V
21ste Jaargang
WOENSDAG 18 DECEMBER 1929
No. 6362
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
UIT DE OMGEVING
BERICHT
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeel ingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogsto 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
V Het R.K. Werkliedenverbond.
Met vreugde en waardeering mag wor
den geconstateerd een frisch leven in het
R. K. Werkliedenverbond.
Een frisch leven, dat zich openbaart in
een doeltreffende actie, om het peil van de
arbeidersbevolking omhoog te heffen, niet
alleen onder materieel, maar ook en aller
eerst onder geestelijk opzicht.
Daar is een verblijdend cultnreel
streven in het R. 3L Werkliedenverbond.
Wij verwijzen den lezer, ten bewijze
daarvan, gaarne naar het verslag van de
vergadering van het R. K. Werkliedenver
bond in dit nummer.
Naar aanleiding van ditzelfde verslag
moeten wij echter één critische opmerking
maken; en wel de volgende.
In Amsterdam is een „volksdagblad" op
gericht of: het bestaande „volksdagblad"
uitgebreid een „volksdagblad" speciaal
voor Amsterdam (wat, natuurlijk, niet wil
zeggen, dat er geen lezers over heel het
land verspreid zullen worden gevonden),
zooals er in andere steden en streken van
ons land ook grootere en kleinere „volks
dagbladen" zijn.
Dat volksdagblad met ochtend- en avond
editie is een evenement, een ge
beurtenis in ons katholieke leven, spe
ciaal voor katholiek Amsterdam.
En wij zouden er ons daarom niet over
verwonderd hebben, zoo de voorzitter van
het R. K. Werkliedenverbond er met een
enkel woord dankbaar naar had verwezen.
Doch hij heeft, helaas, niet anders en
niets beters meenen te ifiöejten zeggen, dan
dat de leiding van het Werkliedenver
bond niet betrokken is geworden bij de po
gingen, om te komen tot wat men no.emt
„een volksdagblad".
Wij kunnen niet inzien, dat dit laatste
verkeerd is geweest. Integendeel! De alge
meens katholieke dagbladpers in ons land
is niet afhankelijk van bepaalde klassen of
groepen van de bevolking van ons volk.
Dit js een feit van groote en voorname be-
teekenis; dit is een verblijdend feit!
En dat het te Amsterdam verschijnend
volksdagblad onafhankelijk staat van de
leiding van het Werkliedenverbond, is
met alle oprechte waardeeTing voor die
leiding zelf o. i. volstrekt niet te
betreuren!
VAN HET VAT1CAAN
'S PAUSEN GOUDEN PRIESTER-
JU BILE.
De feesten te Rome.
Men schrijft uit Rome aan de „Msb.":
Nadat de H. Vader de vorige week zich
voor geestelijke oefeningen had terugge
trokken is thans voor Z. H. weer oen tijd
van drukke werkzaamheden aangebroken.
Zaterdagmorgen had, zooals reeds tele
grafisch is bericht, de voorlezing plaats
van het decreet, del „tuio" genoemd, voor
de zaligverklaring der Engelsche martela
ren, waarna de H. Vader aanstonds in do
Gallcria Lapidaria van het Vaticaan de
opening bijwoonde van de tentoonstelling
van paramenten voor de missies, welke Z.
H. bij zijn gouden jubilé worden aangebo
den door comité's van heel Italië. Dan do
plechtige Zaligverklaring der Engelsche
martelaren en het geheim Consistorie.
Woensdagnamiddag ontvangen de nieuw
benoemde kardinalen in de Consistoriezaal
de roode baret uit de handen van Z. H.,
terwijl Z. EL dan tevens een lofrede houdt
op ieder der nieuwe kardinalen.
Donderdag 19 December plechtig open
baar consistorie, waarin de nieuwe kardi
nalen den kardinaalshoed ontvangen.
Vrijdag 20 December is do eigenlijke
dag van 's Pausen gouden priesterfeest.
Dien dag zal Z. H. in alle stilte de H. Mis
in zijn privé kapel opdragen.
Zaterdag op den 50sten verjaardag zij
ner eerste H. Mis zal Z. H. naar de St.
Pieter komen met groote plechtigheid, om
daar do H. Mis te lezen aan het Confessie-
altaar, omgeven van kardinalen, bisschop
pen en prelaten.
