omremy.
DE HEILIGE
JEANNE D'ARC
pap GbDesu»er»c|r?es
pspp. aut.pap AA./'Aappon
Een der schoonste standbeelden van üe
Heilige Jeanne d'Arc, voor wie in Frankrijk
vele standbeelden zijn opgericht.
Telken jare viert dc stad Orleans in mid
den-Frankrijk met een feestelijkcn optocht
op 8 Mei de herinnering aan liet feit: dat ze
op dien dag werd bevrijd uit de handen der
Engelschen, die op het punt stonden de uit
geputte stad in te nemen. Nu zijn er voor
zeker vele steden, die jaarlijks hare bevrij
ding of ontzetting feestelijk gedenken, maar
hier in Orleans geldt het toch wel een zeef
/bijzonder geval, voqreerst omdat het be
houd of de val van Orleans beslissen zou
over het lot van heel Frankrijk, en vervol
gens omdat hare redding op zeer bijzon
dere wijze heeft plaats gehad n.l. door het
zichtbaar ingrijpen der Goddelijke Voorzie
nigheid in dc geschiedenis den menschen.
Waar koning cn krijgsman vertwijfelden,
werd een jong herdersineisjc de redster van
Orleans en van Frankrijk: dc H. Jeanne
d'Arc.
Dit jaar zi i de Jeanne d'Arc-feesten
met buitengewonen luister gevierd worden
vanwege het vijfhonderdjarig jubilé van de
bevrijding van Orleans: 14298 Mei1929
Daarom is het van zeer actueel be
lang dc wonderbare geschiedenis der H.
Maagd van Orleans bondig cn duidelijk in
de omlijsting van haar tijd te plaatsen.
Reeds bijna honderd jaar waren Engeland
en Frankrijk voortdurend in oorlog gewik
keld. De koning van Engeland, had allengs
dc grootste Helft van Frankrijk, van Nor-
mandie tot de Pyreneeën, in zijn maclvt ge
kregen, had zich hij was verwant aan
•het Fransche Koningshuis ten slotte tot
koning van Frankrijk laten uitroepen. Vele
Fransche leenmannen en ridders en ste
den hadden hem den eed van trouw gezwo
ren. Tot overmaat van ramp was zelfs de
machtige hertog van Bourgondië, Philips de
Schoonc, bij het verdrag van Troyes in 1420
naar de Engelschen overgeloopen en aan
den Franschen Dauphin (kroonprins) Karei
SVI1 was niets overgebleven dat het midden
en Zuid-Oosten van Frankrijk. En nu be
legerden, 1428'29 de Engelschen Orleans
de. sleutel van het Zuiden. Viel deze stad in
den Dauphin verloren. Het land was mach
teloos en ontredderd.
En dc Dauphin was machteloos. Waar
moest hij geld en troepen halen, als bijna
heel Frankrijk in de macht was zijner vij
anden? Tallooze Fransche ridders streden
in dc rangen der Engelschen, en dc getrou
wen van Karei VII werden bij elke Engel-
sche overwinning geringer in aantal. Daar
enboven was Karei VII zelf geenszins de
sterke man om in een leeuwenstrijd op
leven en doocl Frankrijk te redden. Zwak
en besluiteloos was hij het gewillige werk
tuig van den heerschzuehtigen gunsteling
La Trémouillc die evenmin van krachtig
beleid wist. Beter nog dan de republiek der
■Zeven Vereenigde Nederlanden in 1672, kon
men op het Frankrijk van 1428 toepassen:
de regeering radeloos, het volk redeloos,
het land reddeloos.
Toen zond God de H. Jeanne d'Arc om
dat reddelooze land te redden. Hij koos het
zwakke uit om het sterke te beschamen. Hij
koos een onwetend herderinnetje om over
tuigend aan te toonen: dat Hij zelf Frank
rijk gered heeft.
Het herderinnetje van Domrémy.
Wie was die Jeanne d'Arc en wat heeft
ze voor de redding van Frankrijk gedaan?
