Oste Jaargang
MAANDAG 29 JULI 1929
No. 6243
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux; PAPENGRACHT 32 LEIDEN
DE PAUS BUITEN HET VATICAAN
BUITENLAND
-heb
T7
e ScidódieGou/fcömt
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
ior Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
anco per postf 2.95 per kwartaal
t, )t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
ijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
zelfd oruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
e: it nummer bestaat uit twee bladen
Schoonheid.
ge Behoeften kunnen den mensch ongeluk
maken en maken ook feitelijk vele
mschen ongelukkig.
jen van de doelmatigste middelen, om
:1e weden, en blij te leven, is een krachtda-
en doeltreffend stroven, om z5n behoef-
te beperken.
Ook in deze komen de zedeleer en de
tten der Kerk den mensoh ter hulp, om
>reld
helt
ilul}
Hij >h een gelukkig bestaan te verzekeren.
*1 en
zeg
mei
Maar er zijn ook behoeften, die yoor den
snsch gelukkig zijn die de mensch niet
ig verwaarloozen, maar juist moet voe-
en kweeken en waaraan hij bevredi-
moet schenken.
Natuurlijk is dat op de eerste
uts de behoefte om God te dienen,
behoefte aan Godsdienst een be-
efte zóó sterk, dat men den mensch, in
men 't hem onmogelijk maakt, aan
door hem gevoelde behoefte te vol-
__i, het levensgeluk ontrooft. Wij
etei izen er dezer dagen op, dat een, even op-
ien chte als naïeve, inzender in „Het Volk"
t erkende, toen hij schreef, dat den ge-
ovigen arbeider door het socialisme (dat
im den Godsdienst ontneemt) „meer ont-
plic imen dan gegeven wordt".
en, Maar over de behoefte van den mensch
Godsdienst willen wij hier nu niet
rijven.
Je Schepper heeft ook vele andere he
eften neergelegd in den mensch, waar-
n te voldoen, geluk schenkt. Bij den een
ven deze behoeften op krachtiger wijze
Ö11 m bij'den-ander.'fel bij wie ze niet of heel
pak bestaan, kunnen ze worden opge-
3' ekt of versterkt.
Een van die behoeften is de trek, het
irlangen in den mensoh naar schoonheid.
Naar het genieten van de schoon-
eid in Gods schepping, in de wijdste
iteekerds naar het genieten van de
fcbeelding en uitstraling, van de persoon-
ke uitdrukking en belichaming van de
ihoonheid in de kunst.
Gelukkig het volk, dat schoonheid en
iinst weet te waardeeren!
En daarom en hierop willen wij van-
h aag even do aandacht vestigen zijn wij
11 r verheugd om, dat Nederland eeren wil,
j, oor het opriohten van een schoon graf-
ttonument, den waarachtigen kunstenaar
an Toorop.
In een stuk in de bladen, onderteekend
oor het daartoe gevormd'en reeds eerder
emeld comité, werd dezer dagen gesobre-
i#en:
Immers niemand, ook niet degenen die
wij niet per circulaire bereikten, zal wil
len achterblijven om een bewijs te geven
van vriendschap en hulde aan hem, die
tijdens zijn leven zooveel warme vriend
schap en zooveel diep en innig schoon
aan ons geschonken heeft.
Het graf van Jan Toorop is nog im
mer niet voorzien van een teeken, waar
aan zijn vrienden en vereerders het kun
nen herkennen; en dat willen en mogen
we tooh niet langer aanzien.
Laten wij dan den gever van het
schoone eeren met iets sohoons. Giften
worden dankbaar in ontvangst genomen
door Arch. C. M. van Moorsel Pzm, Laan
v. N. O. Einde 57, Voorburg, postreke
ning 4226.
Met September moeten wij met de
uitvoering een begin kunnen maken, en
dat kan alleen met uw. aller steun.
Toorop, die ons „zooveel diep en innig
schoon" heeft geschonken!
Toorop's kunst moge in levende waar
deering worden genoten-in alle kringen van
ons volk; en er moge als 't ware behoefte
worden gevoeld in de gezinnen aan repro
ducties van zijn verheven en verheffende
kunstwerken
HOE 'T VOOR 1870 GING
WAT ER NU ZAL GEBEUREN
De vrede van Lateranen is gesloten, de
Romeinsohe kwestie opgelost. Als mani
festatie van de verzoening tusschen de H.
Stoel en het koninkrijk Italië heeft de
Paus zijn grondgebied verlaten en, de tra
ditie herstellend, in alle pracht en praal
een Sacramentsprocessie gehouden rond
het St. Pietersplein.
De Paus is weer „vrij", even vrij als vóór
de verovering van Rome.