Op 20 December 's morgens zal Z.Em.
kardinaal Schuster, aartsbisschop vau Mi
laan, in den San Carlo al corso, waar de
Paus vóór 50 jaren de eerste H Mis op
droeg, de algemeene H. Communie uitrei
ken, terwijl in den namiddag in de St. Jan
van Lateranen het aangekondigd plechtige
Te Deum gezongen zal worden.
In den namiddag van den 21en zal in
San Carlo de plechtige onthulling van het
nieuwe altaar plaats vinden, dat Z. H. den
Paus uit bijdragen van heel de wereld aan
geboden wordt.
Den volgenden morgen zal kardinaal
PompUi het altaar CQnsacreeren.
Op 24 December 's morgens in de Con-
cistoriezaal zal het kardinalencongres en
de Romeinsche Prelatuur den H. Vader
hunne kerstwenschen aanbieden bij monde
van den kardinaal-Déken Vannutelli, waar
op Z. H. zal antwoorden met een toespraak.
Den 2Gsten December plechtige ont
vangst van den hertog van Aosta met fa
milie en op 28 December van den hertog
van Genua.
Op 29 December zal de Paus in de Six-
tijnsche kapel de bisschopswijding toedie
nen aan den nienwen aartsbisschop-kardi
naal van Parijs, mgr. Verdier, waarbij be
halve Fransche en andere kardinalen vele
Fransche bisschoppen zullen tegenwoordig
zijn.
De kardinalen komen hem gelukwenschen.
Z. H. de Paus ontving gisteren in zijn
particuliere bibliotheek alle te Rome aan
wezige kardinalen, die hem bij monde van
hun deken, kardinaal Vannutelli, hun ge
lukwenschen kwamen aanbieden met zijn
gouden priesterjubilé.
Kardinaal Vannutelli overhandigde hier
bij 't geschenk van het H. College, be
staande uit een prachtig borstkruis met
briljanten, alsmede een gouden ring met
edelsteen.
De Paus dankte ontroerd voor deze
uiting van liefde en aanhankelijkheid en
herdacht tevens met dankbaarheid, hoe
koningen, vorsten en andere staatshoofden
hem rijkelijk met geschenken bedacht had
den.
KARD. GASPARRI'S AFTREDEN
SCHIJNT THANS ZEKER.
Men meldt uit Rome aan de „Msb.":'
Het schijnt thans zeker, dat Kardinaal
Gasparri als staatssecretaris zal aftreden
en dat de nieuwe Kardinaal Pacelli zijn
opvolger zal worden.
BELGIE
DE TAALKWESTIE.
Dc Belgische liberale parlementsfi-actie
deponeerde bij het bureau van de Kamer
een wetsvoorstel tot algeheele wijziging
van de organieke wet op het lager onder
wijs. Het voorstel behelst o.m„ dat de moe
dertaal of de gebruikelijke taal wordt vast
gesteld door een verklaring van het ge
zinshoofd. Indien echter de resultaten vart
het onderwijs uitwijzen, dat een kind de
aangegeven taal niet voldoende kent om
met vrucht de lessen te volgen van de
klasse waarin het zich bevindt, schrijft
het schoolhoofd zijn overplaatsing naar een
andere taaiklasse voor.
Incidenten op straat.'
Te Antwerpen is het Maandagavond tot
ernstige incidenten gekomen tusschen
Vlaamsch-gezinden en leden van de „Lé-
gion nationale", een fascistische organisa
tie, die jonge lieden, meestal studenten,
groepeert, welke hun „vaderlandslievende
actie vooral tegen de Vlamingen voeren
en die er plezier in hebben, in fascistische
uniform en met een helm op het hoofd te
paradeeren.
Aanleiding tot de incidenten was een
door het Gentsch liberaal oud-kamerlid en
anti-flamingant de Saegher in de Schelde-
stad gehouden voordracht over de taal
kwestie.
Deze conferentie was op touw gezet door
de Antwerpsche legionnairs, die voor deze
gelegenheid het bezoek hadden gekregen
van een delegatio van hun Brusselsche kor-
nu;ten.
De voordracht werd verstoord door fron-
ters, wat natuurlijk aanleiding gaf tot een
worsteling. Deze werd op straat voortge
zet.
Aan het sPation aangekomen werden de
Brusselsche legionnairs, die door hun Ant
werpsche „partijgenooten" uitgeleide wer
den gedaan, op de trappen opgewacht door
weer andere Vlamingen. Er ontstond daar
een nieuw handgemeen. De politie moest
met de blanke sabel ehargeeren.
