21ste Jaargang ZATERDAG 23 NQVETlBER 1929 No. 6341
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Labeur en Socialisme
BUITENLAND
I
£cicbcli^©ou^omt
DE ABONNEMEN1SPRIJS bedraagt bij voornitbetaling
foor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Jij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
i'ranco per postf2.95 per kwartaal
let Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
irijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
ooruibbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeel ingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop cn verkoop f 0.50.
I
Gedurende de grooto verkiezingscam-
agne van dezen zomer heeft het pro-
leem laboursocialisme in niet geringe
iatc de katholieke propaganda bc-
eerscht. Dc Nederlandsche socialisten
ija ijverig in de weer geweest om dc- par-
jverhoudinge» in Engeland, waar tal van
katholieken ieden zijn der labour partij
ader de uitdrukkelijke goedkeuring hun-
er geestelijke overheid, uit te spelen te
en onze Vaderlandsche verhoudingen,
aar het nog in geweten den Katholie-
en verboden is op de lijsten der S. D. A.
te stemmen en waar zelfs in de parle
mentaire politiek nog steeds Nolens' bar-
icre van „slechts bij uiterste noodzaak"
ok regeeringss&menwerking voorshands
itsluit.
Wie mocht denken, dal het probleem
ibour—socialisme na de verkiezingscam-
agne in actualiteit afgedaan heeft, ver-
ist zich schromelijk. Uiteraard ligt het
oor de hand, dat bij dc voortdurende be-
rogstelling, waarin zich liet huidige be-
ind der Engelsche labourregeering ook
i onze Nederlandsche pers mag verheu-
en, de verleiding in het socialistische
amp te groot is om niet in een beproefde
olitiek van „Frappez, frappez toujours"
et katholieke volk door massa-suggestie
t biologeeren.
Een ongevraagd bewijs van wat ons ten
ien opzichte in de kemende jaren te
achten staat hebben de algemeeno foe-
ihouwingen tot dc Staatsbegrooting
ceas ongelcverd. Niemand minder dan de
eer Vliegen heeft een groot deel zijner
ede gewijd aan een betoog MacDonald
a de "zijnen als pure sang socialisten voor
p ste'len. Niemand minder dan dc heer
chokking heeft daarentegen het. predo-
ïincerend Christelijk karakter van den
Iritschen premier op den voorgrond gc-
racht.
Dies lijkt het een Londensche correspon-
lent van katholieke Nederlandsche dag-
laden het juiste moment onder deze her-
Pffdc hoog politieke belangstelling den
man in the street" 's aandacht te vragen
oor het hoogst interessante onderwerp
ïbour- socialisme, thans ook voor Xedcr-
ud van actueel belang.
Ais titel van deze artikelen is met op
at niet gekozen „Labour versus Socialis
tic", niet omdat een dergelijke titel niet
e verdedigen zou wezen, doch alleen wijl
i lat koren op dc molen van debaters k la
Hieven zou voeren, die eenige dagen gele
ien in de Kamer uitriep: „Indien ÜVLac-
lonald, oud-president der Internationale
i leen socialist is, dan kan ds. Lingbeek
ael Bisschop van Haarlem worden."
Henri Hermans heeft echter al -derge-
ijke handigheden eens voor goed- den pas
afgesneden toen hij, eenige jaren gele
ien de opmerking „Waarom kunnen de
Katholieken in Nederland niet, doch in
Engeland wèl socialist zijn?", pareerde met
iet afdoende antwoord„In Engeland zijn
niet de Katholieken doch de socialisten
«n anderen aard dan hier."
Deze uitermate handige opmerking zou
den wij tot uitgangspunt van ons betoog
villen maken. Vooraf komt dan het feit,
dat uit dc bloeiende katholieke geloofsac-
tiviteit in Engeland wel een godsdienstig
organisatie-leven ookwam doch algemcene
staalkundige organisatie, ook der katho
lieke arbeiders bijv. onmogelijk was èn
door aun gering percentage (minder dan 10
Pet. van de totaal bevolking) èn vooral
door het geheel andere karakter van open
baar leven aldaar.
Over het woord 'socialist ware in Enge
land als spraakgebruik het een en ander
zeggen. Noch de vakvereenigingen,
'och de politieke, noch de parlementaire
Partij gebruikt officieel het woord „Socia
list" of „Socialistisch" in haar naamsaan-
doiding. Hei woord „socialist" is hen op
drongen door de conservatieve tegen-
jhnders, vooral door de pers, die hen bij
volk verdacht willende maken Labour
'oortdurend als „socialistisch" signa
leerde.
