\J 21ste Jaargang DINSDAG 26 NOVEMBER 1929 No. 6343 VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Ned. Oosl-Indië BINNENLAND BUITENLAND DE ABONNEMENTSPRIJS «bedraagt bii vooruitbetaling Voor Leiden 19 oent per week 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal franco per postf 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeel ingen. wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waxrin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop on verkoop f 0.50. FRANKRIJK HET OVERLIJDEN VAN CLEMENCEAU Een korte begrafenis-plechtigheid. Dc begrafenisplechtigheid van Clemeu- ceau is van zeer korten duur geweest. De ordedienst, was zoo streng, dat, behalve de familieleden en de genoodigden, in het geheel een groep van 20-personen, niemand bij hot neerlaten van het lijk in de groeve tegenwoordig was. De kist werd in hun bijzijn met aarde gedekt. Binnen het kwartier zag men hen. die het stoffelijk overschot naar dc laat ste rustplaats luidden geleid, terugko men. Dc plechtigheid in de Kamer maakte geen bijzonderen indruk, doordat zoowel do tribune als de kamerbanken zelf slecht bezet waren. Zulks vond z'n oorzaak in heb snelle verloop der jongste gebeurtenissen. Daar door waren dc meeste afgevaardigden, die zich Zondag in hun arrondissementen be vinden, niet in staal geweest, tijdig terug te kceren. Zoowel de heer Buisson, de kamervoor zitter, als de heer Tardieu, dc minister president, spraken een woord, dat door zijn beknoptheid diepen indruk maakte. In heb bijzonder de voorlezing van dc wet van 11 November 1918, waarbij de ka mer verklaart, dat het leger, maarschalk Foch en burger Clem-enceau zich voor im mer verdienstelijk hebben gemaakt voor liet vaderland, deed de figuur van den staatsman van toen weder oprijzen. Er waren center afgevaardigden, wier afwezigheid niet viel toe te schrijven aan de materieelc onmogelijkheid om tegen woordig te zijn. Het waren zij, die in 191S zooals Maivy, de klauwen van den „tijger" hadden ge voeld in het vleesqb van het defaitisme. Verwondering •wc");'6 het echter, dat Briand zich niet tusschen de ministers bevond. De zitting duurde maar zeer kort, daar zi, ten teeken van rouw werd opgeheven- Doch in de wandelgangen onderhield men zich lang over de nationale huldiging op a.s. Zondag, die door het publick drin gend wordt verlangd. De regeering wil een grootsche hulde van de oudstrijders bij den Are de Triom- phe. Maar oolc tal van andere voorstellen worden overwogen en het is te voorzien, dat de huldiging een groote uitbreiding zal nemen. Ook de gemeenteraad van Parijs heeft reeds Clemenceau herdacht. Het voornemen is, van dc nieuwe cen trale verkeerswegen, die doorgetrokken zijn van de Porte St. Martin naar het stadhuis, de Rue do Baubourg en de Ruc du Renard, die thans een breode avenue zijn geworden, naar Clemenceau te noe men. dient bob andersluidende bericht, uit wel ingelichte bron, gehandhaafd Clemenceau was reeds buiten kennis. Mgr. do la Valei-te heeft, zooals bericht, de hand zegenend naar hem uitgestrekt en de Katholieken hopen, dat die zegening niet vergeefsch zij geweest. In elk geval is de daad het bewijs, dat- de kerk weet te vergeven. Mgr. werd binnengeleid door zuster Tkeomnestc van de Zusters van Liefde uit de Rue Bizet. Men weet, hoe Cleiticneau, kort- vóór dat hij het bewustzijn verloor, nog tegen dc zuster had gezegd: .,Ik verhinder u niet, voor mij te bidden''. Was het voor Clemenceau zelf le laat? Het is niet aan den sterveling het oor dcel uit te spreken. De herinnering dringt zich op aan Olc- menceau's laatste werk, zijn philantropisch testament, verleden jaar verschenen: Au soir de la pensee, waarin hij nog steeds, als toen hij jong student was, God ont kent en waarin elke pagina getuigt, dat terwijl hij zelf dc Gods-gedachte van zich afwerpt, zij zelf hom vasthoudt en geen rust laat. Moge een laatste sprank van zijn onstui mig