DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32
LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
KERKNIEUWS
20ste Jaargang
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1929
No. 6283
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voorritbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Medcdeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOLKENBOND
DE 10e V. B. VERGADERING.
De economische politiek.
Rede van Colijn.
De heer Colijn heeft gisterochtend in
de tweede commissie van de volkenbonds
vergadering een groote redevoering gehou
den over de economische politiek van den
Volkenbond. Colijn meende, dat wij moe
ten erkennen, dat in de twee jaar, die
verloopen zijn, sedert de economische we
reldconferentie, geen nieuwe vooruitgang
is bereikt. In vele opzichten verkeeren wij
nog in denzelfden toestand als toen de
conferentie twee jaar geleden bijeenkwam
en er bestaat ook geen hoop op spoedigen
vooruitgang. Weliswaar heeft de Volken
bondsraad en ook de Volkenbondsverga
dering in 1927 de naleving aanbevolen
van de aanbevelingen der economische
conferentie en hebben de raad en de ver
gadering dit gedaan in dergelijke woorden
dat men bijna de tranen in de oogen kreeg
bij de lezing, doch al deze aansporingen
zijn ijle lucht gebleven.
Integendeel, in verschillende landen is
men zelfs de verkeerde richting ingesla
gen. Colijn wees er op, dat men zal moe
ten erkennen, dat de Zweedsche minister
van buitenlandsohe zaken, Tryger, volko
men gelijk had, toen hij dezer dagen in de
Voilkenbondsvergadering waarschuwde,
dat, indien de tegenwoordige toestand nog
eenigen tijd voortduurt-, het geheele werk
van de economische conferentie in gevaar
zal worden gebracht. Colijn was het eens
met hetgeen Tryger ook gezegd had om
trent de moeilijkheden waarin thans ver
keeren de staten, die tot dusverre de aan
bevelingen der economische conferentie
hadden nageleefd. Indien niet spoedig
een verbetering in den algemeenen toe
stand zal intreden, zullen deze staten ge
dwongen kunnen worden het verkeerde
voorbeeld van de andere staten te volgen.
Daarom weigerde Colijn te gelóoven, dat
de Volkenbondsvergadering er in zon kun
nen berusten, dat de tegenwoordige toe
stand werkelijk als definitief moet worden
beschouwd, doch men kan niet ontkennen
van hoe goeden wil men ook moge zijn,
dat de in het afgeloopen jaar ingeslagen
wegen niet den indruk hebben gemaakt
naar het doel te kunnen leiden. Onder
deze omstandigheden heeft men zich af
gevraagd of andere wegen moeten worden
ingeslagen. In deze Volkenbondsvergade
ring zijn vele aanbevelingen in dezen zin
geuit.
Men heeft gesproken van de Europee-
sche tolunie. Colijn is het eens met Breit-
scheid en Graham, dat dit denkbeeld stel
lig overwogen moet worden, doch hij vreest
dat het langen tijd zal duren voordat dit
zal kunnen worden verwezenlijkt. Wij
moeten andere methoden zoeken in afwach
ting van de bestudeering van de Euro-
peesche tolunie, die sneller en spoediger
aan Europa groote economische vrijheid
zal kunnen verzekeren.
Een ander denkbeeld, dat aan de hand
is gedaan, was dat van een regionale over
eenkomst tusschen een bepaalde groep
van in elkanders nabijheid liggende lan
den voor collectieve tariefsvermindering.
Ook dit denkbeeld verdient overweging
doch het staat vast dat de tijd hiervoor
tijdens deze Volkenbondsvergadering ont
breekt-
Wij kunnen alleen aanbevelen, dat de
Volkenbondsvergadering tot het economi
sche Volkenbondscomité het verzoek zal
richten dergelijke kwesties te onderzoe
ken en dan aan den Volkenbondsraad rap
port. daarover uit te brengen. Misschien
zou men dan het volgende jaar daarover
een voorbereidende discussie kunnen heb
ben, doch dit uitstel van de behandeling
van deze belangrijke denkbeelden mag
niet tengevolge hebben, dat deze Volken-
bondsvergadering eenvoudig zou stilzitten
en afwachten.
