'ste Jaargang
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
Rome, de stad van
alle talen
UIT DE OMGEVING
MAANDAG 11 NOVEMBER 1929
No. 6330
S)e £cicbeHe 0ou^omt
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
,nco per postf 2.95 per kwartaal
fc Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
ghaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
rui Mie taling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advert entiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van heb tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Waarom Katholieke organisa
ties?
lij de viering van het tweede lustrum
R. K. Artsenvereeniging (zie elders
dit nummer) bracht prof. Nyhoff, als
rzibter van de Ned. Ver. van Genees-
de, zijn gelulewenschen over, waarbij
de katholieke vereeniging zoo veel rij-
noemde dan de zijne, omdat bij haar
grootc homogeniteit, een groote gelijk-
indheid bestaat.
lie gelijkgezindheid, dio beginseleen-
1 welke toch voor vrije meenings-
ichillen den weg vrij laat schenkt in-
Jaad groote en schoone vruchtbaarheid
het werken van een katholieke orga-
itie als zoodanig.
[ierbij komt nog, dat een katholieke
inisatie van vakgenooten, zooals ue
L Artsenvereeniging, ook als zoodanig,
wijzen op de maatschappelijke plichten
leden, met veel meer gezag, en heel
ers en veel positiever en concreter, dan
neutrale vereeniging dit zon kunnen
als zij het zou willen. Hier herinne-
wij ons, wat ons eenigen tijd geleden
niet-katholiek hoogleer aar aan een on-
universiteiten, nobel mensch, in een
ticuliere correspondentie schreef.dat
inderdaad met u geloof, dat een geloo-
man eerder zijn maatschappelijke plich-
voelen zal, zooals ik meen dat ze op-
rat moeten worden, dan een niet-geloo-
smaar dat toch ook voor dezen het
iven naar wat Kant ..ein freies Leben"
imde niet onmogelijk is. In elk geval,
bn niet meer geven dan ik zelf bezit''.
hier wordt erkend betreffende een
lovig mensch, of: wordt toegegeven
ir een nict-geloovige, kan ook worden
gepast op een geloovige, oen confessio-
ile organisatie.
pooi* alle beroepen spreekt de wen-
elijkheid van katholieke organisatie zóó
idelijk als voor dat van den katholieken
s.
Haar toch is voor alle beroepen de
ch, die de Kerkelijke Overheid tot de
>efenaars daarvan richt, om zich op
ncipdeelen grondslag te organiseeren,
arblijkelijk rationeel. Deze eisch is re-
ijk ook voor hen, die de eenvoudigste
eken uitoefenen. En wel om twee re
nen.
Eerstens, omdat in de maatschappelijke
wikkeling, de sociale werking van alle
roepen ook hoogere beginselen, van
Isdienstig-zedclijken aard, kunnen mee-
•eken en vaak feitelijk moeten leiden.
Vervolgens, omdat elk beroep ten slotte
i onderdeel is van het maatschappelijk
bel. Zonneklaar moet het zijn. dat de
twikkeling der maatschappij in haar ge
el moet worden gestuurd door gods-
nstig-zedelijke beginselen. En daarom
)eten ook, wat wij kannen beschouwen
onderdeelen der maatschappij onder
leiding dierzelfde beginselen staan.
VAN HET VATIC A AN
KONINKLIJK BEZOEK.
^Officieel wordt medegedeeld, dat de ko
en de koningin van Italië, op 5 De-
®ber a.s., een bezoek aan den Paus zal-
brengen.
ZWITSERLAND.
DE INTERN. HERSTELBANK.
Bazel zetel der bank.
ïn haar Zaterdag gehouden namiddag-
atting heeft de organisatiecommissie voor
«e intern, herstelbank tot zetel der bank
stad Bazel gekozen. Zulks omdat deze
Uöt alleen als gunstig gelegen spoorweg-
pQispunt is te beschouwen, maar ook orn
aat Bazel goede kabelverbindingen heeft
r°w de telegrafie.
~e beide Belgische gedelegeerden, die,
net vertrek der hoofdgcdelcgeerden,
~den-Baden als waarnemers zijn achter
buren, hebben niet aan de stemming
*lgenomen.
De commissie heeft voorts een aantal
fandeel-technische kwesties behandeld,
'Mer echter tot een resultaat fcc ko nen.