zoekenden geest aan God en Zijn Kerk nog iets meer gevraagd hebben, «dan een liefdezuster om hom dc oogen te sluiten. VRIJ-L00PENDE KRANKZINNIGEN. Aneta seint- uit Soerabaja: Er bcer-scht oen ernstig gebrek aan plaats in het Lands-kra-nkzinnigengcsticht- Por rong La- wang, waardoor vele vrij rondloopcnde Inhecmschc krankzinnigen een gevaar op- lovcren voor de gemeenschap. Dit wordt gedemonstreerd door het geval, dab zich heeft voorgedaan in de dossa Bantoer bij Malang. Daar heeft dc iniandsche vrouw Bok Paimoer, die moeder is van cenige kinderen en die reeds gcruimen tijd gees telijk aberraties vertoonde, doch door hare omgeving gevaarloos werd geacht, plotse ling haar vierjarig zoontje met een kap mes een vrceselijkcn houw in den hals toegebracht. Het jongetje zakte zonder een geluid te slaken ineen de moedor liep 'zingend en schreeuwend en het bebloede kapmes boven haar hoofd zwaaiend het huis uit. Buiten werd zij door de buren ontwapend maar niet naar het krankzin nigengesticht gezonden. Zij moet nu voor- ioopig in hare eigen woning blijven, waar dc dessalioden rillend van afgrijzen langs gaan. Men koestert de hoop het kind in leven te kunnen houden. Dit nummer bestaat uit vier bladen V De militaire kwestie. Naar aanleiding van do j.l. Zaterdag ge houden vergadering van den Partijraad over het lege-r-vraagstuk schrijft „Dc Tijd": „De vergadering heeft, zooa-ls te ver wachten was, niet over de conclusies der prae-adviseurs gestemd. In dit stadium heeft, de behandeling alleen een voorlich tend karakter. Straks, vóór de verkiezingen iu 1933, za-1 de Partijraad bij dc vaststel ling van het program, met dc gevoerde ge- da chtenwisseling zijn voordcel doen. Volledigo eensgezindheid was er nog niet. Maar dc bespreking heeft wel ver heldering gebracht. Tegenover de zooge naamd ethische actie voor nationale ont wapening staat onze partij niet langer zon der gezaghebbende voorlichting. "Wij heb ben nu in dc prae-adviezen en in het ge voerde debat oen leidraad voor de actie in de komendo jaren. Dat resultaat stemt tot voldoening". Wij hebben in de prae-adviezen ctyi leiddraad<en dat stemt tot voldoening. Ongetwijfeld waar. Maar veel meer dan een leiddraad heb ben we toch niet- Wij hebben geen conclu sies. De conclusies van do prac-adviseurs /,ijn ter vergadering besproken en bestre den en verdedigd en onderling door de prac-adviseurs tegengesproken, en hot zijn niets meer gebleven dan conclusies, gedekt door de autoriteit van alle prae-adviseurs althansimin of meor gedekt. Dc vergadering zelf van Zaterdag heeft daarom velen aanwezigen niet zoo héél erg tot voldoening gestemd. Wij hadden zoo graag een klaar-gear- gum-enteerd antwoord gehad op de belang rijke vraag: Is afschaffing van den dienst plicht, m. a. w.: is een vrijwilligersleger in ons land mogelijk. En, als het mogelijk is, is het dan niet gewenscht of zelfs krachtens do katholieke beginselen noodzakelijk? Een alleszins bevredigend antwoord is op deze, en andere belangrijke vragen, o.i. ter vergadering niet gegeven. Wij hebben „gezaghebbende voorlich ting"', maan* daaruit zullen nu, door de ge organiseerde kiezers, conclusies moeten worden getrokken. BELGIE DE BELGISCHE REGEERING AFGETREDEN. De liberale Belgische ministers hebben Maandagvoormiddag een privé vergade ring gehouden, om officeus het regeerings- ontwerp inzake de vervlaamsching der loogeschool van Gent te onderzoeken en zich verder te vergewissen, of wel vol doende rekening werd gehouden met dc de siderata der liberale parlementsleden in zake dé gevraagde garanties betreffende facultatieve leergangen in de Fransche taal en de minoriteitsrechten in het lager en het middelbaar onderwijs. Ka afloop van deze vergadering werd Sesn communiqué aan do pers verstrekt en hebben de ministers alleen aan de wach tende journalisten gezegd, dat de aangele genheid verder in den gisternamiddag tc houden ministerraad zou