21ste
Jaargang
VRIJDAG 7 MAART 1930
No. 6427
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
e £eidódie (Bou^a/nl'
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent por week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Oit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Modedeolingon wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
V Het protest tegen de geloofs
vervolging in Rusland.
Melding makende van de bezwaren
van de zich noemende christen-socialis
tische „Blijde Wereld", om aan de actie
in zake Russische godsdienstvervolging
deel te nemen, schreef „De Maasbode":
Dc heelc kwestie is, dat de sociaal-demo
cratie niet publiek.en beslist durft demon-
streeren tegen de godsdienstvervolging in
Rusland. En zij durft dit niet uit vreet voor
de linksche elementen in haar midden.
„Het Volk" antwoordt hierop:
Het staat veeleer zoo, dat wij vreezen
voor de kapitalistische elementen buiten
ons midden. Den strijd tegen bet commu
nisme en zijn barbaarsche methoden voeren
wij op onze eigen motieven zelf, doch niet
samen met kapitalistische elementen, die
minstens evenzeer anti-socialistisch als anti
communistisch zijn.
Nu willen wij eerst even die bezwa
ren van de „Blijde Wereld" memoree-
ren:
Dit staat vast, dat de Sovjetregeering de
propaganda voor het atheïsme steunt en
aanwakkert, dat ze een strenge scheiding
tusschen Staat en Kerk heeft doorgevoerd,
dat ze de kerkegoederen in beslag heeft ge
nomen en dat ze geestelijken vervolgd heeft
en nog vervolgt, die contra-revolutionnair
optreden. Maar dat is nog geen godsdienst
vervolging, waartegen de heele wereld thans
ten ^trijde geroepen wordt".
In Rusland is eigenlijk geen gods
dienstvervolging. Ziehier de opvat
ting der „Blijde Wereld", waarmede
„Het Volk" het niet oneens schijnt te
zijn!
En in „Het Volk" zelf schrijft de Op
roerige Krabbelaar die weer her
steld is in denzelfden geest. En de
Russische godsdienstvervolging, die hij
afkeurt, vergoelijkt hij toch weer tot
op zekere hoogte aldus:
Russische geloofsvervolging en kerkelijke
verdediging der geestelijke vrijheid ze
zijn aan elkaar gewaagd!"
De geloofsvervolging goed-praten!
Wij, Katholieken, hebben indertijd,
met den steun van slechts weini
gen, geprotesteerd tegen de gods
dienstvervolging in het katholieke
Mexico. De Deken van Rotterdam, de
hoogeerw. heer v. Heeswijk, herinnerde
hieraan op de Rotterdamsche protest
meeting deze week op een heel delicate
wijze.... Wij zijn dat niet vergeten,
maar hebben het wel vergeven; en met
de velen, die nu protesteeren tegen
de godsdienstvervolging in het in over-
groote meerderheid niet-katholieke
Rusland, protesteeren wij van gan-
scher harte mee. De Paus is in dat pro
test voorop gegaan!
Wij vormen mede het eenheidsfront
tegen geloofsvervolging en godsdienst
haat en wij doen dat krachtens onze
heUige beginselen.
Dat de socialen daarvan afkeerig
staan, betreuren wij meer dan dat wij
er verwonderd over zijn.
INTERNAT. CONFERENTIES
DE VLOOTCONFERENTIE.
Vooruitzichten verbeterd.
De toestand ter vlootconferentie is tij
dens de afwezigheid der Fransche delega
tie opgeklaard en wordt thans optimis
tisch beoordeeld.
Verschillende vraagstukken betreffende
het humaner gebruik van de duikbooten,
zijn tot een principieele oplossing ge
bracht.
Het heet, dat de Japanners aandringen
op een maximum tonnage voor duikbooten
van 2000 ton. Lichtere duikbooten kunnen
in de woelige wateren om Noord-Japan
niet gebruikt worden.
De hoofden der delegaties komen he
den weer bijeen.
De Fransche delegatie voor de Londen-
scbe vlootconferentie is gistermiddag on
der leiding van Tardieu naar Londen ver
trokken.
DE OVERSTROOMINGEN IN ZUID-FRANKRIJK hebben oen catastrophalen omvang aan
genomen. Heele dorpen zijn weggevaagd, terwijl vele slachtoffers zijn to betreuren. Een straat
in Perpignan, die goheel is ondorgeloopen
DUITSCHLAND
ADMIRAAL VON TIRPITZ t
Zooals gisteren
in het kort ge
mold, i« greot-
admiraal Alfred
Friedrich von
Tirpitz gister
morgen op 81-
jarigen leeftijd
te Miinchen
overleden.