Colijn sprak daarom zijn instemming
uit met het denkbeeld van Paul Hymans
en Graham om te komen tot een wapen
stilstand in economisch gebied en een ter
mijn vast te stellen, gedurende welke de
tarieven niet mogen worden verhoogd. Co
lijn erkent, dat ook tegen dit voorstel tal
van bedenkingen kunnen worden gemaakt,
doch desniettegenstaande acht hij een der-
gelijken wapenstilstand een volstrekte-
noodzakelijkheid. Het is in den oorlog niet
mogelijk vrede te sluiten, wanneer de ka-
nonnen donderen. Kt geldt ook voor den
economischen oorlog. Men kan niet hopen
op den economischen vrede, zoolang de
tarieven worden verhoogd. Daarom hoopt
Colijn oprecht dat de Volkenbondsverga
dering de thans gemeenschappelijk
FranschEngelschen resolutie over een
economischen wapenstilstand van twee
jaren zal aannemen.
In tusschen meent Colijn dat deze wa
penstilstand alleen dan zijn volle nut
kan afwerpen, indien gedurende dien tijd
ernstig gewerkt wordt aan het werkelijke
economische vredesverdrag, dat met een
tariefsvermandering gepaard zal moeten
gaan. Colijn wijst op de nadeelen, die de
ianden met lage tarieven hebben, indien zij
gedurende twee jaar hun tarieven niet mo
gen verhoogen en de hooge tarieven va.n
de andere moeten aanvaarden. Daarom
meent Colijn, dat den duur van den wa
penstilstand den tijd van twee jaar niet te
boven zal mogen gaan. Persoonlijk zou hij
aan een termijn van één jaar de voorkeur
geven.
Colijn, die bij zijn optreden met harte-
lijken bijval werd begroet, had ook na zijn
rede weer luide toejuichingen in ont
vangst te nemen. Algemeen werd zijn
rede geprezen als opnieuw blijk gevende
vitfi den practischen zin van onzen Ne-
derlandschen gedelegeerde.
IJsland wil lid worden van den
Volkenbond.
Te Genève vertoeft op het oogenblik de
minister van Justitie van IJsland, ten ein
de besprekingen te voeren over do toela
ting van IJsland tot den Volkenbond. Dit
plan wordt naar verluidt door Denemar
ken gesteund. De toelating zal eventueel
gedurende de volgende Assemblée, dus in
1930, plaats hebben en dan samenvallen
met het duizendjarig bestaan van IJsland.
DE ONTWAPENINGSKWESTIE.
DE MARITIEME ONTWAPENING.
Overeenstemming bereikt.
Vlootconferentie in
December?
De regeering te Washington maakt offi
cieel bekend, dat tusschen Engeland en de
Vereenigde Staten overeenstemming is be
reikt met betrekking tot de vloot.
Minister Stimson heeft in een perscon
ferentie medegedeeld, dat de Vereenigde
Staten thans bereid zijn tot net houden
van een vlootconferentie met de vier an
dere marinemogendheden. Deze verklaring
legde hij af in een langdurig onderhoud,
dat hij met verschillende persvertegenwoor
digers had en waarin hij een uiteenzetting
gaf van het verloop der vlootbesprekingcn,
ten einde de Amerikaansche pers en het
Amerikaansche publiek een juist inzicht-
in de geheele situatie te geven.
In Washington wordt verwacht, dat na
de besprekingen tusschen MacDonald en
Hoover een internationael conferentie der
zeemogendheden te Londen in December
zal worden gehouden.
DUITSCHLAND
De bomaanslagen.
Te B-oenne heeft de politie in de woning
van den vader van Amandus Vick, den lei
der van de Landvolkbeweging in het dis
trict Winsen, die in verband met de bom
aanslagen in hechtenis is genomen, twee
machinegeweren, 28 geweren, een aantal
handgranaten en een groote hoeveelheid
munitie en reserveonderdeclen gevonden.