besproken wor den. Ka afloop van den ministeraad van gis teravond verklaarde een Katholiek minis ter aan den correspondent van dc „Msbd.", dat dc liberale ministers in den minister- zaad er op hadden aangedrongen om de zaak nog gedurende een week in beraad te houden, daar zij voelden, ciat zij niet door hun liberale collega's in het parlement *crden gevolgd. En ook, omdat zij opza- Sou tegen de vergadering der liberale par- l,ii die, zooals bekend, 1 December a.s. ffioest gehouden worden, met- als voor naamste punt op dc agenda de vervlaam- diing der Geutsche hoogeschool. Minister-president Jaspar en met hem a]dc katholieke ministers, de liberale ma- teer van doen moede, waren eensgezind meenilig, dat men niet op dit verzoek hor liberalen kon ingaan, daar de regee- 'lag niet opnieuw met ledige handen in het parlement kon komen. Jaspar deed dan nog 'een beroep op de ^tterlandslievende gevoelens der liberale i ^sters, doch dit bleef zonder resultaat aiar deze hceren gebonden zijn aan hun Hierop heeft dan gisteravond de rogee- ring-Jaspar collectief ontslag genomen en dit ontslag in een brief aan den koning kenbaar gemaakt. DUITSCHLAND NIEUWE CULTUURSTRIJD IN HET ZICHT? Zaterdagmiddag is tc Munch en dc par tijdag der Beiersche volkspartij geopend met een toespraak van den Beierschen minister van financiën Schmelzle, die er op wees, dat in Duitschland een nieuwo cultuurstrijd voor de deur staat, waarbij het gaat om de oude zcclen en gewoonten van Duitschland en om dc oude discipline. Het is noodig, aldus zcide hij, dat cp deze vergadering wordt verklaard, dat het federalisme en de grout-Duitscho gedachte een zijn en het rijk opgebouwd moet wor den op de vrije bondstaten. Daarvoor zal de strijd tot het uiterste worden gevoerd. Vervolgens spraken de voorziiter der partij, dr. Schaffer, eu later opnieuw dr. Schmelzle over het onderwerp, de groot- Duitsche gedachte en het federalisme. Dc vergadering werd ook bijgewoond door vertegenwoordigers van de christelijk so ciale partij in Oostenrijk en van bet Duitsch centrum. De vertegenwoordiger van het centrum, de afgevaardigde dr. Hepp besprak het vraagstuk der vereenigilig van de Beier sche volkspartij met het centrum, waarbij hij deed uitkomen, dat beide partijen bij elkaar behóoren. Een belangrijke voor waarde voor de aaneensluiting .is dat het centrum ten opzichte van liet vraagstuk „rijk en landen'', een standpunt inneemt, dat zoowel door Beieren als door dc Beiei- schc volkspartij kan worden aanvaard. RUSLAND. Een succes voor Stalin. Naar de Times uit Riga meldt, hebben Rykof, Boeeharin en Tomski zich formeel aan Stalin onderwerpen door hem en de centrale commissie der communistische partij de verlangde verklaring toe te zen den. Daarin zeggen zij dat zij volkomen ongelijk hebben gehad en dc meerderheid der commissie op het juiste standpunt stond tijdens de controverse der laatste zes weken. Zij beloven, van nu af aan hun uiterste best te zullen doen om dc meer derheid te helpen bij de bestrijding van de rochtsche tendenzen in de partij. PALESTINA Elf dorpen beboet. Uit Jeruzalem wordt gemeld: Uit hoof de van de verordening waavbij in verband met de onlusten in Palestina, collectieve straffen werden ingesteld, zijn opnieuw elt dorpen tot een gezamenlijke boete van 11.000 pond sterling veroordeeld. CHINA RUSSEN-INVASIE IN MANDSJOERIJE. De houding der mogendheden. De Amerikaansche Minister Stimson verklaarde, dat de Amerikaansche regee ring den toestand in het Verre Oosten dien zij als ernstig beschouwt, nauwlettend ga deslaat. Hij voegde eraan toe, dat de re geering, wanneer zij in staat is voorstellen te doen, welke den toestand zouden kun nen verduidelijken, daartoe zal overgaan. Het Japansche kabinet heeft Zondag in verband met den opmarsch van het roodo leger aan den Chineeschen Oosterspoor- weg, een zitting gehouden. Verklaard wordt, dat de Japansche re geering nog