20ste Jaargang
DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1929
No, 6293
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
KERKNIEUWS
LAND-EN TUINBOUW
STADSNIEUWS
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voorritbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bi] onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone ad vertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOLKENBOND
Codificatie Internat. Recht.
Mr. Heemskerk presideert
de conferentie.
Uit Genève wordt geseind:
In een geheime zi/tting van den Voft-
kenbondsraad is de datum voor de confe
rentie ter codificatie van het. internatio
naal recht in Den Haag vastgesteld op 13
Maart 1930, en is tot president dezer con
ferentie aangewezen de Nederlandsche
oud-minister mr. Th.. Heemskerk.
BELGIE
Vorstelijke verloving.
Reeds eenigen tijd gaat het gerucht in
België dat de Belgische prinses Marie
José zich zal verloven met den It a-liaan-
schen kroonprins Umberto. Van officieele
zijde wordt het bericht thans niet meer te-
gesproken. In een officieuse nota, aan het
nieuwsagentschap Belga verstrekt-, worden
de berichten aangaande deze verloving al
leen nog „voorbarig" geheet en.
Haar uit zeer goed ingelichte bron wordt
verzekerd zal de officieele afkondiging der
verloving van de prinses zeker in den loop
der maand October plaats hebben.
DUITSCHLAND
Het „Volksbegehren".
Betoogingen, redevoeringen
en een kloppartij.
Dinsdag heeft in het Sportpalast te Ber
lijn eenrsuroote betooging tegen het Young-
pïan pla&ts gehad, na- afloop waarvan het
op verschillende plaatsen in de stad tot
botsingen tusschen aanhangers van ver
schillende politieke richtingen is geko
men.
De politie arresteerde 22 personen, van
wie er 16 Tater weer op vrije voeten zijn
gesteld.
In de Blumenstrasse werd de nationaal
socialistische arbeider Kurt Mende ern
stig gewond. Voorbijgangers vonden hem
in de Holsmarktstrasse bewusteloos en
bloedend op straat liggen. Hij werd naar
het ziekenhuis Friedrichshain overge
bracht, waar de doctoren een ernstige buik
wonde constateerden, welke door een ko
gel veroorzaakt was.
In verband hiermede zijn 6 personen,
die na een vechtpartij in de Blumenstrasse
gearresteerd werden, voorloopig in heohte-
nis gehouden.
Aan een Wolff-telegram is nog het vol
gende ontleend:
In het Sportpalast bij de betooging voor
het Volksbegehren werd o.a. het woord ge
voerd door den leider Seldte van dé orga
nisatie Sta-hlhelm. In een uitvoerig betoog
over het plan-Young, waarin ook al over
de Oostenrijksche burgerwachten werd
uitgeweid, kwam deze op tegen het stre
ven om Hindenburg te betrekken in den
politieken strijd.
De Stahlhelm onderhandelt niet met
Frankrijk; de erfvijand woont niet buiten
de grenzen, maar op Duitsch gebied".
Hugenberg, die daarna sprak, deed een
scherpen aanval op de buitenlandsche poli
tiek der regeering en op het plan-Young,
dat hij de handhaving van het plan-Dawes
noemde. De Duitsche slaven moesiten hun
ketenen verbreken!
OOSTENRIJK.
Een kabinetscrisis.
Het kabinet-Sfcreeruwitz is gisteravond
afgetreden. De ministerraad kwam tegen
half zeven bijeen en besloot tot de geza
menlijke aftreding. Als motief werd opge
geven, dat het kabinet tot stand is geko
men voor een economische taak van be
perkte strekking en men zich, waar deze
taak thans vervuld is, wil terugtrekken.
Als nieuwe bondskanselier komt slechts
de politie-president Schober in aanmer
king. In parlementaire kringen verluidt,
dat de leiders der meerderheidspartijen
reeds met betrekking tot de candidatuur
van Schober tot overeenstemming zijn ge
komen.
AFGHANISTAN.
De politieke toestand.
De broeder van Habib Oellah
predikt den Heiligen Oorlog.
De toestand in Afghanistan wordt we
derom ernstig en baart groote bezorgdheid
voor de Britsche ambtenaren, die de stam
men aan Indische zijde trachten te weer
houden van deelneming aan den burger
oorlog. hetgeen de Indische neutraliteit
zou compromitteeren.
Hamid Oellah, de broeder van den Emir
van Kaboel, heeft bij een schouwing van
zijn troepen, de Engelsehen er van be
schuldigd leden der stammen te zenden, om
zijn tegenstanders te helpen en nu, voegde
Hamid Oellah er aan toe, vecht gij in een
Heiligen Oorlog.
