)U
1ste Jaargang
VRIJDAG 18 OCTOBER 1929
No. 6311
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
STADSNIEUWS
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
>or Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
j onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
anco per postf 2.95 per kwartaal
!t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
ijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij
oruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 93S - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
it nummer bestaat uit vier bladen
Onderwijs-verbetering.
Er is al dikwijls over geklaagd, zoowel
ior roenschen in als door menschen bui-
het onderwijs-vak: het onderwijs-pro-
am is te overladen.
En Criticaster in „De Residentiebode"
>t nog 'ns dit onderwerp aan en ver-
cht:
„En dan klaagt men nog, dat. ons ge
acht zoozenuwachtig wordt. Waar-
die klacht, als men het toch zelf
il? En dat die wil er is, spreekt toch
ji zelf, waarom anders die opeenhoo-
cg van vakken, waarbij er verscheidene
ju, die nooit eenig effect sorteeren in
it leven. Maarzoo zegt men wel-
hf, ze dienen om het verstand te scher-
Of zoo zeg ik, om de kinderen te
rsuffen."
Ifocht er nu toch 'ns eindelijk verande-
ig komen in een toestand, dien toch vrij»
tl iedereen verkeerd vindt! Het^ leer-
ogram voor M.UL.O., Gymna-
um, Lyceum het is inderdaad te over
men.
En daardoor wordt er niet alleen van d©
BrÜDgen onnoodig-veel gevraagd, maar
,aronder leidt ook de bestudeering van
feitelijk voornaamste „vakken", welke
Dor de dagelijksche levenspractijk van
it grootste belang zijn.
Het onderwijs-program moet worden i n-
bk romp en, maar dan ook tegelijker-
verdiept.
Nu vindt men er maar al te veel in
serspiegeld het beeld van vele modern-
itwikkelde mensehen: multa, maar
et mul turn, d.w.z. dat zij van velerlei
ngen weten, maar dat zij nergens veel
ui weten.
Gelukkig dat de persoonlijke opvatting
i vooral de persoonlijke t o e w ij d i n g
m den onderwijzer, den docent nog veel
a-n aanvullen van wat in het leerpro-
door uitgebreidheid, aan diepte
jtbreekt.
Als de onderwijzer, de leeraar zich er
En bewust is, dat hij zijn leerlingen, voor-
sreidt, uitrust voor het leven; dat hij
edehelpt aanwijzen de plaats, die zij
ter in het leven zullen innemen, dan zal
t bij elk onderwijs-program van groote
iteekenis zijn.
Wat, natuurlijk, niet wil zeggen, dat een
Terladen en daardoor ook oppervlakkig
iderwijs-program den docent in dat stra
in niet zou bemoeilijken.
Deze korte opmerkingen raken, zooals
inzelf spreekt, het vraagstuk van het
iderwijs-program slechts even aan, bedoe-
n alleen de aandacht daarop gespannen
houden.
VOLKENBOND
De arbeidsconferentie.
Een schermutseling met
mgr. Nolens.
Zooals verwacht werd, is gistermorgen
b vrede in de Zeeliedenconferentie her
ald door de aanneming der resolutie,
nor de drie regeerings-gedelegeerden in
verzoeningscommissie bij de conferentie
gediend. Deze resolutie is met 54 tegen
stemmen aangenomen. De arbeiders-
toep stemde tegen.
Vóór de stemming critiseerde mgr. No-
ns nogmaals in scherpe bewoordingen de
luding der werkgevers, in 'het bijzonder
van zijn mede-gedelegeerde in de werk-
eversgroep, den heer Valstar, van wien hij
en rectificatie, zoo niet een „amende ho-
orable", verwachtte naar aanleiding van
e verklaring, die hij Zaterdagavond op
istructie van zijn groep in de conferentie
eeft afgelegd en waarbij de c-ritiek op de
orspronkelijka resolutie der werkgevers
^rechtvaardig en unfair werd genoemd,
■ij aanvaardde de resolutie als een middel
>m den werkgevers den terugkeer in de
fonferentie te vergemakkelijken.
