VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
No. 63Z6
h,
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
>nzo Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
co per postf 2.95 per kwartaal
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
baar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
bbe taling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, FOSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone ad vertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
'het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
nummer bestaat uit drie bladen
Noblesse oblige.
blessc oblige adel legt verplichtin-
0p. Men moet hieraan een wijdere
king geven, dan de letterlijke betec-
die een voornamere positie in de
chappij bekleedt, in een hoogere
is geplaatst, heeft daardoor ook zc-
rerplichtingen, meerdere plichten, dan
mder, die een of meer trappen van
naatschappclijken ladder lager is blij-
Itaan.
voorname positie óf die hoogere
is niemand gegeven alleen om hein-
maar ook om daardoor anderen van
|e zijn, door voorbeeld en door daad,
de mensch leeft niet voor zichzelf al
maar is een sociaal wezen, en hoe
[invloed ten goede hij op zijn omgeving
do maatschappij kan uitoefenen, door
ie of stand, des te zwaarder zijn ook
Fcrplichtingen in deze.
dit kader willen wij plaatsen een be
ing, die onze collega do „N. Haarl."
wijdt aan een college, wier leden als
inig en ook de meesten dezer in
jarticuliere leven een zeer voorna-
lositie innemen.
noerad blad komt er n.l. tegen op, dat
iorzitter der Eerste Kamer die Dins-
ihtend een paar minuten was bijeen
sst en den Woensdag tot vier uur aan
Buikerwetje" werd besteed, een ver
ing op Donderdag had uitgeschreven,
alleen om over dit wetje te sfcem-
or de stemming waren zoowat alle
opgekomen, slechts drie waren af-
Van de 47 krijgen er 45 presentie-
de twee leden, die te 's-Gravenhage
n, krijgen niets.
jescheiden nu van alle andere kosten
inden aan een zitting van de Eerste
waarvoor dc militaire politie moet
n, de stenografen aanwezig moeten
Ide kachels in alle lokalen aange-
:fc moet voor deze enkele minuten,
le stemming duurde, 900 gulden pre-
egcld worden uitbetaald. Met recht
lure stemming.
t verzamelen van presentiegeld is een
n wat er te halen is", een „geldwin-
waarboven personen, als -de leden
Üerste Kamer, zich verheven moesten
Zij moeten zich er van bewust zijn,.
Iiun positie in deze zekere verplich-
ii oplegt, dat naar hun gedragingen
enator als naar een voorbeeld moet
en opgezien. Noblesse. obligo!
nu willen wij niet zeggen dat in deze
iden der Eerste Kamer hebben mis-
*n; wij willen ook aannemen, dat de
sitter zich door 'n soort gewoonte in de
41 methode der Kamer heeft laten lei
en niet aan verzamelen van presentie-
voor de leden heeft gedacht. Maar
bjectieve feit, zooals het daar ligt, is
Eorste Kamer absoluut onwaardig. En
daarom heel goed, dat er 'ns niet
de eerste maal! de aandacht op
II
rERNAT. CONFERENTIES
DE TWEEDE HAAGSCHE
CONFERENTIE.
Bijeenroeping nog deze maand?
1 ransche kringen gelooft men, dat de
'zitter der conferentie van 's Graver.-
0) de Belgische minister-president Jas-
de tweede conferentie nog in den loop
zen maand zal bijeenroepen, om dc
pnkorQ'Sten, die op de eerste conferen-
jot stand kwamen, doch tot nu toe niet
fajeerd z'inj ter onderteekening aan
leden.
°°als bekend, zijn te 's Gravènragc ze-
pOTanus8ies benoemd om zich met de
L n& der verschillende overeen-
f.n. te belasten. Zoo vergadert ie
issie voor de organisatie van de bank
m rnationale betalingen te Baden-
Baden. Verder zijn te Berlijn drie en ook
te Parijs 3 commissies bijeen.