Het werd als een moderne versie op het
Ntorischc „Ge ne sont que des gueux".
gelijk de oude Geuzen namen de labour-
beden den handschoen op en tartten de
tegenstanders door het funest bedoelde
'envjjt als een eerenaam te accepteeren.
Bij het aanvaarden van dien naam
toeft dc Engelsche labourman zich het
boofd niet gebroken met dc thcoreti-
'Sebe beteekenis welke het buitenland er
hechtte. Reeds Kulcman wijst in zijn
pekeud werk er op dat men socialistisch
ib Engeland verstaat als „bijzonder ar-
..eidersbriendschappcl ijke gezindheid".
Kardinaal Bourne zeide mij persoonlijk (in
tot interview dat hij mij destijds voor
-Be Nieuwe Euew" toestond): „Onze vage
%o van uitdrukking bedoelt onder so-
tib&me: sociale hervormingen en sociale
BELGIE
JASPAR EN DE HAAGSCHE
CONFERENTIE.
De Haagsche conferentie is, zooals men
weet niet geëindigd, doch slechts ver
daagd. In December of Januari zou de
conferentie worden voortgezet. Daar dc
Franschc regeering in verband met de be-
grootingsdebatten bezwaren maakte tegen
December, is zij met Duitschland tot over
eenstemming gekomen om de conferentie
op 3 Januari a.s voort te zetten. Dc En
gelsche regeering schijnt daartegen geen
bezwaar te hebben, doch in België is men
door dat afspraakje tusschen Duitschland
en Frankrijk danig in z'n wiek geschoten.
Jaspar, de president der eerste Haag
sche Conferentie, heeft geen lust van zijn
rechten af te zien, om den begindatum te
bepalen, daar dit een prestige-kwestic
voor België is. Jaspar moet voornemens
zijn zelf een datum te kiezen en hij zal
zulks doen, zoodra de juridische commissie
haar zitting zal hebben gehouden, hetgeen
binnen enkele dagen te Brussel zal ge
schieden.
verbetering, vooruitgang, ontwikkeling.
Dat een dergelijke begripsverwarring zeer
gced mogelijk is kan ook de Nederlander
inzien, die eiken Oranjedag opnieuw moet
luisteren naar den gruwel van de „weg j
met de socialcn"-straathcsserij. Als in den
Nederlandschen volksmond „sociaal"
voor „socialistisch" misbruikt wordt, is i
dan de omgekeerde begripsverwarring in
den Engelschen volksmond, waar met „so
cialistisch „sociaal" bedoeld wordt, niet
begrijpelijk?
I Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Clerr.enceau's toestand is hoogst ernstig.
Het kermerkende in het continentale,
d.i. dus ook het Duitsche en Hollandsche
socialisme, ligt in zijn ontwikkelingsgang
gebaseerd op de theorieën van Marx en
Engels, op hun aanval tegen het eigen
domsrecht en hun opzweping tot klasse-
strijd. Het zijn deze beide grootó polen
welke het continentale socialisme die ver
oordeeling der Kerk op den hals gehaald
hebben, welke de labour partij van het
Christendom bleef vasthouden.
Dit wordt soms door de Nederland
sche socialisten ruiterlijk erkend. Uit
mijn knipsel-collectie, bijgehouden in den
tijd dat ik als parlementair redacteur liet
voorrecht had de door „De Morgen" voor
gestane idealen tc dienen, bewaar ik nog
steods-de volgende uitlatingen alle uit
„Het Volk" bijeengegaard: „Het socialis
me in Engeland is altijd iets vaags en on
bestemds geweest, de doorsilee labourman
moet er niets van het Marxisme hebben"
(19 Aug. "25) Labour beteekent niet so
cialistisch doe* „radicaal"' (19 Nov. '25)
„De Engelsche arbeiderspartij streeft geen
uitgesproken socialistisch doel na"' (20
Mei 1927).
In zijn bekend werk „The Socialist Mo
vement" eenige jaren voor den oorlog ver
schenen, heeft Ramsay MacDonald reeds
op die grootc verschillen tusschen het.
Duitsche cn het Engelsche socialisme ge
wezen en ze toegeschreven aan de geheel
"•adcre condities waarin zich dc Labour
partij in Engeland in tegenstelling met de
Soc. Dem. partij in Duitschland ontwik
kelde; een verschil dat zooals wc la
ter zullen zien zijn markantste, demon
stratie vindt voor wie het. Birmingham
Program der Engelsehen naast het Heidel-
bergsche der Duitschers legt!