I D© werkgevers keerden terstond na de
lanneming der resolutie in de conferentie
[Brug.
De heer Valstar gaf gisteravond aan de
erlandsche Pers een verklaring, in ver
band met de door mgr. Nolens geuite grief,
als zoude de heer Valstar Zaterdagavond
verklaard hebben, dat de redevoering van
mgr. Nolens te zeer tegen de werkgevers-
groep gericht zoude zijn.
De heer Valstar verklaarde:
„Mgr. Nolens zou volkomen gelijk heb
ben, zich onaangenaam getroffen te gevoe
len, wanneer ik inderdaad gezegd zou heb
ben, wat hij heeft voorgelezen.
Maar onmiddellijk na de ontvangst van
het stenografisch verslag en na daarin ge
constateerd te hebben, dat de in de rede
van mgr. Nolens aangehaalde woorden uit
mijn verklaring waren weergegeven, heb
ik aan het intern, arbeidsbureau een rec
tificatie gestuurd, waarin ik mededeelde,
dat. ik niet gezegd had, dat alle Zaterdag
geuitte critiek ongegrond en unfair was
geweest, doch dat ik verklaard had, dat
veel van de geuite critiek ongegrond en
unfair was geweest. Wellicht ten overvloe
de zou ik hieraan nog kunnen toevoegen,
dat het geen oogenblik in mijn bedoeling
heeft gelegen, om hetgeen mgr. Nolens,
voor wien ik groote hoogachting gevoel, in
't debat gezegd heeft onder deze critiek te
doen vallen".
DUITSCHLAND
Voor- er» tegenstanders van het
Young-plan slaags.
Botsingen te Berlijn, Kiel en
Hannover.
In verschillende steden hield de Sta hl-
helm gisteravond protestvergaderingen te
gen het Young-plan, na afloop waarvan het
vrijwel overal tot botsingen tusschen
Stahlhelm-lieden en andersgezinden kwam.
Te Kiel sprak Hugenberg over het door
hem en zijn aanhangers verlangde Volks-
begehren. Hij zeide, een crisis, voortvloeien
de uit de handhaving van het Daw es-plan,
te verkiezen boven het Young-plan, dat
zijns inziens een langdurige ontwrichting
van Duitschlands economisch leven zal
veroorzaken. Na afloop der vergadering
moest de politie met gummistokken slaags
geraakte voor- en tegenstanders van het
Yolksbegehren uit elkaar jagen.
Te Hannover ontstonden na een Stahl-
helmvergadering relletjes, waarbij een per
soon gewond en vier gearresteerd werden.
Te Berlijn ontstond reeds bij de debat
ten op een door de Stahlhelm belegde ver
gadering een vechtpartij, waarbij geschoten
en met messen gestoken werd. Drie perso
nen werden gearresteerd. Na de vergade
ring werden de handtastelijkheden op
straat voortgezet, waarbij 30 Stahlhelm-
lieden werden gearresteerd.
FRANKRIJK.
Frankrijk en 'de vlootconferentie.
De Fransche antwoordnota betreffende
de deelname van Frankrijk aan de vloot
conferentie is Woensdagmorgen naar Lon
den gezonden, om door den Franschen ge
zant aan het departement van buitenland-
sChe zaken te worden overhandigd.
De Temps schrijft in verband hiermede,
dat de antwoordnota de principieel© toe
stemming van Frankrijk inhoudt inzake
deelneming aan de werkzaamheden onder
dezelfde voorwaarden als de vier andere
zeemogendheden. Frankrijk moet de ophef
fing der- bepalingen van de conventie van
Washington van 1922 eischen. De toenma
lige besluiten waren volkomen onrecht
vaardig en de toestand is sindsdien door
het DuibsChe vlootbouwprogramma essen
tieel veranderd. De Fransche onderhande
laars moeten verder alle discussies over
afschaffing van de onderzeeërs weigeren.
RUSLAND.
