20ste Jaargang
VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1929
No. 6294
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32
LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
9e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voomtbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele' van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vier bladen
V Pleidooi voor confessioneele
organisaties.
In een rede, onlangs gehouden voor het
Verbond van Ned. Werkgevers, betreurde
mr. August Philips het, dat niet alle werk
gevers zijn vereenigd in het Nederlandsch
Verbond.
Korten tijd geleden is de heer Ed. Schür-
mann in het orgaan van den Kon. Ned. Mid
denstandsbond te velde getrokken tegen de
christelijke zusterorganisaties.
En men weet het de z.g. neutrale
en socialistische arbeidersorganisaties ver
ketteren ook herhaaldelijk de confessio
neele arbeidersvereenigingen.
„Handelsbelangen", weekblad voor Han
del en Nijverheid, constateert deze feiten
en vervolgt dan:
„Het wordt werkelijk tijd, dat op dit ge
beid de verdraagzaamheid eens wordt be
tracht door de neutralen, die altijd om
verdraagzaamheid vragen, maar wier requi
sitoirs tegen de christelijken allesbehalve
van verdraagzaamheid getuigen.
Hoe men het wendt of keert, ons volk
bestaat uit drie groepen: katholieken, pro
testanten en neutralen, welke laatsten voor
een groot deel ongeloovig zijn.
De laatste groep verkondigt voortdurend,
dat godsdienst een private aangelegenheid
is, maar dat is het (voor den. religieuzen
tucnsch) niet, wanneer daaronder wordt
bedoeld, dat godsdienstige overwegingen
nooit invloed hebben op kwesties van com-
mercieelen en polibieken aard.
De neutralen zouden dus verstandig doeu,
als zij de christelijke organisatie niet zoo
voortdurend het ondermijnen van de een
heid verweten. Voor de laatsten toch geldt
het „non possumus", en bovendien: de drie
groepen bovengenoemd kunnen zeer wol
naast elkaar bestaan zonder elkaar in de
wielen te rijden. In aangelegenheden van
gemeenschappelijk belang vindt men elkaar
zeer genötklsslijk".
In deze beschouwing van ^Handelsbe
langen" worden ©enige juiste opmerkingen
De splitsing in drie groepen: katholie
ken, protestanten en neutralen, is wat erg
eenvoudig, zóó, dat ze niet de werkelijkheid
aanduidt. Maar héél juist is weer, wat
daarop volgt.
De bewering, dat „godsdienstige over
wegingen nooit invloed hebben op kwesties
van commercieelen of politieken aard", is
inderdaad vierkant in strijd met de wer
kelijkheid. Dit ziet „Handelsbelangen" heel
goed in. En te betreuren is het, dat er daar
entegen nog zoo velen zijn, die deze waar
heid maar niet binnen hun bevattingsver
mogen kunnen krijgen.
Een juiste opvatting is ook, dat men
zeer wel naast elkaar kan optrekken, en
ook, als het gewenscht blijkt, gezamenlijk
slag leveren! De ondervinding heeft dit
trouwens herhaaldelijk bewezen.
Wat „Handelsbelangen" opmerkt zij ve
len ter overweging gegeven ook nog wel
aan enkele Katholieken!
DU1TSCHLAND
Gevangenisstraf voor duels.
De commissie uit den Rijksdag voor het
ontwerp strafwetboek heeft in eersten aan
leg een beslissing genomen inzake het duel.
Volgens den thans aangenomen tekst wordt
het tweegevecht met wapenen gestraft met
gevangenisstraf. Voor „Mensuren" (studen
tenduels) is geen uitzondering gemaakt;
dezelfde straffen zijn to^rasselijk. Uitge
zonderd zijn alleen doktoren en de over
brengers van de uitdaging, voorzoover zij
zich ernstig beijverd hebben den strijd
te verhinderen.
Het doodverklaren van iemand die wei
gert te duelleeren is strafbaar gesteld,
ook in het geval, dat het doodverklaren
op e>en anderen openlijken druk op zulk
een persoon niet in het openbaar geschiedt.
OOSTENRIJK.
een nieuw kabinet.
