1ste Jaargang
VRIJDAG 15 NOVEMBER 1929
No. 6334
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
L
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
lacl r Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
-er, ico per postf 2.95 per kwartaal
iev, Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
fai fbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
'uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Rot
Geïllustreerd Zondagsbjad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Medodeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden,
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
nummer bestaat uit vier bladen
ilinj
Benoemingen en huichelarij.
>eg
'gst een artikel van „De Maasbode" van
ravond lezen we o.m. het volgende:
„Er is in de lands- en stadspolitiek
,m ééu punt, waarvan het belang onmogo-
rfP lijk kan worden overschat, en dat be
treft de benoemingen. Nergens is dan
ook de strijd feller. Op geen enkel ter-
Tein kruipt de emancipatie der Kafcho-
r» lieken moeizamer voort; iedere centi-
j2 meter grond wordt ons hier betwist'"
q in „De Volkskrant", ook van giste r-
0' id, wordt geconstateerd:
^Indien men ons in 't geheim op het
stuk van benoemingen kan b e n a-
d e e 1 e n, dan laat men het niet".
i 10
het geheim. Maar óók in het open-
0lr, wat even benepen, maar toch min-
0. karakterloos is.
Ma i het openbaar, tot op zekere hoogte,
bij de schriftelijke behandeling der
sbegrooting de opmerking gemaakt,
er te veel katholieke burgemeester zijij
12 dat alléén in gemeenten met een ka-
ieke meerderheid een katholieke bur-
leester mag worden benoemd.
0, e Minister van Binnenlandsche Zaken,
ieer Ruys de Beerenbrouck, heeft daar-
dezer dagen geantwoord:
„Bij het beoordeelen van de stel
ling, dat teveel Roomsch-Kafcholiekcn
tot burgemeester worden benoemd,
wijst de Minister erop, dat, terwijl de
Roomsch-Katholieken ruim een derde
van de bevolking uitmaken, het aan
tal roomsch-katholieke burgemeesters
ongeveer dezelfde verhouding ver
toont. Den eisch te stellen, dat
slechts in gemeenten met een roomsch-
kathclieke meerderheid een Roomsch-
Katholiek tot burgemeester zou worden
benoemd, ware onbillijk, indien men
dezen zelfden maatregel niet aannam
ten aanzien van de andere politieke
partijen".
r, )e leden van de Tweede Kamer, wien
antwoord wordt gegeven, komen er ten-
f Ij iste ruiterlijk voor uit, dat zij geen ka-
f lieke burgemeesters willen, omdat
Katholiek zijn.
.noprecht om geen sterker uit-
i, h kking te gebruiken is de houding
i de „N. R. Crt.".
Iet Rotterdamsche orgaan heeft het
ƒ2 ide stok met „De Volkskrant".
Vat is het geval?
In het verreweg overwegend katholieke
-!• ondissement Breda waren tot nu toe
de S rechters er 5 Katholiek en 3
t-Kafcholiek.
3; Maar nu „dreigt" het gevaar, dat deze
ding zal worden 6 tegen 2, want
een niet-kath. vacature heeft de
ihtbank een uitsluitend katholieke voor
ga icht opgemaakt.
inla! Houdt minister Donner zich aan die
11J| ordracht, dan wordt dus een Katholiek
Mi
i, G< )j
1 E
pi0, Bat in het verre overwegend katholieke
akant voortaan van de 8 rechters er niet
)r 3 maar 2 liberaal zullen zijn,
r de „N. R. Crt." voldoende aanleiding
1 alarm te maken en 'n campagne op
raw te zetten tegen die aanmatigende
itttolieken, die op het gebied van benoe
men steeds driester en brutaler optrc-
n.
»Be Volkskrant" is het liberale orgaan
die verwaten houding lastig gevallen.
En nu beroept de „N. Rott. Crt." van
«teravond zich, ter rechtvaardiging,
Kardinaal v. Rossum. Is onze kwa-
licatie „onoprecht" inderdaad niet veel
moeten we eigenlijk niet spreken
huichelarij? Het Rotterdamsche
schrijft n.L:
„Mogen wij, die slechts de belan
gen van een goede rechtspraak hebben
'oorgestaan en de benoeming van een
Boomsch-Katholiek volstrekt niet heb
ben uitgesloten, indien deze zou blij
ken daarvoor de papieren te bezitten,
de redactie van „De Volkskrant" in
verband met het hierboven door haar
opgemerkte herinneren aan een oor
deel van kardinaal van Rossum, uitge
sproken tegenover oen redacteur van
®Be Maasbode" tijdens zijn laatste be-
aan ons land?