Jeanne d'Arc werd in 1412 in het-dorpje
Domrémy, gelegen in een lachend land
schap aan den linkeroever van de Maas in
Lotharingen, als kind van eenvoudige
kleine boeren geboren. Met hare zuster en
hare drie broers groeide ze op als alle an
dere dorpskinderen. Zij hoedde de schapen
en geiten haars vaders of hielp hen op het
land des zomers, terwijl ze in den winter
thuis het vee verzorgde en moeder
bijstond met naaien en spinnen. School
onderricht heeft ze nooit genoten, lezen en
schrijven nooit gekend, evenmin als de
meeste harer dorpsgenooten. Maar in innige
godsvrucht cn sterke vroomheid was zij
hare speelgenooten ver vooruit. Daar ze
vlak naast dc kerk woonde, viel het haar
niet moeilijk herhaaldelijk haren lieven Je
sus te bezoeken. Telken dage woonde ze
de H. Mis bij; en gaf het weinige dat de fa
milie d'Arc bezat gaf ze ruimschoots aan de
armen. Waarlijk kon de pastoor van Dom
rémy later verklaren: dat zij in zijne pa
rochie nooit haars gelijke gehad had.
De wondere stemmen.
Op een zomcrschen dag zat Jeanne ze
was nu- dertien jaar oud in den tuin te
mijmeren; toen zij het geluid van een stem
hoorde van den kant van den kerk; meteen
zag zij een helder licht, sterker dan de zon
ter middag tij. Zij schrok er van, en kon
niet onderscheiden wie het was, die tot haar
sprak. De volgende dagen hoorde zc de
stem weer en eerst bij de derde verschij
ning erkende zij den H. Aartsengel Michael,
tot wien de bevolking van Frankrijk reeds
jaren achtereen haar toevlucht had geno
men, om door zijn voorbede de redding van
het vaderland te verkrijgen. „Ik kom tot U,
zoo sprak St. 'Michaël, om U in den naam
des Heeren tc bevelen: dat nij naar den
koning van Frankrijk moet gaan, om hem te
helpen zijn rijk terug te winnen". Spoedig
daarna kondigde de Aartsengel haar aan:
dat de H. Catharina cn de H. Margaretha
haar voor die moeilijke taak zouden voor
bereiden.
Vijf jaren lang geniet het uitverkoren meis
je van de hemelsche verschijningen van de
H. Catharina en Margaretha, tot driemaal
in de week toe. Maar de zoetheid der ver
schijningen had voor haar telkens den bit
teren bijsmaak van de zware opdracht, die
dc Heiligen telkens herhaalden: Au -
den Dauphin moest gaan, Orleans bevrij
den en den Dauphin ter kroning naar Reims
vergezellen. Steeds antwoordde ze bedeesd:
dat ze maar een arm meisje was, dat niet
kon strijden en paardrijden: 'maar de Hei
ligen herhaalden telkens: „Op naar Frank
rijk!"
Toen in het najaar van 1428 Orleans al
nauwer en nauwer werd ingesloten, begon
nen de „Stemmen", die zij zoo vaak hoorde,
sterk aan tc dringen, dat ze zou vertrekken,
want het was hoog tijd. Zij verliet Dom
rémy, het hart vol weemoed maar voortge
stuwd door de onweerstaanbare „Stem
men" in het begin van 1429, om het nooit
Jeanne d'Arc, als herderinnetje, voor zij op
bevel van den hemel haar groote taak ging
vervullen. (Naar een beeldhouwwerk van
Maillard).
weer terug te zien. Zij was toen 18 jaar oud.
„Spoed U, Jeanne, ga naar Vaucouleurs,
meldt U bij den opperbevelhebber; twee
maal zal hij U afwijzen, de derde maal zal
hij U naar" den Dauphin zenden", hadden
de „Stemmen" haar bevolen. En aldus ge
schiedde en op 23 Februari 1429 vertrok /.ij
te paard, vergezeld van twee ridders, die
in hare zending geloofden, van Vaucouleurs
naar het hof te Chinon aan dc Loire. Hun
"weg liep dwars door het vijandelijk gebied,
maar geen oogenblik duchten ze de gevaren
die van alle kanten dreigden. Den 6en
Maart stapte zij af in Chinon en nam haar
intrek in een '^gement. De Dauphin was
verwittigd van hare komst, maar in de om
geving van Karei VIII kon men het zonder
linge geval maar niet gelooven. Van alle
kanten werden inlichtingen ingewonnen. En
al luidden deze onverdeeld gunstig La Fré-
mouille bleef volhouden dat het een be
driegster of ceil tooverheks was!