geen mogelijkheid ziet, in het Russisch-Chineesche conflict in te grijpen. Besloten werd echter, dc Japansche be scherming aan. den spoorweg in Zuid-Manfe- sjoerije te versterken. Twee bataljons Ja pansche infanterie hebben bevel gekregen Dairen te verlaten en zich onmiddellijk naar Moekden tc begeven. In het Engelsche Lagerhuis zijn aan Henderson verschillende vragen gesteld met betrekking tot het bombardeeren va-n Ohineesche steden in Mantsjoerije door sovjetvliegers en de bezetting van verschil lende plaatsen in Mantsjoerije door sovjet troepen. De vragenstellers wezen er op, dat dit optreden een duidelijke schennis van het Kelloggpact is en verlangden in lichtingen, of Henderson den raad van den volkenbond op deze feiten opmerkzaam wil maken en of hij nog steeds besloten is, de sovjetregeering officieel te erkennen. Henderson antwoordde, dat hij nog geen tijd heeft gehad om te bestudeeren, welke beslissing hij zal nemen. Clemenceau en de kerk. Wanneer men een terugblik slaat op dit leven, dan is het voor den katholiek smar telijk te constateeren, hoe dit leven zon der godsdienst begonnen en steeds door een geest van ontkenning behecrscht, niet alleen een leidende plaats heeft ingeno men in het Fransche radicalisme, doch ook in den anti-clericalen strijd. Wij hebben een enkel punt niet onder dc feiLenrceks willen doen verbleeken. In theorie was hij vóór de gewetens vrijheid maar practisch liet hij zich mee- sleepen door de politiek van het oogen- blik en zoo was het Clemenceau, die te La Roche-sur-Yon, de vermaarde rede hield over de gewetensvrijheid en dc schei- dingswet doch tevens fel het Pausschap aanviel en kort daarna tot de meest be treurenswaardige daden overging. Clemenceau was het, die weldra de uit zetting van den Nuntius mgr. Montagnunu beval en do in beslagneming van do dos siers van dc nuntiatuur. Dar was tijdens zijn minister-presidentschap in 1906, vrij wel aan het einde van zijn parlementaire loopbaan. Hij viel kort daarna en verdween in den senaat. Do Fransche Katholieken kunnen zeker niet de vervolging vergeten, waaraan hij de Kerk blootstelde. Maar Clemenceau heeft hun de gelegenheid gegoven hem van een beteren kant te leercn kennen. In dc balans, waarin de daden van dit woelige leven gewogen moeten worden, is de Clemenceau van tijdens den oorlog, een groot gewicht. Mgr. de la Valette de Montbrun, die met Clemenceau deel uitmaakt, vau de „vrienden van Pascal", heeft. Zaterdagmid dag, gelijk reeds gemeld, den stervende nog bezocht. (Men (de loge? de entourage van den stervende?) heeft, aan Havas verzocht, de wereld rond te seinen, dat géén priester in de kamer \an den stervende is toege laten, aan welk verzoek het agentschap gedwee gevolg gaf. Tegenover het officieuze agentschap De Arbeidswet en de slagerijen. Commissie uit. den Hoogen Raad van Arbeid. Dc voorzitter van den Hoogen Raad van Arbeid, heeft benoemd tot voorzitter en leden van de Commissie, welke aan den Raad praeadvies zal uitbrengen om trent het voorontwerp van een algemeenen maatregel van bestuur als bedoeld in ar tikel 7, eerste lid, der Arbeidswet 1919 voor zoover betreft slagerijen tevens sla gerswinkels: lid en voorzitter: C. J. Ph. Zaalberg; leden: L. Attema- (Chr. Mddd.b.); J. G. van Eedcn (R.K. Midd.b.): inr. A. M. Engels, J. Z. Kannegieier (C.N.V.); P. M. van Noorden (N.Y.V.): J. H. F. Scharff (R.K.W.V.); O. Vega (Ned. Midd. bond); prof. dr. J. A. Veraart. De bij ziekenkassen verzekerden. De geneeskundige controle. De Minister van Arbeid, Handel on Nijverheid heeft aan de Commissie tot het- instellen van een onderzoek naar de wijze waarop in Duitschland de genees kundige controle op dc bij de ziekenkas sen verzekerden geschiedt, toegevoegd dr. II. J. W. Droogleovcr Fortuyn, secretaris van de Nederlandschc Maatschappij tot. Bevordering der Geneeskunst. Huldiging van dr. H. W. E. Molier te Tilburg. Gisteren is te Tilburg dr. H. W. E. Mo: Ier, lid der Tweede Kamer on wethouder van Tilburg, ter gelegenheid van zijn GOcr. verjaardag gehuldigd voor zijn arbeid voor hei R.