„Er is hier in Nederland", zoo zeide
Zijne Eminentie, die wij citeeren uit
het in „Het Centrum" van 21 Sep
tember overgenomen verslag van het
onderhoud, „nog heel wat te verrich
ten. In het bijzonder op intellectueel
gebied. Gelijk ik in Nijmegen heb ge-
zegt, er zijn in de maatschappij nog
veel plaatsen te vervullen, waarop wij
naar onze sterkte, recht hebben, maar
die wij niet kunnen vervullen omdat
wij niet de geschikte man
nen daarvoor hebben. Dit
geldt op alle gebied". (Spa
tieering van ons. - Red. „N.R.C."), „op
stoffelijk, op medisch terrein en ook
in de financieele wereld. Op al die ge
bieden staan wij, Katholieken, nog
niet op de hoogte, welke ons eigen
lijk in het maatschappelijk leven toe
komt".
Zijne Eminentie heeft hier niet uit
drukkelijk ook van de rechtspraak ge
waagd, zooals hij ook menig ander ge
bied niet met name heeft aangeduid,
het journalistieke gebied b.v. ook niet.
Maar hij zeide reeds vooraf, zooals
men ziet, „dit geldt op alle gebied".
Brave lieden toch die menschen van de
„N. Rott. Crt."; ze willen graag overal
Roomschen benoemd, als er maar bekwame
candidaten waren. Maar die zijn er niet
Kardinaal v. Rossum heeft 't zelf gezegd!
Alsof met het feit, dat de Katholieken
nog niet op alle terrein een voldoend
aantal bekwame mannen hebben, om
alle hun toekomende hoogere postsn te
bezetten (wat als met den dag beter
wordt!), kan gerechtvaardigd worden, dat
er b.v. te Rotterdam van de 45 rechterlijke
ambtenaren niet één Katholiek is!
Alsof het de „N. R. Crt." niet te doen zou
zijn, om te Breda geen katholieken
rechter te benoemen, afgezien van be
kwaamheid; tegen de bekwaamheid der
voorgedragen katholieke candidaten kan,
klaarblijkelijk, niets door het blad worden
aangevoerd
De liberale Rotterdamsche krant mis
gunt den Katholieken een feitelijke gelijk
berechtigdheid in het vervullen van open
bare ambten dat is, onverbloemd ge
zegd, gelijk het is! zooals zij haar con
frater „De Maasbode" misgunt diens voor
treffelijke journalistieke praestaties; van
daar het insinueeren van een achterstand
der Katholieken op journalistiek gebied!
VAN HET VATICAAN
HET VATICAAN EN DE
VOLKERENBOND.
Hot bezoek van den Secretaris
van den Volkerenbond ten Vati-
cane. De indrukken van den
Paus en Sir Eric Drurrmond.
Zal de H. Stoel tot den Volkeren
bond toetreden?
Over de ver-strekkende beteekenis der
audiëntie van den Secretaris-generaal van
den Volkerenbond, Sir Eric Drummond,
bij den Paus, is tot nog toe noch van do
zijde van het vaticaan, hetzij officieel of
officieus, noch van den kant van Sir Eric
Drummond zelf ook maar iets gepubli
ceerd.
Toch is het bekend dat hefc bezoek zoo
wel bij den Paus als bij Sir Eric Drum
mond een zeer goeden indruk heeft achter
gelaten. Dit heeft Sir Eric Drummond offi
cieel aan het Vaticaan laten weten, bij
monde van den secretaris van het Brit-
sche gezantschap 'bij den H. Stoel, Mr.
Randall, die hem bij de audiëntie bege
leid had.
Ook de H. Vader en de Kardinaal
Staats-secretaris zijn zeer tevreden over
het verloop van het onderhoud met Sir
Eric Drummond.
Do Kardinaal-Staats-secretaris heeft den
secretaris van den Volkerenbond tweemaal
gesproken, op den dag van de audiëntie
en daags daarna. Het onderhoiid met den
H. Vader heeft ruim 40 minuten geduurd,
waaruit blijkt, dat Z. H. de Paus aan dit
bezoek groote beteekenis hechtte.
Daags na deze gewichtige audiëntie was
ik in de gelegenheid om Sir Eric Drum
mond te spreken. Hij deelde mij mede,
dat hij geweldig onder den indruk geko
men was van de machtige persoonlijkheid
van den H. Vader. Uit heel het voorkomen
van den Paus sprak duidelijk zijn groote
hoffelijkheid, zijn „usance du monde" en
fijnheid van manieren.