De vraag, welke thans voor de hand
ligt, is: zal de Paus dikwijls het Vatieaan
verlaten Zal de Paus als „vreemde
vorst" door Itali eizen 1
Het Londensche blad de „Times" heeft
dienaangaande uit het verloop der plech
tigheid van Woensdag j.l reeds een „mo
raal" getrokken, en haar correspondent te
Bome schrijft:
„Een moraal, welke zeker uit de Eucha
ristische processie van Donderdagvoud mag
worden getrokken is dat de solemn eele ge
legenheden, waarbij de Paus de Vaticaan-
sche stad zal verlaten zeer zeldzaam zul
len zijn. Ofschoon de Paus Donderdag nog
niet de grenzen van zijn souvereinen staat
overschreed, waren -op een opmerkelijk
uitgebreide schaal door de Italiaansche
regeering in overeenstemming met de Va-
ticaansohe autoriteiten voorzorgsmaatre
gelen genomen ten einde de orde en de
veiligheid te handhaven. De schattingen
over het aantal gebruikte manschappen
verschillen tusschen 15.000 en 20.000.
Men behoeft niet te denken, dat deze
schattingen overdreven zijn. De militaire
cordons, welke rond het groote St. Pieters
plein waren getrokken, stonden in sommi
ge gevallen twaalf man dik en daarenbo
ven waren vele ander troepen in de aan
grenzende straten van de Borgo opge
steld. Inderdaad dreigde do vrees der auto
riteiten op cwi gegeven oogenblik de
plechtigheid te verstoren. De toegang tot
het plein was afgesloten op een uur, dat
de zon nog met kracht scheen en dat vele
personen nog geen tijd hadden gehad om
van hun bureaux te komen. Bijgevolg bleef
ten minste een derde van het plein bijna
leeg, totdat de processie een kwartier stil
hield. De troepencordons gingen toen van
een om het publiek dat op de Piazza Rus-
ticucci dicht opeengepakt stond toe te la
ten.
Wanneer nu zulke voorzorgsmaatrege
len noodzakelijk werden geacht op Pause
lijk gebied, wat voor maatregelen zullen
dan vereischt worden, wanneer de Paus
een officieel bezoek brengt ergens op het
buitenlandsche Italië V'
De „moraal", welke de „Times" uit deze
gebeurtenissen trekt, had even goed vóór
deplechtigheden neergeschreven kunnen
worden. Solemneel© gelegenheden, waarbij
de Paus de Vaticaansc'he Stad verlaat,
zullen inderdaad tot de hooge zeldzaam
heden behoor en, omdat de Roomsche Kerk
wel iederen dag „feest viert", maar plech
tige vieringen tot slechts enkele in den
kringloop van het Kerkelijk Jaar beperkt
houdt. Niemand verwacht, dat de Paus om
den anderen dag met de tiaar op het hoofd
door Rome- zal trekken. Maar evenmin is
er reden om aan te nemen, dat de Paus,
geleerd door de processie van Woensdag,
bezwaren heeft zich als opperpriester bui
ten zijn paleis te begeven.
Wij zijn door de zestigjarige afzonde
ring van de Pausen er aan ongewoon ge
raakt, en daarom zijn wij te eerder ge
neigd om te zeggen: het zal wel niet dik
wijls gebeuren. Vóór 1870 vertoonden de
Pausen zich echter dikwijls in de straten
van Rome. Driemaal in het jaar trokken
zij met plechtig gevolg van St. Pieter naar
een der groote baselieken St. Jan van
Lateranen, St. Paulus buiten de Muren en
Santa Maria Maggiore om daar vanaf
het balcon der kerk het volk te zegenen.
Een nieuw gekozen Paus ging den dag na
de kroning „bezit nemen" va® de Kathe
draal van Rome, St. Jan van Lateranen,
aan de andere zijde der stad gelegen. Oude
(beschrijvingen maken met enthousiasme
gewag van de kleurrijke en prachtlievende
stoet, die bij zulke gelegenheden door de
straten der Eeuwige Stad trok.
In vroeger eeuwen was de Paus daarbij
gezeten op een schimmel, de driekroon op
't hoofdin moderner tijden werd gebruik
gemaakt van staatsiekardossen, rijk met
gouden krullen georneerd, waarvan nog
eenige exemplaren in het Vaticaansch
Museum te bezichtigen zijn. Wanneer de
Paus thans uit St. Pieter naar een der ba
silieken' gaat, zal hij gezeten zijn in een
zacht-wiegende, glanzend-gepolijste „Fiat"-
auto, waarvoor in de Vaticaansche Stad
garages in aanbouw zijn.
