21ste Jaargang
DINSDAG 29 APRIL 1930
No. 6579
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De groote sluiswerken te IJmuiden
SCHOONMAAK
3)e £eicbeli& (Boti/fccmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 oent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummer» 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
Zij vinden hun weerga niet in de
geheele wereld
Cijfers die spreken en deuren op rolletjes
(Van onzen eigen redacteur).
"Welke Franschman was het toch, die
eens gezegd heeft: „God schiep de geheele
wereld, behalve Holland. Dat is door de
Hollanders zelf gemaakt".
Wie het gezegd heeft, doet er ook niet
toe. Het is een feit, dat Holland „ontwoe
kerd is aan de baren" en dat in den strijd
met het water Hollandsche ingenieurs
hun grootste triomfen hebben behaald.
De droogmaking van de Zuiderzee is
één van die triomfale werken, welke de
bewondering afdwingen van de geheele
wereld Het winnen van een totaal nieuwe
provincie is iets dat spreekt tot de men-
schelijke verbeelding.
In mindere mate is dat het geval met
den bouw van de nieuwe sluis te IJmui
den. En toch is dat een werk, dat z'n
weerga niet vindt in binnen- of buiten
land.
In verband met de plechtige opening
dezer nieuwe sluis op heden door H. M.
de Koningin aan boord van de nieuwe
boot van de Mij. „Nederland", de majes
tueuze „Johan van Oldenbarnevelt", heb
ben wij dezer dagen IJmuidens sluiswer
ken bezocht. Als visschershaven is IJmui
den bij ons bekend genoeg door de groote
kwantums versche visch, welke vandaar
worden aangevoerd. En het eerste wat wij
bij aankomst aldaar zagen, was het uit
varen van oen trawler uit de visscherBha-
ven. Dat is altijd een schouwspel dat ons
doodgewone „landrotten" weer aangrijpt.
Getrokken door een krachtig hakkepoffer-
tje van een sleepboot komt de trawler de
binnenhaven uit. Drie zware en lang uit
gehaalde stooten op de fluit en de sleep
boot zwaait rechtsaf, de schroef van de
trawler begint te malen en op eigen
kracht gaat het de pieren uit, de wijde
zee in. Nogmaals loeit de stoomfluit ten
afscheidsgroet aan allen die achterblijven
en de klank echoot door IJmuiden na van
huis tot huis, beantwoord door het terug-
stoomend sleepbootje.
Adieu, de zee is kalm. Goede reis en
behouden terugkeer!
Dat is IJmuiden als visschershaven.
Maar bovendien is IJmuiden de voor
haven van Amsterdam, daarmee verbon
den door het Noordzeekanaal. Toen dit
kanaal in 1876 werd geopend, was het
voorzien van een sluis, welke berekend
was op het toenmalige scheepvaartver
keer.
Het duurde echter niet lang of bij het
al grooter worden der drijvende zeekastee-
len, welke de visschershaven trotsch voor
bijvaren, bleek deze oude sluis te klein en
werd besloten tot den bouw van een
nieuwe sluis, welke de „groote sluis" werd
genoemd. Zij werd in 1896 in dienst ge
steld en had een lengte van 225 M., een
breedte van 25 M. en een diepte van 10
M. Een bouwsel van respectabele afme
tingen dus. Nauwelijks was deze „groote"
sluis echter klaar, of het was reeds te
voorzien, dat zij de grootste toen in aan
bouw zijnde schepen niet zou kunnen be
vatten. Men begon te vreezen voor de
ontwikkeling van Amsterdam als haven
stad en achtte bovendien een tweede re-
serve-sluis noodzakelijk voor het geval de
„groote" sluis bij beschadiging defect zou
raken, waardoor de geheele scheepvaart
op Amsterdam, althans voor de grootere
schepen, zou worden stilgelegd.
Daarom werd in 1909 een commissie be
noemd, om het vraagstuk van een nieuwe
sluis te bestudeeren, welke commissie in
1911 rapport uitbracht en daarbij voor
stelde een sluis te bouwen van 360 M.
lengte, 40 M. breedte en 14 M. diepte.
Voornamelijk tengevolge van den oor
log duurde het nog 6 jaren voordat de
wet, waarbij tot den bouw van de sluis
werd besloten, aangenomen werd.
Ondertusschen werden voorzichtigheids
halve de afmetingen nog wat vergroot,
zoodat thans de nieuwe sluis 400 M. lang,
50 M. breed en 15 M. diep is. Met deze
afmetingen overtreft zij de sluizen van
het Panama-kanaal (305 X 33.50 X 13) en
die van het Kaiser Wilhelmkanaal (330
X 45 X 13.77 M.), welke tot nu toe de
grootste ter wereld waren.