Sir Eric Drummond had gedacht dat
hij den H. Vader zou aantreffen als
iemand die geweldig gebukt gaat onder
den ontzettend zwaren last, die op hem
drukt als hoofd der Katholieke Kerk. Maar
hij trof den Paus aan, frisch en gezond,
terwijl uit ieder van diens woorden en
bewegingen een zeldzame vastberadenheid
en geesteskracht straalde.
We moeten niet vergeten, dat Sir Eric
Drummond in de organisatie van den Vol
kenbond een plaats inneemt die de volle
aandacht der Katholieken waard is, niet
alleen vanwege de zwaarwichtige beteeke
nis van zijn ambt, maar ook wijl hij zelf
Katholiek is en door woord en daad open
lijk voor zijn geloof uitkomt.
Op zijn reis naar Rome, werd hij ver
gezeld door do plaatsvervangende secre
taris-generaal van den Volkenbond Pau-
luoci de Babboli, die jarenlang kabinet
chef van Mussolini is geweest en die ook
zeer goed Katholiek is. Als zijn particu
lier secretaresse heeft hij Vorstin Chris
tina, Giustiniani aangesteld, een dame uit
de hoogste Romeinsohe aristocratie, die
tijdens het Pontificaat van Pius X jaren
lang presidente geweest is van den ka
tholieken Vrouwenbond in Italië.
Wanneer men deze audiëntie in verband
wil brengen met een eventueel toetreden
van den H. Stoel tot den Volkenbond,
dan is het voldoende om even in herin
nering te brengen, dat het standpunt, dat
het Vaticaan tegenover den Volkenbond
inneemt, reeds vroeger duidelijk is uiteen
gezet en reeds meerdere malen zoowel
openlijk als in vertrouwelijke mededeeling
juist is omschreven. De H. Stoel is geen
lid van den Volkerenbond en zij heeft er
ook geen belang bij om daarbij aan te
sluiten. En ofschoon zij buiten den Vol
kerenbond blijft, volgt zij tooh met belang
stelling het werk van den Volkerenbond,
waar dezo voortdurend den vrede en een
dracht onder de volkeren tracht te bevor
deren. Op het oogenbïïk is er geen enkele
reden om deze houd in a te wijzigen of dit
vraagstuk opnieuw ter sprake te brengen.
Sir Eric Drummond was persoonlijk zeer
ingenomen met de feitelijke verzoening
tusschen den H. Stoel en Italië; maar ook
dit feit brengt als zoodanig geen veran
dering in de positie van den H. Stoel,
dat zij aanleiding zou kunnen geven in de
boven omschreven politiek van het Vati
caan eenige wijziging te brengen. Het ver
drag van Ka!eranen heeft in werkelijk
heid geen enkele verandering gebracht in
de positie van den H. Stoel. Deze blijft
altijd een onafhankelijke grootmacht mot
een zeer eigenaardig karakter, die met-
geen enkele andere mogendheid te ver
gelijken is, daar de werkzaamheden van
den H. Stoel op een geheel ander terrein
liggen, en hemelsbreed verschillen met de
stoffelijke en tijdelijke belangen, die de
gemeenschappelijke levensvoorwaarden van
andere landen en volkeren ontmoeten.
Voor het overige is het verdrag van
Lateranen op zich zelf voldoende en be
hoeft geen enkele uitwendige regeling om
zijn kracht en werkzaamheid te verkrijgen.
Men kan gerust zeggen, dat het bezoek
van Sir Eric Drummond bij den Paus
minstens genomen voor het oogenblik geen
aanleiding geeft om daarin een aanwijzing
te zien voor oen gewijzigde houding van
den Heiligen Stoel tegenover den Volke
renbond.
BELGIE
DE VLAAMSCHE KWESTIE.
Doodstrijd van het kabinet.
Gisterochtend is er een ministerraad
gehouden ter bespreking van den latenten
crisis-tcestand, welke omstreeks half tien
aanving, en eerst kwart over één ten eindo
liep.
