20ste Jaargang ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1929 No. 6289
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaus: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
BERICHT
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voomtbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen 11
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V „Hier of daar"!
Daar zijn er, die in de samenleving, en
■speciaal ook in de sociale verhoudingen,
niets dan kwaads zien. Dat getuigt van een
slechten kijk op de werkelijkheid, ontstaan
óf uit verkeerde leerstellingen óf uit een
verbitterden gemoedstoestand.
Inderdaad is er op sociaal gebied de
laatste jaren veel en héél veel verbeterd,
héél veel goe,ds tot stand gebracht, èn door
de wetgeving èn méér nog door een ge
wijzigde mentaliteit.
Daar zijn er daartegenover óók, die
op sociaal terrein den toestand de vol
maaktheid nabij ofde volmaaktheid
reeds ver overschreden achten, zoodat er
terug moet worden gegaan.
Dezulken staan ook niet op den bodem
der werkelijkheid, althans niet op de wer
kelijkheid van wat recht en billijkheid
eischen, op den grondslag van Christelijke
rechtvaardigheid en naastenliefde.
Want, als men zich op dit standpunt
stelt; dan zal men' onmiddellijk constatee-
ren, in bedroevende en ergerlijke reali
teit, dat er nog o zoo veel op sociaal ter
rein ontbreekt en verkeerd is
Tot de cater,Tie der over-tevrede 1 be
hoort „De Nederiandsche Werkgever.'", 't
orgaan van het Verbond van Nederiand
sche Werkgevers.
Het blad schrijft over de Troonrede; de
plannen van den minister vafi Arbeid vin
den, zooals te verwachten was, bij het or
gaan geen sympathie.
Het liberale werkgeversorgaan moet
niets hebben van een wettelijke regeling
tot instelling van bedrijfsraden, niets van
een publiekrechtelijke regeling der ar
beidsovereenkomst.
En een wettelijke regeling der werkloos
heidsverzekering verontrust het al even
zeer, omdat in de kringen, die den mi
nister het naast staan, het. mede-betalen
door de werkgevers als een conditio sine
qua non wordt beschouwd.
„De Volkskrant" schrijft naar aanlei
ding van deze opvatting:
„Voor het blad is er op sociaal gebied
eigenlijk niets meer te doen of te wen-
schen.
Toch: „mogen hier en daar nog misstan
den bestaan, wij zullen de laatsten zijn,
ons tegen bestrijding daarvan te verzet
ten."
Niet waar: de Nederiandsche Werkge
ver kent geen mistanden meer (wat zijn
trouwens misstanden: er wordt geen sla
venzweep meer gehanteerd, er werken
geen kinderen van acht of negen jaar
meer in glas- of aardewerkfabrieken, de
arbeidsduur is gereglementeerd helaas
maar mochten er „hier of daar", in een
vergeten uithoek, nog ongerechtigheden
worden aangetroffen, dan zal het blad
zich „tegen bestrijding daarvan niet ver
zetten".
Kan het loffelijker
Maar op mogelijke .kleinigheden na, is in
onze arbeidswereld alles prefect in orde.
Is een minister van Arbeid eigenlijk al
een luxe, een minister als de heer Ver
schuur, die hervormen wil, is een onge
rijmdheid.
Weet men. waar de „Nederiandsche
Werkgever" een broertje aan dood heeft?
Aan „vernuftige lieden, die maar steeds
plannen uitdenken om door middel van den
werkgever een zich normaal ontwikkelend
productie-proces fe beïnvloeden".
Mr. Aug. Philips moge te Maastricht
fraai gesproken heben over de samenwer
king tusschen werkgever en werknemer,
over de ook „loonslaven" geworden direc
teuren en de tot kapitalisten uitgegroeide
werknemers, het liberale werkgevers
orgaan bekijkt de zaken minder poëtisch."
D'e meening dat er slechts „hier of
daar" iets hapert op sociaal terrein is een
zéér gevaarlijke miskenning van de werke
lijkheid en van de eischen der Christelijke
beginselen
VOLKENBOND
DE V. B. VERGADERING.
De ontwapeningskwestie.
Degeschillen tusschen
Frankrijk en Italië.