De werkzaamheden tot liquidatie van
den oorlog staan thans na moeilijke onde r-
handelingen voor het einde. Ook de com
missie voor de Oostelijke ■schadevergoedin
gen hoopt haar werkzaamheden spoedig te
kunnen eindigen zonder gedwongen te zijn
de maatregelen, welkè tegenover Honga
rije overwogen werden, te behoeven te
nemen.
Men gelooft daarom beslist, dat dc ie
's Gravonhage begonnen werkzaamheden
op dc tweede conferentie ten einde ge
bracht zullen worden. Daarna moeten ie
overeenkomsten van 's Gravenhagc echter
nog aan dc parlementen van dc'verschil
lende landen worden voorgelegd.
DUITSCHLAND
PRINS MAX VAN BADEN OVÊRLEDEN
De laatste keizerlijke kanselier.
Prins Max van Baden, dc laatste Duifc-
sche rijkskanselier tijdens den wereldooi-
log, zoon van den broeder van den voor-
maligen groothertog Friodrich I van Ba
den, is na een langdurig lijden hedenmorgen
te 5.45 uur in het stedelijk ziekenhuis tc
Constanz op 62-jarigen leeftijd overleden.
Hij was 10 Juli 1S67 geboren als zoon van
prins Wilhelm, broer van Friedrich I, ic
Baden-Baden. Zijn moeder was prinses
Marie, geboren Romanowsky, hertogin van
Leuchtenberg. Prins Max van Baden stu
deerde te Heidelberg en Freiburg rechts
wetenschappen en promoveerde tot doctor
in de rechten. Hij vervulde zijn militairen
dienstplicht bij het garde-regiment kuras-
siers tc Berlijn. Later werd hij comman
dant van het regiment landdragonders. In
1903 legde hij alle militaire commando's
neer en wijdde zich uitsluitend aan de po-
Ftiek. De Badenschc Eerste Kamer koos
hem tot voorzitter. Buiten dc grenzen van
zijn land trok hij de aandacht door een
rede, welke hij in December 1917 in de
Badenschc Eerste Kamer hield en waarin
hij wees op dc noodzakelijkheid van be
langrijke hervormingen in de binnenland-
sche politiek. Op 3 Oct. 191S, in een zeer
moeilijk oogenblik, werd hij benoemd tot
rijkskanselier.
HET HUWELIJKSRECHT IN
DUITSCHLAND.
Krachtig optreden van centrum en
Beiersche volkspartij.
In de juridische commissie van den rijks
dag is gisteren opnieuw het vraagstuk der
hervorming van het huwelijksrecht behan
deld.
Reeds aanstond.', bij het begin van dc
zitting kwam het tot een incident. Dc
Duitschnationale partij legde een verkla
ring af, waarbij deze partij iedere par-
tieele hervorming weigert.
De afgevaardigde Pfleger van dc Beiei-
sche volkspartij verklaarde, dat voor zijn
persoon dc kwestie van de vergemakkelij
king van dc ontbinding van het huwelijk
van zooveel beteckenis is, dat zijn partij
niet kan deelnemen aan een coalitie, wel
ke zich dit ten doel stelt. Zijn partij neemt
aa-n de verdere beraadslagingen slechts
deel, om de. voorstellen zooveel mogelijk
tc verbeteren.
Alle centrums-afgevaardigden verlieten
daarop de zaal. De minister van justice
was tijdens de beraadslagingen niet aan
wezig.
HET SKLAREK-SCHANDAAL.
Gisteravond zijn de twee, vroeger tot
de communistische partij behoord hebben
de gemeenteraadsleden, Otto Gabel en
Gustav Wegener, na afloop van het ver
hoor door den officier van justitie, gear
resteerd en naar het huis van bewaring
overgebracht.
Bij 't onderzook is gebleken, dat door
Gabel herhaaldelijk huurauto's aan de
Sklarek's ter beschikking zijn gesteld en
dat do Sklarek's voor dc Zondaguitstapjes
van het gemeenteraadslid telkens bedra
gen van 100 Mk. en meer hebben betaald.
