20ste Jaargang
MAANDAG 2 SEPTEMBER 1929
No. 6272
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux; PAPENGRACHT 32
LEIDEN
BUITENLAND
De wereldvlucht van de
Zeppelin
UIT DE RIJNSTREEK
S)e£<2idócHe(3oii^a4it
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent,
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
met
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen P
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Een Aanbiddingsfeest.
't Was gisteren een zomer-zonnedag in
het openbare Katholieke leven! De
oogst werd binnengehaald van jaren-
langen arbeid op het terrein der Katho
lieke Jeugdorganisatie!
Over héél Nederland in de versohillende
diocesen zijn gisteren Katholieke Jeugd-
dagen gehouden. Voor het Bisdom Haar
lem in 's-Gravenhage, waar op Houtrust
vele duizenden jongens en jonge mannen
te zamen waren. Dè<t was 'n heerlijk
Eerst het défilé langs den Bisschop,
den waarlijk door God geschonken leider
van de Katholieke Kerk in ons Bisdom.
Voor Hem, den geestelijken Vader, moet
het treffend en ontroerend zijn geweest
die toewijding van zoo vele duizenden
frissche, reine jongens aan Kerk en Ker
kelijk Gezag, die openbare, blijde en geest
driftige demonstratie van hun Katholiek-
in.
En na het défilé het Pontificaal Lof
de open lucht. In de over 'heel het
•breede terrein, rondom het altaar, uitdei
nenden zang van het Adore Te lag neer
geknield de aanbiddende liefde van dui
zenden jongens-harten. Adore TeAllen
bogen de knieën en uit de oogen schoten
de liefde-schichten van duizenden harten
naar Koning Christus. Adore Te.... hierin
\ag de schoonste werkelijkheid en het
heerlijkst symbool van deze jeugd-demon-
sfcratie. Adore Tede toekomst is in
ons Haarlemsche Bisdom zéker aan de
Kerk, als al die jongelingen hun leven
willen maken tot een Adore Te; als al die
frissche kracht zal opgroeien rondom het
oernakelAdore Tegisteren was
ten slotte, een héél groot Aanbid
dingsfeest! Dat was het eenvoudig-Katho-
lieke én tegelijktijdig het machtig-impo-
neerende van deze manifestatie in 's-Gra-
Onder het Pontificaal of leidde pater
Borromaeus de geestdriftige stemming met
zijn bezielend woord in de rechte lijnen
naar Koning Christus!
Na het Lof sprak de Bisschop. En Mgr.
'Aengenent hield de jongens voor, Koning
Christus te dienen, allereerst door zelf na
te volgen de geboden van God en
de H. Kerk en daarna door in het voor
beeld van eigen leven Christus' Koning
schap onder anderen te verbreiden. Op de
eerste plaats zelfheiliging en dan, door
bet eigen voorbeeld, apostolaat.Het
Adoro Te van de Katholieke jongeling
schap van steden en dorpen moge in volle
werkelijkheid voortdragen de heerlijke ver
wachtingen, opgewekt door den zomer-
zonnedag, die Houtrust te 's-Gravenhage
eenige tienduizenden gisteren te genieten
heeft gegeven.
HET EINDE DER HAAGSCHE
CONFERENTIE
SCHOONE WOORDEN EN KORAAL-
MUZ1EK.
Jaspar permanent voorzitter.
In Den Haag is er bitter gevochten. In
geldzaken is het hard tegen hard gegaan,
en het eindelijke compromis tusschen de
strijdende crediteuren is in hoofdzaak mo
gelijk gemaakt door nieuwe financieele of
fers van den Duitschen debiteur. Daaren
tegen is er in de politieke kwesties ©en
elasticiteit en aanpassingsvermogen aan
den dag gekomen, die den Praxischen Jour
nalist Pertinax mogen aandoen als „weeke
klei", maar die enkele der scherpste kan
ten van het verdrag van Versailles heb
ben doen verdwijnen, en een veelbelovende
inleiding vormen voor de verdere ontwik
keling van een West-Europeesche vredes
politiek in Genève.