CHINA.
De moeilijkheden van Nanking.
Ook in Chinee s c h Turkestan
onlusten.
Het opperste gerechtshof der Chineesche
republiek heeft op het hoofd van den lei
der der opstandelingen in de provincie
Hoe Pei, generaal Tsjang Fat Kwei, een
prijs van 15.000 chineesche dollars gezet.
Tsjang Fat Kwei is n.l. door het' ge
rechtshof ter dood veroordeeld wegens
hoogverraad. Voorts zijn de officieren, die
hem in zijn strijd tegen de Nanking-regee-
ring gesteund hebben, uit den militairen
dienst ontslagen.
Naar verluidt, zijn thans ook in Chi-
neesch Turkestan onlusten uitgebroken.
De opstandelingen zouden getracht heb
ben, de stad Kasjgar in te nemen, doch de
Nanking-troepen zijn er in geslaagd de be
weging te onderdrukken.
Volgens andere berichten heeft Tsjang
Kai Sjek Dinsdag een rede gehouden, waar
in hij verklaarde dat hij, in tegenstelling
met allerlei geruchten, niet voornemens is
af te treden.
Hij zal den opstand van generaal Tsjang
Fat Kwei met alle geweld onderdrukken
en hoopt binnen een maand zijn doel be
reikt te hebben.
Over den werkelijken toestand in het
gebied van den opstand is nog niets met
zekerheid bekend.
De chef van den generalen staf van
Tsang Kai Sjek heeft zijn functie neerge
legd.
Naar uit Honkong gemeld wordt heeft
de opstandige generaal Tsjang Fat Kwei
een manifest uitgegeven waarin hij mede
deelt, voornemens te zijn Kanton binnen
14 dagen te veroveren.
De kooplieden te Kanton weigeren de
bankbiljetten van de centrale bank aan
te nemeri. Daar evenwel de staat van be
leg is afgekondigd werden zij daartoe ge
dwongen met bedreiging met de dood
straf.
AMERIKA
MacDonald's bezoek aan Amerika.
Het program.
Volgens het program van het voorgeno
men bezoek van den Engelschen premier
MacDonald aan Amerika zal deze met zijn
dochter van 5 Oct-ober af 3 dagen op het
Witte Huis vertoeven en daarna tot 10
October op de Engelsche ambassade.
Zij zullen de eere-gasten zijn op een di
ner, gegeven door president Hoover en
aan andere feestmalen aanzitten. Ook zul
len zij een bezoek brengen aan het parle
ment.
Zij zullen zich voorts naar de Mount
Vernon begeven en een krans neerleggen
op heb graf van Washington en vervolgens
naar het nationaal kerkhof te Arlington
om een krans neer te leggen op het graf
van den onbekenden soldaat.
Shearer's zaak onderzocht
Uit Washington verneemt de „Times",
dat tegenover de betreffende commissie
van onderzoek van den Amerikaanschen
Senaat de vice-president van de „Newport
Shipbuilding Co." heeft verklaard, dat hij
in de eerste plaats verantwoordelijk is
voor het in dienst nemen van Shearer.
Laatstgenoemde had aanvankelijk tot op
dracht, de schepping va-n een sterke Ame-
rikaansche handelsmarine te bepleiten;
later ging hij echter als waarnemer naar
Genève, ten einde de maatschappij onver
wijld te waarschuwen, zoodra een beper
king der oorlogsvloot waarschijnlijk zou
zijn, aangezien de maatschappij kruisers
voor de regeering der Vereenigde Staten
bouwt.
De president der onderneming, Fergu
son geheeten, verklaarde niet te hebben
geweten, dat Shearer te Genève werd ge
bezigd. Hij gaf evenwel toe, dat hij en de
vice-president verscheidene betalingen aan
Shearer hebben verricht, die uit de boeken
werden gehouden. Hij weigerde te zeggen,
waarom dit was geschied.
VRAGEN VAN KAMERLEDEN.
Geen wijziging van de doodsoorzaak.
Door mej. Groeneweg was aan den mi
nister van Arbeid, H. en N. o.m. de vol
gende vraag gesteld:
Is het waar, dat de hoofdinspectie bij
het Staatstoezicht op de Volksgezondheid
op een bewijs van overlijden, waarop door
een Rotterdamsch medicus als doodsoor
zaak was ingevuld „variola haemorrhagi-
ca" (zwarte pokken), deze aanduiding heeft
veranderd in „alastrim"?
