20ste Jaai VRIJDAG 23 AUGUSTUS 1929 No. 6264 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN Een beslissende dag voor Den Haag BUITENLAND KERKNIEUWS RECHTZAKEN Y e£cicbcli^0ou4cmt DE ABCNNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per postf 2.95 per kwartaal flet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 SCHEIDEN WIJ ERUIT OF BEGINNEN WIJ OPNIEUW Spanning. Volgens alle berekeningen schijnt het lot van de Haagsche conferentie van de rekingen van vandaag af te hangen. Misschien zal het Zaterdag worden, maar zullen wij het weten, of de conferentie mislukt is, dan wel zal worden voortgezet met nieuwen moed en met nieuwe hoop. Twee dagen heerschte er een algemeene lusteloosheid, die iedere hoop op herstel dezer „herstel"-conferentie tot een utopie scheen te maken. Twee nieuwe feiten heb ben de lijdelijke berusting in de misluk king der conferentie toen weder voor nieuwe krachtsinspanning doen wijken: het eerste persoonlijk onderhoud tusschen Briand en Snowden onder het verzoenen de toezicht van den aan het vredeswerk zoo toegewijden Adatci, en de brief van Stresemann, waarbij hij den schuldeischers I staten de vraag stelde, hoe het gaan moest met de Duitsche betalingen, indien men Den Haag verlaten zou, zonder ook zelfs m principieel de toestemming aan het plan- Young te hebben gegeven. Vooral deze Duitsche brief en de be sprekingen, die in de bijeenkomst der „uit- ooodigende zes" daarover plaats vonden, 'P' hebben overduidelijk aangetoond, welke internationale verwarring zoowel in finan- lieel als in politiek opzicht ontstaan zou, ils de Haagsche conferentie met een fiasco eindigde. Briand, met zijn onge ëvenaard fijn gevoel voor de ontwikkeling van den polifcieken toestand, is zijn groo- ten roep als zoodanig weder getrouw ge bleven, toen hij tegenover het pessimisme der Duitschers over de gebleken oneenig- heid bij de besprekingen over een „pro- visorium" voor de Duitsche betalingen op merkte, dat juist die oneenigheid over een voorloopige regeling, juist die bestrijding door zoowel Briand. als Snowden van den Duitschen wensch naar voorloopige inwer kingstelling van de bepalingen van het plan-Young over de hoegrootheid der Duitsche betalingen, de laatste kans op redding der conferentie boodl De onimo- "cheid, om het over een „provisorium" voor Duitschland eens te worden, zou wel licht de aanleiding worden tot een nieuwe, laatste poging, om over het Young-plan ilf nog overeenstemming te bereiken! Het is gistermorgen bij de besprekin gen tusschen de zes precies zoo gegaan, als Briand gehoopt had. De besprekingen over een „provisorium" werden voorloopig geschorst. De gedelegeerden '„trieb weit besseres Verlangen", zij besloten eerst nog pogen, of zij niet over de definitieve toe komstregeling voor de Duitsche betalin gen het eens konden worden. Tot Zater- gaven zij elkander tijd. Langer wach- wilde Snowden nu heusch niet meer en ook Briand zal zich dezen keer over Snow- den's ongeduld wel niet langer beklaagd hebben. Want de Fransche staatsman wil per se op Maandag 2 September te Ge- nève bij de opening der volkenbondsverga dering aanwezig zijn en zou zoo heel gaar ne vóór dien tijd nog even in Parijs uit blazen en daar zijn collega's van den Frans chen ministerraad ook raadplegen. Geruchten. Over het verloop der onderlinge be sprekingen wordt weinig losgelaten, zoo dat er des te meer oncontroleerbare ge ruchten de ronde doen. Een enkel