De centrale commissie heeft gisteren be
sloten aan den Nationalen Raad het vol
gende voorstel te doen voor de verkie
zing der nieuwe regeering:
Bondskanselier: politiepresident Scho-
ber;
Vice-kanselier en minister van oorlog:
Vaugoin;
Minister van Justitie: de vroegere mi
nister van Justitie dr. Slama;
Minister voor Sociale Voorzorg: profes
sor dr. Innitzer
Bondsminister voor Land- en Bosch-
bouw: de vroegere minister Foedemeyr;
Minister voor Handel en Verkeer: de
vroegere bondspresident dr. Michael Hai-
misch.
De vroegere vice-kanselier Schumy, zal
de portefeuille van Binnenlandsche Zaken
overnemen.
Met de leiding der departementen van
Financiën en Onderwijs zal voorloopig de
bondskanselier Schober belast worden, tot
de hiervoor in aanmerking komende per
soonlijkheden bereikt kunnen worden.
Bondspresident Miklas heeft nog laat op
den avond de te Weenen aanwezige leden
der nieuwe regeering beëedigd.
AFGHANISTAN.
Geruchten over Habib Oellah.
Een revolutie te Kaboel?
Naar uit Teheran gemeld wordt, wordt
daar het gerucht verspreid, dat Woens
dagmiddag de tegenwoordige heerscher in
Afghanistan, koning Habib Oellah, ver
moord zou zijn. Een bevestiging van dit be
richt is tot nog toe noch van Engelsche
zijde, noch rechtstreeks uit Kaboel ont
vangen.
Volgens andere Perzische berichten zou
in Kaboel een revolutie tegen Habib
Oellah zijn uitgebroken, dié aangevoerd
zou worden door den chef van de lijfgarde
van Habib Oellah. De draadlooze verbin
ding tusschen Teheran en Kaboel is sinds
eenige dagen verbroken.
CHINA.
De binnenlandsche toestand.
Tsjiang brengt rapport uit.
Uit Peking wordt gemeld:
Onder voorzitterschap van Tsjiang Kai
Sjeik werd heden een buitengewone zitting
van het uitvoerend comité der Kwomin-
tang geopend, waaraan door het gansche
Chineesche kabinet, alsmede door de lei
ders der Kwomintang^n de vertegenwoor
digers van het legeft, werd deelgenomen.
e^genera,als Feng en Jen Si Sjan
(die. zooals meh weet,--dfe ^opstandelingen
zouden steunen) ontbraken, onder mede-
deeling, dat zij ziek zijn. Tsjiang Kai Sjek
bracht uitvoerig rapport uit over den bin
nen- en buitenlandschen toestand van
China. Volgens hem zijn de jongste bin
nenlandsche onlusten in China te herlei
den tot de zucht tot avonturen van zekere
generaals, die uit de moeilijke positie van
het land geld willen slaan en een burger
oorlog op touw trachten te zetten. Tsjiang
Kai Sjek herhaalde bij deze' gelegenheid
zijn overtuiging, dat de onlusten in Hoe-pei
en Kansoe door een groote mogendheid
gesteund worden.
De beraadslagingen van het uitvoerend
comité zijn nog niet ten einde. Volgens een
telegra-m uit Japan is thans weer een nieu
we opstand tegen de Chineesche regeering
uitgebroken. De opstandelingen staan on
der bevel van een jong generaal, Li -ge
naamd, dezelfde, die in het begin van dit
jaar den opstand der Mohammedanen te
gen de regeering van Nanking leidde. De
regeering heeft echter thans met kracht
de bestrijding der oproerlingen ter hand
genomen.
De actie der Mohammedanen
in Kansoe.
De Chineesche bladen publiceeren enkele
bijzonderheden omtrent den opstand in de
provincie Kansoe.
Hieruit blijkt., dat d© opstandige moham
medanen de steden Bautschau en Scheit-
schau ingenomen en de gansche Chinee
sche 'bevolking hebben overmeesterd.
