21sté Jaargang
DONDERDAG 19 DECEMBER 1929
No. 6363
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BERICHT
BUITENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeel ingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Zij, die zich met 1 Jan op „De
Leidsche Courant" wenschen te
abonneeren, ontvangen de voor
dien datum verschijnende num
mers gratis.
DE ADMINISTRATIE
De niet-Katholieken en wij.
De vorige week heeft prof. dr. H. J. M.
Weve voor „Sanctus Thomas Aquinas" te
Amsterdam een lezing gehouden over het
zeer belangrijke onderwerp: „Onze verhou
ding ten opzichte van andersdenkenden
In het „Maasbverslag der lezing wordt
hetgeen prof. Weve daaromtrent zeide als
volgt weergegeven:
De groeiende invloed van de katho
lieke levensbeschouwing op het open
bare leven maakt velen onzer land-
genooten bevreesd, omdat zij hierin
een beeken meenen te zien, dat de Ka
tholieken naar een machtspositie stre
ven. En het moet ons doel zijn, dit
verkeerde begrip weg te nemen, want
zelfs wanneer de Katholieken te eeni-
ger tijd Oen overheerschende positie
zouden gaan innemen, dan nog zouden
wij moetsn zorgen, dat er in ons land
een geest van algeheele verdraagzaam
heid zou heerschen, zoodat de anders
denkenden even vrij zouden kunnen
leven als zij thans doen. Slaagt men
er in deze meening algemeen ingang
te doen vinden, dan zal vanzelf het
wantrouwen verdwijnen, dab door vele
andersdenkenden nog wordt gekoes
terd.
Tact is hierbij een allereerste voor
waarde, want gebrek aan deze hoogst
noodzakelijke eigenschap schept in
zeervele gevallen het misverstand,
waarover wij ons later beklagen.
Een andere oorzaak van het misver
stand, dat in vele gevallen tusschen
Katholieken en andersdenkenden rijst,
is .het gemis aan contact :tusschen
deze beide bevolkingsgroepen. Vele
Katholieken worden zóó opgevoed, dat
zij nimmer buiten hun eigen kring ko
men, met het gevolg, dat zij absoluut
niet op do hoogte zijn van de gewoon
ten en de mentaliteit van andersden
kenden en niet weten hoe zij zich bij
anderdenkenden moeten gedragen.
Zeer dikwijls ontmoet men bij an
dersdenkenden een eerlijk streven om
onbevangen te staan tegenover le
groote levensvragen, maar zeer dik
wijls ook wordt dit streven door de
Katholieken niet begrepen.
„Het Centrum" van gisteravond, dat deze
passage met volkomen instemming citeert,
geeft naar aanleiding daarvan een beschou
wing, waarin de medewerker S. op het hier
boven geciteerde laat volgen:
De spreker besloot met als „Leitmo
tiv" voor onzen omgang met anders
denkenden aan te geven „een groote,
begrijpende waardeering voor al het
goede, dat wij bij hen vinden, vooral
het goede ook, dat bij hen aanwezig
is, zonder dat het ons dadelijk op
valt".
Heb is inderdaad een gewichtige
opgave, welke de hoogleeraar in deze
verhandeling aan zijn gehoor voor
oogen heeft gehouden.
En het wil ons voorkomen, dat ook
Katholieken, die inet tob de aoademici
bohooren, maar toch een algemeeue
ontwikkeling bezitten en wien het niet
aan de vereisohbe grondige kennis van
hun geloofswaarhedeii ontbreekt, met
het door hem gesprokene hun voordeel
kunnen doen.
Ook wijdt juist gisteravond toeval
lig „De Tijd" een artikel aan hetzelfde
onderwerp: Onze niet-katholieke landgc-
nooten en wij. Het blad houdt zijn lezers
voor het voorbeeld van wijlen den Aarts
bisschop in de bejegening van andersden
kenden en zet boven zijn artikel: geen aan
sluiting, maar toenadering.
In dat artikel wordt genoemd de apolo
getische arbeid van „Het Schild", waarvan
de schrijver zegt:
Een pionier van den goeden katho
lieken geest in enze apologetische oo-
trekkihgen tot andersdenkenden is
„Het Schild". Het deed een zuiverend
werk door het signaleeren van sommi
ge liefdeloosheden, harde oordeelen of
oneerbiedige behandelingen van heilige
zaken en van smakelooze devoties, die
niet slechts den gaven bloei van bet
eigen geloofsleven schaden, maar ook
de ergernis van andersdenkenden wek
ken.