belang rijk feit blijkt echter toch wel juist te zijn en wordt door mededeelingen van bevoeg- zijde bevestigd. De Duitschers zouden het accoord tusschen Engeland en de Vier maken door toe te stemmen in een verhooging van' het onvoorwaarde lijke deel der annuïteiten. Volgens het plan-Young is dit deel der annuïteiten 660 millioen groot; daaruit dienen echter voor alles de rente en amor tisatie van de Dawesleening betaald te worden. De Duitschers nu zouden voor stellen dien dienst der Dawesleening, bui ten de 660 millioen natuurlijk, uit de rest van de totale annuïteiten te verzekeren. Op die wijze zou Engeland 22 pet. kunnen krij gen van het onvoorwaardelijke deel der betalingen, zonderfdat er eenig offer van Frankrijk of Italië geëischt wordt. Natuurlijk wil Duitschland deze nieuwe verplichting slechts op zich nemen, wan neer Briand zich bereid verklaart tot een goede en definitieve regeling van de ont- juimingskwestie. Dit Duitsche aanbod is de troef, die Stresemann heden zal uitspelen op de bij eenkomst der vier mogendheden die bij de ontruiming direct geïnteresseerd zijn. Of er met die troef een slag zal kunnen worden binnengehaald, hangt nu in de eerste plaats af van de houding der En- gelschen. Ook na de aanvaarding van dit aanbod blijft de verdeeling der totale an nuïteiten (onvoorwaardelijke en voorwaar delijke bij elkaar) voor hen nog steeds even onbevredigend. Zullen er vandaag van de zijde der Vier nog eenige millioe- nen meer worden aangeboden? Het wordt voorspeld, maar andere profeten zeggen dat Snowden met niets minder dan de volle 100 pet. van zijn eischen tevreden zal zijn. Italiaansch aanbod. Naar te Praag in officieele kringen wordt medegedeeld heeft Italië bij de on derhandelingen met den Engelsc-hen kan selier der schatkist onder meer als com pensatie voor zijn in het plan-Young toe gekende voordeelen aan Engeland zijn aandeel in de z.g. bevrijdingsheffing van Tsjecho-Slowakije aangeboden. Deze be vrijdingsheffing, die Tsjecho-Slowakije den Entente-staten verschuldigd is, is nog niet definitief bepaald. Gesproken wordt van 30/40 milliard kronen. Het aandeel, dat hiervan Italië ten goede zou komen, was overigens hoogstens een vijfde van het be drag dat Italië in de eerste 37 jaar van het plan-Young te veel zou ontvangen ten koste van Engeland. Een dame bedreigt de conferentie. Gistermiddag omstreeks kwart over 12 stevende een dame met resolute stappen op de poort aan, die toegang geeft tot het Binnenhof. Zij stuitte daar echter op den hereden schildwacht, die trouw den ingang bewaakte, opdat niemand zou .doorglippen en de heeren storen zou. De schildwacht had. het echter hard te verantwoorden, want de dame wond zich steeds meer en meer op, en beweerde met hoog krijschen- de stem, dat zij haar kinderen van de tram moest halen. De schildwacht ant woordde haar kalm, dat zij dan maar om moest loopen. Dit was zij echter vast niet van plan en wendde zich telkens van de omstanders naar den agent, om elk oogen- blik weer een nieuwen aanval te wagen. Maar toen kwam het verschrikkelijke: De dame riep nu: „Als het me gaat vervelen gooi ik een bom"Toen moet de schild wacht wel vreeselijk geschrokken zijn, want op hetzelfde oogeüblik werd de vre- desvlag gezwaaid in den vorm van een witte handschoen ten teeken, dat de af sluiting was opgeheven. Het was juist half een en de zitting was beëindigd. Gelukkig maar, anders was het op het Binnenhof zeker niet