Amandus Vick Sr. is daarop ook in hech
tenis genomen.
Volgens een bericht in de Bcrlijnscho
bladen zijn Donderdagavond laat, in Altona
omvangrijke wapen voorraden in beslag
genomen: vrij groote hoeveelheden ma
chinegeweren en handgranaten van het
nieuwste model. De wapens worden nog
bij de politie in Altona ingeleverd.
ITALIË
De nieuwe ministers.
Donderdag meldden wij dat in Italië
plotseling 9 nieuwe ministers waren be
noemd. Deze verandering heeft algemeen
opzien gebaard, aangezien alleen de meest
directe medewerkers van Mussolini op de
hoogte waren van het plan. Deze regeling
brengt een verlichting van Mussolini mede,
die thans nog alleen minister-president en
minister van Binnenlandsche 'Zaken is. De
nieuwe onderstaatssecretarissen komen uit
de Kamer voort. De groote beteekenis, die
dc fascisten hechten aan de jeugdopvoeding
blijkt wel daaruit, dat een onderstaats
secretariaat voor lichaamsoefeningen en
jeugdopvoeding wordt opgericht. De met
de oprichting hiervan belaste afgevaardig
de is de populairste en meest onmiddellij
ks medewerker van Mussolini Ricci, die
tot dusver voorzitter van de Baliüa was.
RUSLAND.
Loenatsjarski.
Wij hebben reeds gemeld, dat de volks
commissaris voor onderwijs Loenatsjarski,
in ongenade is gevallen. Thans bevestigt
de Sovjctregeering officieel de juistheid
van dit bericht.
Generaal Boebnof is ajs zijn opvolger
benoemd. Loenatsjarski zal voortaan op
treden als voorzitter van de wetenschappe
lijke commissie der centrale executieve.
Deze degradatie is voorafgegaan door ver
scheidene maanden van agitatie tegen hem,
in verband met het falen van de regeerings-
plannen in zake opvoeding en onderwijs.
Ook is bij verschillende gelegenheden ver
zet gerezen tegm zijn optreden, b.v. toen
hij den LeningradMoskou-express liet
wachten, alleen omdat zijn vrouw nog niet
was gearriveerd. Daarvoor is hij in het
openbaar en officieel berispt.
CHINA.
Het conflict met Rusland.
China stelt Rusland
aansprakelijk voor den dood
van Chinoesche burgers.
De Chineesche minister van Buitsnland-
sche Zaken heeft aan den Chineeschen ge
delegeerde Tsjang Tso Ling te Genève per
telegram instructies gezonden om aan de
Sovjet-regeering mede te deelen, dat. do
Chineesche nationalistische regeering Rus
land aansprakelijk stelt voor den dood van
Chineesche burgers en de aangerichte
schade in het grensgebied van Mantsjoe-
rije, veroorzaakt door de 'bombardementen
door de Russische troepen.
Voorts werd den Chineeschen gedele
geerde opgedragen te wijzen op de on
juistheid van dc Sovjet-propaganda nopens
de beweerde slechte behandeling van Rus
sische geintemeerderi,L, u.' China.
De minister wees er in zijn telegram op,
dat alle Russen in China vrij zijn en de be
scherming genieten van de nationalistische
regeering met uitzondering alleen lu
Mantsjoerije, waar een aantal Russische
agitators in de gevangenis werden gezet.
Daartegenover staat, dat de Chineczen in
Rusland een zeer slechte behandeling on-
De Koningin naar Den Helder.
Het ligt in het voornemen van de Ko
ningin om Zaterdag 31 September de zeil
wedstrijden bij te wonen, welke dc Kon.
Marine Jachtclub heeft uitgeschreven Ier
rcede van den Helder, ter gelegenheid van
de reuniefeesten van het korps Marine-of
ficieren.
De Prins zal eveneens aanwezig zijn en
op Vrijdagavond 20 September aanzitten
aan het groote reuniediuer, dat gehouden
wordt in het Kon. Instituut voor de Ma-
Mr. Scholtens lid van Prov. Staten
van Utrecht.