Ook over de financieele kwesties is men
thans tot een principieele overeenstem
ming gekomen. Een sub-commissie is inge
steld om rapport uit te brengen over de
reserves welke van verschillende' zijden bij
de goedkeuring van 't plan-Young gemaakt
rijn. De belangrijkste van deze reserves
hetreft het Duitsche bezit van voor den
oorlog in Engeland.
Nadat de financieele commissie aldus
hare werkzaamheden geëindigd had, zijn
de delegaties dan in algemeene, zij het. dan
ook niet publieke zitting overgegaan. Vol
gens het accoord betreffende het presi
dentschap op den eersten conferentiedag
getroffen, moest Stresemann ditmaal het
voorzitterschap waarnemen. Hij heeft Jas
par echter verzocht deze taak op zich te
nemen;.als de groote bemiddelaar en ver
zoener van deze conferentie was hij daar
toe de meest geschikte man, zeide de
Duitsche minister.
Daarna brachten Snowden en Chéron
nog hulde aan President Jaspar. Snowden
verwekte een algemeen gelach door te
zeggen dat hij, als de lastigste man van de
Conferentie, nog meer dan anderen in de
gelegenheid was geweest om de welwil
lendheid en het onverstoorbare goede hu
meur van Jaspar te apprecieeren.
Telegram aan de Koningin.
Nadat men besloten had een telegram
van hulde en dank te zenden aan de Ko-
ninging, had de onderteekening plaats van
het rapport. Daar dit rapport geen slot-
actie is werd het niet door alle gedelegeer
den onderteekend, maar alleen door Jas
par en door den secretaris Hanlcey.
Op voorstel van Snowden werd trou-
wehs besloten, dat deze beiden het per
manente bureau der Conferentie zouden
ntmaken. Deze gaat immers door. De com
missie heeft een welomschreven taak.
Wanneer haar rapport bij een nieuwe
sessie der Conferentie in haar geheel zal
worden ingediend, is voorloopig niet be
kend. Waar dit geschieden zal en waar de
zelf zullen werken is evenmin
De uittocht.
Daarmede was deze wereldhistorische
episode in onze Residentie dan afgeloopen.
De muziek op he4 Binnenhof speelde eer-
paar choralen. De voornaamste gedelegeer
den werden door de wachtende journalis
ten en door de menigte op het Buitenhof
toegejuicht.
Het plan-Foung is dus gered.
Het Rijnland zal spoedig ontruimd
worden.
Over de netelige kwestie der militaire
controle is een voor alle partijen aanneem
bare regeling getroffen.
Het program in drie punten, dat te
Genève op 16 Sept. 1928 werd aangenomen,
is verwezenlijktwat nog te regelen blijft
zijn slechts kwesties van ondergeschikt be
lang.
Snowden rn Londen.
Gelijk verwacht kon worden, is Snow
den bij zijn aankomst te Londen gister
morgen om' 9 uur 35 enthousiast ontvan
gen. Toen de trein binnenliep weerklonk
luid geroep van ongeveer 4000 personen.
Namens de regeering werd hij door den
minister van luchtvaart en een vertegen
woordiger van den minister-president ont
vangen. Snowden legde een korte verkla
ring af, waarin hij er op wees, dat in Den
Haag het doel, waarvoor gestreden werd,
kon worden bereikt'; alle deelnemers zijn
met het resultaat volkomen tevreden.
Betoogingen tegen het Young-plan
in Duitschland.