Wij onderschrijven deze waardeering van
„Het Schild" gaarne; maar zouden er nog
iets aan willen toevoegen. Het „zuiverend
werk", dat de schrijver van het boven
staande hier bedoelt, wordt ook en o.i. mis
schien mèèr nog verricht door een ander
tijdschrift, eveneens onder hoofdredactie
van prof. Verhaar, dat de o.i. te beper-
keden naam: „Mededeelingen" draagt.
Deze „Mededeelingen", die bestemd zijn
voor de leden der ApoL Ver. „Petrus Ca-
nisius", doen cp het hier bedoelde terrein
uitstekend werk. De liefde tegenover
andersdenkenden wordt geleerd en prac-
tisch voorgehouden, zonder dat daarbij
te kort schiet de liefde, die op de eerste
plaats moet staan, de liefde voor de huis-
genooten des geloofs. Moge door een
groeiend aantal leden van de Apol. Ver.
„Petrus Canisius" deze „Mededeelingen"
in steeds wijderen kring haar „zuiverend
werk" verrichten!
Op de Heiligelandstichting te Nijmegen vond
Dinsdagmorgen de plechtige consecratie plaats
van de St. Annakapel door Mgr. Diepen.
Tijdens de H. Mis.
VAN HET VATICAAN
DE BARETOPZETTING DER NIEUWE
KARDINALEN.
's Pausen toespraak.
Gisteravond om 6 uur had de plechtig
heid plaats van de baretopzetting voor de
nieuwe kardinalen.
Nadat de Paus, omgeven door talrijke
leden van Zijn hofhouding in de overvolle
consistoriezaal op den troon had plaats ge
nomen, werden de nieuwe kardinalen af
zonderlijk aangekondigd en naar den troon
geleid, waar de Paus, na den voetkus, allen
met de mozzetta bekleedde en de baret
opzette.
De nieuwe kardinalen namen dan plaats
op de stoelen voor den troon, waarna de
aartsbisschop van Lissabon, als nieuwe
kardinaal, een adres voorlas namens allen,
den Paus dankend voor de hooge waardig
heid, verleend aan de medewerkers in het
algemeen bestuur der Kerk, en speciaal
dat zij in dit Pauselijk jubeljaar uitverko
zen zijn.
Z. H. de Paus dankte God voor alle wel
daden in het priesterschap ontvangen. On
der de daden van het jubeljaar was het
Hem speciaal aangenaam deze kardinalen
te mogen benoemen.
Het was onnoodig ieders lof te verkon
digen. Heel de wereld had hun verdiensten
reeds gehoord en er was algemeene bijval
bij hun verkiezing ondervonden.
Het kardinalaat bestond niet alleen in
den uiterlijken purperglans, er kunnen of
fers gevraagd worden, zelfs het geven van
het eigen bloed.
Gewerkt moet or worden voor de Kerk,
mei bereidwilligheid. Daartoe bezield
moesten ook de nieuwe kardinalen steeds
meerdere en altijd betere verdiensten ver
zamelen.
De Paus ze?ende dan alle aanwez'gen en
verliet met Zijn hofhouding de zaal.
Aanwezig waren kardinaal Gasparri, een
dertigtal bisschoppen, onder wie vele
"Fransche, een vijftigtal prelaten, de ge
zanten van Frankrijk, Duitschland en Beie
ren en ook de centrums!eider prelaat Kaas,
een broeder van kardinaal Pacelli, de
staatsraad van den VaFcaanschen Staat
en vele fami'ie'.eden, vrienden en kennis
sen van de nieuwe kardinalen.
De Amerikaansche gezant, de beer G. J. D'.ekema, heeft een bezoek gebracht
aan Amsterdam en daar o.m. bet Rijksmuseum bezichtigd. De gezant met zijn
echtgenoote voor het schilderij „de Nar" van Frans Hals in 't Rijksmuseum
EELGIE
VERTR OU WENS MOTIE VOOR JASPAR
De Belgische Kamer heeft gistermiddag
met 100 tegen 72 stemmen en een onthou
ding een metie van vertrouwen in de re-
geering-Jaspar aangenomen. Katholieken
en liberalen stemden voor de motie, socia
listen en fronters tegen. Slechts li afge
vaardigden waren afwezig.
Eveneens met 100 tegen 72 stemmen
werd een ontwerp aangenomen, waarin het
leger-contiDgent voor 1930 wordt vastge
steld op 65.000 man. Dit aantal is als volgt
samengesteld? 20.000 vrijwilligers, 40.000
miliciens en 5000 man van oudere lichtin
gen. Dit contingent is 2000 ma4n sterker
dan dat voor 1929.
Naar een nieuwe crisis?.