zoo vredelievend afgeloopen. ZWEDEN De koningin van Zweden. De toestand verergerd. Be (Brussels che) „Soir" verneemt uit Genève, dat koningin Victoria van Zweden op Mainau ernstig ziek ligt en hooge koort sen heeft. Koning Gustaaf, die te St. Mo- ntz verboefti, zou terstond) naar Mainua ftjïi' vertrokken. OOSTENRIJK. De Socialisten en Burgerwachten. De gevaarlijke toestand. In een uitvoerig artikel over den toe stand, geschapen door de verscherping van verhouding tusschen de twee vijande lijke kampen, waarin de bevolking van Oostenrijk meer en meer verdeeld wordt, eischt de „N. Fr. Presse", dat de regee ring zich krachtig zal doen gelden en er zorgvuldig voor wake, dat zich geen sta ten in den staat vormen. Zij bezit de macht ertoe, constateert het liberale blad, indien zij maar ernstig wil. Men is in Oos tenrijk gewoon, de wetten wat laks op te nemen. Maar als krachtig optreden nood zakelijk is, is schuwheid om in te grij pen een fout. Het overwegende deel van de bevolking wenscht beslist, dat een einde komt aan het onverantwoordelijke mis bruik, dat van de vrijheden der democra tie wordt gemaakt. Ook in' het buitenland begint meer en meer de gevaarlijke toestand in de Oos tenrijks che republiek de aandacht te trek ken. De „Frankf. Ztg." waarschuwt voor het ontstaan van een guerilla-burger oorlog, en acht het hoog tijd, dat een bemiddelaar optreedt tusschen beide vijandelijke groe pen in den persoon van den premier Stree- ruwitz, die z.i. in deze anders moet hande len dan de vorige kanselier Seipel, die slechts onderwerping eischte van de eene partij. Na gewezen te hebben op den plicht van de regeering om beide organi saties te ontbinden, teneinde erger te voorkomen, waarschuwt het blad: Oosten rijk, dat zijn buren zich reeds voorberei den op het uiteenvallen van de republiek. „Wil men Oostenrijk redden, dan moet men snel het binnenlands che gevaar bezweren." De „Manchester Guard." wijdt een arti kel aan de troebelen in Oostenrijk. Wat daar gebeurt raakt onmiddellijk het na burige buitenland. Een dictatuur van de „Heimwehre", waarvoor de vorige bonds kanselier werkt, zoo betoogt het Engel- sche blad, zou de internationale positie van Oostenrijk totaal wijzigen. Waarna de „M. G." zich afvraagt of de, al of niet uitgebreide regeering Streeruwitz in staat zal zijn zoowel burgerwachten als de soc. organisatie te ontwapenen. CHINA. Het conflict met Rusland. Een verwarde toestand. Sovjet-offensief tegen China? De verwarde en. tegenstrijdige berich ten over de voorvallen aan de Russisch- Mandsjoerijsche grens geven geen enkel houvast. Wie tracht er zich een beeld van den toestand uit te vormen, stuit al dade lijk op zooveel onzekers, dafc hij zijn po ging maar gauw opgeeft. Is er onderhan deld? Zijn er vijandelijkheden' gaande? Zoo ja, wie is dan de aanvaller? zijn vra gen die onmiddellijk rijzen. De antwoor den die Russische en Ohineesche bron nen er op geven staan vierkant tegenover elkaar. „Roode gardisten vallen ons aan", verzekeren de Chir jöii. „Ohinèezen en witte gardisten vallen ons aan" verzekeren de Russen en beiden bezweren dat hun troepen zich stipt binnen de eigen gren zen houden. Een gevaarlijk element vormen de z.g. „witte gardisten" d.z. uitgeweken Russen, die tegen 'het Sovjet-regiem strijden. Men overdrijft niet als men zegt, dat zij niets zullen ontzien om de Sovjets met Chi na in een oorlog te wikkelen en de regee ring te Nanking heeft blijkens