Gistermiddag vond nabij Detmold voor
het Hermann-Denkmal in het Teutoburger-
woud een betooging plaats tegen de oor-
logs-„schuldleugen" en het Young-plan,
waaraan werd deelgenomen door de
Duitsch-Nationalen, de Stahlhelm, de Na-
tionaal-socialistische Arbeiderspartij, de
Christelijke Nationale Boerenpartij en de
Vereeniging van Yaderlandsche verbonden
uit Westfalen, Hannover en Lippe. Het
woord werd gevoerd door den leider der
Duitsch-nationale partij Dr. Hugenberg
die, zooals hij het noemde, den leugen van
Duitschland's schuld aan den oorlog be
streed en het plan der Parijsche deskundi
gen verwierp. Na Dr. Hugenberg, wiens
rede begroet werd met het lied „Der Gott,
der Eisen wachsen liese", werd nog het
wooTd gevoerd door den oud-overste von
Kylander. Er werden telegrammen gewis
seld met de plaatsen Brandenburg en Ol
denburg, waar gelijktijdig soortgelijke be
toogingen plaats vonden.
DUITSCHLAND
BOMAANSLAG OP HET RIJKSDAG
GEBOUW.
Alle ruiten vernield.
Verband met de aanslagen in
S1 e e s w ij k.
BERLIJN, 1 Sept. (V. D.). In den nacht
van Zaterdag op Zondag is een bom
aanslag gepleegd op het gebouw van den
Duitschen Rijksdag. De bom explodeerde
te vier uur 's nachts zij het vijfde portaal
van den Noordelijken ingang van het
Piiksdaggebouw. Deze ingang geeft toe
gang tot den rechtervleugel van het Rijks
daggebouw en leidt naar het sonsterrain
naar de krantenarchieven en naar de
parterre, naar de garderobe. Op de eerste
verdieping van dezen vleugel is over een
front van 20 Meter de kamer ton. dienste
van het Seniorenconvent. Daaraan grenst
een groote tqiletruimte en daarnaast be
vindt zich het trappenhuis. De bom was
neergelegd voor een der drie vensters van
het sousterrain, waarin het krantenarchief
Door de explosie werden alle ruiten
van de ramen van het sousterrain ver
nield en do kozijnen eruit geslingerd, ter
wijl de schade aan drn binnenkant slechts
gering was. Ook van de ramen van de
hoog gelegen parterre werden alle ruiten,
die daarl2 m.m. dik zijn, vernield, terwijl
op de eerste verdieping slechts het raam
van de waschgelegenl -eid bezweek.
Het Rijksdaggebor.e werd onmiddellijk
door de Schupo in een wijden kring afge
zet.
Kort na den aanslag verschenen de vice-
politie-president Dr. Weiss, de Departe-
ments-directeur Wuendisch en de chef der
recherche Werner met de commissarissen
Dr. Braschwitz en Muehlfriedel van de
afdeeling Ia der Berh'jnsche politie. Van
de helsche machine verden verschillende
deelen gvonden, o.a. van de springstof-
lading, deelen van e-: n wekkeruurwerk en
van zaklantaarnbatterijen, die zalfs voor
een deel naa-r de ow rzrjde van de straat
waren geslingerd.
Op één der spaani tgsmasten van het
tramnet, ter ihoogte n de plaats, waar
de helsche machine w\s neergelegd, werd
een z.g. sluitzegel gronden met het
Swastika-teeken der h - ";:euzlers en
het opschrift: „GKrvde of chland ont
waakt!"
De door de politic ontboden deskundige
van het Chemisch-technisch Rijksbureau,
dr. Richter, die ook medewerkte bij het
onderzoek naar de verschillende bomaan
slagen in Luneburg, Oldenburg en Slees-
wijk, stelde ook hier een onderzoek in.
Weliswaar kon hij den juisben aard van
de springstoflading nog niet vaststellen,
doch het is dezelfde springstof, die ook
bij de bomaanslag in genoemde plaatsen
gebruikt werd. Men acht het daarom aan
nemelijk, dat er verband bestaat tusschen
dezen aanslag op het Rijksdaggebouw en
d,e aanslagen van den laatsten tijd in
Sleeswijk en Oldenburg.