De ministers verklaarden na afloop, dat
de toestand u'.terst critiek moet worden
geacht, daar de standpunten van de katho
lieke Vlamingen en de liberalen diame
traal tegenover elkander blijven staan. De-
bespreking droeg een zeer hoffelijk karak
ter en 'het bleek wel, dat het verzet minder
van de liberale ministers dan wel van een
deel der liberale partij komt, die de vol
ledige vernederlandsching van de Gentsche
univers'teit- zonder verplichte Fransche
cursussen afwijst. Een der katholieke
Vlaamsche ministers zeide: Onze doods
strijd is ingetreden, maar wij willen nog
niet onm'ddellijk sterven. En een Waalsch
liberaal lid der regeering verklaarde van
zijn kant; Wij gaan naar de ontlbind'ng der
regeering-Ja spar indien niet spoedig een
reddende formule wordt gevonden. Per
soonlijk dacht deze minister, dat zulks
echter niet meer mogelijk is.
DUITSCHLAND
LAWAAI IN DEN BERLIJNSCHEN
RAAD.
Gisteren moest de zitting van den. Ber-
lijnschen gemeenteraad opnieuw worden
geschorst, zonder dat het tot een stemming
over de motie van vertrouwen tegen opper
burgemeester Böss is gekomen.
Heb was de laatste zitting voor de ver
kiezingen. Deze zitting was noodig gewor
den, omdat in de vergadering van verleden
week over do motie niet gestemd kon wor
den.
Nauwelijks had de vergadering drie
kwartier geduurd, of zij moest wegens ont
zaglijk lawaai worden gesloten. Eerst wer
den verschillende moties voorgelezen en
vervolgens oen debat over de agenda ge
voerd, waarna het communistische gemeen
teraadslid Lange weer aan het woord
kwam.
De sociaal-democraten verklaarden ech
ter, dat zij Lange niet zouden laten spre
ken, indien hij zijn belcedigende uitlatin
gen van de vorige week niet- introk.
Toen Lange zijn rede wilde voort-zetten,
ontstond er oen groot lawaai en dreigde
het weer tot een vechtpartij te komen, zoo
dat de voorzitter de vergadering sloot,
zonder dat oen stemming had plaats gehad.
n
INTERNATIONAAL NIEUWS
DE INTERNATIONALE BANK
Haar statuten.
Het eergrsteren onderteekende statuut
der Bank voor Internationale Betalingen
is gisteren gepubliceerd. Het telt zestig
artikelen.
Het doel der Bank is: de samenwerking
der centrale banken tot stand te brengen;
voor hefc vergemakkelijken der internatio
nale financieele operaties zorg te dragen;
als trustee of lasthebber bij de afwikkeling
der internationale betalingen op te treden.
De bank moet de Duitsche schadevergoe-
dingsprestaties onder haar hoede nemen
en verdeelen, en de commercialiseering der
annuïteiten verrichten.
Het kapitaal der bank is op 500 mülioen
Zwitsersche franken vastgesteld. De Raad
van Beheer zal uit 12 directeuren der ze
ven deelnemende landen en uit 9 directeu
ren der overige landen bestaan. Daaraan
worden bovendien nog een Duitsche en
Fransche directeur toegevoegd.
UTAUEN.
OPHEFFING VAN DE DICTATUUR?
Volgens berichten uit Kowno zou de Li-
tausche regeering hebben besloten tot op
heffing van de dictatuur en het herstel
van het parlementaire stelsel. Een com
missie, die de verkiezingen zal moeten
voorbereiden, is reeds benoemd.
FRANKRIJK.
AFSCHAFING DER
LEVENSMIDDELENBLOKKADE?
Herriot noemt practische bezwaren.
Herriot laat zich in de Ere Nouvelle uit
over het plan van den president der Ver-
eenigde Staten Hoover, tot afschaffing
van de levensmiddelenblokkade in oor
logstijd.
Herriot constateert, dat de Fransche de
mocraten zeker geen bezwaar zullen heb
ben tegen ceri dergelijk plan, wanneer dit
er toe zou bijdragen de volken in het voe
ren van den oorlog te verhinderen. Doch
dit is niet het geval, want alleen de inter-,
pretatie van het woord „levensmiddelen"
zou nocit eindigende onderhandelingen tot
gevolg hebben, welke dan nog met een
negatief resultaat zouden eindigen, want
er zijn zeer veel levensmiddelen, die zoo
wel voor voedsel als voor het fabriceeren
van ammunitie gebruikt kunnen vorden.