In de opengevallen plaats in de Provin
ciale Staten van Utrecht, ontstaan door
het aannemen van zijn benoeming tot lid
van de Eerste Kamer der Staten-Generaal
door den heer A. C. de Bruyn, is door den
voorzitter van het Centraal Stembureau
voorzien, door de benoeming van mr. H.
J. J. Scholtens, burgemeester van Houten.
„H. D."
Het conflict bij Wilton.
Na overleg met den Duitschen consul en
op diens verzoek heeft de directie van
Wilton besloten, de reiskosten te ver
strekken voor de 107 Duitsche. werklieden,
die Dinsdag hebben geweigerd aan het
werk te gaan, nadat een va-n hen wegens
overtreding van het rookverbod was ge
straft.
Gisteravond zouden deze werklieden
weer naar Kiel vertrekken.
Do consul heeft, volgens het blad, zijn
medewerking toegezegd bij de pogingen
om andere Duitsche werklieden de open
gevallen plaatsen te doen innemen.
Plan voor een geschenk aan Briand.
Te Den Haag heeft zich 'n comité ge
vormd van vrienden vaji Frankrijk en den
wereldvrede, met het doel om, zonder
eenige politieke bijbedoeling, bijdragen
bijeen te brengen ten einde Briand een
herinnering te schenken' (in den vorm van
een tegel of een Hollandsch schilderij)
aan zijn verblijf te 's-Gravenhage tijdens
dc herstelconferentie.
Het comité bestaat uit de heeren H. J.
Monod de Froideville, dr. A. K. Bosman,
mr- J. Raymakers, E. C. Sayers van
Schuylenburg, T. H. van den Broek d'Obre-
nan, Th. B. van Lelyveld en dr. F. J. Soes
man, die allen bijdragen voor het doel in
ontvangst nemen. Als accountant is tot het
comité toegetreden de beer P. Fontein.
KARDINAAL VAN ROSSUM
TE NIJMEGEN.
Bezoek aan de Keizer Karel-Universiteit
en het Reclasseeringshuis.
Na Tilburg en den Bosch had Nijmegen
gisteren de eer Z. Em. Kardinaal W. van
Rossum in eenige van zijn voornaamste
katholieke instellingen te begroeten.
Z.Em, had gisterochtend een bezoek ge
bracht aan het klooster der E.E. Z.Z. Re-
demptoristinnen te Velp bij Grave, waar
de Kardinaal ook 'het middagmaal gebruikt
had.
Te Velp hij Grave hadden de hoogeerw.
pater provinciaal L. Wouters C.s.s.R. en
de zeereerw. pater H. van Driel van het
Redemptoristenklooster op den Nebo bij
Nijmegen hun hoogen bezoeker begroet.
Het ging nu in rechte lijn over den lan
gen weg van Grave naar Nijmegen. Langs
den Graafschen weg hadden reeds veel
iSijmegenaars de nationale driekleur ont
plooid. Omstreeks vier uur werd de stoet
van auto's op het Keizer Karelplein ver
wacht, waar 'honderden en honderden Nij-
raegenaars stonden opgesteld nabij het
universiteitsgebouw.
Het eerste bezoek van Z.Em, in Nijme
gen gold de R. K. universiteit, voor welker
oprichting de Kardinaal een der stuw
krachten was.
In do hall van het universiteitsgebouw
werd Z.Em. ontvangen door leden van het
curatorium der R. K. universiteit.
Do curatoren leidden den hoogen gast
naar de senaatskamer. Daar waren vor-
eenigd de professoren en docent-en der R.
K. universiteit en het bestuur der R. K.
Studentenvereeniging .,Carolns Magnus".
De rector-magnificus. Mgr. prof. dr. J.
Hoogveld hield vervolgens de begroetings
rede.
