21ste Jaargang
DINSDAG 13 MEI 1930
No. 6591
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
3)e SeicbcHe (Sou/fcarit
D£ ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 ocnt per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaaJ
Franoo per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen 11
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003,4POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeclingcn wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verbuur, koop n verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Mr. P. J. Troelstra t
In den ouderdom van 70 jaar is gister
avond om halfelf te Scheveningen overle
den het oud-Tweede Kamerlid mr. P. J.
Troelstra, stichter en eerste leider der So
ciaal-Democratische Arbeiders Partij.
De dood werpt over het leven, dat bij
aohter zich laat liggen, in blijvende onbewo
genheid, oen klaar licht, voor allen die
toeschouwen
Wij, die staan als bij de lijkbaar van
den stichter en eersten leider dor S.D.A.P.,
wij zien nu voor ons dat lango leven van
deze groote figuur, en wij zien het voor
ons, los van alle bijkomstigheden, in zijn
wezenlijke beteekenis.
Wij zien het leven van mr. Troelstra
vóór ons als dat van een man, die heeft
gediend, gediend in toewijdende offer
kracht, ©en hoog ideaal, dat hij zichzelf
had gesteld
Wij zien, dat hij voor dat ideaal heeft
gestreden en geleden, gewerkt en geofferd,
om klles, wat hij geven kón, to geven,
meer arbeidend dan zijn krachten toelie
ten, zijn eigen gezondheid niet ontzien
de
Wij zien ook, dat hij aan hen, die hem
volgden, veel heeft onthoudon, veel van
wat wij erkennen als het schoonste en het
beste, 't voornaamste en 't belangrijkste in
het menschelijk leven omdat hij niet
geven kon, wat hij zelf niet bezat
Als offeraar voor een hoog ideaal, als
offeraar voor wat wij moeten aanvaarden
als zijn heilige overtuiging, staat Troelstra
in aller waardeering als een hoogstaand
mensch.
Boquiescat in pace.
Pietcr Jelles Troelstra werd 20 April
1800 te Leeuwarden geboren.
Aan het overzicht van zijn leven, dat de
„N. R. Crt." geeft, is het volgende ont
leend
Hij studeerde aan de universiteit te Gro
ningen in de rech en en promoveerde aldaar
in 1888 tot doctor in de rechtswetenschap.
Hij vestigde zich vervolgens als advocaat
en procureur ic Leeuwarden. Reeds spoe
dig voelde hij zich tot de socialistische be
weging aangetrokken en sprak op 15 Augus
tus 1898 op een groote kiesreebtmeeting te
Hecrenveen openlijk zijn sociaal-democra
tische gevoelens nit, waarna hij zich dat
zelfde jaar aansloot bij den sociaal-demo-
cratischen bond. Al aanstonds geraakte hij
in feilen principicelen zoowel als persoonlij
ken strijd met den toenmaligen leider der
beweging, Domela Nieuwenhuis. In 1892
werd hij redacteur van do Snoeker Cou
rant, dio in 1893 werd voortgezet onder den
titel de Nieuwe Tijd, in welker redactie
ook de heer Frank van der Goes zitting
nam. In 1894 trad hij uit den sociaal-demo-
cratiscben bond en richtte met de heeren
van Kol, Schaper, v. d. Goes, Henri Polak,
Vliegen en cenige anderen een manifest
aan de sociaal-democraten in Nederland,
om een nieuwe sociaal-democratische partij
te vormen, die 28 Augustus 1894 in hotel
de Atlas te Zwolle werd opgericht.
Inmiddels was Troelstra verhuisd naar
Amsterdam, waarna hij in 1893 zich had
gevestigd als advocaat te Utrecht, waar hij
De Baanbreker had opgericht, die zich ver
zette tegen bet beleid van Domela Nieu
wenhuis, dat zich meer naar het anti-par
lementaire neigde.
Na de stichting van de nieuwe partij
werd De Baanbreker haar eerste leidend
orgaan, dat door Troelstra zelf des Zater
dagsavonds langs Utrecht's straten werd
gecolporteerd. Na twee jaar werd dit blad
omgezet in De Sociaal-Democraat, als cen
traal orgaan der 8.D.A.P. Met den heer
Vliegen kreeg hij de redactie er van.