Met hem is
wederom oen
der groote
mannen uit het
voormalige
keizerrijk heen
gegaan.
Hij was de man, wiens naam onafschei
delijk verbonden zal blijven aan de ont
wikkeling van de Duitsche oorlogsvloot.
Von Tirpitz werd op 19 Maart 1849 te
Küstrin geboren en trad in April 1865
als cadet in dienst van de toen nog be
staande Pruisische Marine. In 1875 werd
hij kapitein-luitenant, in 1881 corvel-ka-
pitein, in 1888 kapitein tor zee, in 1895
vice-admiraal, in 1900 admiraal en in 1911
volgde zijn benoeming tot Groot-Admi
raal. Bovendien werd hij op 15 Junj 1897
bencemd tot staatssecretaris bij het Rijks
ministerie van Marine en werd hij op 28
Maart 1888 Pruisisch minister. In 1900
werd Tirpitz in den erfelijken ade'stand
verheven en in 1908 beroepen in het Prui
sische Heerenimis
Zooals gezegd, is de ontwikkeling van
do Duitsche vloot onafscheidelijk aan den
naam Von Tirpitz verbonden. Door zijn
vloot-voorstellon van 1897 schiep hij den
grondslag voor de ontwikkeling der Duit
sche vloot. Na het uitbreken van den oor
log wilde hij onmiddellijk een energiek
ingrijpen van de Duitsche vloot. Verpcefs
trachtte hij van den keizer tc verkrijgen
dat hem de strategische leiding van den
oorlog ter zee zou worden overgedragen,
doch Wilhelm weigerde dit verzoek. Ook
verdere pogingen bleven zonder resultaat,
zoodat Von Tirpitz zich reed* in het na
jaar van 1914 uitsprak dat het gevaar niet
denkbeeldig was. dat gedurende den ge
heelen oorlog de Duitsche vloot nutteloos
achter de versperringen der riviermonden
zou blijven liggen Zijn standpunt inzake
do laak van dc Duitsche marine bezorgde
hem meer en meer tegenstanders, die er
in slaagden, hem boe langer hcc meer bij
belangrijke gebeurtenissen uit te schake
len, zoodat o.a. zijn oordeel niet werd ge
vraagd toen men in Maart 1910 bcs'oot
den duikboot-oorlog voorloopig te staken.
Von Tirpitz vond daarin dan ook aanlei
ding om uit de leiding van het Departe
ment van Marine te treden. Dat had tevens
een breuk tusschen den keizer en Von
Tirpitz tengevolge. In deze zitting werd
'besloten toe te geven aan den wenach
van de Vereenigde Staten om den oorlog
als een kruiscroorlog te voeren overeen
komstig dc rege'en van het volkenrecht.
Vergeefs had Von Tirpitz getracht het be
sluit van deze zitting te beïnvloeden, wat
hem door den keizer zeer kwalijk werd ge
nomen. Op 5 Maart 1915 liet do keizer dan
ook door den chef van het Marinckabinot,
admiraal Von Müller zijn afkeüring hier
over uitspreken, waarbij de keizer liet
mededeelen, den indruk te hebben dut Ven
Tirpitz een systematische perscampagne
tegen de hoogste leiding der oorlogspoli
tiek, dus ook tegen <An persoon van den
keizer, voerde Op 8 Maart 1916 droeg
Von Tirpitz zijn werkzaamheden over aan
zijn plaatsvervanger „om gezondheidsrede
nen" en diende daarop zijn ontslag in.
Het scheen een oogenbük of Tirpitz na
de revolutie had afgedaan. Toen op de vloot
muiterij uitbrak, vluchtte hij naar Zwit
serland, en een tijd lang vernam men niets
meer van hem. Hij gaf een memoiren-boek
zooals iedere Duitsche minister of gene
raal, maar dat trok niet al te zeer do aan
dacht. Tirpitz, de man van het oude icgi-
me, scheen niet te willen vervallen in dc
fouten van Ludendorff en vermeed in te
grijpen in de politiek der republiek.