Het gelukte een vijftigtal fronters door
te dringen tot op het perron, waar do
Brusselaars zich in een wagon verschans
ten en voor de derde maal üiet stokken en
vuisten werden afgeranseld.
Tijdens dit gevecht werd een revolver
schot gelost. Vier Vlamingen werden door
de politie gearresteerd, terwijl de
schermutselingen nog gedurende eenigen
tijd op de Keizerlei werden voortgezet te
gen de Antwerpsche legionnairs, die ten
slotte de vlucht moesten nemen.
Verschillende personen werden gewond.
AMERIKA
RUSSEN-KOLONISATIE IN
NIGARAGUA?
Uit Managua (Nicaragua) wordt gemeld:
Honderdduizend Russische emigranten
zullen wellicht een nieuw en zonniger va
derland krijgen. Graaf Boleslaw Jelita Do-
brzynski, zelf een Russisch emigrant, heeft
dc regeering van Nicaragua geinteresseerd
voor een kolonisatieplan, waarbij do vesti
ging van ongeveer 100.000 Russische emi
granten in Nicaragua wordt mogelijk ge
maakt.
Dc Nicaraguaansche regeering schijnt
niet ongeneigd, Dobrzynski's plannen ern
stig in overweging te nemen, en mocht het
tot een accoord komen, dan zouden de
vaderlandsloozc emigranten tot een volk
van planters worden dat onder de stralen
der tropische zon bananen en koffie oogst.
Voor een kolonisatie-plan van zoo groo-
ten opzet is echter *"ieer geld noodig dan
Nicaragua zou kunnen fourneeren. Daarom
tracht graaf Dobrzynski Amerikaansche
kapitalisten voor zijn plan te winnen, die
er voor te vinden zouden zijn, den emigran
ten het benoodigde reisgeld en do land-
bouwtoerusting te verstrekken. Natuurlijk
zou men den Amerikanen zekerheid moe
ten bieden, die gevonden zou kunnen wor
den in arbeidscontracten tusschen de emi
granten en den staat Nicaragua. De emi
granten zouden zich moeten verplichten
vijf jaar in Nicaragua te blijven en 50 pet.
van hun loon af te staan tot dekking van
him schuld. Aan het einde van het vijfde
jaar zouden de schulden gedelgd zijn en
zouden zij een klein bedrag uitbetaald krij
gen, waardoor het hun mogelijk moet wor
den, een éigen stuk grond te koopen.
Voor de beoogde groote kolonisatie zou
men een geheele barakbenstad met eigen
stadsbestuur, winkels van iedere soort en
al wat er verder bi' ehoort, moeten bou
wen. Om te beginnen zullen als kolonisten
slechts mannen worden aangenomen. Pas
wanneer de vijf jaren van de schuldafdoe
ning ten einde zijn, mogen die emigranten
him familie laten' overkomen. Dan zullen
zij echter ook door de regeering worden
gesteund.
De winst-mogelijkheden, die zich bij deze
onderneming voor de geldschieters voor
doen, zijn niet bijster gunstig. Daarom
tracht graaf Dobrzynski in contact te ko
men met financieele kringen, die iets voe
len voor de humanitaire zijde van zijn
plan. Hij schildert in de levendigste kleu
ren de ellende der Russische emigranten
in Frankrijk en de Balkan-staten en wijst
erop, dat zij noch in hun Russisch vader
land kunnen terugkeeren noch in de
vreemde staten genaturaliseerd worden.
De gevaren van een terugkeer naar Rus
land heeft graaf Dobrzynski aan den lijve
ondervonden. Eens was hij adjudant van
den Tsaar. Na de revolutie, zoo vertelt hij,
werd hij gearresteerd; hij wist echter te
vluchten, sloot zich bij Nenikin aan, en or
ganiseerde in den Kaukasus Wit-gardisti-
sche troepen. Gedurende het kortstondig
succes van Denikin's tegenrevolutie is hij
zelfs minister van Buitenlandsche Zaken
der voorloopige regeering geweest. Drie
jaar geleden trachtte hij het Russisch ge
bied te betreden en werd hij onmiddellijk
gearresteerd. Op interventie van zijn broe
der, den Poolschen gezant in Estland, liet
men hem wel is waar vrij, doch men ver
bood hem Rusland weder te verlaten. Hij
wist echter over Finland naar Amerika te
vluchten, waar hij thans reeds eenigen tijd
in het belang der Russische emigranten
werkzaam is.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Ontvreemd? Tijdens dat de heer N.
uit Den Haag bij den boekhandel v. d. B.
alhier aan den Achterweg zn' inkoopen
zou doen, deponeerde hij zoolang zijn re
genjas in de portiek voor den winkel. Toen
hij wegging kwam hij tot de minder aan
gename ontdekking, dat de jas verdwenen
was. Niet bekend is nog of deze ontvreemd
is of dat iemand de jas als gevonden voor
werp beschouwd heeft en als zoodanig
meegenomen. In het laatste geval verzoekt
de inspecteur van politie van dengene, dio
hiertoe in staat is, om inlichtingen te ge
ven.