haar stel lige weigering om hulp van dezen kant te aanvaarden, dit ook wel ingezien. Na die weigering zijn witte benden op eigen houtje aan. de grens gaan opereeren en trachten er alles op stelten te zetten. Dat moge aan het geheel het aanzien geven van. een dwaaltuin, waarin niemand meer den rechten weg kan vinden, het is toch 'n gevaarlijk spelletje, omdat men nooit weet hoe de twee partijen in het geschil er op zullen reageeren. De ruime versterkingen, die zij wederzijds naar de grens sturen vergrooten nog het gevaar, dat zij op een Waden dag slaags raken. De diplomatieke pogingen om het con flict door bemiddeling bij te leggen zijn *an meet af mislukt en sedert die is alle rechtstreeksch overleg, zoo het er ooit ge weest is, gestaakt en staan de partijen dreigend tegenover elkaar. Generaal Blücher, de opperbevelhebbel van het Oostelijke Sovjet-leger zal, naar men. gelooft, heden te Tsjita op 400 K.M. van de Mandsjoerijsche grens, aankomen volgens sommige berichten zou hij zelfs reeds zijn gearriveerd. In elk geval ver wacht men, dat zijn komst het teeken zal zijn voor ©enigerlei groot-Russische demon stratie. De autoriteiten te Moekden beweren een Sovjet-plan te hebben ontdekt, voor de verovering van Charbin door een dubbe len opmarsch. Een der Sovjet-legers zou optrekken uit Pograuitsjnaja en vandaar naar Charbin, terwijl het andere via Tsitsihar zou oprukken. Tegelijkertijd zou den Russische kanonneerbooten langs de Soengari-rivier naar Charbin opstoomen. In hoeverre deze beweringen juist zijn, kan moeilijk gezegd worden, maar een opmarsch langs de beide aangegeven we gen is in elk geval gemakkelijker dan via Mandsjoeli, waar het terrein heuvelachtig en zeer moeilijk begaanbaar is. Uit Moekden wordt voorts gemeld, dat Tsjang Hsu-lang bevel heeft gegeven tot mobiliseering van het geheele Noord-Oos telijke leger, bestaande uit totaal 120.000 man. Twee gemengde brigades zijn op het oogenblik op weg van Sjanhaikwan naar Mand'sjoeli. In Japansche kringen heerscht een ze nuwachtige stemming in verband met de voortdurende geruchten, dat men. den boy cot weer wil invoeren.* Men gelooft, dat er een plan bestaat Japan aan te zetten tot activiteit in Mandsjoerije en vooral hoopt men, dat Japan de Ohineesche troepen zal verbieden gebruik te maken van den Zuid- Mandsjoerijschen spoorweg. In tusschen blijft Japan volhouden, dat het nooit ge tracht heeft, de Ohineesche troepen tegen te houden; zoolang zij voor hun kaartjes betalen, kunnen zij zich laten vervoeren, evenals ieder ander. AMERIKA De Vereenigde Staten en Sovjet-Rusland. ErvaringenderAmerikaans che delegatie in Rusland. Leden der Amerikaansche delegatie, die van haar bezoek aan Rusland is terugge keerd, verklaarden aan een medewerker van de „Voss. Ztg.", dat zij op grond van de ervaring, die zij in de sovjet-unie heb ben opgedaan, van oordeel zijn, dat van de erkenning der sovjel>regeering door de Veveenigde Staten geen sprake kan zijn. Van de 42 leden der delegatie zijn slechts drie van de wensohelijkheid der erkenning overtuigd, alle anderen zijn er tegen. Botsing met Indianen in Mexico. Verscheidene personen zijn gedood en gewond bij een botsing, die heeft plaats gehad tusschen Indianen van den stam Mayas en hun werkgevers in het district Quintana in Mexico. De Indianen waren in opstand gekomen in verband met de on gunstige arbeidsvoorwaarden. BENOEMINGEN. Paters Jezuïeten. De weleerw. Pater Jac. Mulders