Naar de opstandelingen verklaren, zou
den zij gedwongen zijn geweest de wapenen
tegen de regeering op te vatten, daar deze
geweigerd zou hebben hun levensmiddelen
ter beschikking te stellen. Zooals bekend,
heerscht er in Kansoe reeds vijf maanden
De Chineesche regeering heeft nieuwe
-troepen gezonden om de beweging te on
derdrukken.
Japansch ex-minister van corruptie
beschuldigd.
Hij zou zes millioen yen
hebben aangenomen.
De gewezen Japansche minister van
spoorwegen, Cgawa, de voornaamste ver
trouwensman van den ex-premier, baron
Tanaka, is gisteren voor den rechter ge
daagd ten einde verhoord te worden in
zake verschillende beschuldigingen wegens
corruptie. Volgens de bladen wordt Ogawa
er van beschuldigd zes millioen yen te
hebben aangenomen.
Men gelooft dat deze affaire niet zon
der invloed zal zijn op de algemeene ver
kiezingen die 'begin 1930 zullen plaats
hebben, vooral daar Cgawa de voornaam
ste organisator van de politiek der Seijoe-
kai, of oppositie-partij, is.
AMERIKA
De sabotage der ontwapening.
Shearer een opsnijder.
De stercorrespondent van de N. R. Crt.
verhaalt over de actie van Shearer op de
vlootconferentie van Genève van 1927. Op
die conferentie van 1927 (zoo schrijft hij)
vertoonde zich ook een man, wiens naam
sedert een maand wereldberucht is ge
worden: de Amerikaan mr. Shearer. Met
evenveel verbazing als vermaak hebben
vele journalisten met mij de „onthullin
gen" gelezen, die over Shearer zijn gedaan.
Tegelijkertijd echter zullen zij met bewon
dering hebben vernomen van de groote
sommen, die deze zonderlinge agitator voor
zijn in onze oogen zoo onbeholpen werk
heeft weten los te krijgen.
Toen wij te Genève de vrij beperkte
wereld der conferentie monsterden, rees
onmiddellijk de vraag: wat is Shearer.
Maar even onmiddellijk kregen wij ook
van Amerikaansche collega's het antwoord
agent van Amerikaansche bouwers van
oorlogsschepen. Er is in de wereld dei-
onderling goed staande journalisten geen
dag onzekerheid geweest over het karakter
van zijn bezigheid. Toen werd hij eenigs-
zins speelbal. Had men niets beters te
doen, dan ging meni.bij wijze van ver
strooiing met Shearo./fen glas port of een
glas vermouth drinken op een der hotel
terrassen of caféfcrottoirs langs het meer
en voelde hem aan den" tand. Eerst wilde
hij slim zijn wij hebben wel een oogenblik
getwijfeld of wij niet de onnoozelen tegen
over hem moesten spelen. Maar hij was
zoo heerlijk onbeholpen.
Op een keer heb ik hem op den man af
gevraagd waarvoor hij eigenlijk te Genève
was. Het was onaardig en in ieder geval
onbescheiden, dat geef ik toe. Maar Shea
rer vatte het niet zoo op; hij boog zich
over het tafeltje en zeide: „Weet u, ik heb
betrekkingen met onze industrieelen".
Een enkelen keer had hij wel ^ens in
teressante cijfers. Dat hij invloed uitoefen
de heb ik nooit gemerkt, want de heele
conferentie was een geestelijk maritiem
handgemeen tusschen Engelschen en Ame
rikanen, zoo vyerbitterd en zoo onafgebro
ken, dat niemand er tusschfen zou hebben
kunnen komen, en zeker niemand het hoef
de of kon aanwakkeren. Bovendien had
ieder hejn in de gaten. Shearer zong mee
in het Amerikaansche koor, dat was alles.
De Amerikaansche delegatie toonde hem
merkbaar geringschatting. Als propagan
dist op Europ-eeschen bodem en tegenover
Europeanen was hij stumperachtig.
Hij zag dat ook wel in. gaf het gauw op.
Ons had hij ook niet noodig. Het was hem
en blijkbaar ook zijn lastgevers genoeg,
dat een paar Amerikaansche journalisten
zijn diensten bij het opstellen van hun te
legrammen Aanvaardden.