Op krachtige wijze, zeide spr., 'heeft Uwe
Eminentie het tot stand komen van deze
Hoogeschool willen bevorderen. Ook sinds
de opening heeft- deze universiteit zich
blijvend in uw belangstelling en steun
mogen verheugen. Zelf man van wetenschap
oud-hoogleeraar, schrijver van gewaardeer
de theologische verhandelingen, raadsman
in de belangrijkste wetenschappelijke ker
kelijke vraagstukken, heeft U herhaaldelijk
de gelegenheid aangegrepen, bij onze Ka
tholieke landgenooten dat besef te wekken
en te versterken, wat voor ons een levens
voorwaarde is, het besef n.l. dat de weten
schap in al haar geledingen een der edel
ste kultuurgoederen der menschheid is en
een dochter des hemels.
Het is ons een voldoening, voor Uwe
Eminentie te mogen getuigen, dat ook aan
deze, uwp universiteit het besef leeft, dat
onze arbeid tevens apostolisch werk is cn
dat wij het geestelijk leven in dit land
mede hebben te verdienen en te bevrach
ten. Sluit dit reeds middellijk in, dat wij
ons in dienst gesteld weten van het wereld
apostolaat, wij voelen ook als onze taak,
daar meer omiddellijk toe mee te werken.
Do edele en brcedo Ariens heeft aan deze
universiteit een fonds willen stichten tot
bevordering der Missiekunde. En zoo heb
ben wij op bescheiden wijze en naar zwak-
ko krachten door lezingen en prijsvragen
reeds iets kunnen bijdragen tot versprei
ding van kennis over het tnissiewe-zen.
Moge onze universiteit zich, door aldus
bij te dragen tot de voortplanting des Ge-
loof-s, den naam van Alma Mater ook in
hooge ren zin waardig toonen.
Kardinaal van Rossum beantwoordde de
rede van prof. Hoogveld. Z. Em. zeide het
een groot voorrecht te achten een bezoek
aan dc universiteit te kunnen brengen,
niet alleen omdat hij van de instelling het
beschermheerschap op zich heeft- genomen,
maar bovenal omdat de R. K. Alma Mater
hem na aan het hart ligt. Spr. beschouwt
de universiteit als den hoeksteen van het
monumentale bouwwerk dat de katholieke
wetenschap in Nederland heeft, opgericht
en zeide het. hoogelijk te waardeeren, dat
aan de universiteit de apostolische richting
is vertegenwoordigd. De Kardinaal eindig-
do zijn rede met den zegen te geven-
Tegen vijven ging Z. Era. met gevolg het
universiteitsgebouw verlaten en zich over
Keizer Karelplein, door St. Annastraat
naar de van Slichtenhorstst-raat begeven,
waar het Priesterconvict voor de priester
studenten gelegen is. De rector van het
convict, prof. dr. F. A. M. van Welie, was
hier ter begroeting aanwezig.
"Een kwartiertje later reed Z. Em. met
gevolg door de bevlagde binenstad naar de
bibliotheek en de instituten der R. K. uni
versiteit aan de Snijdersstraat.
De Kardinaal was nu in het hartje van
het oudste stadsdeel van Nijmegen en zou
nog dieper oud-Nijmegen ingaan bij zijn
bezoek aan het R. K. Reclasseeringshuis
Luctor et Emergo aan de Muchterstraat.
Ter ontvangst was hier aanwezig oa.
het raadslid de heer Keune, die een be-
-groetingsrede uitsprak.
Niet alleen wij, die bij deze plechtigheid
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een groote economische rede van den
Nederlandschen gedelegeerde Colijn).
Overeenstemming bereikt tusschen Ame
rika en Engeland inzake de vlootkwestie.
Groote ontploffing te Parma (Buitenl.
Berichten cn Telegrammen).
BINNENLAND.
De voortgezette behandeling van de
moordzaak te Giessen-Nieuwkerk voor het
A'damsche Hof. (Rechtz. 2de blad).
tegenwoordig zijn. doch allen, die hiervan
hooren, zullen in dit bezoek 't bewijs zien,
dat ook do Hoogste Gezagdragers der Ka-
t.holieko Kerk, zich naar het voorbeeld van
den Christus neerbuigen fbt de geringsten
en de uitgestootenen dor maatschappij en
dc waardigheid van Uw Hooge priester
schap zal dezen juist doen gevoelen, hoe
de liefde van Christus U tot hen driiigt.