Minister Verschuur heeft daarop o.a. het
volgende geantwoord
Deze vraag moet ontkennend worden be
antwoord. Het bewijs van overlijden, afge
geven door een geneeskundige, komt niet
in handen van den hoofdinspecteur van de
volksgezondheid, zoodat hij, behalve dat
hij er niet bevoegd toe is, ook niet in staat
is, de door den geneeskundige opgegeven
doodsoorzaak te wijzigen.
De vrijstelling van wegenbelasting.
Door den heer van den Heuvel zijn aan
den Minister van Financiën de volgende
vragen gesteld:
1. Is de minister bereid mede te deelen
of en in hoeverre juist is het gerucht, vol
gens welk voortaan als houders van trac
tors in landbouwbedrijven, vrijgesteld van
de wegenbelasting, aangemerkt zullen wor
den ook huurders van dorschmachines
2. Indien dit gerucht juist is, wil do
minister dan deze veranderde en verbeter
de interpretatie op zoodanige wijze ter al-
gemeene kennis brengen, dat de betrokken
belastingambtenaren, landbouwers en ver
huurders van dorschinstallaties hiermede
rekening kunnen houden?
Weigering van ongevaccineerde
kinderen op een Rotterdamsche
school.
Op de vragen van den heer Kersten be
treffende het nemen van maatregelen te
gen het weigeren van toelating tot scho
len van niet gevaccineerde kinderen, heeft
de minister van arbeid, handel en nijver
heid geantwoord:
Uit inlichtingen, o.ör burgemeester en
wethouders van Rotterdam verstrekt, is
ondergeteekende het volgende gebleken:
In verband met het veelvuldig voorko
men van alastrim, hebben burgemeester cn
wethouders van Rotterdam den hoofden
der openbare scholen opgedragen, de
ouders te wijzen op de wenschelijkheid,
him kinderen te laten inenten. Het hoofd
van een dezer scholen heeft daarbij aan
vankelijk aan een moeder, bij wie tegen de
vaccinatie van haar kinderen bezwaren
van godsdienstigen aard bestonden, ver-
zocht, haar kinderen eenige dagen thuis
te houden. Onmiddellijk, nadat de moeder
de secretarie-afdeeling voor het onderwijs
en de volksontwikkeling had ingelicht, is
aan het hoofd der betrokken school mede
gedeeld, dat de toegang tot de school niet
mocht worden geweigerd. De kinderen zijn
daarop op den middag van denzelfden dag
weder op de school toegelaten.
Heb bovenstaande geeft den onderge
teekende geen aanleiding, in deze aange
legenheid nadere stappen te doen.
Jubileum J. B. Vesters.
Gelijk gemeld zal de heer J. B. Vesters,
hoofdredacteur van het N. Brabantsch
dagblad ,.Het Huisgezin" en van „De
Volkskrant" op 1 October a.s. den dag
herdenken,, waarop rijn 40-jarige journa
listieke loopbaan aanving. Te dezer gele
genheid zal Dinsdag a.s. des namiddags van
23.30 uur een receptie worden gehou
den in het gebouw van C. N. Teulings' Kon.
Drukkerijen, Emmaplein 2 Den Bosch,
waar aan belangstellenden; gelegenheid
zal worden gegeven den emineruten jour
nalist tö complimenteeren.
Holfu.
De Hollandsche Filmuniversiteit, kort
weg Holfu geheeten, gaat in exploitatie
over aan de Orion Filmfabrieken.
Het is voor hen, die met de leer- en ont
wikkelingsfilm te maken gehad hebben,
een bekend feit, dat het exploiteeren van
leer-films niet alleen buitengewoon moei
lijk, doch men kan gerust zeggen, haast
onmogelijk is gebleken.
Niettemin heeft de Holfu over de resul
taten van haar arbeid, gedurende haar
eerste levensjaar, niet te klagen gehad.
Een 12-tal afdeelingen werden gevormd en
mochten zich vrijwel zonder uitzondering
in een groeiend leden-aantal verheugen.
Na Nieuwjaar werkte de toen ingevallen
bijzonder strenge en langdurige vorstpe
riode niet gunstig op heb verder gi'oeien
van het leden-aantal. Met kracht zal nu
weer op den ingeslagen weg worden voort
gegaan. De bestaande afdeelingen zullen
verder worden versterkt en nieuwe afdee
lingen worden opgericht.
Binnenkort zulleh nadere mededee1' igen
hierover in de pers verschijnen.
Notariaat
Naar wij vernemen heeft notaris J. H.
Wildervanck de Blécourt te Bloemenda&l
ontslag uit zijn ambt gevraagd.
Gouden Priesterfeest pater H. Schoth.
In het Redemptoristenklooster te Roo-
zenda-al vierde heden de Z.Eerw. Paiter H.