Voorts heeft Gabel, evenals Wegener,
zijn garderobe bij de Sklarek's laten ma
ken, zonder dat op de rekeningen betalin
gen zijn geboekt.
Dc ontdekking der geheime rekeningen
was voor beide gemeenteraadsleden ver
nietigend. Uit de rekeningen blijkt, dat
Gabel op vrij onbeschaamde wijze oinkoo-
pingsgelden tot ©en bedrag' van Mk. 30.000
per jaar in ontvangst heeft genomen. Ook
op de rekening van Wegener zijn dergelijke
bedragen geboekt, hoewel hier uit dc wijze
van boeking blijkt, dat deze operaties op
meer elegante wijze hebben plaats gehad.
Gabel wordt ook ten laste gelegd, dat
hij zijn invloed heeft laten gelden, om te
beletten, dat in dc communistische bladen
aanvallen op dc Sklarek's verschenen, hoe
wel uit do kringen va.n de personen, lie
door do bureaux voor maatschappelijk
hulpbetoon geholpen werden, ernstige
klachten tegen de Kleiderverwertungs-
gesellscliaft ontvangen werden.
Het onderzoek naar de personen, die op
de geheime rekeningen voorkomen, wordt
voortgezet en het is niet uitgesloten, dat
in dc volgende dagen nog meer personen
zullen worden gehoord om zich van de ver
denking tc zuiveren, dat zij van de Skla
rek's omkoopingsgelden hebben aangeno-
ENGELAND
BESTRIJDING DER WERKLOOSHEID.
Debat in het Lagerhuis.
In zijn rede, in het Engelsche lagerhuis,
over de tot dusverre bereikte resultaten
en de verdere plannen inzake de bestrijding
der werkloosheid, zoide minister Thomas,
dat dc labourregeering bij haar bestrijding
der werkloosheid uitgaat van de stelling,
dat werkverschaffing de efficiency van het
volk mg^st verhoogen zonder de algemeene
lasten van dc industrie met dood kapitaal
te vergreoten.
Dit moest gevonden worden in bevorde
ring van den uitvoer, aansporing der pro
ductiviteit der industrie in het algemeen
en verhooging van dc koopkracht van allo
deelen van het Britschc wereldrijk.
Vervolgens trad de min:ster in details
betreffende de verschillende plannen, o.a.
dc electrifieatie van de spoorwegen, ver
betering der waterverzorging, der wegen,
den bouw van twee groote stations te Lou
den ter vervanging van de bestaande mt t
gelijktijdige verkeersverbeteringen. Ook
verschillende plannen voor ontwikkeling
der koloniën werden ter sprake gebracht,
o.a. de bouw van e<3u brug over de Zam-
besi-plannen ter vergrooting van den uif-
besi plannen ter vergrooticg van den uit-
Thomas besloot met te zeggen, dat dc
algemeene economische toestand een ver
betering aantoonde cn dat de vooruitzich
ten hoopvoller waren dan vroeger.
Lloyd George wees er echter op, dat,
sinds de arbeidersregecring aan liet be
wind kwam, het aantal werkloozen mot
100.000 gestegen is.
De naderende winter zal verduister'!
worden door dc groote werkloosheid cn
desondanks zijn ac regeeringsvoorstellcu
weifelend cn onverstandig.
Lloyd George verweet Thomas scherp,
dat hij zijn belangrijke taak in Engeland
had prijsgegeven, om Canada tc bezoeken.
Men had een economische, missie moeben
sturen, geleid door oen kundig man, gelijk
lord d'Abernon, die in Zuid-Amerika kost
baren arbeid heeft verricht.
Het debat is zonder stemming geëindigd.
RUSLAND.
DUITSCHE BOEREN VERLATEN
RUSLAND.
Het is er nu onhoudbaar gewerden.