Dit wob echter s'echts schijn, t Tirpitz
trad, zooals zoo vaak, weer op den voor
grond, toen hij achter do coulissen al het
voorbereidende werk had gedaan. Tn April
1921 pas, toen do toestand zicli in Duitsch
land had geconsolideerd, liet hij zich voor
de Duitsch-Nationale partij voor den Rijks
dag kiezen. Beieren vaardigde hem af. En
toen kwam het moment, dat do rechter
zijde bereid was hem *e poussecren voor
het Rijkskanselicrschap. Zou do grijze,
maar altijd nog vitale oud-admiraal en ge-
s'open parlementariër, opnieuw een lei
dende rol gaan spelen in het bestuur des
Rijks
Do poging mislukte. Centrum en demo
craten wezen dc candidatuur, die hun me
dewerking behoefde, inet al'c beslistheid
af. Tirpitz' rol was uitgespeeld. Wel word
hij in December 1924 in den Rijksdag her
kozen en hie'd hij er zitting tot 1928, mnor
invloed van beteekenis kon hij niet meer
oefenen.
SPANJE.
DE CRISIS IN SPANJE.
Naar van goedingelichte zijde verluidt,
heeft dc Spaanscbc koning verscheidene
generaals in audiëntie ontvangen.
Zij wezen hem op de noodzakelijkheid
den tegenwoordigen minister president
Bercnguer te vervangen door een ener
gieker persoon, waarbij zij eensgezind ge
neraal Martinez Anido noemden. Martinez
Anido wordt do volgende weck m Madrid
verwacht.
JAPAN
Protest tegen katoentarief.
Uit gezaghebbende bron wordt verno
men, dat de Japanschc gezant te Londen
instructie heeft ontvangen om tc protcf-
tecren tegen de verhooging der invoer
rechten op katoenstoffen in Brilboh-Indiü,
welke naar men gelooft oen zwaren slag
zal toebrengen aan de Japonsche industrie
en de vriendschappelijke betrekkingen
tusschen Japan en Engeland zal benadce-
Ion.
BRITSCH-INDIE
GANDHI'S ULTIMATUM.
Do correspondent van Reutor te Ahrac-
dibad seint den inhoud van het zooge
naamde ultimatum van Gundhi.
Dit schrijven van Gandhi aan den on
derkoning van indio begint met „.Waar
de vriend", waai na Gandhi den wensch te
kennen geeft, om voor het doen van den
beslissenden stap er nogmaals bij den on
derkoning op aan te dringen, oen uitweg
te zceken uit een situatie, die hij, Gandhi,
sedert jaren gevreesd heeft. Dat Gandhi
de ovcrhecrsching der Engelschen een
vlcek voor Indië acht zoo guut het
schrij\en verder is algemeen bekend.
Echlci kan hij verzekeren, dat het leven
en de rochlmaligo belangen van -Engel-
sche onderdanen in Indië onaangetast zul
len b'-ijven. Wuar do onderkoning zelf voor
Indië den Dominions'atus in uitzicht heeft
gesteld, is het niet tc verwonderen, dat
resoluties zijn aangenomen, die volledige
onafhankelijkheid verlangen. Immers, in
dien dc term „Dominionstatus" door den
onderkoning in den gcbruikclijkcn zin is
gebezigd, zoo komt dit neer op onafhan
kelijkheid. Intussehen is echter steeds dui-
de'ijker gebleken, dat Enge'and geen po
litiek volgt, die onafhankelijkheid van In
dië tot cinddoci heeft.
Dc actie voor burgerlijke ongehoorzaam
heid die zal worden begonnen, indien aan
het schrijven van Gandhi geen gevolg
wordt gegeven, zal zich uitstrekken tot al'o
aanhangers der onafhunkelijkheidsbcwo.
ging. Deze actie zal in de eerste plauts
gaan tegen de zoutbeïasting, oen zware en
onrechtvnardige belasiing, «1 ie men nooit
had mceten invoeren. Indien de onderko
ning geen oplossing mocht vinden, zal
Gandhi den llden Maart den veldtocht
beginnen. Hij noodigt den onderkoning
uit, zijn plannen te dwarsboomen, door
hem, GhandL te laten arrcstceren. Hij is
echter overtuigd dat in dat geval tien
duizenden gereed zouden staan om zijn
plaats in to nemen.
De passage over do onafhankelijkheids
beweging bexat nog de annkondiging, dat
het vrije Indië alle financicelc verplich
tingen aan een nauwkeurig onderzoek zal
moeten onderwerpen en die, welke niet
rede'ijk cn rechtvaardig zijn, zal moeten
verworpen.
Dit nummer bestaat uit vier bladen
Doodelijk motorongeval.