Schoth zijn gouden kloosterfeest. De jubi
laris heeft een welbesteed leven aehter den
rug, zoowel als professor aan de studie-
inrichtilngen der Redemptoristen hier te
lande als ook als prediker en missionaris.
In de kloosterkerk legde hij in handen van
den Hoogeerw. Pater Provinciaal L. Wou
ters opnieuw de kloostergeloften af, waar
na hij voor een geheel gevuld kerkgebouw
een plechtige H. Mis van dank celebreerde.
Zeer vele gelukwenschen gewerden den ju
bilaris in den loop van den dag.
Pastoor A. G.,Rhee.
Naar wij uit zeer goede bron vernemen,
zal de zeereerw. heer A. G. Rheè, pastoor
van Nootdorp, die sinds Maart verpleegd
wordt in het R. K. Ziekenhuis „St. Joan
nes de Deo" Westeinde, Den Haag, bin
nen zeer korten tijd in zijn parochie terug-
keeren.
De planteninvoer in Amerika.
Spoediger dan verwacht werd, heeft de
Amerikaansohe Senaat behandeld het wets
voorstel van haar financieele commissie,
waarbij men de uitvoering van Quar. 37
wilde temperen.
Wij spraken reeds vroeger de hoop uit,
aldus het „Wbd. v. BLGlt.", dat de Senaat
hot voorstel zou aannemen en wezen er
op, dat pas als het voorstel web geworden
zou zijn, het oogenblik voor het „hijschcn
van de vlag" gekomen zou zijn.
Deze hoop is helaas niet vervuld. Een
telegram, dat door de Directie van den
Landbouw van den consulent Peters, Vrij
dag j.l. werd ontvangen, meldt dat de Se
naat het voorstel verwierp; een telegrafisch
bericht door bemiddeling van de Amcr.
Kamer van Koophandel bevestigde dit on
der bijvoeging, dat de verwerping geschied
de als gevolg van het protest van het Mi
nisterie van Landbouw.
Het bleek de laatste week, dat door dr.
Marlatt en de zijnen een groote tegenactie
was op touw gozet. Over 't geheele land
zou de alarmklok geluid zijn en de voor
standers van Amerika's sanitaire politiek
waren op hun post.
Het is ja-mmer, heb heeft ditmaal weinig
gescheeld. In ieder geval is door dit ini
tiatief van de Amerikaansche volksverte
genwoordigers zelf terdege de aandacht op
het verkapt protectionisme gevestigd. Of
men bij de behandeling van het onderwerp
bepaalde toezeggingen van het Dept. van
Landbouw heeft gekregen, moeten wij af
wachten. Dit zal uit nadere berichten wel
blij leen.
GEMEENTERAAD.
Ontvangsten en uitgaven in verband met
den Stadhuisbrand.
In een uitvoerigen brief aan den ge
meenteraad schrijven B. en W. onder meer
het volgende:
Nu het in totaal benoodigde bedrag voor
inrichting en meubileering en voor recon
structie der administratie met eenige
juistheid kan worden benaderd, is de op
gave der uitgaven, die ter zake van den
Stadhuisbrand zijn gedaan, in de leeska
mer ter visie gelegd:
Met inbegrip van een post voor onvoor
ziene uitgaven vermeldt de staat wegens
gedane en vermoedelijk nog te doene uitga
ven een eindbedrag van 176.000, zoodat
het bij raadsbesluit van 4 Maart 1929 toe
gestane voorloopige crediet van 50.000
met 126.000 dient te worden verhoogd.
Tevens behoort thans op de begrooting
te worden geregeld de ontvangst van de
assurantiepenningen. Der gemeente com
peteerde deswege 1.239.186. Van dit be
drag moet 2944 worden uitgekeerd aan
do commissie voor de Lakenhal wegens bij
den brand van het Stadhuis verloren ge-
gane kunstvoorwerpen.
Ten einde te voorkomen, dat de gewone
dienst uit de ramp voordeel zou trekken,
zal aan het einde des jaars de gekweekte
rente over het niet-verbruikte deel der
assurantiesom ook indien de gemeente
de gelden tijdelijk in eigen dienst mocht
aanwenden bij de ontvangsten ter zake
van den brand worden gevoegd. Dit zal
eveneens geschieden met de bespaarde
kosten van onderhoud van het voormalige
raadhuis. Daartegenover mogen dan uiter
aard de huren van d© gebouwen en loka
len ten laste van den correspondeerenden
uitgaaf-post: ..kosten van voorzieningen in
verband met den brand van het stadhuis
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Mr. Th. Heemskerk president van de
conferentie ter codificatie van het interna
tionaal recht.