Corruptie in Sovjet-Rusland gestraft.
Het Tel. Ag. der TJ.S.S.R. meldt: Een
reeds zes weken durend proces tegen een
aantal particuliere vischhandelaars en
staatsambtenaren te Astrakan heeft het
bewijs geleverd, dat de beklaagden zich
hadden toegelegd op een onrechtmatige
ondersteuning der particuliere vischindus-
trie, waardoor de Staat voor 12 millioen
roebel is benadeeld. De vischhandelaars
hebben aan de aangeklaagde ambtenaren
30.000 roebel betaald. Het O.M. eischte
tegen 21 beklaagden de doodstraf, tegen
de overige 108 beklaagden gevangenisstraf
fen en confiscatie van hun bezittingen^
AFGHANISTAN.
DE NIEUWE KONING VAN
AFGHANISTAN.
Uit Kaboel wordt gemeld: De nationale
vergadering van Afghanistan, die door Na
dir Khan was bijeengeroepen om een nieu
wen koning te kiezen, heeft bij meerder
heid van stemmen Nadir zelf tot koning
gekozen in weerwil van diens hardnekkige
weigering en excuses De vergadering
verklaarde Nadir gekozen te hebben ter
erkenning van zijn persoonlijke opofferin
gen voor de nationale zaak. Heden zou hij
zijn plechtigen intocht in Kaboel houden.
CHINA.
Het conflict met Rusland.
Japan zal ingrijpen.
Naar de Morning Post meldt, bereidt
de Japansche regeering rich erop voor in
het ChineeschRussische conflict in te
grijpen, indien de Russische troepen ver-
cier in het gebied van Mandsjoerije zouden
doordringen. Japan, dat reeds 10 batail-
lons in Mandsjoerije heeft, zou onder alie
omstandigheden besloten zijn, zijn econo
mische belangen te beschermen.
Chineesch e stad heroverd.
Naar uit Charbin gemeld wordt, heb
ben Chineesche troepen Maandagavond de
stad Lingkiang Sien, die in handen der
Sovjet-troepen was, heroverd.
De burgeroorlog.
Uit betrouwbare bron wordt uit Peking
gemeld, dat generaal Ye/: een verklaring
voorbereidt in den vorm van een op
roep aan het Ch-neesche volk. In deze ver
klaring zal generaal Yen de volgende
eischen stellen:
einde van den burgeroorlog, aftreden
van Tsjang Kai Sjek, en de bijeenroeping
van een nationale vergadering te Peking
ter benoeming van een nieuwe regeering,
die verantwoordelijk zal zijn tegenover alle
partijen en het geheele volk en een wer
kelijke vertegenwoordiging van alle dee-
len van China zal zijn.
TWEEDE KAMER.
De Ambtenarenwet.
Gisteren zijn afgewezen de pogingen om
anderen dan ambten* ri*n onder de wet te
brengen. Noch de '.cv»iitairen, noch het
personeel der semi-jfublieke bedrijven zul
len vallen onder de bepalingen dezer wet.
Ten aanzien van de laatste bleek een
stemming noodig, maar slechts de sociaal
democraten (15 in getal) stemden voor,
alle anderen (54 leden) tegen.
Voor het denkbeeld om de militairen
te doen profiteeren van deze regeling
stemden bovendien de vrijzinnig-democra
ten, de heer Floris Vos en de Katholieken
Van Poll, Hermans en Guit.
Wij kunnen ons voorstellen, dat er in on
zen tijd zijn, die de militairen, zoover als
eenigszins mogelijk is, willen behandeld en
berecht zien als ambtenaren, zonder dat
er voor hen speciale regelingen bestaan.
Wij kunnen ons wel met de voorstemmers
vereenigen.
Aan deze stemming ging behalve een
debat vooraf een verklaring van minister
Deckers, dat aan zijn departement wordt
gewerkt aan een ontwerp, dat voor mili
tairen een soortgelijke regeling wil bren-
genn als hier voor de burgerlijke ambte
naren wordt gegeven.