Anota seint uit Socrabaja: Do marinier
J. D. L. van Bckkurn kwam nabij Wonosari
met '/.ijn motorfiets in botsing met een dig
car. Hij werd door den boom "an het voer
tuig in don hals getroffen, en is aan zijn
verwondingen overleden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Bij den dood van groot-admiraal von
Tirpitr.
De „roods Donderdag" is vrijwel overal
kalm vcrloopcn. Tc Berlijn Is één commu
nist gedood. (Buiten!. Berichten en Tcle
grammen).
Hot aantal dooden tengevolge van de
overstroomingen in Zuid-Frankrijk stijgt
stoeds. (Buitoni. Berichten, 4do blad).
BINNENLAND.
Het ontwerp-Winkelsluitingswct is in de
Tweede Kamer in behandeling. (3do blad).
Eon voorstel tot introkking van het
stopwetjo inzake hot Nijverheidsonderwijs
is spoedig te wachten. (Iste blad).
Hot Nederlandsch—Duitsche koppel v.
Kempen—Buschenhagen wint don zosdaag-
schen wielerwedstrijd te Berlijn (Spurt,
3de blad).
OMGEVING.
De annexatie-plannen van Boskoop. (2c
blad).
DE WINKELSLUITING.
Adres von banketbakker*.
Do Verocniging van Banketbakkers, Ex
ploitanten van Bos: el zaken, heeft aan do
Tweede Kamer der Staten-Qoneraal ver
zocht to willen bevorderen, dat in liet ont
werp Winkelsluitingswet hot aantal uren,
waarop op Zondag banketbakkerswaren
enz. verkocht mogen worden, to brengen
van vier op zes.
Tor icolichting wordt aangevoerd, dat
voor dc hierbedocldo winkels juist de Zon
dag eon der belangrijkste verkoopdagen
is. Het betreft hier niet alleen een winkel-
belang. doch ook een belang van het pu
bliek.
Adres van Jamin.
Do Firma O. Jamin te Rotterdam heeft
een adios gezonden aan do TweeJo Ka
mer, waarin zij er bij do loden op aandringt
artikel ld van hol wetsontwerp tot rege
ling der winkelsluiting aldus te uinondce
ren, dat dezo bepaling zal worden ver
ruimd in dier voege, dat de verkoop op
Zondag minstens ucht uren bedraagt, het
zij in acht achtereenvolgende uren, hetzij
in twocmuul vier nchteroeiivoigcndc uren,
liggende tusschen 9 uur voorui. en 8 uur
num. cn voorts artjkcl 6 als onnoodig en
overbodig to schrappen. Art. 6 geeft den
gemeenteraad do bevoegdheid, om to be
palen, dat winkels op een werkdug tot 1
uur gesloten moeten zijn.
PROTESTMEETING TE GOUDA.
Gisteravond to kwari over acht had te
Gouda een protest vergadering plaats tegen
do kerkvervolging in Rusland. Toen te half
acht do drie toegangen tot do grooto 8t.
Janskcrk werden gcopond, stroomde het
publick toe, welk toestroomon dank zij
uitnemende politicmaatregelen een orde
lijk verloop had.
Lang voor het aunvungsuur was dan
ook een reusachtige menigte aanwezig
geschat op ongeveer drie duizend pers"
nen. Doordat in het ruimo korkgebouw ecu
veertiental luidsprekers waren aangebracht
was het gesprokene tot in do uiterste ho<
ksu goed verstaanbaar.
Ds. Verheul opende de bijeenkomst.
Dr. L. H. Grondijs leidde daarna d< i.
volgenden sjirckcr. Prof. Kartachow in.
Vervolgen» sprak met vertolking di.
Kartachow, gewezen minintei en voor/P
ter van dc Synode der Pruisische. Ortho
doxe kerk.
Daarna Noorden ln-i woord dr. ten Hun
deken van Rooij, <1«. Crue», «Is. Cramer, d»
Simon. Ten slotte vereenigde do vergilde
ring zich rnet ecu protest.
Dit protest luidt al» volgt:
„In den naarn van God Almachtig pro
tcsleercn wij legen het Godvergeten op
treden der Sovjet-Hogoering in Hu»lnnd.
waardoor het gezag wordt ondermijnd, hei
huisgezin uiteengerukt, de maatschappij
ontwricht cii do beschaving vernietigd.
Medegedeeld werd, dat dit protest uai»
»iu Regeering zal worden verzonden en dat
met dezo vergadering ins'emming is bi
tuigd door do jir.udioti rhe Gemeenl#.
Met gebed cn liet zingen van Psalm
vers II, werd do bijeenkomst gesloten.