Jeanne d'Arc vond echter ook hare ver
dedigers en het slot van 't dagenlange
talmen en twijfelen was: dat zij bijden
Dauphin zou worden toegelaten. Doch men
zou hare< zending tegelijkertijd beproeven.
De Dauphin schaarde zich- als gewoon rid
der gekleed tusschen dc driehonderd rid
ders, die zich in de groote zaal van Chi
non verzamelden en gelastte den graaf van
Clermont den rol van Dauphin te spelen.
Toen het eenvoudige boerenmeisje in dit
schitterend gezelschap werd binnengeleid,
wees men haar den Dauphin. Maar zij zeidc
zonder aarzelen: „Dat is de Dauphin niet"
en op den echten Daiiphin toetredend be
groette zij hem „God schenke u een geluk
kig leven, edele Dauphin".
Als Karei op den graaf van
Clermont wees en zeidc: „Daar is de Dau
phin", antwoordde zij: ..Bij God, edele prins,
gij zijt het, cn geen ander. Ik heet Jeanne
en bén door God gezonden, om u en uw
koninkrijk te redden en de Engelschen tc
beoorlogen. Waarom gelooft gij mij niet?
Ik zeg u: God heeft medelijden met u en uw
volk, want dc H. Lodewijk en Karei de
Groote liggen op de knieën voor Hem cn
bidden voor u."
Jeanne d'Arc, die op de markt te Rouaan den marteldood onderging,
waar zij onder beschuldiging van hekserij en tooverij, na een schan
delijk proces, op den brandstapel stierf.
Jeanne d'Arc, aanvoerster der Fran
sche legerscharen, die optrokken om
Frankrijk van de Engelsche overheer-
sching te bevrijden. (Naar een oude
ets uit den Baroktijd.)
Het doel harer Goddelijke zending.
Het hof stond verstomd. De heilige, ze
ker van haar overwicht, ontvouwde toen
het doel van haar zending: geef mij een
leger,, ik zal Orleans ontzetten en den Dau
phin ter kroning voeren naar Reims (de kro-
ningsstad der Fransche koningen, die toen
in de macht der Bourgondiërs was). De
Dauphin schrok nog terug voor de beslis
sing: had Jeanne geen hemelsche zending,
het zou een droevig avontuur worden als
hij aan haar geloofde, Daarom werd Jeanne
naar Poitiers gebracht, waar hare zending
door een college van godgeleerde rechters
zou worden onderzocht. Haar eenvoud en
standvastigheid beschaamde de wijsheid
der wereld en de conclusie was: dat de
Dauphin hare hulp niet mocht weigeren,
„want hij zou zich dan verzetten tegen den
H. Geest en zich de hulpe Gods onwaardig
toonen."
De vraag of Jeanne soldatenkleeren zou
mogen dragen werd bevestigend beant
woord door dezelfde theologen, „want wie
soldatenwerk moet verrichten moet ook sol
datenkleeren dragen."
Haar joyeuse entree.
Aan het hoofd van een klein legertje, dat
vast in hare zending geloofde er werd
aan hare zending alleen nog slechts getwij
feld door eenige naijverige ministers en veld-
heeren reed zij naar het fel bestookte
Orleans, haren standaard (met het beeld
des Verlossers op wit linnen geborduurd cn
Jeanne d'Arc, de Maagd van Orleans,
naar Gods bevel Frankrijk redde. (Naar*
schilderij van Ingres). Paus Benedictus
heeft haar heiligverklaring uitgesproi
looven, dat het werk van Jeanne d'Arc
werk des Hemels was. Zou God op zu
wijze ingrijpen, om hunne vijanden de ov
winning te bezorgen! Streed Gocl met
Franschen tegen de Engelschen? Dat i
ongeloofelijk, dat was onmogelijk. Het»
tooverij, duivelswerk en niets anders,
zoodanig werd zij ook behandeld tijd
haar gevangenschap, die een martelaj
schap werd van vele maanden, waarin
alleen getroost werd door de H. Cathai
en de H. Margaretha, die haar bemoei
den.