Zooals gemeld, zijn de arbeidscontrac
ten geholpen door een, bij een Nota van
Wijziging, door den minister nieuw voor
gestelde bepaling (gisteren reeds gepubli
ceerd). Zij vallen niet onder de wet, maar
zij worden daardoor toch indirect be
schermd.
Er zijr gisteren 2 van de 137 artikelen
REIDANSEN.
Een avond van kunstzinnige ontspanning
voor den R. K. Vrouwenbond.
De Kleine Stadszaal had gisteravond
niet het voorkomen van andere avonden,
wanneer de Dioo. Vrouwenbond veTgadert.
De stoelen waren niet keurig in het gelid
geplaatst, als een Pruisisch regiment, maar
stonden in een wijden, kring gerangschikt
om de „arena", waarop straks een clubje
studenten uit Leiden en Amsterdam rei
dansen zouden uitvoeren.
De vergadering was bizonder goed be
zocht- De presidente, mevr. Manders-Ver-
meulen opende de bijeenkomst met de le
den op te wekken nu het winterseizoen
is ingezet een stevige actie voor den
Bond te voeren. In de twee-wekelijksche
rubriek in de krant hebben allen kunnen
lezen, dat de propagandaclub en het be
stuur niet stil heeft gezeten. Maar ook op
de medewerking der leden wordt gerekend,
die voor iedere twee nieuwe leden, wel
ke zij aanwerven een zilveren souvenir
ontvangen.
De presidente herdacht daarna met en
kele sympathieke woorden en een kort ge
bed het overleden lid en bestuurslid mevr.
Coppens-Canters.
Spr. deelde vervolgens mede, dat het
bestuur om verschillende praktische rede
nen het innen van de contributie wilde
verschuiven van Januari naar September.
In Januari a.s. zou dan de contributie voor
een half jaar kunnen worden geïnd. De
vergadering stemde volkomen met de
zienswijze van het bestuur in, zoodat do
contributie voortaan in September betaald
zal worden.
De presidente kwam na deze mededee-
ling tot de afgrijselijke ontdekking, dat
een héér, niet in functie als geest, advi
seur, pers of kellner de vergadering was
binnengedrongen.
Hebt u een lidmaatschapskaart? vroeg
de presidente. De jongeman moest deze
vraag natuurlijk ontkennend beantwoor
den, en hem werd daarom de toegang tot
de bij eenkomst verboden. (Algemeene pret
en vroolijkheid).
De presidente kwam daarna met. een
belangrijk plan te voorschijn, namelijk het
stichten van een eigen gebouw voor de afd.
Leiden van den R. K. Vrouwenbond. Aan
het huren van vergaderzalen zijn vele on
aangename kanten verbonden en de kosten
ervan zijn niet gering. De zeven onderaf-
deelingen hebben ook vergaderzalen noo
dig. Wanneer men al het geld eens optelde,
dat aan zaalhuur wordt besteed, zou de
Bond rijk worden. Daarom is een eigen
gebouw van groot belang. Het hoeft er de
eerste vijf, de eerste tien jaren niet te ko
men. Zelfs uitte de presidente de sombere
veronderstelling, dat zij het zelf misschien
niet meer zou beleven, maar dkt het er
komt is zeer gewenscht. Wanneer de le
den daar geen bezwaar tegen hadden, wil
de het bestuur tegelijk met het betalen
der contributie een aparte kaart van één
dubbeltje aanbieden, dat door de leden
betaald of niet-betaald kan worden. Spr.
hoopte, dab deze onderneming van het be
stuur succes zou hebben bij de leden.
Daarna werd op voorstel van het be
stuur besloten een bijeenkomst in Novem
ber te houden, waarop mevr. Ellen Russe
zal optreden, ook toegankelijk te stellen
voor introducé's. De huishoudelijke verga-
dering begint te 8 uur; te 8.30 uur wordt
de vergadering voor introducé's openge
steld.