Dc Sovjetregcering heeft aan een paar
duizend Duitsche boeren, die zich bij Mos
kou verzameld hadden, verlof gegeven te
emigrecren. Deze „vlucht van dc Duitsche
boeren" is, naar we in de „Vossische Zei-
tung" lezen, waarschijnlijk slechts een be
gin. Zij is een gevolg van den koers, welke
de landbouwpolitiek van Stalin volgt. Het
voorbeeld werd reeds in en na de jaren van
hongersnood door de Duitsche toennistcn
gègeven, die, eenigo duizenden in getal,
naar Canada getrokken zijn en het daar
goed maken. Thans zijn het niet slechts
do achtergebleven mennisten, die hen vol
gen, ook Lutheranen en Katholieken pak
ken hun boeltje. Het Duitsche dorp is al
gemeen tot de conclusie gekomen, dat jc
beter alles verliezen, en ergens anders op
nieuw beginnen kunt, dan is Rusland voor
te gaan. Het zijn niet slechts koelaki, ook
dc minder welgestelde boeren en zelfs land
arbeiders trekken van den Russischcn bo
dem, die hem eenigc geslachten lang ge
voed heeft, weg.
De correspondent van de „Vossische Zci-
tung,, waarschuwt legen dc opvatting, dat
de Duitsche boeren uit de sovjet-unie
vluchten, omdat van een specifiek anti-
Duitschen koers zou blijken. Zij vluchten
alleen om een lot, dat zij thans met allo
boeren in dc sovjet-unie gemeen hebben.
„Tot voor twee jaar" zeggen do emigran
ten gelijkluidend, „was dc toestand houd
baar; men werkte en leverde af, wat mi-
gelijk was; men kroeg niet veel van den
oogst, maar men kon toch leven". Datzelfde
„tot voor twee jaar" heb ik weken go-
leden van dc Russische boeren in het gou
vernement Pskof gehoord; hetzelfde „voor
twee jaar" heb ik zooeven in den Kaukasus
en in Armenië van Russische, Duitsche,
Armeensche, Koerdische, Abchazische cn
andere boeren gehoord. Iets meer dan twoc
jaar heeft Rusland geen graanuitvoer mee',
■sedert twee jaar heeft dit boeren-, land-
bouwland ondanks bevredigende oogsten,
broodkaarten en kaarten voor melk en oo-
tcr en eieren en vleeschd.w.z. sedo-t
twee jaar zet de grocp-Stalin, ongeacht do
waarschuwingen van do vakwereld en van
dc meer bezonnen communisten haar adem
benemend en zeer gevaarlijk stormtcmco
bij dc „socialiseering van den landbouw"
door.
De correspondent wijst er op, dat met
het tempo van dc vernietiging van den par
ticulieren landbouw de opbouw van staats-
en collectieve landbouwbedrijven geen ge
lijken tred kan houden, ook al omdat het
cenige jaren duurt voor deze overschotten
beginnen te krijgen. Plet „eigendomsfana-
tisine" van den boer blijft een moeilijke
weei'standsfactor, die niet zoo maar over
wonnen kan worden en nu in dit derde
jaar de graaninzameling op een wijze ge
regeld is dat zij, die door don wil van het
centrale gezag, maar in de practijk van de
plaatselijke autoriteiten de boeren geheel
tot den bedelstaf brengt-, zijn de Duitsche
boeren tot hun ivanhoopsbesluit gekomen.
AFGHANISTAN.
HABIB OELLAH'S LAATSTE UREN.
Een ongelukkige, gemartelde aanhanger
van Aman Oellali en Nadir Khan was, z o
wordt uit Pesjawar aan de „Daily Mail"
geseind, dc voornaamste getuige in het
proces, dat de vorige weck te Kaboel te
gen den ex-emir Habib Oellah werd ge
voerd. En zijn verklaring wa.s hot, die er
toe leidde, dat de „zoon van den water
drager" zijn noodlot niet kon ontgaan.