Het proces, onder leiding van den
gelsch-gezinden bisschop van Beau»
Pierre Cauchon, tegen haar gevoerd
een aaneenschakeling van onrechtvaan
heden, omdat het vonnis te voren vast s
Hare goddelijke zending mocht n
waar zijn. De toeleg der rechters
om van haar te verkrijgen de verzaking
haar „Stemmen", van de bovennatuur;
roeping, waartoe de Voorzienigheid
had uitverkoren, om daarmee dc kroon
Frankrijk, het koningschap van Karei VI
brandmerken. Maar alle booze lagen
listen stuitten af op de onbuigzame sta
vastigheid van Jeanne cl'Arc, die tr(
werd bijgestaan door hare beschermh
gen. Niets echter kon haar baten;
hare blijkbare onschuld, noch het bei
op den Paus. Dc Engelschen wilden 1
dood, mede uit wraak voor de smade
nederlagen. Zoo werd zij onder beschi
ging van ketterij en tooverij tot den f
dood veroordeeld.
Domrémy, de nederige geboorteplaats van Jeanne waar
de groote heilige haar opdracht ontving.
daaronder dc namen „Jesus, Maria") hoog
boven haar uit. Zij wees aanstonds den weg
waarlangs men de bedreigde stad kon bin
nenrukken en onder den onbeschrijfelijken
jubel des volks hield zij op 29 April 1429
haar intocht. Met grootste beslistheid gaf
zij eiken dag de uitvalspunten aan, stond
altoos met haren standaard in de voorste
gelederen, om de soldaten aan te vuren,
nam 't eene bolwerk na het andere in bezit.
Het vertrouwen der Franschen herleefde
alom, honderden, ja duizenden ridders en
krijgers stroomden toe, terwijl de Engel
schen als met lamheid geslagen schenen.
De Heilige spoorde nu den Dauphin aan
aanstonds op te breken naar Reims. Maar
zijne raadslieden achtten dit plan onuitvoer
baar. Reims lag tc midden van het door de
Engelschen en Bourgondiërs bezette land!
Maar Jeanne hield vol en won. De eene ves
ting na de andere op den weg naar Reims
gaf zich over, de Bourgondiërs verlieten in
allerijl de stad en 17 Juli werd Karei VII in
de oude Kroningsstad van Clovis tot Ko
ning van Frankrijk gezalfd en gekroond,
terwijl Jeanne met haren standaard rechts
van het altaar stond.
Het was nu voor iedereen duidelijk, dai
Karei VII de ware Koning van Frankrijk
was en overal begon de afval van de En
gelschen. Jeanne had hare opdracht vol
bracht en zou gaarne naar haar geboorte
dorp teruggekeerd zijn, maar men wist haar
over te halen bij den koning en het leger
te blijven, om de zegepraal te voltooien.
In de handen harer belagers.
Maar nu begon haar lange lijdensweg. Te
genwerking van naijverigen, besluitelcos-
heidvan den koning, en niet meer die vroe
gere zekerheid van hare „stemmen", had
den ten slotte tot gevolg, dat ze in 1430 voor
Compiègne door dc Bourgondiërs werd ge
vangen genomen, die haar aan de Engel
schen overleverden.
De Engelschen konden natuurlijk niet gr
Jeanne d'Arc, de trots van
Frankrijk, maar vooral
haar eenvoudige gebooi
plaats.
Na de mededeeling van het vonnis
ving Jeanne d'Arc met innige godsq
de H. Communie, biddend besteeg zij
brandstapel, om als een heilige heldh
te sterven, 30 Mei 1431, op de ma
Rouaan.
De Engelschen verloren echter
meer terrein en twihtig jaar later was
heel Frankrijk van het juk der Britten
vrijd.
Toen heeft in 1456 in Parijs het pief
eerherstel plaats gehad van het schai
proces van Rouaan.
En haar beroep op den Paus is in
wel og buitengewone wijze in vervi
gegaan, toen Paus Benedictus XV de p!
tige heiligverklaring van Jeanne d'Arc
sprak.
AUG. COMMiSSARlS.i
(Nadruk verboden).
De vaan die Jeanne d'Arc op haar:
vierende krijgstochten voerde, met deb
namen Jezus, Maria.