Toen in het kleine groepje journalisten
ter Haagsche conferentie, die de vlootcon
ferentie van 1927 hadden meegemaakt-, het
„schandaal-Shearer" bekend werd, was
onze eerste indruk, zooals gezegd, verba
zing, dat dit nu eerst moest worden ont
dekt; en dan vermaak over het feit, dat
deze guit zich tegenover de industriemag
naten van zijn land had kunnen voordoen
als een instrument om de wereld te ver
zetten en als een slimmerik, die tonnen
waard was.
HOORT! HOORT!
Mr. Dr. Westerman schrijft in „De Haag
sche Post" over benoemingen o.m.:
„Er is een onmiskenbare tendentie in
den laatsten tijd om bij de vervulling van
belangrijke posten wat al t-e veel te letten
op de staatkundige oriënteering van de be
trokken candidaten en wat te weinig op de
persoonlijke kwaliteiten".
„De Maasbode" teekent hierbij aan:
„Zie, dat hebben de liberalen vroeger,
toen zij in de macht waren, toch nooit ge
daan. Die vroegen nooit, naar iemand's re
ligie of confessie, maar letten alleen op de
bekwaamheid.
't Was jammer genoeg, dat de be
kwaamheid echter altijd en alleen in het
kamp der liberalen resideerde.
Mr. Dr. Westerman komt ook in zijn
artikel niet met bepaalde feiten aan, dat
zou werkelijk te doorzichtig zijn.
Un
loninklijke Besluiten.
versitcit te Utrecht.
Bij Kon. besluit is aan dr. L. Ruzicka,
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als
hoogleeraar in de organische en propae-
deutische scheikunde aan de Rijksuniversi
teit -te Utrecht.
Universiteit te Groningen.
Bij Kon. besluit is aan prof. dr. H.
Pongs, op zijn- verzoek, eervol ontslag ver
leend als lector in de Duitscihe letterkunde
aan de Rijksuniversiteit te Groningen.
M ij n r a a d.
Bij Kon. besluit is aan hr. mr. Oh. J. M.
Ruys de Beerenbrouok, minister van
Staat, minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw, op zijn verzoek, eervol ont
slag verleend als lid van den Mijnraad, on
der dankbetuiging voor de door hem als
zoodanig den Lande bewezen diensten, en
is, met ingang van 15 September, voor den
tijd van 4 jaren als zoodanig benoemd ir.
M. C. E. Bongaerts, oud-minister van wa
terstaat, te VGravenhage.
Uit het bakkersbedrijf.
De onderhandelingen over het
collectief contract.
Op uitnoodiging van de vertegenwoordi
gers van de besturen van de Werkgevers
organisaties in het bakkersbedrijf aan de
vier arbeiders-organisaties in het bedrijf,
heeft 25 September te 's-Gravenhage een
bespreking plaats gevonden over de nog
na de onderhandelingen gebleven verschil
punten inzake het collectief contract in '*t
bakkersbedrijf.
Deze verschilpunten waren: a. het loon
voor de volwassen arbeiders; b. de looncn
van dc halfwassen; c. de arbeidsduur der
bezorgersd. de arbeidsduur en loonen
van de bezorgers in gedeeltelijken dienst;
e. de va can tie toe slag.
Op de besprekingen waren vertegen
woordigd de drie werkgevers-organisaties
en van de arbeiders-organisaties de Chr.,
de R.-K. en Neutrale Bond.
De moderne bond had bericht, aan de
uitnoodiging tot bespreking om te komen
tot oplossing van deze geschilpunten, geen
gevolg te willen geven.
Na uitvoerige besprekingen werd van
de zijde van de werkgevers op korten ter
mijn gevraagd geformuleerde voorstellen
van de aanwezige arbeidersorganisaties,
over deze geschilpunten.
Daar de moderne bond tot saamspre-
king niet bereid was, verklaarden de drie
aanwezige arbeidersorganisaties, dat zij
deze voorstellen zouden inzenden.
