bouwkunst, zooals
grootschheid, schoonheid in eenvoud, asy-
metrische, natuurlijke opbouw werden uit
het oog verloren.
Dr. Cuypers luidde op heb einde der
vorige eeuw het herstel in en bracht op
nieuw contact tusschen bouwmeester en
leek. Berlage heeft in zijn eerste werken
deze lijn doorgetrokken, gevolgd door
Kropholler.
Spr. toont, na een toelichting der plat
tegronden, in het plan der Egmonder Abdij
grootschheid, eenvoud en natuurlijkheid,
waarmee het zich aansluit bij de traditie
der Hollandsche bouwkunst van het ver
leden.
Beide voordrachten oogstten bij heb tal
rijk gehoor levendige instemming. In de
vergaderzaal waren de uitgewerkte plan-
teekeningen van den heer Kropholler ten
toongesteld.
De vergadering werd bijgewoond door
het bestuur en de leden van den Academi-
schen Kring te 's-Gravenhage, en door ver
tegenwoordigers van de Sociale Groep van
Katholiek Den Haag.
KON. BEZOEK AAN AMSTERDAM.
Zaterdagmorgen heeft de Koningin een
bezoek gebracht aan het Gemeentelijk Ly
ceum voor Meisjes.
„Zuid" en „West" hebben Zaterdagmid
dag van den grootsten rijtoer, welken het
Koninklijk Gezin tijdens het huidige be
zoek heeft gemaakt, het leeuwendeel voor
zich opgeëischt. Ditmaal werd de lange
rib 20 kilometer in totaal niet onder
broken.
Des avonds bezocht de Koninklijke fami
lie den Stadsschouwburg ter bijwoning van
de galavoorstelling van „Een huwelijk on
der Lodewijk XV'. De Koningin droeg een
avondkleed van goud-brocaat, het kapsel
getooid door de tiara met diamanten bezet,
haar in 1918 als nationaal huldeblijk aan
geboden. Prinses Juliana droeg een licht
blauwe avondjapon, dc Prins de generaals
uniform.
Zondagmorgen heeft de Koninklijke fa
milie den jeugddienst in de Nieuwe Kerk
bijgewoond, waar ds. W. van Limburgh
voorganger was.
Ten slotte had Zondagmiddag de tradi-
tioneele Zondagsche rit-fmet-do-jookeys
plaats. Ondanks het slechte weer werd do
geheele toer weder in open rijtuigen ge
maakt. De rit werd onderbroken door oen
bezoek aan de Rodin-tenrtoonstelling in het
Stedelijk Museum en de voorjaarstentoon
stelling in „Arti".
Vanmorgen is de Koninklijke Familie om
7.50 per trein uit de hoofdstad vertrokken.
Men meldt ons uit Amsterdam nader:
Het Koninklijk bezoek aan de hoofdstad
is weer voorbij.
Hedenmorgen tegen 10 uur heeft de
Koninklijke familie met groot ceremonieel
de stad verlaten.
Tegen half tien kwamen op den Dam de
rijtuigen. Het eere-escorte huzaren stond
reeds opgesteld en ook de eerewacht der
mariniers kwam in het geweer.
Even half tien verscheen de Koninklijke
familie. Tusschen een breede haag men
schen werd langs het Damrak naar het
Station gereden, waar zich op het plein
een vrij groote menschenmenigte verza
meld had, die het Koninklijk gezin harte
lijk toejuichten. Op het perron waar een
extra trein met heb Koninklijk salonrijtuig
gereed stond, werd het hoogc gezelschap
door verschillende autoriteiten uitgeleido
gedaan. Nadat de Koningin zich enkele
oogenblikken met den burgemeester had
onderhouden en met de Prinses afscheid
had genomen van den Prins die achter
bleef, werd heb salonrijtuig bestegen. De
brein vertrok om 9.50 uur.
De Koningin en de Prinses zouden tot
Hilversum per trein rijden en vandaar de
reis per auto vervolgen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Weer een redevoering van Mussolini te
Milaan.
Een nieuwe maatregel tegen de kerke
lijke organisatie in Rusland.
De Zeppelin te Rio de Janeiro geland.
(Telegrammen).
BINNENLAND.
Het 25-jarig bestaan van de R. K.
Staatspartij. De feestvergadering te
Utrecht (2de blad).
Wederopbouw van de abdij van Egmond
(lste blad).
Een felle fabrieksbrand te Kaatsheuvel.
(Gem. Berichten, 3de blad).
HULDIGING VAN JAC. WIJSMAN.
Zondagavond stroomde het groote Bonds-
gebouw te Lisse vol. Wij zagen alle gees
telijken van beide parochies, de besturen
van bijna alle organisaties, afgevaardigden
van het hoofdbestuur van St. Deus Dcdit.
waaronder de bondsvoorzitter A. J. Loer
akker en nog vele anderen. De eenvoudige
Wijsman moest gehuldigd worden. Vijf en
twintig jaren lang was hij bestuurder ge
weest van de, groote landarbeiders verr :mi-
ging „St. Isidorus". En men wilde hem nu
eens op den voorgrond plaatsen Wethou
der Warmendam met voorzitter van der
Vlugt gingen hem 's avonds afhalen en
onder de forsche tonen der „Kolping"-
muziek trad de feesteling met zijn familie
de versierde Bondszaal binnen. Al spoedig
trad ook pastoor Sentenie dc zaal in en
nam als eerste spreker het woord en sprak
een warm en waardeerende hulde uit,
waarna hij ten slotte nog een „verrassing"
mededeelde. Wat deze verrassing was la
ten wij onze lezers raden, maar wij willen
ZONDAGMORGEN begaf
H.M. de Koningin zich met
H. K. H. Prinses Juliana en
Z. K. H. Prins Hendrik te
voet van het Paleis naar
de Nieuwe Kerk, om daal
den dienst bij te wonen