Ook het Noord zeekanaal zelf is uit ge
diept tot 12.50 M. en wanneer de verbree-
dingsplannen zullen zijn uitgevoerd zal
het kanaal belangrijk grooter zijn dan het
Suez-kanaal en ongeveer even groot als
het Panamakanaal.
Hoe groot de afmetingen der sluizen
zijn, ziet men eerst wanneer een zeekas
teel als de „Johan v. Oldenbarnevelt"
erin geschut wordt. Vier van zulke drij
vende kolossen kunnen er tegelijk in!
Dat het werk bij zulke enorme afmetin
gen groote moeilijkheden meebracht,
spreekt vanzelf.
Men had twee mogelijkheden. Ofwel bet
werk „in den droge" uit te voeren, ofwel
„in den natte". Dit heeft niets te maken
met drooglegging of dronken grondwer
kers, maar beteekent eenvoudig, dat men
het werk kan uitvoeren nadat men eerst
het water heeft weggepompt, ofwel de
van te voren klaargemaakte sluis laat zak
ken in een uitgebaggerd gat, dat men met
baggermolens heeft uitgediept. Na gron
dige overweging verkoos men het. werk
uit te voeren in den droge. Om den on-
gunstigen invloed van de diepe bemaling
op den grondwaterstand in de omgeving
te voorkomen, heeft men den bouwput om
ringd met een ijzeren damwand, welke tot
aan een op 33 M. beneden N.A.P. gelegen
waterdichte kleilaag reikt. Het geheele
bouwwerk is dus bijna 40 M. diep.
De eigenlijke sluis is van gewapend be
ton, welks samenstelling nauwkeurig is
beproefd, in verband met de inwerking
van het zeewater.
Het interessantste van het geheele
bouwwerk voor den leek vormen de ge
weldige sluisdeuren, drie in getal, n.l. een
binnendeur en twee buitendeuren (één er
van is reserve). Het bijzondere er van is,
dat zij niet open-wieken, zoóals andere
sluisdeuren, maar dat zij weggeschoven
worden. Elke deur rust met vier rollen op
twee wagentjes, welke op rails loopen,
zoodat het met deze deuren in letterlijken
zin „op rolletjes" gaat. Het gewicht van
zoo'n deurtje van ongeveer 4 M. breedte
bedraagt niet meer of minder dan 1184
ton, doch door met. lucht gevulde kamers
er in aan te brengen en zoo het drijvend
vermogen van de deur te verhoogen, heeft
men het gewicht der deuren in het water
teruggebracht tot omstreeks 120 ton. Wan
neer men alle compartimenten in de deu
ren leeg pompt, kunnen zij drijven met
een diepgang van 12 M.
Zooals men zich misschien nog herin
nert, zijn deze deuren gebouwd te Rotter
dam en over zee naar IJmuiden gesleept,
wat opzichzelf reeds een kras staaltje
van transportwerk is geweest. Men liet de
deuren toen in horizontalen stand drij
ven, wat bij de Maasbruggen nogal moei
lijkheden veroorzaakte.
Zooals begrijpelijk, bestaat „de" groote
werkzaamheid van een sluis in het over
brengen van een schip van het eene wa
ter in het andere, met verschillend niveau,
het z.g. schutten. De vulling en lediging
van de schutkolk geschiedt door riolen,
welke een doorsnee hebben van 25.50 M2.
tot 60 M2. bij de monding. Bij den hoog-
sten zeestand, waarbij het verval van de
sluis 4 M. bedraagt en voor de kolkvulling
80.000 M3. water noodig is, kan deze hoe
veelheid water in rond 12 minuten door de
riolen worden toegelaten. Onder normale
omstandigheden vordert de vulling niet
meer dan 7 minuten.
De riolen worden afgesloten door vlakke
schuiven, welke evenals do deuren elec-
trisch worden bewogen en bediend uit
één centrale bedieningsruimte.
Met de voor den sluisbouw benoodigde
grondwerken werd in 1919 een aanvang ge
maakt onder leiding van ir. J. A. Ringers,
thans directeur-generaal van Waterstaat,
terwijl in 1923 werd begonnen met de be
tonwerken. In 1927 werd de leiding van
het werk overgenomen door ir. van Heij-
ningen, die thans het genoegen heeft het
werk te kunnen opleveren.
Alles bij elkaar heeft deze sluis de
ronde som van 19V2 millioen gekost.
Zooal6 gezegd, ziet men het reusachtige
van het geheele bouwwerk pas, wanneer
men een schip als de „Oldenbarnevelt" er
in ziet liggen. Vanuit den trein kan men
©ven vóór aankomst aan het station de
waterwerken zien liggen. Men ziet dan
eenige betonnen bouwsels, die veel weg
hebben van fortificaties in kubusstijl
(het architectonisch gedeelte is verzorgd
door ir. Emmen), maar imponeeren doet
dit alles nauwelijks. Men heeft er geen
overzicht van. De cijfers echter spreken.