In Rome kan men zoo van nabij de een
heid der Katholieke Kerk juist in haar
algemeenheid betasten. Het is daarom
dan ook niet zoozeer de kracht der Kerk
en qen bewijs van haar goddelijken oor
sprong, dat zij één, maar dat zij één is
ondanks de verscheidenheid. Wie dan ook
op 4 Nov. een plaats had in de zaal der
zaligverklaringen in het Vaticaan, Icon er
weer met ontroering getuige van zijn, hoe
achter het vlammende rood der kardi
naalsmantels, het felle paars der bisschop
pen en prelaten, de wilde mengeling van
kleuren en tinten in de verschillende or
des-habijten en studenten-toga's, te mid
den van het stemmige zwart der leeken,
dezelfde harteklap hoorbaar was, n.l. van
liefde voor de Kerk van Christus en on
derwerping aan den Paus van Rome. Het
podium der zaal is bezet door een twintig
tal kardinalen, waaronder op de eerste
plaats onze kardinaal van Rossum, omdat
het vandaag geldt zijn lievelingskind, n.l.
bet college der Propaganda.
Het is namelijk gewoonte in Rome, da:
op den feestdag van St. Carolus Borro-
ineus, een bijeenkomst in het Vaticaan
wordt gehoxiden, waar, onder tegenwoor
digheid van den Paus, kardinalen, bis
schoppen, prelaten, diplomaten en ontel
baar veel studenten en priesters, door de
studenten van het Propaganda-college
voordrachten worden gehouden iin alle ta
len, die daar zijn vertegenwoordigd. Met
ontroering leeft men als het ware een
nieuw Pinkster-wonder mee, waar in aller
lei talen dc groote werken Gods worden
verkondigd. Het is natuurlijk zeker dat e-
niemand is die al deze toespraken ver
staat en ook de H. Vader zal. ondanks
zijn talen-kennis toch niet elk dezeT voor
drachten begrepen hebben, maar wel heeft
hij gevoeld, hoe achter deze verscheiden
heid van klanken lag de eenheid vac
overtuiging in dc belijdenis van het ééne
geloof.
Hij die ecnigermalc met talen-studie be
zig is en daarin levens bemerkt heeft, hoe
aan de verschillende uitdrukkingswijzen
telkens beantwoordt een geheel andere
volksaard en totaal andere georiënteerde
zienswijze, hij zal met des te groot er ver
wondering die onderlinge eenheid aansta
ren en begrijpen welk een kracht er achter
dat geloof moet schuilen, dat zich een weg
weet te banen door heel de wereld, langs
alle mogelijke talen en dialecten. Hier
werd de liefde voor Kerk en Paus uitge
zongen in 30 verschillende talen
In den woordenrijkdom der Oostersche
volken zijn den Paus liefdesbetuigingen
en gelukwcrschen toegesproken in hei
Sanskriet, Hebreeuwsch, Chaldeeuwsch,
Syrisch en Arabischin de taal van Ma
labar en Soura.
Door kleurlingen met hun forsche ge
stalten en diepe basstemmen in de ialen
der Annamieien en Kaffers, in het Japa-
ncesch, Chineesch, Siameesch, Griekse'n,
Jeysch, Duitsch, Deensch, Noorsch, En-
gelsch. De zuiderlingen vierden hun
enthousiasme uit in liet melodieusc Ita-
liaansch, Frarsch, Spaanscli en Portu-
gcesch. Van uit hel Oosten vertolkte zich
dc aanhankelijkheid in hot Poolsch, Bo-
heemsch, Joego-Slavisch, Roemeensch en
Hongaarsch.
Ook IloUandschc klanken zijn er ge
hoord. En door hoevelen onbegrepen, zijn
wij er toch zeker van dat dc Paus moet
gevoeld hebben waarover men sprak, toen
daar de naam van kardinaal van Ros
sum genoemd werd. wiens gouden pries
terfeest samenviel met dat van den Paus.
Met dat dubbele feestgejuich stemmen
wij. Nederlandels mee, ..die er groot op
gaan den kardinaal tc mogen noemen zoon
van ons wel klein maar cordate landje".
Een ons nog zeer bekende klank werd ook
vernemen uit de toespraak van den Zuid-
Africaan. die op zoo geestige wijze den
Paus schilderde als boekenviiend, die
„nie dadelik die boek wat aan U geskenk
is, op sy lê nie, maar U kijk dit deur, die
papier, die druk, die band en die rug on
dersoek, soos 'n kunstenaar met- 'n staan-
becld of hl interessante skildery maak".