S.J., Su perior van het retraitehuis „Loyola" te Vught, is door den Hoogeerw. Pater Pro vinciaal der Paters Jezuieten benoemd tot Superior van. het retraitehuis „St. Igna tius" te Spaubeek (L.). Zijn opvolger op „Loyola" te Vught is de weleerw. Pater Jac. Zeij S.J.. die rector was van Marien- daal bij Grave. Alg. secretariaat der Maria-Congrega ties in Nederland, Tot opvolger van den weleerw. Pater Jac. Mulders S.J., secretaris der Maria- Congregafies in Nederland is benoemd de Weleerw. Pater C. Ligthart S.J. Het secretariaat blijft gevestigd in het Retraitehuis Loyola te Vught. (N.-B.). LETTEREN EN KUNST R. K. Organisten- en Directeuren-Vereeniging. In hotel „Noord-Brabant" te Utrecht heeft gisteren de R. K. Organisten- en Di recteuren-Vereeniging hare jaarvergadering gehouden. Te ruim 2 uur opende de voor zitter C. A. M. de Rooy de bijeenkomst met den Ohristelijken groet, heette de 33 aanwezigen welkom, inzonderheid Prof. J. O. W. v. d. Wiel te Heemstede, die later m den middag een rede had uit te spre ken en wenschte alsnog het lid Jan Nelis- sen geluk in verband met het onlangs door dezen zanger-directeur gevierde zilveren ambtsjubileum en de verkregen onderschei- ding. De notulen der jaarvergadering 1928 wer den voorgelezen door den secretaris Jony Ponten en door de vergadering goedge keurd. Genoemde secretaris bracht daarna zijn jaarverslag uit. Er bleek een toename van 23 nieuwe leden. Vier hebben er be dankt, terwijl het aantal buitengewone le den gestegen is van 42 tot 47, zoodat op 1 Juli j.l. het totaal aantal leden en buiten gewone leden bedroeg: 225. Periodiek waren aan de beurt van af treden de onder-voorzitter P. Kallenbach, de heer Jac. Ruygrok en de 1ste secretaris Jony Ponten, die allen werden herkozen met resp. 20, 25 en 30 stemmen. De vc zitter, die reeds vóór eenigen tijd zijn func tie beschikbaar had gesteld, werd weder om gekozen met 17 van de 33 uitgebrachte stemmen. De voorzitter richtte eenige woorden van gelukwensch tot zijn herkozen mede-bestuursleden, terwijl de geestelijk adviseur der Vereeniging, Dr. A. Ramse- laar, een felicitatie richtte tot den heer de Rooy. Na een korte pauze sprak de voorzitter een welkomstwoord tot Prof. v. d. Wiel, een promotor en groot man op kerkelijk muzi kaal gebied. De gewijde spr. bracht zijn dank uit voor de vereerende uitnoodiging en zou spreken voor de aanwezigen, maar, wellicht nog meer voor de afwezigen. Als onderwerp zijner rede had prof. v. d. Wiel gekozen: „De plaats, vaarop gij staat". Hoe is, zoo luidde de eerste vraag, de verhouding tusschen kerkmusicus en do geestelijken? Eerlijk gezegd: in Nederland is die nog zoo slecht niet. Maar laat mij aldus spr. oprecht de precaire kwestie behandelen, zonder iemand te kwetsen. En dan wil ik als „plaatsbepaling" kiezen: de finantieele en maatschappelijke positie van den kerkmusicus, zijn positie als kunstenaar en als godsdienstig mensch. Het uitgangspunt ligt in de finantieele Dit nummer bestaat uit drie bladen VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Heden waarschijnlijk een beslissende dag voor de Haagsche conferentie. Willen de Russen een aanval doen op Charbin? De Zeppelin hedenmorgen tegen 7 uur (Amsterdamsche tijd) uit Tokio vertrokken (Luchtv., Ie blad). BINNENLAND. Mededeelingen van het Dagelijksch Be stuur der R^K. Staatspartij. (2de blad). Benoeming Paters Jezuïeten. (Kerkn., Ie blad). verhouding tusschen den pastoor en