Onder bovenstaanden titel schrijft bet
liberale „Laatste nieuws" oan. het vol
gende
„Iedereen moet toegeven, dat de ver-
vlaamsching van de Gentsche hoogeschool
een onvervreemdbaar recht is van de Vla
mingen, maar dan zou ook iedereen moe
ten begrijpen, dat het niet opgaat, wan
neer men een recht inwilligt, met zooge
naamde voorwaarden voor den dag te ko
men, waarvan men dan ten slotte de in
williging zelf van dat recht zou willen af
hankelijk maken.
Het is noodig, dat even duidelijk te zeg
gen, daar in zekere franskiljonsche kringen
de neiging bestaat om de vervlaamsching
van de Gentsche hoogeschool afhankelijk
te maken van een nieuw „ouderrechtstel
sel" in het lager en middelbaar onderwijs,
waardoor de familievader de onbeperkte
vrijheid bekomt om op willekeurige wijze
de onderwijstaal van zijn kinderen te be
palen in de openbare scholen en in de aan
genomen vrije scholen, die er mee gelijk
gesteld worden.
In geen enkel land ter wereld bestaat
een dergelijke knoeiboel! De franskiljons
zouden hem thans willen invoeren in
Vlaanderen. En op zoo iets zou er een re-
geeringspolitiek dienen gebouwd!
Zij die daaraan meedoen, werken regel
recht voor een nieuwe regeeringscrisis, en
wij zijn zelfs van meening, dat zij in
Vlaamsch-België aan het onderricht van
de tweede taal in de middelbare scholen
een zeer slechten dienst bewijzen.
Thans worden inderdaad, de zaken voor-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De baret-opzetting der nieuwe kardina
len.
Dreigt een nieuwe criscis in België?
Nadere bijzonderheden omtrent de on-
lusten te Frankfort.
De twee Engelsche vliegers, die een non-
stopvlucht wilden maken naar Kaapstad,
zijn in Tunis neergestort. (Luchtv.. 2de
blad).
binnenland.
Vrachtauto op den onbewaakten over
weg te Bcrkum gegrepen. Eén dootle, twee
zwaar gewonden. (Gem. Ber., 3de blad).
Het op het Bergumermeer gezonken
schip gelicht Slechts één lijkje gevonden.
(Gem. Ber., 3de blad).
Een jachtopziener nabij Amersfoort dood
geschoten gevonden. (Gem. Ber., 3de blad).
Van een goederentrein zijn bij Maarssen
vijf wagons ontspoord. (Gem. Ber., 3de
blad).
Naar een ontknooping van het drama
aan den Zuiderzeedijk. De vader gearres
teerd. (Gem. Ber„ 3de blad).
gesteld, alsof dat onderricht als een con
cessie moest gelden aan de franskiljons,
terwijl de Vlamingen zelf op heel natuur
lijke wijze cn wanneer het onderwijs in d'e
moedertaal is gewaarborgd, de -inrichting
van het onderricht in de tweede taal bil
lijken.
Het is dus geboden, al diegenen, die op
geen nieuwe politieke verwarring gesteld
zijn, op hun hoede te stellen tegen de mo
gelijke gevolgen van een ondoordachte po
litiek.
De vervlaamsching van de Gentsche hoo
geschool is één kwestie; de mogelijke ver
betering van de wetgeving betreffende het
lager en middelbaar onderwijs is een an
dere kwestie. Alles willen regelen is niet
anders dan alles in de war sturen".
Tot zoover het blad.
De „neiging", die in franskiljonsche krin
gen bestaat, om de vervlaamsching van de
Gentsche hoogeschool afhankelijk te maken
van een nieuw ouderrechtstelsel in het la
ger en het middelbaar onderwijs, is niet»
langer een neiging, maar is reeds werke
lijkheid geworden, door het feit, dat van
liberale zijde Dinsdagnamiddag in de Ka
mer een paar wetsvoorstellen op het la
ger- en het middelbaar onderwijs zijn inge
diend, die door geen enkel Vlaamschge-
zinde, hoe minimalistisch hij ook moge
aangelegd zijn, kunnen goedgekeurd wor
den.
De dreigende regeeringscrisis schijnt te
naderen
DUITSCHLAND
DE ONLUSTEN TE FRANKFORT.
Omtrent de ernstige onlusten, welke zich
Dinsdagavond hebben voorgedaan te
Frankfort bij gelegenheid van de bohande-
ling, in den' gemeenteraad van een voor
stel om een kerstgave aan de werkloozen
uit te keeren, kan nog het volgende wor-
xlen gemeld.
Z. D. H. Mgi*. Diepen, Bisschop van 's Hertogenbosch, heeft de vier nieuwe
luikklokken voor de kerk van de Heilige Landstichting te Nijmegen gewijd
De bekende Neaerlandsche uurwerkfabrikant, de heer Eysbouts, geeft aan
Pastoor Buys eenige verklaringen.