Wij, Hollanders hebben gepopeld, daar
in Rome, waar meft nooit onze taal ver
neemt, tenzij onder de weinige vrienden,
nu opeens voor den Paus in dat interna
tionale milieu onze landstaal te hooren.
Wij die cr op aangewezen zijn andere te
len te leeren en te spreken en die ons met
onze opvoeding i< heuscli ^ict zoo
vreemd hebben gevoel 1 temidden van al
dat talengezarg. wij bemerken toch, dat
onze vaderlandsliefde, die. als wij thuis
zijn zoo rustig slaapt, in het buitenland
bij bepaalde gelegenheden opeens kan los
breken in een onbekend gevoel van klop
pingen en warmte.
Dat gevoel wordt niet weggerukt door
ons katholiek-zijn, het blijft branden naast
den overtuigingsgloed. waardoor wij ons
één weten met de Kerk, die in de ver
scheidenheid van talen en longen, van ge
woonten en karakters alle volken en ras
sen omvat, om dan, als in voorwoord of
sluitingsrede het Latijn weer wordt ge
hoord, dankbaar tc zijn, een taal tc iie-
zitten, dc kerktaal, waarin ten slotte allen
elkander nog beter verstaan.
Roma, Nov. 1929.
DUITSCHLAND
HET LUCIFERSMONOPOLIE.
Het rijkskabinet heeft in een Zaterdag
onder voorzitterschap van den rijkskanse
lier gehouden zitting het ontwerp van de
wet op het luoiforsnionopolie, waaraan het
sluiten van een leening van 125 milliocn
dollar verbonden is, aanvaard. Het out-
werp zal nu eerst aan het oordeel van den
economischen rijksraad worden onderwor
pen.
RUSLAND.
Onvriendelijkheden aan het adres van
Engeland.
Men meldt uit Berlijn:
Worosjilof, de Russische volkscommis
saris van oorlog, heeft op het Roodc Plein
ter gelegenheid van den twaalfden ver
jaardag van de revolutie de troepen toege
sproken.
Wij zijn door vijanden omringd, zeidc
hij. Het opnieuw aanknoopen van betrek
kingen met Engeland kan niet als een
gxoot succes worden beschouwd. De betrek
kingen tot de buitenlandsche kapitalisten
hebben hierdoor geen belangrijke wijziging
ondergaan. Het Britsche proletariaat beeft
ons lief, wij weten dat, maar het is, hoe
wel er een arbeidersregeering is, geheel
hulpeloos. In werkelijkheid regeert in En
geland nog steeds de bourgeoisie. Wij zijn
ondanks dit herstel van de betrekkingen
met Engeland nog steeds omringd door
vijanden, die van onzen dood en onze ver
nietiging droomen. De bourgeoisie bereidt
den oorlog tegen ons voor. Zij tracht onze
zwakke plekken te ontdekken, bijvoorbeeld
in China. Achter China schuilen Enge
land en andero landen. Maar wij zijn gereed
alle aanvallen af te slaan. Wij hebben onze
maatregelen tot onze verdediging geno
men. Ons roodc leger wordt elk jaar ster
ker, het is goc1 uitgerust en geleid en
bewust van de rol, die het te spelen heeft.
Dit jaar staan wij er beter voor dan ooit.
Leve het roodc leger en leve de wereldre
volutie.
In dc opera heeft Kalinin een feestrede
gehouden, waarin hij zeidc, dat. Engeland
gedwongen was dc betrekkingen weer 'aan
te knoopen voor zijn handel. Tijdens do
rede verscheen Stalin onverwacht. Hij
kreeg een ovatie.
Tsjitsjerin treedt af.
Naar uit Moskou wordt gemeld heeft
het Politgureau van dc communistische
partij de ontslagaanvraag van Tsjitsjerin
als volkscommissaris van Buitenlandsche
TSJITSJERIN.
Zaken definitief aanvaard. Tn verband
met zijn slechten gezondheidstoestand
blijft. Tsjitsjerin voorloopig nog te Wies-
baden, waar hij, zooals bekend, sedert
geruimen tijd een kuur ondergaat.
aanval op groote schaal was voorbereid.