„Wie Uwer zonder zonde is, hij weTpe
den eersten steen", wanneer dat woord van
den Christus steeds hot menschdom voor
den geest stond, men zou niet alleen het
lichtvaardig veroordeelen nalaten, doch
zich den plicht, m.i. den grooten plicht be
wust worden, steun en hulp te bieden,
waar deze zoo onontbeerlijk zijn.
Want, niet alleen hot zware opbouwende
werk, doch iederen dag -10 a 50 menschen
van levensonderhoud, klceding en heTber-
ging te voorzien, zou voor ons dagelijkseh
Bestuur onmogelijk zijn, wanneer Hij, die
Magdalene niet, verstiet en zelfs .Tuda-s
nog in bescherming zou genomen hebben,
ons niet Zijn onmisbaren Zegen schonk.
Tegen zessen begaf Z.Em. zich per auto
door de city en over de singels der stad
naar het klooster der Redemptoristen op
den berg Nebo aan den Groesbeekschen
weg, tegenover den ingang tot den Meer
wijk, om te logeeren.
In de Redemptoristenkerk van St. Ge-
rardus Majella op den Nebo werd Z.Em.
ontvangen op plechtig liturgische wijze
door de kloosterpaters va-n den Nebo.
De met statige praal getooide mooie
kerk was geheel gevuld met geloovigen.
De rector van den Nebo, de zeereerw.
pater M. Stocks C.s.s.R. sprak een wel
komstwoord.
Z.Em. verbleef den nacht op den Nebo.
Benoemingen.
In 't. Bisdom 's- Hertogenbosch.
Z. D. H. de Bisschop van 's-Hcrtogen-
bosch, heeft aan den zeereerw. heer A.
van Hout, op diens verzoek eervol ontslag
verleend als pastoor te Teeffelon en heeft
benoemd tot pastoor te Teeffelen den
zeereerw. heer L. van Sleeuwen en tot
Rector te Diessen den zeereerw. heer A.
van Hout, die pastoor was te Teeffelen.
„St. Janski.
Kerkconsecratie op Texel.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem, Mgr.
J. D. J. Aengenent, zal a.s. Woensdag de
kerk met altaar te Oudeschild (eiland
Texel) consacreeren.
Overste St. Bavo-gesticht te
Noordwijkerhout.
Tot Overste van het krankzinnigenge
sticht tc Noordwijkerhout is benoemd do
eerw. broeder Dullers, thans overste van
het. Sint-Servatiusgesticht te Vcnray. Ia
dien-s plaats is benoemd de eerw. broeder
Ulfus.
Nieuw klooster.
Z. D. H. Mgr. A. F. Diepen zal Maan
dag 21 October het nieuwe klooster van
de Priesters van het H. Hart te Asten in
zegenen en de kapel van het nieuwe no
viciaat aldaar consacreeren.
,,St. Janski."
Het Vincentius-gesticht „Harreveld".
Het jaarverslag der Centrale Vereeni-
ging voor Kinderbescherming in het Aarts
bisdom Utrecht cn hot bisdom Haarlem cn
van het St. Vincentiusgesticht „Harreveld"'
vermeldt, dat ultimo December 1928 het
aantal jongens in „Harreveld"' 197 be
droeg, tegen 200 einde 1927. Van deze 197
waren 81 regeeringsjongens, 102 voogdij
jongens en 14 particuliere verpleegden.
Aan het einde van het schooljaar be
zochten 65 jongens de lagere school, waren
er 21 werkzaam bij den land- cn tuinbouw,
20 werden opgeleid tot smid, 8 tot kleerma
ker, 11 tot schilder, 13 tot schoenmaker, 4
tot bakker, 4 tot electricien, 18 tot timmer
man, 18 tot typograaf, terwijl 3 jongens op
de linnenzaal, 3 in de wasscherij werkzaam
on 9 in de keuken en den huisdienst be
hulpzaam waren.