De polibie-president heeft een belooning
van 25.000 Mark uitgeloofd, waarvan
10.000 voor degenen, die aanwijzingen kun
nen geven omtrent den aanslag op het
Rijksdaggebouw, die tot arrestatie van de
daders leiden, en 15.000 mark voor dege
nen, die aanwijzingen kunnen geven om
trent dezen aanslag en de aanslagen in
Sleeswijk en Oldenburg.
FRANKRIJK.
Staking bij een „herstelbetaling".
Duitsche arbeiders
ontevreden.
Ongeveer 200 Duitsche arbeiders, die na
bij Metz bezig zijn een kanaal te graven
op rekening der herstelbetalingen, zijn Za
terdag, na een dag in staking te zijn ge
weest, per trein naar Duitschland vertrok
ken in verband met ontevredenheid over
de wijze, waarop hun loon werd uitbetaald.
Het schijnt, dat het grootste gedeelte van
him loon op hun rekening bij een Duitsche
bank werd geplaatst, terwijl zij slechts een
klein bedrag, noodig voor hun onmiddel
lijke behoeften, in handen kregen. De ar
beiders beweerden, dat dit bedrag veel
te gering was; hun protesten werden ech
ter door de Duitsche regeering volkomen
genegeerd. Een afgevaardigde van den
Rijksdag, die het kamp wilde bezoeken ora
zich op de hoogte te stellen der klachten,
werd door de Fransche autoriteiten naar
de grens teruggebracht.
De toestand van Poincaré.
Zorgwekkender dan
aanvankelijk werd
aangenomen.
Ondanks de kalmeerende officieuze ver
zekeringen schijnt volgens de „New York
Herald" de toestand van den gewezen mi
nister-president Poincaré zorgwekkender
te zijn, dan oorspronkelijk werd aangeno
men.
De artsen geven toe, dat Poincaré met
een longontsteking te bed ligt, en niet in
staat is geweest, om voor eenigen tijd een
tweede operatie te ondergaan.
Briand en MacDonald. die Zaterdag een
bezoek brachten aan de woning van Poin
caré kregen te hooren, dat Poincaré volle
dige rust moest hebben en niet mocht wor
den gestoord.
De lijfarts van Poincaré verklaarde in-
tusschen, dat er geen reden was, om onge
rust te zijn, dat de haard der longontsteking
reeds afneemt.
Er heerscht eenige vrees, dat het hart
vaD Poincaré zwak is.
PALESTINA
DE ONLUSTEN.
Gepantserde auto's naar de grens.
Uit Jeruzalem wordt aan de „Voss.
Ztg." gemeld: De gevechten tusschen Ara
bieren en Joden, die vorige week te Jeru
zalem tot stilstand zijn gekomen, hebben
zich thans in het gebied van Tel-Aviv ge
concentreerd. Over den omvang heeft men
nog geen nauwkeurige gegevens. De cor
respondent meldt, dat in verscheiden ge
vallen Arabieren, die bij Joden in betrek
king waren, het gansche gezin van hun
patroon hebben gedood. In de kolonie
Kastanie had een Joodsch geneesheer, ge
naamd Kolme, nadat de vrede hersteld was,
enkele Arabieren verbonden. Bij het verla
ten van hun kamp werd hij door twee mes
steken gedood.
Er is ook officieel nieuws.
Het departement van buitenlandsche
zaken te Londen heeft het volgende be
richt gepubliceerd:
Onze (d. z. de Britsche) gewapende
strijdkrachten, houden alle belangrijke cen
tra in Palestina bezet, van Safed tot
Beersjeba. In dat gebied is het volgens
de rapporten rustig.
Naar het heet dreigen Bedouinen-stam-
men uit Sinai, Syrië en Transjordanië op
te trekken naar Jeruzalem.