De diplomatieke medewerker van do
„Daily Tel." meldt in verband met de be
richten over het bijeenroepen van een vloot-
conferentie der vijf mogendheden in Ja
nuari, dat zich nieuwe moeilijkheden heb
ben voorgedaan voor het bijleggen van de
meeningsverschillen tusschen Parijs en
Rome.
De onderhandelingen die reeds 18 maan
den aan den gang zijn, hebben vooral be
trekking op de kwestie der vlootpariteit
voor Frankrijk en Italië.
Frankrijk verklaart met een beroep op
zijn koloniën en de lengte van zijn kust
dat het in het vraagstuk der kruisers, tor
pedojagers en duikbooten geen pariteit met
Italië kan aanvaarden, terwijl Italië aan
den anderen kant in de Middellandsche zee
geen sterkere vloot dan zijn eigen wil dul
den en er zelfs aanspraak op maakt een
iets sterke. vloot te kunnen bezitten, aan
gezien anders de Italiaansche vloot door
een andere omsingeld zou kunnen worden.
De medewerker van het genoemd blad
merkt op, dat beide landen even sterke
argumenten voor hun opvattingen kunnen
bijeenbrengen, wat er niet toe bijdraagt
de onderhandelingen te vergemakkelijken.
Een resoluti e-P o 1 i t j s inzake
ontwapening.
In de derde commissie heeft Politïs een
voorstel ingediend, dat als volgt luidt:
De volkenbondsvergadering, met belang
stelling kennis nemend van de werkzaam
heid der laatste zitting van de voorberei
dende commissie-Loudon en met voldoening
de vooruitzichten op een accoord inzake
vlootbeperking tusschen de zee-mogendne-
den tegemoet ziende;
kennis nemend van de verklaringen inde
3de commissie van verschillende delegaties
inzake de principes, welke volgens haar
meening het eindwerk van de voorberei
dende commissie moeten leiden;
de noodzakelijkheid vaststellend, dat de
oplossing van het ontwapeningsprobleem
afhangt van wederkeerige concessies;
nogmaals de resolutie van 1928 herha
lend, dat zoo spoedig mogelijk een eerste
stap in de richting der beperking van be
wapening gedaan moet worden;
spreekt -de hoop uit, dat de voorberei
dingscommissie weldra haar werkzaamhe
den zal kunnen hervatten om zoo spoedig
mogelijk de redactie van een ontwerp-con-
ventie te kunnen beëindigen.
Voor een tarieven-vacantie.
Met betrekking tot het Engelsch-Fran-
sche voorstel in zake een tarievenvacantie
is gister in de redactiecommissie van de
tweede economische commissie van den
Volkenbond een definitief besluit gevallen,
dat thans nog de goedkeuring van de ta
riefcommissie en van de Volkenbondsver-
gadering moet hebben. Volgens dit besluit
zullen door den secretaris-generaal van den
Volkenbond alle leden cn niet-leden van
den Volkenbond uitgenoodigd worden on
middellijk hun standpunt ten opzichte van
het denkbeeld van een tarievenvacantie
bekend te maken. De binnengekomen ant
woorden zullen dan door den Raad van
den Volkenbond met médewerking van den
secretaris-generaal nauwkeurig worden on
derzocht. De uiitnoodigingen voor deelne
ming aan de tegen het einde van Januari
van het volgend jaar bijeen te roepen in
ternationale conferentie tot het sluiten van
1 een tarieven-vrede, zullen echter alleen ge
zonden worden aan die staten, die zich prin
cipieel op het standpunt van den tarieven-
vrede stellen.
DUITSCHLAND
Fransch-Duitsche Katholteken-bijeenkomst.
Voor de toenadering tusschen
beide volken.
Volgens de „Germania' zal er midden
October een bijeenkomst van Duitsciie en
Fransche Katholieken te Berlijn plaats
hebben. De besprekingen zullen dienen om
do verzoeningsgezindheid tusschen beide
volken te bevorderen.
In het centrum der beraadslagingen zal
do bespreking van twee thema's staan,
waarvan het eene het karakter in de denk
wijze der Duitschers en Franschon behan
delt, het andere de Duitsoh-Fransche toe
nadering en haar mogelijkheden betreft.
Over het eerste thema zal prof. Platz
(Bonn) en de heer Delattre (Parijs) spre
ken.
Over het tweede thema spreken de af
gevaardigden Alitzka en graaf d'Ormesson
(Parijs).
FRANKRIJK.