Wanneer men zich iaat voorlichten, blijkt
ook al spoedig hoe practisch en degelijk
alles is uitgevoerd. Er is o.a. een soort
uitkijktoren aan de zeezijde van de sluis,
Geweldig I» ons suci
collectie KAPPEN en I
:- GEBRANDE 6LA!
Lage prijzen
Bezoekt ODze
kamer en U bent
AALMARKT 12
met onze fraaie
nieuwste
mAnten
ifia Kwaliteiten
il /en Toon-
liént.
TELEF. 1782
welke wij niet onaardig hoorden typereen
als een „bolsjewistische nachtmerrie",
waaruit blijkt, dat het een hoogst modern
maaksel is. Niettemin is het practisch
genoeg. De ambtenaren, die er zitten,
hebben een overzicht over de geheele
sluiswerken.
Vandaag wordt de sluis officieel open
gesteld en vaart de „Oldenbarnevelt" er
statig doorheen.
Het millioenenwerk is gereed.
Holland blijve onovertroffen, het blijve
overwinnaar in den strijd met de golven.
DE OFFICIEELE OPENING VAN DE
N00RDERSLUIS.
De aankomst te IJmuiden.
Nog nimmer bad de aankomst van een
zeeschip in de haven van IJmuiden zulk
een duizendvoudige belangstelling en zulk
een enthousiasme ondervonden als thans
het geval was met de „Johan van Olden
barnevelt"!
Toen het schip de nieuwe sluis naderde,
klonk uit de dichte menigte op den wal
herhaaldelijk gejuich en hoerageroep op!
Langzaam passeerde het gevaarte de ge
opende binnensluisdeur en het was in deze
oogenblikken, dat een koor van ongeveer
duizend schoolkinderen, dat op het stecnen
gedeelte aan den Zuidkant van de sluis
was opgesteld, het „Wilhelmus" aanhief.
Helder en zuiver klonken de stemmen, be
geleid door de muzioi van het Christelijk
Fanfarecorps „Wilbelmina".
Aan boord van de „Johan. v. Oldenbarne
velt" bevonden zich H. M. de Koningin, Z.
K. H. Prins Hendrik en H. K. H. Prinses
Juliana met gevolg. Vervolgens de minis
ters van Staat H. Colijn, A. W. F. Idenburg
D. Fock en Mgr. Dr. W. H. Nolens, ver
schillende ministers, de oud-ministers Mr.
H. van der Vcgte en E. P. Wester veld, do
Commissaris van de Koningin in Noord-
Holland Jhr. Mr. Dr. A. Böell; talrijke Ka
merleden, de Burgemeesters van Amster
dam en Rotterdam, de heeren W. de Vlugt
en Mr. Droogleever Fortuyn, de Burgemees
ter van Antwerpen Van Cauwelaert en tal
van anderen.
Onmiddellijk nadat de „Johan van Olden
barnevelt" aan de Noordzijde van de sluis
was gemeerd, werd de binnensluisdeur ge
sloten en werd het water in de schutkolk op
hetzelfde peil gebracht als het water aan
de zeezijde van de sluis.
De opening van de sluis.
Het plechtige moment van de opening
was hiermede genaderd; een ceremonieel
van historische beteekenis, hetwelk zich
voltrok op de brug van het schip. Het was
op deze plaats, waar de Koninklijke Gasten
waren bijeengekomen, dat de Minister van
Waterstaat een rede uitsprak, die, dank
zij bet aanbrengen van luidsprekersinstal
laties door Pliilips te Eindhoven, zoowel
voor de gasten op het schip als voor het
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop n verkoop f 0.50
publiek op het »luisterrein verstaanbaar
was. Hot feit, dat ook de A.VJLO. de rede
uitzond, maakte het mogelijk dat duizenden
in den lande dit deel der plechtigheid kon
den aanhooren.
De minister herinnerde aan de opening
van het Noorderkanaal met de oude slui
zen op 1 Nov. 1876 door koning Willem III
en ging de geschiedenis na. Thans heeft de
hoofdstad des lands een toegangsverrui
ming verkregen, welke haar volledig ef
fect zal verkrijgen wanneer ook de verbe
tering van het Noordzeekanaal zal zijn
voltooid. De geschiedenis leert, dat elke
verruiming van den toegang tot haar haven
gevolgd is door een nieuwe opleving van
handel en scheepvaart der hoofdstad. Wij
mogen ons verzekerd houden, dat de eer
en de bloei van de hoofdstad en haar goede
naam in de wereld van deze nieuwe ver
betering rijke vruchten zal mogen plukken.