-K. onderwijs, in 't bijzonder voor de stichting der R.-K. Leergangen en voor dc» organisatie van dc Vcreeniging „Ons Mid delbaar Onderwijs in N.-Brabant' Dr. H. H. Knippenberg, directeur der R.-K. H.B.8. te Helmond, bood namens het huldigngscomité geschenken aan, be staande in gebeeldhouwde boekenkasten en een eikenhouten wandbetimmermg. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Belgische regeering afgetreden. De begrafenisplechtigheid van Clemen ceau. Welke houding zullen de mogendheden aannemen tegenover de invasie der Rus sen in Mand^joerije? j Een aanslag op mgr. Smit in de St. Pi«j ter te Rome. (Buitenl. Berichten, 2de blad.i Vorstelijke bezoekers bij Z. H. den Paus. Het (reeds meermalen aangekondigde bezoek van den ïtaliaanschcn Koning bij Z. H. den Paus zal waarschijnlijk plaa'.s hebben in December. Daar bij zulk een bezoek speciale eti quette in acht wordt gcnomcD, is het goe 1 de verschillende ceremoniën te kennen, 1 i tot nu toe in zwang waren. Tot aam den z.g. modernen tijd, hecvseh- tc het istrenge protocol, dat dc Paus de versten zittend ontving. Nadat dc souvo- iroin 's Pausen voet had gekust, zette hij zich neer op oen zetel, die lager was- dan' die des Pausen, en die tevens buiten het baldakijn stond, waaronder dc Paus was gezeten. Het wue ook niet geoorloofd b:j den Paus tc verschijnen met zwaard, hoed en handschoenen. Later werd heb echter den Vorsten toe gestaan dcu Paus te bezoeken mot het zwaard aan de. zijde, en de handschoenen in dc hand. Ook tegenbezoeken, die dc Paus aa i vorstelijke personen bracht, stonden onder do sLreugsle etiquette. Als Paus Clemens XI in 1701 een bezoek bracht aan Koningin Maria van Polen, ont ving de vorstin hem in den voorhof, open de het portier van het rijtuig en kuste den voet des Pausen. Nadat de Paus hot pa-' leis was binnengegaan, zette hij zich op den troon in dc ontvangzaal, liet haar we derom toe tot hand-en voetkus en liet toen ook voor de Koningin een zetel aanbren gen. In dc laatste tijden is de etiquette •oeriigsrzins gewijzigd. Bij den aankomst van vorstelijke personen ontvangt de opper- cerinioiiiemccster hen met de voornaamste 'h oog waard i gheid sbekl cede rs Prinsen en princes son gaan de Paus i e geinoet tot aan den drempel zijner parti culiere vertrekken. Koningen en Koninginnen tol de helft der voorzaal, Keizers tot den drempel daar van. Katholieke vorsten naderen don Paus en brengen he.ni den voetkus, terwijl nie'.- katholieko vorsten zich bepalen t.ot d n handkus. Daarna zet zich de Paus- op zijn troon onder het baldakijn, waarna do vorsten, ook onder het baldakijn, gezeten zijn op vergulde leunstoelen, overtrokken met zijde of da-mast..Bij het vertrek, ge leidt» de Paus de vorstelijke personen I it aan de plaats, waar hij hen ontving. In 't algemeen gesproken brengt de Paus geen tegenbezoeken aan do vorstelijke per sonen, die in Rome wonen. Doet hij het toch, dan schrijft, de eti quette een fictie voor, die daarin bestaa dat dc Paus, bij gelegenheid van e.-n of ander bezoek in de naaste omgeving vau hot koninklijk paleis, tevens daar zijn op wachting maakt. Sinds 1870 hebben vorstelijke personen geen bezoek gebracht bij den Paus, totdat in 1922 dc Souvereinen. van België, en Ju 1923 de Koning en de Koningin van Spanje Paus Pius XI bezochten. Deze laatsten werden ontvangen in dc zaal van het Consistorie, kusten "s Pauken voet en zetten zich daarna op een zetel ■naast den Paus. Na hot bezoek begeleidde de Paus licn tot aan dc klein" "iiz-i.il. Hoe de etiquette zijn zal, bij het bezoek van den Koning van Italië, iv nog onbe kend. Dc lialiaansehe pers vermeldt echter dat een nieuw protocol daarvoor reeds A opgesteld. Roina, 21 Nov. :29.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1