In een op 26 September gehouden verga
dering van de besturen van de Chr., en
R.-K. en Neutrale 'bonden van arbeiders
in het bakkersbedrijf, is overeenstemming
bereikt over deze voorstellen en zijn deze
aan de patroonsbesturen ter hand gesteld,
welke daarover onmiddellijk zouden ver-
Indien deze voorstellen ook door de be
sturen van de werkgevers-organisaties
worden aanvaard, zullen deze aan de res
pectievelijke vergaderingen van de werk
geversorganisaties en van de hiervoren
genoemde -arbeidersorganlisaties, ter be
slissing worden voorgelegd.
VOORNAAMSTE NIEUWS^
BUITENLAND.
Geruchten over een opstand te Kaboel.
Habib Oellah zou vermoord zijn.
De Zeppelin boven Zwitserland. (Lucht
vaart, 2e blad).
BINNENLAND.
Het alastrim te Rotterdam. Sterfge
vallen. (Gem. Berichten, 3de blad).
Het R.-K. Middenstandscongres te Al
melo. Over verkoop op afbetaling en huur
koop. (3de blad).
Zware brand in een koek- en banketfa-
briek te Haarlem. (Gean. Berichten, 3de
blad).
Koninklijk bezoek aan de tuinbouw
tentoonstelling te Poeldijk.
Onder buitengewoon groote belangstel
ling heeft de Koningin gistermiddag om 4
uur, vergezeld van Prins Hendrik, een be
zoek gebracht aan de Westl|ndscho tuin
bouwtentoonstelling te Poeldijk. De Ko
ningin was vergezeld van haar hofdame
jonkvrouwe van Swinderen, baron van
Geen, particulier secretaris van de Ko
ningin, en baron Bentinck, kamerheer; de
adjudant-majoor in algemeenen dienst jhr.
de Jonge van Ellemeet en jhr. W. Laman
Trip, adjudant van den Prins, vergezelden
Prins Hendrik.
Het Koninklijk echtpaar werd aan den
ingang der tentoonstelling ontvangen door
mr. G. W. Kampschöer, burgemeester van
Monster, en door een commissie uit het
tentoonstellingsbestuur, bestaande uit de
heeren J. Barendsen en M. v. d. Hout, resp.
voorzitter en secretaris van den Bond
Westliand, en ir. J. M. Rip-mens, rijkstuin-
bouwconsulent te Naaldwijk.
In de ruime hal van het nieuwe vei
lingsgebouw werden het voltallige bonds-
bestuuT, do leden, der commissie voor
Westlandsche belangen, de burgemeesters
van Naaldwijk, 's-Graven-zande, de Lier en
Maasland aan de Koningin voorgesteld.
De heer Barendsen heeft H. M. over de
tentoonstelling rondgeleid, terwijl de
bondssecretaris Prins Hendrik inlichtingen
verstrekte. Bij het betreden van de groo
te veilingshal. waar de expositie is inge
richt, wérd Koningin Wilhehnina luide
door het publiek toegejuicht. In een ge
deelte van het gebouw werd ook tijdens het
Koninklijk bezoek publiek toegelaten en
een groote menigte 'vulde de beschikbare
ruimte geheel.
De Koningin toonde zeer veel belang
stelling voor de tallooze inzendingen en
stelde meermalen vragen aan de inzenders
van wie enkelen aan haar werden voorge
steld.
Na den rondgang werd in de bestuurska
mer thee aangeboden. Do burgemeester
van Naaldwijk, die voorzitter is van de
commissie voor Westlandsche belangen, en
verscheidene bestuursleden van den bond
Westland zijn daar aan H. M. voorgesteld.
De bondsvoorzitter heeft de Koningin een
groote, smaakvol opgemaakt fruitmand
Luide toegejuicht door de groote menig
te toeschouwers vertrokken rlo Korii-'dn
en de Prins met gevolg om half 6 per auto
naar de Residentie.
„N. R. Crt."
De consecratie van het nieuwe altaar te Stompwijk
Mgr. Aengenent, omringd door de assisbeerende geestelijken, na afloop der
plechtigheid voor de kerk gekiekt. Op de eerste rij van 1. naar r.: dr. Yan Noort,
pastoor C. Floor, de Bisschop, kapelaan J. N. Verkley, pastoor W. J. van
Turnhout uit Zoetermeer.