De vlag met het H. Hart
Anti-c lericale ophitsing.
De Parijsche correspondent van de Msb.
meldt:
Zooals men weet, hebben de meeste pa
rochies, kerkelijke ver.ecnigingen en andere
Katholieke organisaties voor de vaandels
de nationale driekleur geadopteerd, ver
sierd met het embleem van het H. Hart.
Zulks heeft tot een campagne van de anti-
clericalen geleid om deze vaandels te ver
bieden. In de kerken heeft men het ge
bruik van een zoodanig vaandel niet kun
nen beletten, maar wat processies en fees
ten betrof, hing het geheel van de plaatse
lijke besturen af, of de Katholieken in hun
actie belemmerd werden.
Eenige vervolgingen hebben plaats ge
had, ook van particulieren, doch sommige
Katholieken wezen op het feit, dat revo
lutionaire vaandels ongehinderd kunnen
worden ontplooid en vertoonden zich daar
om bij verschillende gelegenheden met de
driekleur, voorzien van het H. Hart.
Zoo de heer Théry, te Rijssel, die dien
tengevolge dor den socialistischen burge
meester Salengro, die tevens kamerlid was,
werd aangeklaagd en door de reohtbank
veroordeeld.
Uit protest weigerde de heer Théry de
opgelegde 'boete te betalen en vijftien
maanden lang heeft hij, sommatie op som
matie ontvangen, steeds protesteerend te
gen het vervolgingskarakter der veroordee
ling, daar het alleen de Katholieken zijn,
wien men een vlag naar eigen genoegen
ontzegt, terwijl men de communisten en
vrijdenkers ongemoeid laat.
De heer Théry heeft voet hij stuk ge
houden en gisteren zelfs aan den deur
waarder den toegang geweigerd, zoodat
deze met behulp varl ilë politie de deur
heeft geforceerd en een deel van het meu
bilair heeft meegenomen om dat in het
publiek verkoophuis te veilen, teneinde
de som voor de voldoening der boete te
verkrijgen.
Het geval had een enormen toeloop ver
oorzaakt en de oordeelvellingen van het
publiek over liet sectarisch gedrag van den
burgemeester waren allesbehalve vriende
lijk. Bovendien heeft men van het optre
den van den deurwaarder een film laten
maken om het sectarisme van te en
haar handlangers aan de kaak n
stellen.
BULGARIJE.
Weer een politieke moord.
Te Ya-rna is de vertegenwoordiger van
de Macedonische revolutionaire organisatie
in het buitenland, Georgi Baidarow, ver
moord.
Hij was een der bekendste aanhangers
van generaal Protogerow, die ook ver
moord is.
De daders zijn gevlucht.
POLEN
Een keer In de binnenlandsche politiek.
Pilsoedski ingelicht over zijn
omgeving.
Haar de correspondent te Warschau van
de „Frankf. Z." meldt, heeft de strijd tus
schen regeering en parlementaire partijen,
welke op een ernstig conflict dreigde uit
te loopen, een uiterst verrassende wen
ding genomen. Maarschalk Pilsoedski
heeft lange conferenties gehad met den
premier, waaraan ook de uit de soo. partij
voortgekomen minister van arbeid Marac-
zewski heeft deelgenomen. Da-arna heeft
de regeering een officieele verklaring ge
publiceerd, waarin betoogd wordt, dat de
regeering een voortdurende samenwerking
tusschen regeering en volksvertegenwoor
diging dringend noodig acht; de behande
ling van de begrooting moet blijven op
het terrein van het parlement. Verder
wordt gezegd, dat de regeering door een
afzonderlijke bespreking met de partij
leider de behandeling van de begrooting
in het parlement slechts had. willen verge
makkelijken, welk streven nu door afwij
zing van afzonderlijke
onmogelijk is geworden.
De plotseling betoonde goede wil van
de regeering is de sensatie van den dag.
Dezer dagen hebben drie democratische
generaals, die Pilsoedski ten volle zijn toe
gedaan, met den maarschalk gesproken en
hebben hem ronduit gezegd, dat hij door
zijn omgeving (de bekende kolonels) ver
keerd werd ingelichten dat hij eiken dag
impopulairder wordt.
Het wordt daarom niet onmogelijk ge
acht, dat in Polen een nieuwe koers zal
worden ingeslagen en dat Pilsoedski zich
heeft laten overtuigen van de noodzake
lijkheid terug te keeren tot parlementaire
toestanden.