De presidente sprak tenslotte een woord
van aanbeveling voor het retraitefonds,
den verbandcursus, het feest van Christus-
Koningsehap en de kookdemonstratie,
waarna het „reidansen-clubje" met een en
kel woord door haar werd welkom ge-
heeten.
De reidansers traden nu binnen het
perk: vier jonge heeren, in wit hemd en
zwarte broek, acht. jonge dames in kleu
rige japonnen met lange mouwen en wijde
rokken, een pianiste en een violist.
Het clubje begon met op zang en mu
ziek te verzekeren, dat zij geen „kwezel-
kenB" waren, want „begijnen en kwezel-
kens dansen niet". En het clubje wel! Eerst
dansten zij een zwierige windmolen-dans,
waarbij heb draaien van de wieken aardig
werd getypeerd, daarna een klompendans
ingeleid door eenige leutige liedjes als
„Zoet Roosje rood", bewerkt naar oude
boeren dansliedjes. Het „Paardenspel" was
bizonder mooi van beweging en tegelijker
tijd heel naïef in de nabootsing van de
draaiende en knikkende paarden.
Enkele liedjes, duetten tusschen de da
mes en de heeren, zooals „Meisken fijn,
maagdeken fier" en „Schoon lieveken"
maakten de stemming rijp voor de prach
tige „Linnenwevers-dans", van Zweedschen
oorsprong. Ook de „Silezische Sang-und-
Spielschar" heeft eenige jaren geleden
voor „Geloof en Wetenschap" dezen dans
uitgevoerd, en ook toen evenals gister
avond was deze sierlijke, vroolijke dans,
vol levenspit en levensjool, hét hoogtepunt
van het programma. Ook de begeleidende
muziek is frisch en animeerend.
Nog enkele aardige dansen werden uit
gevoerd, zooals do Almeloosche kermis
(alleen voor meisjes!), de Black Jack (niet
de Black-Bottom I), en do Zeeuwsche dans,
die als een stormwind eindigde.
De dansen werden nu en dan nog afge
wisseld door liedjes en enkele welgeslaag
de viool-solo's.
De avond was een groot succes voor het
clubje. Wat waren die oude dansen mooi
en geestig! Vergelijk met hen het béte
geschuifel of zinneloos gespring van de
moderne danskunst. Zonder nog te spre
ken van het zedelijk gevaar aan het mo
derne dansen verbonden. Het streven van
deze studenten-club verdient daarom
ieders waardeering, al mag betwijfeld, of
ooit de oude, tamelijk ingewikkelde, volks
dansen, tot een nieuw leven kunnen worden
opgeroepen. Ook de clubgenooten geloo-
ven niet, dat hun streven in die richting
succes zal hebben, tenzij bij jongeren. Maar
wellicht kan het gegeven goede voorbeeld
ertoe leiden, dat betere en sierlijker
moderne dansen worden ontworpen.
De presidente van den Vrouwenbond
bracht in woorden en bloemen hulde aan
het kranige clubje en sloot daarna de bij
eenkomst.
De tweede vertooning van A. den Her-
tog's spel van trouw en vaderlandsliefde:
„Tien ure heit de klok", dat Maandag a.s.
in den Schouwburg plaats vindt, begint
ditmaal om 8 uur 15, en niet te 8 uur, zoo
als gisteren werd vermeld.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een schermutseling met mgr. Nolens
cp de zeeliedenconferentie te Genève.
Nadir Khan tot koning van Afghanistan
uitgeroepen.
Japan bereidt zich voor op ingrijpen in
het Chineesch—Russisch conflict.
Groote hotelbrand to Seattle. Zeven doo-
den, vijftien gewonden. (Buitenl. Berichten
4de blad).
BINNENLAND.
Het retourvliegtuig op Schiphol geland,
na een noodlanding bij Arnhem. (Luchtv.
2e blad).
De te Rotterdam met alastrim aange
duide ziekte moet als pokken beschouwd
worden (2de blad).