De man vertelde tijdens het proces van
de terreur, welke onder Habib had ge
woed. Hij was in Habib's handen gevallen,
veroordeeld wegens spionnage en ter dood
veroordeeld. Ter voltrekking van het von
nis had men hem aan oen vrachtauto ge
ketend en met oen snelheid van 35 K.M.
door dc slecht-geplaveide straten van Ka
boel gesleurd. Zijn boenen en zijn gezicht
werden verschrikkelijk verwond, zijn armen
gebroken. Niettemin bleef hij wonder be
ven wonder in leven. Hij werd in dc ge
vangenis geworpen, en toen een jiaar da
gen later Nadir's broeder dc stad bevrijd
de, werd alles gedaan om Habib's ongeluk
kig slachtoffer tc redden. Een arts ampu
teerde zijn beide boenen en zijn linker-
aim, en j.l. Woensdag kon de stakker voor
het- gerechtshof verslag uitbrengen van do
behandeling, die hij had ondergaan. Te
vens smaakte hij do voldoening, Habib
OelJali ter dood to zien veroordcelen.
Den volgenden ochtend zag Habib Oel
lah zijn einde dapper onder liet oog. Met
zijn broeder Hamid Oellali en tien van zijn
ministers liep hij van de citadel naar het
vliegveld van Kaboel. Het publiek langs
den weg schold hen; naar hartelust uit. Hei-
was bitter koud. De zware regens van den
vorigen nacht hadden het vliegveld in een
modderige pap herschapen en het vuurpe
loton had moeite op de been te blijven.
De „zoon van den waterdrager" stond
rechtop cn glimlachte, toen zijn laatste
minuut, geslagen had. Noch hij noch zijn
vrienden werden geblinddoekt. Allen za
gen hoe de terechtstelling werd voorbe
reid, en om 7 uur 's ochtends, werd het be
vel tot vuren gegeven. Allen waren op slag
dood na het eerste salvo.
Habib Oellah heeft, tot het laatst toe
geweigerd tc vertellen, wat- hij gedaan
heeft met de schatten, die hij te Kaboel,
Kandaljar en Herat heeft geplunderd. Na
dir's moeilijke taak is het thans, het goud
terug tc vinden, dat vermoedelijk in de
bergen ten Noorden van Kaboel verbor
gen is.
TWEEDE KAMER.
Rijksbegroolirg 1930 Algemeene
beschouwingen.
De Tweede Kamer is gisteren begonnen
met de algemeene beschouwingen over dc
Rijksbegrootihg voor 1930.
En dc eerste spreker was dc heer F1 o-
r is Vos van de Middenpartij, die op
kwam voor de belangen van lien, die geen
arbeider en geen kapitalist zijn.
Spr. pleit voor opruiming van tollen en
brengt ecnige onderwerpen ter sprake
waaromtrent de voorzitter opmerkt, dat
die thuishooren bij de afzonderlijke hoofd
stukken, waarop de lieer Floris Vos uit
roept, dat hij dan zijn uur niet vol kan
krijgen. Spr. eindigt met de hoop uit te
spreken, dat dit ministerie vele misstan
den uit den weg zal weten te helpen. Spr.
heeft geen ander doel dan do welvaart te
bevorderen
De. heer Knottenbelt (V. B.) houdt
beschouwingen over het parlementaire stel
sel, zooals zich dat ten onzent heeft ontwik-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Komt de tweede Haagsche conferentie
nog deze maand bijeen?
Prins Max van Baden overleden.
Duitsche boeren verlaten Rusland.
De laatste uren van Habib Oellah.
Twee dorper verwoest in Guatemala.
(Buitenl. Berichten 2e blad).
Een Duitsche Junkers-Verkei rsvliegtuig
in het graafschap Kent neergestort. Er
zouden 7 personen gedood zijn. (Tel.).
BINNENLAND.