De Britschc Labour partij is zonder ver
leden van doodeiiike oppositie tegen Staat
en Maatschappij. Zij is nooit zooals het
socialisme in het Duitschland van voor
den oorlog, uitgebannen geweest. Zij is
nooit gevoed zooals het vastelandsche so
cialisme op voorspiegelingen van een over
rompeling der beslaande ordedies heb
ben zij nooit en zullen zij ook nooit de
ontgoocheling lijden van de mislukking der
hemelbestormende beloften in het harde
jicht der dagelijkschc werkelijkheid, een
ontgoocheling welke alle vaandeldragers
van het Marxisme ondergaan hebben of
te ondergaan staan.
Er zijn meerdere punten waarop het
onverbrugbare onderscheid tusschen de
Engelsche Labourpartij en het vasteland
sche socialisme kunnen aangetoond wor
den. Wij willen er eenige karakteristieken
uitvoerig van bespreken: Labour's hou
ding tegenover den godsdienst, Labour's
veroordeeling van den klassenstrijd cn 't
algeheele rerschil in practische en theo
retische politiek zooaltf die blijkt uit haar
program en uit haar bestuursdaden.
KEES VAN HOEK.
Londen, Nov. 1929.
Dc begrafenis van wijlen Z. D. H. Mgr. H. van do Wetering. Dc lijkstoet op do Maliebaan.
In Polen is het geheclc bestuur der com
munistische partij gearresteerd.
Honderd boeren in Rusland terechtge
steld.
Bij den inval der Russen in China is
bijna de geheels bevolking van een Jima-
koeko vermoord.
BINNENLAND.
Vergadering van de R. K. Staatspartij.
(lste blad).
Dc collecticce arbeidsovereenkomst in
het bakkersbedrijf (4do blad).
De crisis in de Haagsche Gemeentepoli
tiek (4de blad).
De uitvaart van wijlen Mgr. H. van de Wetering, Aartsbisschop van Utrecht.
De Kathedrale kerk tijdens de pontificale requiemmis.
FRANKRIJK
CLEMENCEAU'S TOESTAND
UITERST ERNSTIG.
Prof. Gosset cn dr. Do Guennes hebben
gisteravond Clemenceau onderzocht. Na
het verlaten van den patiënt verklaarden
zij, dat de toestand zeer ernstig is. Dr.
De Guennes voogdc cr aan toe„Er is
slechts één kans op de duizend, dat Cle
menceau nog 24 uur in leven blijft."
Een assistent van Clemenceau zeidc, dat
het buitengewone weerstandsvermogen,
dat de staatsman zoo langen tijd iicefl be
zeten, is gebroken.
Gedurende den geheclen dag hebben veel
personen een bezeek gebracht aan het huis
van Clemenceau in dc Rue Franklin. Ver
schillende leden van net corps diploma
tique, een vertegenwoordiger van den pre
sident der republiek. Millcrand, Leügues,
Barthou, Mandel en andere vooraanstaan
de politieke figuren, kwamen zich per
soonlijk van de laatste berichten omtrent
den toestand van den patiënt op de hoogte
stellen.
POLEN
DE COMMUNISTISCHE PARTIJ.
Het gcheelc bestuur gearresteerd.
Naar de Poolschc bladen melden zijn dc
autoriteiten tc Warschau cr dc laatste da
gen in geslaagd, het gcheelc bestuur van dc
Poolschc communistische partij te arres-
teeren en de partij-kas in beslag -te nemen.
Dc gevolgen hiervan zijn, dat aan de
Oekrajiensche betooging.
Naar uit Lembcrg gemeld wordt, heb
ben aldaar Donderdag, grool'c Oekrajien
sche betoogingen plaats gehad, die in de
eerste plaats tegen Sovjet-Rusland waren
gericht. Ongeveer 200 Oekrajieners, voor
namelijk jeugdige personen, trokken naar
hoi Russische consulaat, een alleenstaande
villa, die omsingeld werd. Met steenen
wierpen zij alle ruiten in, waarop de bc-
toogers onder liet zingen van hel. Oekra
jiensche volkslied liet huis binnendrongen
en een gedeelte van den inboedel vernioi
den. Daar het bureau van den consul mor
steenen bekogeld werd, kon de consul
Lapczynski de telefoon niet bereiken. Do
bctoogers, wier aantal van minuut tot mi
nuut toenam, riepen: „Weg niet de beulen
van Oekrajina".
Do Russische consul trok zich op dc bo
venverdieping terug en loste van daaruit
eenige revolverschoten, waarop de aan
vallers uiteen gingen. Toen dc bereden
politie verscheen, had dc menigte het con
sulaat reeds geheel verlaten.