Verscheidene verkeersongelukken met
doodelijken afloop (Gem. Berichten, 4de
blad).
VIJFVOUDIG ZILVEREN JUBILEUM.
Bij de N. Z. H- T. M.
Nadat op 4 October j.l. het zilveren ju
bileum van 36 jubilarissen te Haarlem
feestelijk is herdacht, komt nu de beurt
aan de 5 „zilveren" in het complex Lei
den, om zich een huldiging van de zijde
hunner collega's te laten welgevallen. Van
daag "is het de dag daarvoor.
Het initiatief tot deze huldiging is ge
nomen door het in het begin van dit jaar
opgerichte Jubileumfonds, waarvan thans
70 pet. van heb aantal personeelleden lid
is. Er wordt 5 cent per weck of 25 cent per
maand gecontribueerd, waardoor het Ju
bileumfonds in staat is, eiken jubilaris een
waardevol geschenk, hetwelk de jubilaris
raag kiezen, aan te bieden.
Hedenavond komen in „Concordia" aan
do Steenstraat de personeelleden uit Voor
burg, Leiden, Rijnsburg en Hillegom sa
men om hunne jubileerende collega's van
hun meeleven blijk te geven.
Allereerst kan vermeld worden een
Voorburgsche jubilaris, do heer F. Cadce,
die op 10 Maart 1904 op 29-jarigen leeftijd
bij de toenmalige H. E. T. in dienst trad
als machinist, welke functie hij bleef ver
vullen totdat in 1924 de Jijn Scheveningen
Leiden electrisch werd en hij de funcrio
van wagenvoerder ging bekloeden, welke
betrekking hij nu nog vervult.
Hierna komt de heer P. Hagoort. Na
1904 tot 1911 in dienst van de R. T. M. op
de stadstram hier ter stede to zijn werk
zaam geweest, nam de N. Z. H. hem in 1911
onder hare vleugelen als conducteur en
bevorderde liem reeds in 1912 tot halte-
chef te Katwijk. 1 Januari 1926 kreeg hij
oen benoeming als haltechef I alhier.
De heer A. van Zijp is oveneens een oud-
K. T. M.'er, in 1912 overgenomen door de
N. Z. H. Afwisselend is hij wagenvoerder
en conducteur geweest, doch deze jubilaris
gevoelt zich blijkbaar hot beste, wanneer
hij den wagen ■stuurt, althans hij voert
thans weer den titel van wagenvoerdei.
Te Rijnsburg jubileert de heer J. C.
Smit, die blijkbaar niet van openlijke hul
digingen houdt, althans den wensch heeft
te kennen gegeven om „vergeten" te wor
den. Hij zal het wel niet euvel duiden,
wanneer omtrent hem toch nog even ver
nield wordt, dat hij in 1904 begonnen is
als bankwerker io Hillegom, terwijl hij als
zoodanig in 1911 werd overgeplaatst naar
Rijnsburg. Hij bekleedt thans de functie
van voorman in de werkplaats aldaar, tot
welke betrekking hij in 1919 werd* bevor
derd.
De heer N. van Kampen te Hillegom
is van de lijn GoudaBodegraven overge
nomen en in 1917 werd hij wegwerker te
Hillegom. In 1919 kreeg hij een 'benoeming
tot remisebeambte, voor welke functie hij
in 1923 ongeschikt werd in verband mot
zijn gezichtsschsrpte. Sedert dien is hij
werkzaam als poetser.
Een Edison-lichtweek.
Naar wij vernemen worden hier ter s>-
de, in navolging van Amsterdam, pogin
gen aangewend tot het organiseeren van
een Edison-lichtwcek, welke zou gehouden
worden in het eind der maand November.
De Leidsche Middenstandscentrale, de
Mij. van Nijverheid en Handel, de Ver.
Xederlandsch Fabrikaat cn de Ver. voor
Vreemdelingenverkeer hebben hiervoor het
plan opgevat. Het ligt in de bedoeling een
Commissie uit genoemde vereenigingen
met de voorbereiding te belasten.