Do jonge partij groeide inmiddels aan;
in 1897 werd Troelstra gelijktijdig tot lid
van de Tweede Kamer gekozen in drie dis
tricten, Winschoten, Leeuwarden on
Tiotjerksteradeel. Het behaalde succes was
in de eer6te plaats aan Troelstra's propa
gandistische gaven en politieke bekwaam
heid te danken. Hij nam zitting voor het
district Tiotjerksteradeel, het zwakste der
drie districten. Thans kon hij als Kamerlid
aan het geheele land toonen, welk een ge
weldige kracht hij was als parlementair re
denaar en politicus. In de eerste plaats
heeft hij toen den strijd voor het nlgomeeno
kiesrecht doorgezet, zoowel in als buiten
het parlement. Bij do verkiezingen in 1901
verloor hij zijn district aan ds. A. S. Talma,
doch kort daarna werd hij gekozen door
Amsterdam III ter vervulling van do va
cature-den ^ertog. Inmiddels had hij zich
te 's-Gravenhage metterwoon gevestigd.
In 1900 werd het partij-orgaan het Volk
opgericht waarvan Troelstra tot 1903 hoofd
redacteur was. Later, in 1919, werd hem de
functie opnieuw opgedragen.
In 1913, toen dr. Bos kabinetsformateur
werd, wees hij een ministerportefeuille af.
Onder het daar opgetreden kabinot-Cort
van der Linden brak in 1914 de wereld
oorlog uit en moest Nederland mobilisee-
ren. Bij die gelegenheid sprak hij de histo
rische woorden: „De nationale gedachte
overheerscht thans de nationa'c geschil
len". In 1916, bij een landelijke betooging
tegen de uitbreiding van het leger, te
Utrecht werd Troelstra middenin een
hartstochtelijke redo getroffen door oen in
storting van zijn zenuwkraebten, dio hom
gcruimen tijd tot het nemen van rust ge
noodzaakt hoeft. Van dat oogenblik ai
dateerde de verzwakking van zijn kunnen,
hetgeen hem bij de woelige gebeurtenissen
van November 1918, nadat hij de Kamer-
rede had gehouden, die later als zijn
..groote vergissing" is aangeduid, en waar
in hij verkondigd had, dat de tijd om naar
do staatsmacht te grijpen voor het Ncder-
landsche proletariaat was aangebroken,
tot de erkenning bracht, dat hij geen vol
doende weerstandsvermogen meer bezat.
Tot 1925 is Troelstra lid van do Tweede
Kamer gebleven.
Toen de voortdurende afneming van zijn
krachten hem noopte zich uit de actieve
politiek terug te trekken, heeft de 8. D.
A. P. een grootscho huldebetooging voor
hem georganiseerd en een herstellingsoord
gesticht, dat naar hem Troelstra-oord is
genoemd.
Troelstra heeft zich niet slechts naam
gemaakt als vurig redenaar on krachtig
strijder, in woord en geschrift, voor do be
ginselen zijner partij, maar ook als Friesch
dichter, terwijl hij mot P. H. do Groot een
„Ny Frysk liederboek" (1916). heeft uitge
geven.
De laatste jaren werkte hij aan zijn
gedenkschriften, waarvan kort geleden het
lerde deel was verschenen. Het laatste
deel was nog niet voltooid.
VOLKENBOND
DE VOLKENBONDSRAAD BIJEEN.
Een geheime en een openbare zitting.
Gistermorgen werd do 59ste raadszitting
onder voorzitterschap van den Servischen
minister van buitenfandsebe zaken, Mnrin-
kowjtsch, geopend.
Zeven ministers van buitenlandschc za
ken zijn aanwezig, onder wie dc Duitsche
minister van buitenlandsche zaken, Cur-
tius, die voor het eerst aan de raadstafel
plaats neemt.
Zooals gewoonlijk, vergaderde de raad
eerst achter gesloten deuren. In deze ge
heime tilting werd het verzoek van dc
Hongaarsche en Rocmeenscho gedelegeer
den om dc HongaarscbRoemoenscho op
tanten-geschillen van de raadsagenda te
schrappen, ingewilligd, onder voorbehoud,
echter, dat het accoord van Parijs in wer
king zal treden.
Verder besloot de raad om op verzoek
van den Britscben vertegenwoordiger Hen
derson, op de agenda van deze zitting dc
kwestie van Palestina te plaatsen. Hen
derson deed dit verzoek, aangezien hij den
raad nog van de samenstelling van de
enquête-commissie naar de klaagmuur-inci
denten kennis wilde geven.