President Hoover meent het werkelijk
eerlijk, doch Herriot gelooft, dac de lucht
oorlog en het wegvoeren van gevangenen
en gijselaars in den oorlog net zoo af
schuwwekkend zijn als een blokkade, want
ook daardoor worden onschuldige civiele
personen getroffen. De oplossing van één
enkel punt heeft geen nut. Men moet veel
eer het geheele complex niet opgeloste
vraagstukken behandelen. Voor het schep-
peD van den duurzamen vrede moeten deze
geregeld zijn. Bovendien is het de vraag
of Engeland met de Amerikaansche wen-
schen instemt, want reeds thans nemen de
Engelsche bladen een afwijzende houding
aan. Frankrijk verdedigt zeker niet de
blokkade, doch staat op het standpunt,
dat men, om baar af te schaffen, c_ ïvou-
dig den oorlog zelf moet afschaffen. Dit
is slechts mogelijk, wanneer men voor
het pact van Kellogg een systeem van
waarborgen vindt, dat de toepassing er
van in alle gevallen verzekert.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
•i&i-
Lawaai in den Berlijrtschen raad.
Wordt de dictatuur in Litauen opgehe
ven?
Een groote slag in Honan.
Een luchtlijn in de maak van Nederland
naar Suriname. (Luchtv., 2do blad).
CHINA.
DE BURGEROORLOG.
De gevechten in Honan.
Volgens te New-York ontvangen berich
ten zijn er in de provincie Honan opnieuw
hevige gevechten tusschen regeeringstroe-
pen en opstandelingen aan den gang, die
zich tot een geweldigen slag schijnen te
ontwikkelen.
Berichten uit Hankow melden, dat daar
duizenden gewonde nationalisten en gevan
gen Koeomintgoen-aanhaDgers uit het
strijdgebied zijn aangekomen.
PALESTINA
DE ONRUST IN PALESTINA.
In Palestina is de stad Zafad Woens
dag weer door Arabieren aangevallen.
Reeds bij de laatste onlusten heeft deze
stad, die in het Noordon van het 'and is
gelegen, aan een aanval blootgesïaan.
Bij de onlusten van Woensdag werd een
soldaat gewond. Militaire versterkingen
zijn vandaag naar Zafad vertrokken.
Uit Haifa wordt gemeld, dat onder in
vloedrijke Arabieren een beweging is oni
staan, om een gematigde nationalistische
partij te vormen, welke zal trachten me;
de Joden tot overeenstemming op eco
nomisch gebied Ie geraken.
AFRIKA.
DE ONRUST TE DURBAN.
In de stad Durban heerscht een oorlogt-
stemming. Den geheelen nacht hebben
sterke afdeelingen politie in do open
lucht gekampeerd, die vóór het aanbreken
van den dag een cordon opstelden om de
nederzettingen der inboorlingen in hefc
gebied van de haven. Te middernacht
drongen detectives in de nederzetting en
gaven aan do inboorlingen bevel zich op
te stellen en hun belastingpapieren te too-
nen. De inval verliep over het algemeen
rustig, maar een paar weerbarstige in
boorlingen, die gearresteerd werden, ver
wachten, samen met een paar belasting
schuldigen, een incident toen «>en opge
wonden arbeider den politic-commissau?
De Vilmiers poogde aan te vallen. De aan
valler werd geveld door een vuistslag van
den commissaris onder de .rin. Een andere
inboorling, gewapend met een bijl, stormde
los op een Europeeschen detective, dooli
werd onschadelijk gemaakt voor hij kwaad
kon doen. De minister van Justitie, Pi
row, was bij het tooneel aanwezig.
De salarisregeling der onderwijzers.
Blijkens het voorloopig verslag dor
Tweede Kamer inzake hoc/dstuk VI (Ou
derwijs, Kunsten en Wetenschappen) ach
ten verscheidene leden de salarisregeling
der onderwijzers die in '998 tot-stand ge
komen is, geheel onvoldoende; zij drongen
dan ook krachtig aan op het lot stand
komen eener afdoende salarisregeling, die
aan de gerechtvaardigde ischen tegemoet
komen.
Proeven mst locomotieven.
Volgens „De Morgen" nemen de Nede.-
landsche Spoorwegen op uitgebreide
schaal vergelijkende proeven tot vaststel
ling van het economisch rendement van de
diverse locomotief-serie3 als trekkrach-
voor goederentreinen.
De proeven worden genomen op het
baanvak SustcrenUtrecht met volledig
belaste goederentreinen. Zij zijn samen
gesteld uit zestig 20-ton wagens en hebt n,
inclusief eigen gewicht, een belasting van
1800 ton.
De snelheid dezer treinen, normaal 30
k 45 K.M. per uur bedragend, worden hier
bij opgevoerd tot 60 K.M. per uur.