Er zijn al Bedouinen de grens overgeko
men; er zijn gepantserde auto's naar de
grens gestuurd om dan orde op de zaken
te stellen. Alle vliegtuigen, die met de
Courageous waren aangevoerd, zijn aan
land gebracht. Vrijdag zijn te Safed 10 Jo
den gedood en 29 gekwetst, verder twee
Mohammedanen gedood en vier gekwetst.
VOORNAAMSTE NIEUWS
DE START VERTRAAGD.
Een gat 'm het omhulsel geschoten.
De „Graf Zeppelin" is Zondagmorgen te
8 uur 18 Amer. Tijd (13 uur 18 M. E. T.) naar
Friedrichshafcn vertrokken. Het vertrek
was oorspronkelijk vastgesteld op 5 uur M.
E.T. 's morgens, doch door ongunstige
grondwinden moest het worden uitgesteld.
Nadat des morgens de wind gunstiger
was geworden, besloot kapitein Lehmann
toch nog te starten. Om 12.20 klonken de
bevelen door de luchtschiphal. Kapitein
Lehmann betrad de commandokamer, de
motoren werden aangeslagen en het lucht
schip werd ongeveer 120 Meter van de
hangar startklaar gemaakt.
Nadat de kop naar het Westen was ge
draaid startte het luchtschip onder het ge
jubel van de duizenden, die zich rond het
vliegveld hadden gelegerd, vlot.
Na het vliegveld te hebben rondgevlo
gen verdween het luchtschip in Zuidweste
lijke richting. Het weer was zeer goed, de
lucht helder.
De start werd door een aantal onvoor
ziene omstandigheden belangrijk ver
traagd. Den avond te voren ontdekte men
namelijk in het omhulsel an den ballon een
gat, dat klaarblijkelijk van een kogel af
komstig was. Het projectiel bleek echter
slechts het buitenste omhulsel to hebben
doorboord, zoodat geen belangrijke deelen
waren geraakt. De schade was spoedig her
steld. Een der officieren was van meening,
dat het projectiel moet zijn afgeschoten,
terwijl het luchtschip zich boven den staat
Texas bevond.
Voorts was de extras-trein met de passa
giers over tijd. Toen hij eindelijk uren te
laat te Lakehurst arriveerde, stak juist een
hevige wind op, die met een snelheid van
15 K.M. dwars op de luchtschiphal stond,
zoodat men het gevaarte niet naar buiten
kon brengen. De manschappen, die bij de
opstijging behulpzaam moesten zijn, kon
den dan ook voorloopig weer inrukken.
Tegen den ochtend ging de wind einde
lijk liggen. Het luchtschip kon toen gemak
kelijk uit de hal worden gebracht. Het steeg
snel op en verdween spoedig in Zuidooste
lijke rictihng, zonder eerst nog New York
te passeeren.
Do medegenomen vracht is tot 800 K.G.
gereduceerd. Voorts bevinden zich negen
zakken mail, inhoudende 12.000 brieven en
10.000 briefkaarten, aan boord. Her vervoer
per post levert de Zeppelin een netto-winst
van 15.600 dollar op.
Aan den tocht nemen 22 passagiers deel;
ook de slaaphut van Eckener is bezet. On
der de passagiers bevinden zich twee da
mes, namelijk een. zeker mevrouw Parker
en haar nicht, mevrouw Hobson. Laatstge
noemde was op het vliegterrein verschenen
om afscheid van haar tante te nemen, die
haar echter overreedde, zelf ook mee te
gaan. De bemanning bestaat met inbegrio
der officieren uit 44 koppen, zoodat zich in
totaal 66 personen aa nboord bevinden.
Er had in verband met het vertrek van
het luchtschip nog een ongeval plaats. Het
BUITENLAND.
Voor het Rijksdaggebouw te Berlijn is
een bom ontploft.
De „Graf Zeppelin" naar Europa ver-
BINNENLAND.
Een groete Katholieke Jeugddemonstra-
tie te 's-Gravenhage (2de blad).
Nabij Sloterdijk is een man door een auto
dief doodgereden. (Gem. Ber. 2de blad).