In de openbare vergadering van den
raad werd in de eerste plaats het rapport
van de douane-conferentie behandeld.
Curtius was rapporteur. De raad heeft
de economische organisatie en de vcrkcers-
organisatie opdracht gegeven, gevolg te ge
ven aan de besluiten vau de conferentie.
Henderson onderstreepte hot belang, dat
de Engelsche regeering hecht aan het pro
tocol voor de toekomstige onderhandelingen
hetgeen volgens zijn meening, het belang
rijkste deel van de werkzaamheden der
conferentie uitmaakt. Hij wees er op, dat
deze onderhandelingen de uitvoering van
de resoluties van de economische wereld
conferentie zullen vergemakkelijken. Hij
drong daarom aan op een spoedigen aan
vang dier onderhandelingen.
Procope (Finland) verklaarde, dat zijn
regeering de handelsconventie ter ratifica
tie bjj zijn parlement zal voorleggen.
Op voorstel van den Italiaanschen rap
porteur, Grandi, besloot de raad den se
cretaris-generaal van den Volkenbond te
verzoeken, de regeeringen, die bet proto
col inzake de herziening van bet statuut
van het Haagseh Internationaal Gerechts
hof nog niet geratificeerd hebben, tc willen
meededen, of zij bezwaren hebben tegen
de inwerking treding van het protocol op 1
September, zoodat de Volkenbon 1?verga
dering, die de rechters van het Hof in Sep
tember zal moeten kiezen, volgens de nieu
we bepalingen kan tc werk gaan.
Met betrekking tot het rapport van de
juristen commissie inzake de aanpassing
van het Volkonbondsverdrag aan het i>act
van Kellogg, besloot de rand, do verdere
discussies aan do Volkenbondsvcrgadering
over te Laten, waarbij Henderson do hoop
uitsprak, dat de Volkenbondsvergadering
de voorstellen van do juristen-commissie
met algcraeene stemmen zal aannemen,
aangezien zo geheel reenstemmen met
do bedoelingen, die dc Engclscho regee
ring in September 1929, toen zij het voor
stel deed, op het oog had.
Naar verder gemeld wordt beeft dr. Cur
tius in een onderhoud met eon redacteur
van het „Journal de Gcnève" verklaard,
dat hij dc politiek van zijn voorganger, dr.
Stresemannn, wil voortzetten.
Het ontwapeningsvraagstuk moet thans
meer op den voorgrond komen. Hij be
treurde bet, dAt de ontwapeningscommis
sie eerst in November zal bijeenkomen.
BELGIE
De kwestie De Leeuw.
De Vl&amscho milicien De Leeuw be
vindt zich thans te Gent, waar hij deel
uitmaakt van den miltairen geneeskundigen
dienst. Door een Vlaamscho rauziokvcrecni-
ging werd bem een serenade gebracht. Vele
Vlaamschgezinde burgers on studenten ver
gezelden dc muzickvereeniging tot aan dc
poort van bet militair ziekenhuis, waar
„Do Vlanmscho Leeuw" en andere Vlaam-
sche volksliederen werden gespeeld en ge
zongen. Daar de politic geen pogingen deed
om de meniete uit elkaar te drijven, de
den zich dan ook geen ongeregeldheden
voor.
Aan Joris De Leeuw worden nu alle be
velen in het Nedcrlandsch gegeven. Hem is
verbod opgc'cgd Gent te verlaten alvorens
het Militaire Ilof te Brussel, in appèl uit
spraak heeft gedaan over zijn zaak. Gaat
hij 'e avonds een wandeling doen in de stad
dan wordt hij steeds door 2 rechercheurs
gevolgd.
DUITSCHLAND
GEVECHT IN DEN
NEDER-SILEZISCHEN LANDDAG.
In do zitting van gisteren van de pro
vincialen Landdag voor Neder-Si!ezi<i
kwam hot bij de beraadslagingen over een
werkverschaffingsprogram voor de provin
cie tot een heftig tumult tusschen sociaal
democraten en nationnal-sociaüsten. Toen
de nation&al-socialistiscbe afgevaardigde
Franke door de socialisten met „Heil
Hitier" begroet werd, noemde hij de so
ciaal-democraten: „Vertegenwoordigers van
de synagogogemeente, bonzen en bescher
mers van het Joodsche groot-kapitaal". Af
gevaardigden vaD beide partijen renden
naar bet redenaarsgestoelte en er ontstond
een handgemeen, dat minuten lang duurde.