Beè'edigd. De volgende personen zijn
door den Burgemeestér beëedigd als on
bezoldigd Rijksveldwachter: W. Verloop,
opzichter, C. Guyt havenmeester, O. v. Dui-
venbode, brugwachter aan den Noordwijkcr-
weg, A. Kraaj-enoord, B. van Rijn, W. Was
senaar en W. v. Rijn, gemeente-werklieden.
Personalia. Als volontair bij de poU-
tie alhier is aangesteld de heer Jac. Bloot
Cz. to Katwijk aan Zee.
OEGSTGEEST.
BURGEMEESTER VAN GRIETHUIJSEN
TREEDT AF.
In do gisteren gehouden raadsvergade
ring deelde burgemeester Van Griethuijsen
mede, dat bij, wegens 'hoogen leeftijd, ge
meend heeft zich geen herbenoeming te
moeten laten welgevallen, en tegen 15 Fe
bruari 1930 als zoodanig ontslag aan dc
Koningin heeft verzocht.
Tevens verzocht en verkreeg hij op de
meest eervolle wijze ontslag als secretaris
dezer gemeente, met ingang van een nader
door B. en W. te bepalen datum.
Alles heeft ziju bestemden tijd. „Er is
een tijd van komen en een tijd van gaan".
Deze zinspreuk zal ook den heer Van
Griethuijsen bij het nemen van zijn besluit
wat hem zeker zwaar zal zijn geval
len richtsnoer Zijn geweest.
Wie 'hem van nabij kon gadeslaan, is
vervuld met diepe bewondering voor do
groote werkkracht en werklust, waarmede
hij het ambt van burgemeester-secretaris
vervulde en nog vervult ondanks zijn 73
jaren. Hij mag dan ook wel tot j><ie zeer
sterken" worden gerekend.
Do heer Van Griethuijsen 'heeft niet al
leen een lange staat van dienst, maar
tevens een eervolle.
Geboren 3 September 1856 te Tuil en
't Waal, werd hij op 21 Mei 1°83 be
noemd tot gemeente-secretaris en -ontvan
ger van Amerougen. Op 22 November 1890
verwisselde hij deze functie voor gemeen
te-secretaris v:n Voorschoten, onder bur
gemeester De Kempenaer. Met ingang van
1 Februari 1S93 werd hij vervolgens be
noemd tot burgemeester van Bleijswijk
en Moercapelle, om met 1 September 1897
benoemd te worden tot gemeente-secre
taris alhier, en hierdoor weer samen te
werken met zijn vroegeren Burgemeester
De Kempenaer, die Voorschoten met deze
gemeente verwisseld had.
Toen Burgemeester De Kempenaer ia
1900 overleed, behaagde het H. M'. om den
heer Van Griethuijsen als burgemeester
te benoemen en zijn installatie op 18 Fe
bruari 1800 viel samen met do ingebruik
neming van het nieuwe raadhuis in het
Wilhelminapark.
Gelijktijdig vond zijn benoeming plaats
tot burgemeester van Voorhout, welke
functie hij 1 Mei 1920 neerlegde. Daar
naast bleef hij ook nóg het secretariaat
dezer gemeente waarnemen, om van zijn
andere functies maar niet te spreken,
als in Kerk- en Polderbesturen, Secre
taris van den Raad van Beroep der Di
recte Belastingen te Leiden, enz.
En het is niet dat hij al deze functies
zocht. Zijn bekwaamheid en verdiensten,
algemeen erkend gepaard gaando aan
een niet te evenaren arbeids-prestatie
waren het, welko hem aJs vanzelf op ve
lerlei terrein riepen om er een werkzaam
aandeel in te hebben.
De hoer Van Griethuiisen. is niet wat
men noemt „een populair man". Wat hij
ook nimmer heeft gezocht, bewust als hij
was, dat „populariteit" altijd een slechte
leidsvrouwe is geweest.