Buitengewone vergadering van Aandeel
houders der N. V. De Leidsche Courant.
(1ste blad).
Nabij DoornDriebergen zijn twee tram
treinen tegen elkaar gebotst. De hoofd
conducteur zwaar gewontl. (Gem. Bor., 3de
In de Haarlemmermeer is gistermid
dag een vrachtauto door een trein ge
grepen. (Laatste Ber.).
Een roofoverval op den weg Egmond
Alkmaar? (Gem. Ber., 3de blad).
kclcl. Hij constateert een zekere lusteloos
heid in dc politiek, die o.a. haar oorzaak
daarin vindt, dat het algemeen, kiesrecht
niet heeft, gebracht wat men er van ver
wachtte. Het vertrouwen in het parle
ment moet worden hersteld, hetgeen,
slechts mogelijk is als de bosten der natie
aan het politieke leven deelnemen.
Op onvoorwaardelijke steun, noch op
oppositiezucht heeft het Kabinet bij de
liberalen te rekenen. Zij volgen de plan
nen om een „vechttarief" in te voeren met
wantrouwen. Overigens wachten zij af.
Mr. Marrchant (V. D.) heeft voorts
de financieel-pessimistischc politiek van
minister Dc Geer bestreden en reeds bij
voorbaat gepleit voor vervanging van do
voorgestelde vermindering van do Verde
digingsbelasting II, door afschaffing van
den accijns op het geslacht.
Als laatste spreker van dezen dag heeft
de heer Lingbcelr (H. G. ,S.) weer wat.
geketterd^ tegen Anti-Rev. en Chr. Hist..
die.... Nederland aan Rome uitleveren!!
Hij zeide te betreuren dezen afval van
het oude Geuzenland der vaderen. Het is
uit naam van het Gcuzenvolk, dat spr.
protesteeercle tegen dit kabinet onder
Roomschc signatuur, een. sighaluur waar
tegen ons volk tachtig jaren lang heeft ge-
goslrcden Aan dergelijke, onzin schenkt
de Kamer weinig of geen aandacht meer.
De vergadering werd te 1.55 verdaagd
tot heden 1 uur.
OVERBRUGGING VAN DE WAAL BIJ
NIJMEGEN.
Bcuw van een vaste brug nabij de
Belvédère.
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend houdende verklaring van het
algemeen nut der onteigening noodig voor
overbrugging van dc Waal bij Nijmegen.
In de toelichting wordt eraan herinnerd,
dat in het bij K. B. van 4 Juni 19-27 vast
gestelde Rijkswegenplan werd aangege
ven, dat in den Rijksweg Arnhem—Nijme
gen een brug over dc rivier de Waal bij
Nijmegen zal worden gebouwd. De uit te
voeren werken zullen bestaan uit den bouw
oen er vaste brug, nabij de Belvédère cn
den aanleg van toegangswegen naar die
brug met bijkomende werken. Dc brug zal
een viersporige rijbaan mot. aan weerszij
den daarvan rijwiel- cn voetpaden verkrij
gen.
Do hoofdoverspanning is zoodanig ont
worpen, dat dc scheepvaart door de brug
to allen tijcfp ongehinderd zal kunnen
plaats hebben.
Voor dc uitvoering van deze werken zal
moeten worden beschikt over terreinen in
dc gemeenten Nijmegen en Eist, waarvoor
toepassing van de Onteigeningswet wordt
gevraagd.
Gouverneur van Curapao.
Naar verluidt zal de heer Fruytier niet
meer als gouverneur van Curasao terug-
koeren; als zijn opvolger wordt reeds ge
noemd oud-minister mr. Waszink.
De achtdaagsche spoor-abonnementen.
Naar heb „Vad." verneemt, bestaat er
goede kans, dat de achtdaagsche spoor-
abonncmonten, tot dusver zooals men weet
alleen des zomers te verkrijgen, het- heelc
jaar verkrijgbaar zullen worden gesteld.