den kerkmusicus. Ge moet nu niet kijken naar de gages van een Sjaljapin, een Tauber, ge moet in zekeren zin op den grond blijven. Lokt u een ander standpunt beter aan, ver leg uw werkkring naar een ander gebied, maar aanvaard dan ook de wetten van een ander heersoher. Wij allen hebben aanleg voor muziek gekregen, doch de doorsnee- musicus heeft tooh geen aanleg voor han del of wetenschap. Weliswaar is er alle reden, dat de R. K. Organisten- en Direc teuren-Vereeniging werkt voor verbete ring van salarissen, doch hoevele kerkmusici zijn er niet, die hun finantieele credieten geheel tegenover den pastoor verspelen? Een salaris moet nu eenmaal ©en funda ment wezen voor een gezinsbestaan, maar er spelen nog meer factoren mede: capaci teiten en energie. Een kerkmusicus behoudt bovendien gemakkelijker z'n positie, wan neer hij zijn salaris-verbetering eens kalm bespreekt met den Vereenigings-adviseur en met zijn pastoor. En een verbetering is zeker te bereiken, wanneer alle afzonder lijke gevallen apart onder de oogen worden gezien en er officieele contracten worden opgemaakt. Tweedens: het kunstenaar-zijn. De kerk, zoo redeneert men, is niet meer de schuts- vrouwe der kunst. En alle kunstenaars ver langen toch de belangstelling der kerk. Er is een vervreemding gekomen tusschen de kerk en de kunst, zooals ze nog nooit heeft bestaan. De directe grond dier kleine of geringere belangstelling van den clerus tot den kunstenaar is gelegen in het feit, dat de kunstenaars gaan zeggen: de kunst, dat benik! Neen, de werkelijke kunst heeft hier den kerkelijke geest noodig. Ge zijfc wèl musicus geworden, maar daai'om zijt ge nog geen kerkmusicus. De kerk laat u uw smaak niet bederven aan theater- en concertmuziek. De kerkelijke geest is: sen- tire cum Ecclesia. Eindelijk: uw plaats als godsdienstig mensch. Er wordt in het leven wel eens kennis gemaakt met de harde werkelijkheid van het leven. Slechts één ding is noodza kelijk. Dat woord is zoo waar. Op momen ten van tegenspoed peilen we hot best de waarheid van dat woord. In het godsdiensti ge dan is het hoogste gelegen. Ziet op naar den gemeenschapskunstenaar Palestrina. Er was geen hooger kunstenaar denkbaar, maar ook geen grooter godsdienstig mensch. Altaar en koor moeten alzoo één positief gesloten geheel zijn. Van ©en kerkmusicus vraag ik: een kerkelijke mensch en een geestelijk levend mensch. Als godsdiens tig mfensch is uw plaats: dagelijks aan de H. Tafel, dikwijls in den Biechtstoel en dik wijls onder Gods oog. De prachtige rede van Prof. v. d. Wiel werd lang en spontaan toegejuicht. De voorzitter bracht aan spr. een hartelijk dankwoord. Voorts verklaarde de vergadering zich met 1 stem tegen vóór de voortzet ting der actie tot oprichting van een orgel raad der R.K. O. D. V. Aangaande de'samenwerking met de St. Gregrorius-Vereeniging zijn gelukkig reeds vele stappen in de goede richting bereikt Bij de rondvraag beval o.m. Jan Nelis- sen nog eens warm het houden van een zan gers-retraite aan. „Msbd." Mishandeling met doodelijk gevolg. De Techtbank te Winschoten veroordeel de gisteren den gedetineerden J. V., 52 j., sjouwer te Foxham, terzake mishandeling den dood van Wiebe Bosgraaf te Hooge- zand ten gevolge hebbende op 27 Juni (eisch 5 jaar gevangenisstraf met aftrek voorarrest) tot 4 jaar en 6 maanden ge vangenisstraf met aftrek van de voorloopi ge hechtenis. •ÜR

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1