Waarschijnlijk zal nn een buitengewone
parlementszitting worden gehouden.
RUSLAND.
Mgr. Naskrecki gearresteerd.
Toen Mgr. Casimir Naskrecki, vicaris-
generaal van het bisdom Zytomir van een
visitatiereis terugkeerde, werd hij op het
station van Kieff gearresteerd.
Mgr. Naskrecki is een beroemd redenaar
en ijverig priester, die zoowel bij het volk
als bij de geestelijkheid in zeer hoog aan
zien staat. Ofschoon hij zich absoluut niet
met de politiek bemoeide, was hij bij de
sovjet-autoriteiten buitengewoon gehaat,
omdat hij door zijn persoonlijkheid alleen
reeds een geweldigen invloed had.
Het bericht van zijn gevangenneming
heeft in Polen, waar mgr. Naskrecki in
buitengewoon aanzien staat, een groote
opschudding teweeg gebrac-ht.
AMERIKA
Beschoten door de kustwacht
Uit Halifax wordt gemeld, dat het Ca-
nadeesche stoomschip Shawnee" door de
kustwacht der Ver. Staten zonder vooraf
gaande waarschuwing is beschoten.
De kapitein verklaarde, dat toen hij op
26 mijl afstand van New York voer, zijn
sohip plotseling door het Amerikaansche
kustschip 145, dat met gedoofde liohten
voer, beschoten was. Toen de „Shawnee"
trachtte door te stoomen, riep het Ame
rikaansche schip de hulp in van de „Gra
ham". Doch ook dit laatste sohip was de
Canadees te vlug af. Ten slotte nam zelfs
een derde vaartuig aan de achtervolging
deel, eveneens echter zonder resultaat.
De kapitein van de Shawnee" hqeft
zich terstond met de Canadeesche regee
ring in verbinding gesteld. Het sc'hip is
me„t vijf granaatschoten aan den boeg en-
ze? aan de zij,wanden te Halifax aange
komen.
Over dit nieuwe Amerikaansch-Canadee-
sche incident heerscht in Canada groote
verontwaardiging. De regeering is voorne
mens de kwestie langs politieken weg zon
der verwijl tot klaarheid te brengen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De ontwapeningskwestie ter Volken
bondsvergadering.
Weer een politieke rfioord in Bulgarije.
BINNENLAND.
Te Tilburg is een in aanbouw zijnde kerk
tengevolge van een windhoos ingestort.
Geen slachtoffers. (Gem. Berichten, 2de
blad).
Een Italiaansch stoomschip aan den
grond geloopen. (Gem. Berichten, 2do blad).
OMGEVING.
De grensregeling van de parochie der
H. H. Engelbewaarders te LisseSassen-
heim. (1ste blad).
Zij, die zich met 1 Oct. op „De
Leidsche Courant" wenschen te
abonneeren, ontvangen de voor
dien datum verschijnende num
mers gratis.
DE ADMINISTRATIE
Bij het verlaten van den vaderlandschen
bodem voel ik mij gedrongen nogmaals
mijn innigen en hartelijlcsten dank uit te
spreken voor alles wat de Katholieken
van Nederland mij in deze gedenkwaar
dige weken met zooveel verblijdende lief
de en oprechte aanhankelijkheid geboden
hebben.
Het heeft mij diep getroffen, dat alle
stamden der katholieke samenleving hunne
sympathie en hun medeleven met deze
feestelijkheid op zoo ondubbelzinnige wijze
hebben willen toonen. Dat is voor mij een
waarborg, dat het katholieke leven steeds
in bloei zal toenemen, omdat allen zich
zoo één gevoelen in de gemeenschap van
eenzelfde denken en voelen en beminnen.
Dat is dan ook de groote en troostvolle
gedachte, welke ik als een geurigen bloem
ruiker medeneem uit mijn vaderland, dat
er een groote, immer groeiende liefde
bloeit voor ons H. Geloof en voor de H.
Kerk, voor het kerkelijk gezag en deszelfs
Dragers en dat deze liefde maohtig is, om
alles tot stand te brengen, wat de tijdsom
standigheden en de maatschappelijke be
hoeften vorderen, om de katholieke begin--
selen tot alle onderdeelen van het open
bare en huiselijke leven door te doen
dringen.