Langs het Oostelijk front zoowel als over
den Anioer heeft veel troepenvervoer
plaats gehad, terwijl te Charbarosfk groo
te hoeveelheden levensmiddelen en muni
tie zijn ojigeslagen. Wanneer de rivieren
zijn dichtgevroren, wordt een krachtige
aanval verwacht, wanneer dc Sovjet-le
geering althans blijft weigeren, de onder
handelingen. v,-aartoe de regeering tc
Moekden zich bereid heeft verklaard, aan
te knoopen. Afgezien van eenige grana
ten, die op een plaats aan het front Vrij
dagavond zijn afgevuurd, hebben gco;:
nieuwe krijgsverrichtingen plaats gehad.
STAKING-ONLUSTEN TE PEKING.
Naar gemeld wordt, zijn (r Peking tier.
communisten, die tegen de Chineeschc re
geering wilden demonstreeren, neergescho
ten. Zaterdag is weer een Iramstaking uit
gebroken. waardoor het straatverkeer ge
heel werd lamgelegd. Het trampersoneel
heelt loonsverhooging gcëischt. Men doet
pogingen om het tramverkeer gedeeltelijk
in gang te houden met behulp van vrij
willigers. In verschillende dcelen van dc
stad kwam het tot botsingen tusscheii
stakers en militairen, die in eenige geval
len van de wapens gebruik maakten.
DE BURGEROORLOG.
Zware verliezen aan beide zijden.
Het lang verwachte nationalistische of
fensief is nu blijkbaar begonnen aan den
Loenghai-spoorweg, waarbij dc aanval zich
in het bijzonder concentreert op Mersien,
40 K.M. ten Zuidwesten van Tsjengsjau.
De beste troepn uit het eerste legercorps
der Nanlringregeering, dal afgericht is
door Duitsche officieren, die met wijlen
kolonel Bauer naar China waren geko
men, nemen voor het eerst aan den strijd
deel. Dc Nanking-regeering beweert, dat
dc troepen Mehsien hebben ingenomen,
doch daar dit nog niet bevestigd is, moet
hierbij eenig voorbehoud gemaakt, worden.
De onbetrouwbaarheid der offieiecle me
dedeelingen blijkt duidelijk uit het 'oericuc
van Zaterdag, dat dc regeeringstroepefi
gedurende het einde van de week Loyang
hopen binnen te rukken, terwijl de regee
ring reeds op 2 November j.l. beweerde
dal deze stad definitief door haar troepen
veroverd was.
Alle berichten omtrent den strijd stem
men echter hierin overeen, dat aan beide
zijden zware verliezen, worden geleden.
Volgens andere berichten uit Nanking
moet Jen Sji-Sjau op liet punt staan, den
strijd tegen het Kwomintsuun te begin
nen. Met het oog op andere omstandighe
den evenwel wordt ook do waarheid, van
dit bericht in twijfel getrokken en wordt
het door velen als zuivere propaganda be
schouwd.
Omtrent de activiteit van Tsjang Fat-
Kwci. die aan het hoofd van zijn ijzeren
garde" einde October j.l. Kweitsjau bin
nentrok, wordt uit Zuid-Honan door een
buitenlandsch journalist gemeld, dat in
dit leger, 'ter sterkte van 30.000 man,
waarvan 2500 man cavalerie, dc discipline
streng wordt gehandhaafd. Alle buiten
landsche eigendommen worden gerespec
teerd terwijl alles, wat dc troepen requi-
recren, ook betaald wordt.
Deze journalist verklaart voorts, dat de
ijzeren garde waarschijnlijk het krachtig
ste en best georganiseerde leger in China
is en volgens hem zijn alle beweringen der
regeering, dat dit leger gevormd zou zijn
uit de overblijfselen van verschillende an
dere korpsen, die een totale vernietiging
tegemoet gingen, volkomen ongegrond.
PATER FRANCISCAAN GEVANGEN
GENOMEN.
Roovers, die tol de commuistische partij
beweren te behooren. hebben den Pater
Franciscaan Uldich Kreutzcn, een Ameri
kaan van afkomst, gevangen genomen te
Wei Yuen How, 70 mijlen fen Z. O. van
Hankow. Zij vroegen een losprijs van 10.000
dollars van dc missie.
LETTEREN EN KUNST
CHINA.
DREIGENDE AANVAL DER RUSSEN.
Troepenconcentraties in Mandsjoerije.