Ten slotte onderbrak do voorzitter do zit
ting. Het seniorenconvent besloot, dat bei
de partijen verklaringen in verzoenenden
geeat moesten afleggen.
De nationaal-aocialist verklaarde echter
na heropening van de' zitting, dat hij even
tueel bereid wa*. dc uitdrukking „bescher
mers" in te trekken, doch dat hij verder
niets aan zijn uiteenzettingen wensebte te
veranderen. De sociaal-.Irrnocraten lieten
daarop verklaren, dat zij Franko het spre
ken zouden beletten.
Het tumult werd steeds erger, zoodat de
vice-president de zitting wederom ophief.
De president Bandmann slaagde er daar
na na langdurige onderhandelingen in de
partijen tot het uitwisselen van schrifte
lijke verklaringen to overreden en do voort
zetting van do zakolijko besprekingen mo
gelijk te maken.
Ernstige politieke botsing.
To Stargard hebben nationaal-eocialistcn
Zondag oen optocht gehouden, waaraan
ongeveer 400 geüniformeerde betoogers
deelnamen. De demonstratie verliep rus
tig, maar 's nachts hebben communisten
©en groep nationaal-socialisten overvallen.
Eén nationaal-sociolist is door oen rovol-
verschot in het hoofd getroffen en gedood.
Do communisten-leider Kollormann uit
Sargard is gearresteerd, daar hij van den
daad wordt verdacht.
ITALIË
MUSSOLINI AAN HET WOORD.
Mussolini heeft oen bezoek gebracht aan
de marino-kazerno to Livornu. In een toe
spraak op het Carlo Albertoplcin, waarop
duizenden menschen vergaderd waren, zei-
do Mussolini o.m.:
„Het ltaliaansche volk verlangt, na het
fascistische regime van acht jaren, niet
alleen welvaart, maar ook oen plaats in
dc wereld. Ik wensch niet alleen aan het
Italiaansoho volk maar ook aan de naties
buiten onze grenzen te kennen te geven,
dat wij geen ondoordachte avonturen zoe
ken, nmar als iemand onze onafhankelijk
heid en onze toekomst zou aantasten, dan
zou hij versteld staan tot welk een tempe-
ratuur ik het volk zou kunnen opvoeren.
Indien iemand de ontwikkeling der zwart-
hemden zot» willen hindoren, dan zal het
goheele volk. jong en oud, boeren en arbei
ders, niet allorn een aaneengesloten inen-
schenmavsa zijn, maar als een ineteorsteon,
die overal en op een ieder zou kunnen noer-
komen.
De rode van den duce werd met oen go-
weldigo geestdrift begroet.
BRITSCH-IND1E
DE ARRESTATIE VAN GANDHI'S
OPVOLGER.
Zooals gisteren reeds in het kort gemeld,
is Abbas Tyabi, do opvolger van Gandhi,
en do 59 hem vogrozellcnde vrijwilligers,
gistermorgen gearresteerd, toen zij zich
u't Navsari op weg begaven om oen inval
tc doen in het zoutdepot te Dharsana.
Abbas Tyabji had, voor het goval hij
gearresteerd zou worden, mevrouw Sarojini
Naidoe opgeroepen het bevel over de vrij
willigers van Gandhi te aanvaarden.
Voor den aldus verijdelden inval waren
reeds allerlei maatregelen genomen. Abb&s
Tyabji wa» van plan geweest vrijwilligers
op te roepon om do prikkeldraadversper
ring door te snijden, dio om de fabriek was
aangebracht, Er waren in het dietrict Hoe-
rat ongeveer 3000 vrijwilligers opgeroepen
om aan den inval deel tc nemen.
Dc opma^ch van Abbaa Tyabji begon
van uit het dorp Karadi waar «le vrijwilli
gers hadden gekampeerd. Tal van men
schen uit de omliggende dorpen kampeer
den mot hen en hielden den gehcelen nacht
de wacht in afwachting van do komst der
politie. Dczo vorschon evenwel des nachts
niet, nmar in den vroegen morgen stelde
zich 30o man gewapende politie cn zeven
autobussen op bij Karadi. De marech, dio
aldus slechts van korten duur was, begon
te kwart over zessen nadat mevrouw
Gandhi mot saffraan een teeken had ge-
j maakt op de voorhoofden der deelnemers
I cn hun haar zegen had gogeven met de
woorden: „Moge God u kracht geven om
do regeering tc bestrijden".