De Belgische prinses Marie José gaat
zich verloven met den Italiaanschen
kroonprins.
Ontvangsten en uitgaven in verband
mot den Stadhuisbrand. (1ste blad).
OMGEVING.
Z. D. H. de Bisschop consacreert het
altaar voor de kerk te Stompwijk. (1ste
blad).
worden gebracht. Deze uitgaven bedragen
aan huren tot 31 Dec. a.s. 6040.
De commissie van financiën, in wier
handen het voorstel om de bovenbedoelde
boekingen te doen was gesteld, deelt den
raad mede, dat van het bovengenoemd to
taal bedrag aan uitgaven van 176.000
naar schatting een som van 66.000 ge
acht kan worden te betreffen zaken van
blijvende waarde, zoodat het restant ad
rond f 110.000 betrekking heeft op uitga
ven, die bij het verlaten der tijdelijke bu
reaux als verloren moeten worden be
schouwd. Naar haar meening dient een re
geling te worden getroffen, dat de uit
gaven, die gedaan worden voor zaken,
waaraan geen blijvende waardo mag wor
den toegekend, uiterlijk bij het betrekken
van het nieuwe Stadhuis uit den gewonen
dienst geheel zijn afgeschreven. De com
missie is van meening, dat het. het stre
ven moet zijn, dat dc assurantieoenningen
zooveel mogelijk beschikbaar blijven voor
de voorzieningen van definitieven aard,
met name voor den bouw van een nieuw
Stadhuis.
B. en W. zeggen toe zich over dit denk
beeld nader te zullen beraden.
Verkoop van gronden van „Endegeest"
aan het Rijk.
Voor de verbetering van het gedeelte
van den Rijksweg 's-GravenhagcNoord-
Hollandsche grens, tusschen den Lagen
Morschweg en de Leidscho Buurt behoeft
het Rijk de beschikking over eenige stroo-
ken grond en sloot, in eigendom toebehoo-
rende aan de gemeento en gelegen aan
en nabij de Gestichten „Endegeest" c.a.
Benoodigd is in totaal een oppervlakte
van 18497 M2., waarvan 4680 M2. weg en
water.
Na gepleegd overleg met den hoofd
ingenieur van den Rijkswaterstaat inzake
de verkoopvoorwaarden en heb project van
den weg, speciaal wat de ligging ten op
zichte van het hoofdgebouw van „Ende
geest" aangaat, welk overleg tot bevre
digend resultaat leidde, en waarbij met
de wenschen van de Commissie van Be
heer over de gestichten „Endegeest" c.a.
zooveel mogelijk rekening werd gehouden,
verklaarden B. en W. zich bereid mede
werking tot den verkoop te verleenen.
Intusschen bood het Rijk een prijs van
f50.515, waarin begrepen vergoeding voor
de opstallen (o.a. huis met bollenschuur
enz. op het perceel Sectie E. No. 2407),
voor de in den verkoop te begrijpen
boomen, enz., on voor door dc gemeente
te plaatsen hekwerken, terwijl de ge
meente een prijs vroeg van f 63.173.50. Het
verschil tusschen den aangeboden en den
gevraagden prijs, ten bedrage van
f 12.658.50 werd veroorzaakt, doordat van
wege het Rijk de grond en het bedoelde
huis c.a. lager werden gewaardeerd, dan
het College van B. en W. meende te mo
gen bedingen.
Om nu een minnelijke oplossing te be
vorderen, stelde de hoofdingenieur voor de
terreinstrooken met opstallen te doen
taxeeren door drie deskundigen, van wie
door rijk en gemeente elk een te benoe
men en de derde door deze beiden aan t©
wijzen, met welk voorstel B. en W. zich
konden vereenigen.
De taxateurs kwamen nu tot een som
van f 60.199, d.i. slechts weinig minder
dan de gemeente vroeg, doch belangrijk
hooger dan het Rijk bood.
Met deze taxatie kan hot Ooilogo van
B. en W., evenals de Commissie van Fa
bricage zich alleszins verecnigen en B. en
W. verklaarden zich dan ook bereid op
dien voet een voorstel tot verkoop aan
den Raad te doen.
Een uitgave voor „Endegeest".
B. en W. geven den Raad in overwe
ging, de Commissie van Beheer over de
Gestichten „End©geest", „Voorgeest" en
„Rhijngeest" te machtigen over te gaan
tot de aanschaffing van twee Doby-
stokers voor de som van f 4500, te betalen
uit de middelen van het afschrijviirgs- en
vernieuwingsfonds dier inrichtingen.