Iets wat meer de diepte der dingen raakt
eerbied en 'hooge achting heeft hij
weten to verwerven door allen die hem
mochten leeren kennen.
Want, om Burgemeester van Griet-
'huysen juist te kunnen beoordeelen, was
noodig dat men hem kende. Door meer leren
omgang kreeg men een geheel ander oor
deel over dezen soberen, schijnbaar stroe
ven man.
Diepo eerbied en achting bleef dan
nimmer uit.
Dit is gebleken bij de herdenking van
zijn 25-jarig ambtsjubileum, toen hem door
allo lagen der bevolking een spontane
hulde is gebracht, waarvan het plaquette
in befc Raadhuis een blijvende getuigenis is
Hot behaagde H.M. de Koningin hem
bij dio gelegenheid te benoemen tot Rid
der in de orde Oranje Nassau.
Hij was een burgervader in den waren
zin des woords. Dit vooral kwam uit in
do mobilisatiejaren. Steads was hij er op
uit zijn gemeentenaren van het noodigo
to voorzien en „het is nergens beter dan
in Oegsgteest" was in dio jaren een ge
vleugeld woord.
Wat intusschen niet zeggen wil, dat men
het altijd en ieder met hem eens was. Ook
li ij heeft leeren ervaren, dat een openbaar
ambt aan criliek onderhevig is, cn heeft
den zin gevat van do dichtwoorden van
Jan Luiten:
„Geruster zit meu cider daken van
riet gebouwd,
Dan op een hoogen troon."
Ook in den Raad werd vaak de> degen
gekruisd. Doch ondanks alle verschil van
inzicht bleef steels de juiste toon be
waard, bewust als men was, dat het bij
hem alleen ging om het belang der ge
meente en zijn gemeentenaren, zooals
hij dat zag.
Dat een man als de heer van Griethuii-
do do gemeente met krachtige hand. Het
was gansoh geen gemakkelijke taak aan
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Zij, die zich met 1 Jan op „De
Leidsche (^ourant" wenschen te
abonneeren, ontvangen de voor
dien datura verschijnende num
mers gratis.
DE ADMINISTRATIE
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het gouden priesterfeest van Z. H. den
Paus.
Russische kolonisten naar Nicaragua?
Groote rr.ijnrarr.p in Oklahoma (Buitenl
Berichten, 2e blad, en Telegrammen).
BINNENLAND.
Te Utrecht is de Najaarsvergadering
van hot R. K. Werkliedenverbond gehou
den (2de blad).
Ernstige verkeersongelukken. Bij Drie
bergen koir.t een auto in botsing met een
tram; twee dooden (Gem. Berichten. 3d©
blad).
Een moordaanslag te Rotterdam; het
slachtoffer overleden; de dader gearres
teerd (Gom. Berichten, 3de blad).
OMGEVING.
Bij Gouwsluis is een persoon onder den
trein geraakt, waarbij beide bconen zijn
afgereden (Rijnstreek, 1ste blad).
het hoofd te staan van een gemeente,
welko in een tijdsbestek van 25 jaar zoo
radicaal van karakter veranderde.
Dat een man als do heer Van Griehuij-
sen aan het hoofd stond heeft zeker du
gezonde groei bevorderd; waarbij het fi
nancieel beleid in gepaste zuinigheid
werd geleid waarvan nog lang do vruch
ten zullen worden geplukt.
Besluiten wo met te wjjzen, dat door
do geweldige interne verandering der ge
meente wat uit bestuursoogpunt vele
zorgen gaf cn wijs beleid veréischto tij
dens Burgemeester Van Griethuijscn's
burgemeesterschap verschillende werken
w.o. vedc openbare gebouwen zijn
tot stand gekomen.
Wo noemen voorziening van elcetrici-
leifc gas, waterleiding, wegenvevbeteringen,
moderniseering vuilnisdienst, :;u: 1 v. eer,
sohoolbouw, om van de parker.uanleg niet
te spreken.
Het is met het Burgemeestersambt
gelijk op zoo veler terrein. „Lo Roi est
mort, vivo le Roi". Ondanks dat, zal de
bestuursperiode van den heer Van Griet
huijsen steeds in dankbare herinnering
blijven, en moge zij onpartijdigheid, zijn
werklust cn strikte eerlijkhei l een voor
beeld zijn ter navolging. Onze gemeente
kan er niet anders dan wel bij varen.
Dat het den heer Van Griethuijsen ge
geven moge zijn nog vele jaren van zijn
welverdiende rust to mogen genieten.