De aanval der Russichc troepen, die te
gen 7 November verwacht werd, heeft
niet plaats gehad, aldus wordt uit Moek
den gemeld. Het staat echter vast dat een
Het nieuwe Stadhuis te 's-Gravenhage.
D r Berlagc w e n s c h t niet
dc bouwmeester te worden
Naar de „Haagscho Courant" verneemt,
wenscht dr. Berlage niet in aanmerking te
komen om als bouwmeester van het nieuwe
stadhuis op tc treden, daar dit werk te lan
gen tijd. in beslag neemt om door hem op
zijn leeftijd te worden ondernomen.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Duitschland voert een lucifersmonopo
lie in.
Dreigende troepenconcentratie der Rus
sen aan de Chineesche grens.
Spoorwegongeluk bij Dessau. (Buiten!.
Berichten 3c blad).
BINNENLAND.
Tweede lustrum der R. K. Artsenvereeni
ging. (3de blad).
Een moordaanslag te Schiebroek. (Gem.
Berichten. 3de blad).
De hoogeerw. heer Deken Kanunnik P.
L. Dessens is gisteren voorzien van de laat
ste H. H. Sacramenten. (1ste blad).
De officieele opening der Arma-kliniek
voor orthopaedie. (3de 'blad).
HILLEG0M.
Offervaardigheid. Do collecte in de
Geref. Kerk in den dankstond voor den
oogst gehouden, 'bracht f 1SG0 op. Voorze
ker een schitterend bedrag.
Elcctrische verlichting. Het aanleg
gen der elecfcrische verlichting in dp
nieuwe Ned. Herv. Kerk is opgedragen
aan de firma L. Schoorderbeok alhier.
Onverantwoordelijk. Aan de Weere-
stcinstraat werd een automobilist aange
houden. Het slingeren van liet karretje
wekte het vermoeden op der politie, dat
do chauffeur of hot stuur niet meester
was dan wel te veel aan Bacchus geofferd,
had. Het laatste bleek het. geval 4c zijn:
deswege werd de man in de gelegenheid
gestold zijn roes uit te slapen, terwijl
ook proces-verbaal werd opgemaakt. Goed
Een jubileum. Vrijdag zal zuster Ter-
horst l&lg jaar hier als wijk- en zieken
zuster gewerkt hebben. Wij vernemen, dat
dit feest niet onopgemerkt zal voorbijgaan.
Dit is alleszins begrijpelijk, daar zuster
Terhorst haar mooie, doch moeilijke taak
tot aller tevredenheid verricht.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Aar besteding, Het bouwen dor zul
velfabriek voor rekening van den lieer L.
van Paridonis gegund aan den laagsien
inschrijver, den lieer Joh. Verloop Azn. voor
28957. Het werk moet 15 Maart c v
gereed zijn.
Baggerwerk. Was lie! aanvankelijk de
bedoeling, dat dc Rijn zou uitgediept wor
den tot aan liet veilingtérrcii:, thans wordt
dit gedaan tot aan den hoek RijnAddi-
tioncelc Kanaal. Ben flinke verbetering
voor do scheepvaart.
VOORHOUT.
Potronaaatsuitvoer'.ng. Woensdag 13
en Donderdag 14' November a - zal door
de tooneelvereeniging „Vader Kolplng", on-
deTafdceling der St. Joseph-Goze 11 enver-
ecniging, respectievelijk voor donateurs
en ouders en voor kunstlievende leden en
publiek, een uitvoering gegeven. Worden.
Opgevoerd zal worden ..liet vierde ge
bod", tooneelspel in bedrijven door J. N.
Wesseling en .,Do Prins op .Stap een
kluchtig spel in één bedrijf.
Wie voor het jeugdwerk dezer gemeen
te voelt, verzuime niet één van deze avon
den bij te wonen. Op do komst van de
ouders van de St. Josoph-G ezel Ion en Pa
tronaatsleden wordt zeer zeker gere
kend.
Beide avonden zal de uitvoering pre
cies om zeven uur beginnen en worden ge
opend door den kapelaan.
Hinderwet. Bij B. 'mi W. .lezer ge
meente is een verzoek ingekomen van liet
bestuur van den Mottigerpoldor, om ver
gunning tot het stichten van en electriscli
gemaal voor bemaling van dien polder.
Op Vrijdag 22 November a.s. - v
middags 11 uur, kan men tegen '.e inwil-
ligng van dit verzoek bezwaren inbren
gen ten gemeentehuize.