Noodlottige brand in een plaggenhut te
Rucphen. Drie kinderen verbrand. (Laatste
Berichten).
Bij de gisteren te Oegstgeest gehouden
nationale athletiekkampioenschappen wer
den verschillende records verbeterd.
(Sport, 2de blad).
De jubileumwedstrijden van den Leid-
schen Voetbalbond. (Sport, 2de blad).
De opening van Sporthoff te Sassen-
heim. (Sport 2de blad).
vliegtuig, dat een der passagiers, Scholl ge
naamd, uit Chicago naar Lakehurst had ge
bracht, sloeg teen het naar Chicago wilde
terugvliegen om, waardoor vijf personen
kwetsuren opliepen.
Sedert het vertrek stand de „Graf Zep
pelin" voortdurend in contact met het ra-t
diostation te Chatham (Massachusetts).
Bijna in beslag genomen.
Uit "Washington wordt gemeld, dat
iemand die een biljet had genomen voor
de overtocht van de Zeppelin naar Euro
pa, maar die tenslotte niet kon worden
meegenomen, gedreigd had, het luchtschip
in beslag te laten nemen. De man heet
Otto Hillig en eischt 125.000 dollar schade
vergoeding. Een vertegenwoordiger van do
Goodyear Zeppelin Corporation heeft een
borgtocht gestort.
AARLANDERVEEN.
Koninginnefeesten.
Onder heerlijk zomerweer staken om
streeks acht uur de herauten van wal,
verkondigend aan geheel. Aarlanderveen
het begin van den feestdag. De vlaggen
wapperden reeds vroeg van de huizen,
om uiting te geven aan het algemeen
feestgevoel.
Een zeer aardige attentie van de feest
commissie was heb rondstrooien van prij
zen, welwillend beschikbaar gesteld door
de winkeliers.
Omstreeks half elf opende do voorzit
ter der feestcommissie, de heer Th. Cocx,
de feestelijkheden. Spreker riep het wel
kom toe aan den Edelachtbaren Heer Dr.
Lovink, burgemeester der gemeente, die
persoonlijk tegenwoordig was om de fees
telijkheden in oogenschouw to nemen.
Verder liet spr. in zijn welgekozen
woorden uitkomen, dat heb bestuur geen
gedachten of bedoeling heeft gehad iemand
te kwetsen of in princiepen te beleedigcn.
„Wij wj n, aldus spreker, een prettig, al
gemeen feest".
Tob slot bracht de voorzitter een drie
werf hoera uit op vorstin en vorstenhuis.
Nadat het handgeklap bedaard was, nam
de Ed.Achtb. Heer Dr. Lovink het woord,
en richtte een woord van dank tot do
commissieheeren, voor al heb werk, dat zij
er aan gedaan hadden. Spreker verheugde
er zich over, dat men door samenwerking
tot dezen dag gekomen was en wens oh te
de feestvierenden een aangenamen en
prettigen dag toe.
Dadelijk daarop viel dc muziekveree-
niging Crescendo in met heb Wilhelmus,
wat door allen werd meegezongen.
Heb officieele gedeelte was hiermee
ten einde en nu werd een aanvang ge
maakt met de volks- en kinderspelen.
Als begin van de volksspelen stond
kuipste'ken op het program. Menig lach-
buitje was het loon voor den natten mis-
s beker.
Langzaam werd het program afgewik
keld. Ringrijden op de fiets voor dames
en heeren, boegsprietloopen enz. Eindelijk,
om half drie, was de clou van den mid
dag bereikt, toen heb ringrijden met paard
en tilbury een aanvang nam. Meer dan
twintig deelnemers stonden ingeschreven
wat wel bewijst dat aan een algemeenen
feestdag behoefte is.
Een klein Idnkje kwam er in den tra-
ditioneelen kabel, toen de voorzitter een
frauduleus ingevoerde jongedame van