ZOMERTIJD.
Gaat in in den nacht van Woensdag op
Donderdag.
Voor zooveel noodig wordt er aan herin
nerd, dat de zomertijd aanvangt den 15dcn
Mei a.s.
Do overgang geschiedt in dier voege, dat,
wanneer de middelbare zonnetijd van Am
sterdam, op den dag, waarop de zomertijd
aanvangt, twee uur aanwijst in den voor
middag, liet geacht wordt te zijn drie nur
in dicu voormiddag.
Do overgang naar den zomertijd ge
schiedt m.a.w. dit jaar dua in den nacht
van Woensdag 14 Mei op Donderdag 15 Mei
ten 2 ure.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Volkenbondsraad bijeen gekomen.
De arrestatie van Gandhi's opvolger.
Chineesche bandieten weer aan het werk.
(Telegrammen).
BINNENLAND.
Overleden is mr. P. J. Troelstra (lat»
blad).
Benoemingen in hot Bisdom Haarlem,
(Kerkn., 2de blad).
J. H. M. BALVEK8. f
In hoofdzaak is gisteren reeds medege
deeld in welke functies de ontslapen wet
houder van Hillcgoin, de heer J. H. M.
Balvers, werkzaam was. Aan dc lange rij
van voorzitterschappen, dient nog te wor-
don.toegevoegd, dat de heer Balvers ook
oprichter en voorzitter wa» van het Kruis-
verbond in Hillegom.
Op kerkelijk gebied bekleedde de over
ledene do functie van Prefect der Congre-
gatio van do II. Faniilio; hij was ook lid
der 3e Orde van St. Franriscus.
Eenvoudig in den omgang, rechtsclui|>cn
en humaan, was deze man immer bereid
to helpen, waar hulp werd gevraagd rn
steeds deed bij zulks geheel onlwiatzuchtig
Hij was een vriend der annen en deed veel
wel ill htilte.
Mot hem is iemand beengeguaii van heel
bijzonder beteekenis voor Hillegom en
voor daarbuiten. Moge hij het loon erlan
gen voor zulk een welbesteed eu vrucht
baar leven.
Do Begrafenis zal tc Hillegom plaats
hebben op Vrijdag a.s. De Plechtige. H.
Mis van Requiem is le 0 uur in de Marti-
nus kerk, waarna de Begrafenis op het
Kerkhof dier Parochie.
De tentoonstelling te Antwerpen.
Hot NederUndiche
Paviljoen.
Gistermiddag drie uur heeft -- gelijk wij
rcods meldden de officieelst opening
plaats' gehad van het Ncdcrlandscho Pa
viljoen to Antwerpen. In de groote recep
tiezaal waren zeer velcu samengekomen;
o.m. merkten wij op mr. J. Th. Verschuur,
minister van Arbeid, Handel en Nijver
heid; jhr. mr. O. F. A. M. van Nispen tot
Hovenacr, Nedcrlandsch gezant te Brussel;
do burgemoosters van Amsterdam cn Rot
terdam, de hoeren W. de Vlugt cn mr.
Droogleêvcr Fortuyn, de oousuW-gcneraal
van Brussel en Antwer|>en, do bccren mr.
U. van Komburgh cn A. Buys, voorts de
burgemeesters van Dordrecht cn Vlissin-
gen, do hecren P. L. do Gaay Fortman cn
C. A. van Wocldorcn, do voorzitter* van
do Rumors van Koophandel te Amsterdam
en Rotterdam, de hoeren E. Heldring cn
J. C'. Vc lor, cn verder vooraanstaande per
sonen uit do scheepvaart- en industriceh-
kringen. Voorla waren nog aanwezig de
heer Van C'auwelacrt, burgemeester van
Antwerpen, do Belgiwcbc gezant in Neder
land, do heer Ch. Maskert», Graaf van den
Burgh, Belgisch rcgccringsgedclcgcerdc,
n do directeur-generaal der tentoonstel
ling, de heer Martougin.
Do commissarix-gcneraal van do Neder
landsche rogcering, oud-minister dr. F. E.
Postbuma, voorzitter van het Uitvoerend