Mijn bij zonderen dank aan de leden van
het Uitvoerend Comité en aan de Katho
lieke Pers, die zich zoozeer hebben inge
spannen om aan deze onvergetelijke dagen
allen mogelijken luister bij te zetten.
W. M. KARD. VAN ROSSUM.
Wittem, 20 Sept. 1929.
EERSTE KAMER.
Een tweeledige plechtigheid.
Het eerste werk op 29 October.
Dé Eerste Kamer, wier gebouw bepaal
de herstellingen behoeft, die in verband
met de Haagsche Herstelconferentie niet
konden worden voltooid, is tot het einde
der volgende maand uiteengegaan. Op 29
October komt zij weer bijeen, en dan zal
de heer Van den Heuvel het „Suikerwet-
je" mogen verdedigen tegenover dit col
lege.
Het denkbeeld, dat het Adres van Ant
woord op de Troonrede als zinledig echo
op de Thoonrede toch eigenlijk beter kan
worden afgesohaft (zooals de Tweede Ka
mer het reeds in 1905 deed) begint blijk
baar steeds meer in den Senaat door to
dringen. Plannen in zake afschaffing of
tot zoodanige versimpeling, dat hierin
slechts een aanloop tot volledige afschaf
fing kan worden gezien, werden gisteren
wel bestreden, maar zullen dan toch (zelfs
de Commissie van Redactie spoorde bij
monde van den heer Van Voorst tot Voorst
daartoe aan) nader worden besproken ën
overwogen.
Gisteren heeft de Kamer zulk een Adres
van Autwoord aangenomen, wat haar be
langrijkste bezigheid was.
TWEEDE KAMER.
Het presidium. De weekagenda
De aanvaarding van het presidium door
den heer van Schaik is een hartelijke
plechtigheid geweest. De heer Schaper
wenschte hem geluk in een gul speech je
en de aanvaardingsrede van den heer van
Schaik maakte, zooals te verwachten, oen
prettigen indruk.
Dinsdag 15 October komt de Kamer in
openbare vergadering bijeen voor de be
handeling van een groot aantal kleine on'.-
werpen en de regeling van den rechtstoe
stand dor ambtenaren.
De heer Korten horst (R.K.) steldo
voor ook de Winkelsluiting noch op de
agenda te plaatsen. Behandeling is ge-
wensëht omdat op 1 Januari het Winkel-
werktijdenbesluit in werking treedt.
De V oorzitter wil het ontwerp zoo
spoedig mogelijk behandeilen. Als het moge
lijk blijkt, zal hij na 15 October con voor
stel doen.
De heer W ij n k o o p (C. P. H.) vroeg
de interpellatieL. de Visser op de agonda
te plaatsen.
De Voorzitter zegt overweging toe.
De heer K. Ter Laan (S.D.A.P.) drong
aan op het Afdeelingsonderzoek over de
wijziging der Gemeentewot.
De Voorzitter deelt mede, dat de
betrokken Minister best wijzigingen wil
aanbrengen in het ontwerp.
De heer, D u y s (S.D.A.P.) vroeg verlof
tot een interpellatie over de strafzaak van
Giessen-Nieuwkerk.
De heer W ij n k o o p (C.PH.) vroeg ver
lof tot interpellaties over het optreden van
burgemeesters en Rijkspolitie tegen de
strijdende arbeidersbewegingen, in het bij
zonder bij de stakingen in het Noorden, te
Zaandam en te Maastricht en over de ver
houding van Nederland tot de Sovjetregee-
ring.
Over deze verzoeken zal in de volgendo
vergadering worden beslist.
De Hoornbrug.
Een verke er ®bel« an mering
v a n e r n s t i ge n aard.
De heer A. J. ten Hope heeft de volgen
de vragen aan Gedeputeerde Staten vaij
Zuid-Holland gezonden
Zijn Ged. Staten niet van meening, dat
de in den weg van den Haag naar Rotter
dam gelegen Hoornbrug, door zijn geringe
breedte en door zijn meermalen open zijn.
een ernstige belemmering oplevert voor
het drukke verkeer op dien weg?
Zijn Ged. Staten niet- van meening, dal
de belemmering van het verkeer door die
Hoornbrug nog grooter zal worden, i: di?n