Vervolgens wijst spr. op het inderdaad
nationale-karakter van het grootsche werk,
dat hier is tot stand gebracht. De sluis,
waarin wij ons thans bevinden en die den
naam draagt van Noordersluis, is de
grootste ter wereld. Door hare zeer groote
afmotingen heeft dit werk reeds thans de
belangstelling en de bewondering van bin
nen- en buitenland bij voortduring ge
wekt. Het werk is uitgevoerd met alle mid
delen van de moderne wetenschap. Dit
werk mag worden genoemd een monument
van onze nationale kracht.
Het is met begrijpelijke trots, aldus spr.,
wanneer ik er hier aan moge herinneren,
dat dit geheele work is ontworpen en tot
stand gekomen door en onder leiding van
ingenieurs van den Rijkswaterstaat. Boven
dien in het uitgevoerd door Nedorland-
sche aannemers en Nedorlandsche werklie
den en ook zij hebben aanspraak op onze
erkentelijkheid voor wat hier is tot stand-
gekomen.
Uwe Majesteit die steeds zooveel be
lang stelt in de ontwikkeling van ons land
en ons volk heeft zich tot onze groote
vreugde bereid verklaard, om in gezel
schap van Hare Koninklijke Hooghoid
Prinses Juliana en Zijn Koninklijke Hoog
heid, den Prin9 der Nederlanden, de ope
ning van deze sluis persoonlijk te verrich
ten, waardoor deze openstelling wordt ge
wijd tot een nationale gebeurtenis in den
besten zin des woords, tot een feestdag
voor ons volk. Voor Hare bereidwilligheid
moge ik Uwen Majesteit eerbiedig dank
betuigen.
Met moge Uwe Majesteit thans beha
gen de daad te verrichten welke deze sluis
aan hare bestemming zal doen beantwoor
den.
Open de poort!
Nadat de Minister zijn toespraak ge
ëindigd had, kwam het lang verbeide mo
ment, dat Z.Exc. aan de Koningin verzocht
om door het overhalen van een handle
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
In Britsch-lndië' is de censuur ingesteld.
Bandieten richten weer oen bloedbad aan
in een Chineeschs stad. Elders moesten de
missionarissen vluchten.
Bij een scheepsramp in Bengalen zouden
bijna 300 personen verdronken zijn. (Bui
toni. Berichten, 2e blad).
BINNENLANO.
Opening van de nieuwe schutsluis te
IJmuiden door H. M. de Koningin (1ste
blad).
het sein te geven tot het openen van de
deur van het buitensluishoofd. Hare Maje
steit gaf, na een enkel woord, aan dit ver
zoek gehoor en onmiddellijk daarop zagen
duizenden paren oogen, dat de geweldige
deur zijdelings in de dourkas wegrolde. De
plechtige opening wae geschied, de door
vaart naar de Noordzee was vrijgegoven.
Terwijl allerwegen gejuich opklonk was
de verbinding van de „Johan van Olden
barnevelt" met den wal losgemaakt eu
voer hot mailschip langzaam de sluis uit.
Vooraf voer de gepavoiseerdo motorboot
„Insulinde" van do Noord- en Zuid-Hol
landsche Redding Mij. en toen het mail
schip de buitenhaven beroikte, daverden,
ala militair saluut aan do Koningin, 35
schoten van den mijnenlegger „Medusa"
over hot water 1 Buitengaats word do „Jo
han van Oldenbarnevelt" opgowacht door
de torpodobooten Z. 5 en Z. 7; de tocht
strokto zich uit tot drie mijlen uit do kust,
waar, nadat het mailschip godraaid was,
de terugtocht werd aanvaard. Het was
reeds namiddag, toen de „Johan van Ol
denbarnevelt" bij den Toeristeteiger meer
de. Het officieelo gedeelte van de plechtig
heid wae geëindigd.
Na een kort oponthoud op den steiger
begaven de Vorstelijke personen zich naar
de wachtende auto's, die vervolgens in ma
tig tempo door de Visseringstraat, de Ka
naalstraat en de Oranjestraat reden. Een
zeer talrijk publiek juichte het Koninklijk
Gozin van achter do afzettingen enthou
siast toe. Bij de pont nam de Koningin af
scheid van den burgemeester van Velsen—
IJmuiden, dien Zij dankte voor de groot
sche hulde, welke haar in deze gemeento
was gebracht.
Spoedig daarna waren de auto's uit het
gezicht verdwenen en behoorde do geheclo
plechtigheid, waarvan de herinnering in de
harten van duizenden bewaard zal blijven,
tot het verleden.
DE NIEUWE SLUIS TE
IJMUIDEN, de grootste ter
wereld, welke heden door
H.M. de Koningin officieel
geopend is