Het is natuurlijk een open vraag, of de
Paus de zegen vanaf de groote basilieken
wederom zal invoeren de omstandighe
den zijn wel eenigszins veranderd
Maar het is vrij zeker, dat ieder jaar de
Sacramentsprocessie zooals deze Woens
dag is gehouden zal worden herhaald.
Een tradititie wordt immers niet hersteld,
om verbroken te worden.'
Het motief waarop de „Times" aan het
moraliseeren gaat en besluit dat d© Paus
van zijn recht om zich als Opperpriester bui
ten de grenzen der Citta del Vaticano te
vertoon en maar heel weinig gebruik zal
maken is ietwat kortzichtig.
Een ontzaggelijke troepenmacht was op
de been gebracht om de veiligheid van
Z. H. en het goed verloop der processie
te regelen. Maar daarbij mag niet wor
den vergeten, dat een historisch feit plaats
had, en ten tweede, dat de plechtigheid
werd gehouden op het St. Pietersplein, dat
als een kom een menigte van misschien
driehonderdduizend menschen omsloten
hield. Wanneer iets bijzonders was voor
gevallen en deze menigte, door geestdrift
of door welke oorzaak ook, in beroering
kwam, zou waar schielijk zelfs de tiendub
bele afsluiting van Italiaansche soldaten
tegenover den aandrang machteloos heb
ben gestaan.
Maar dit betrof een zeer bijzondere ge
beurtenis. Wanneer de Paus het traditio
neel© bezoek aan een. der Groote Basilie
ken. brengt, wordt het. vraagstuk van de
afzetting veel gemakkelijker. De afstand
naar de Mariakerk bedraagt 4 K.M., naar
het Lateraan meer dan 5 K.M. De menigte
toeschouwers is dan verspreid over de ge
heel stad langs do breede straten, die van
St. Pieter daarheen leiden. En bovendien,
waar moet het heen, wanneer stoeten,
welke veel belangstelling trekken, niet
meer over den openbaren weg mochten
trekken. Voor een buitenlandsche vorst,
die in de hoofdstad een officeel bezoek
brengt, wordt immers ook de geheele troe
penmacht in actie geroepen, en de Paus
zal krachtens het verdrag met dezelfde
honneurs worden ontvangen. Nog in de
vorige eeuw bracht Pius VII zij het om-
der droevige omstandigheden een
staatsie-bezoek aan Parijs ter kroning van
Napoleon I.
Het blijft echter een vraag een
vraag die eerst in de komende jaren be
antwoord zal worden. of de Paus meer
malen. Italië zal binnengaan.
Ten slotte moet er de nadruk op geves
tigd worden, dat liet verlaten van het Va
tieaan slechts een openlijk blijk van. ver
zoening is. Dat do Paus zich thans'vrij in
de wereld kan bewegen, is slechts een bij
komende omstandigheid van het groote
feit, dat er verzoening is tusschen de H.
Stoel en Italië, Van welk een groot be
lang dat is voor het geloofsleven in dat
land, moge blijken uit de geheel verander
de toon in de Italiaansche pers. Zelfs het
Romeinsche spotblad, dat zich niet ontzag
het Pauselijk Hof belachelijk te maken,
heeft na het verdrag daarmede opgehou
den omdat het weet, dat de lezers daar
thans niet meer op gesteld zijn.
Alleen het ultra-fascistische blad, de
„Irnpero" gaat geweldig te keer. Het blad
karakteriseert de pracht der Pausproces
sie als een uiting van slechten smaak, om
dat, wat in werkelijkheid een zuiver men-
schelijke gebeurtenis was n.l. het ver
trek van den Paus uit zijn vrijwillige ge
vangenschap onder het voorwendsel
van een godsdienstige gebeurtenis werd
opgedreven. Verder beschrijft het blad de
gebeurtenis alsof deze de verwachtingen
zou hebben teleurgesteld en. geeft ten
slotte de verzekering, „dat Mussolini de
eenige man boven alle anderen is, die
geestdriftige volksmenigten kan trekken."
Het blad is, blijkens dit resumé, geel
van nijd en jalouzie, want het is een op
merkelijk feit, dat de sympathie van de
wereld niet uitgaat naar Mussolini maar
naar den Paus.
En de ongekroonde Keizer van Rome
had zich zulk een rijke oogst van popula
riteit gedroomdHad niet de liberale mi
nister Crispi indertijd verklaard, dat de
gene, die de Romeinsche kwestie zou op
lossen, de grootste staatsman van zijn tijd
zou zijn?
Aan de gelukige diplomatieke onder
handelingen van Mussolini willen wij niets
te kort doen, al is het zeer de vraag ge
let ook op de geruchtmakende redevoerin
gen een maand geleden in de Senaat of
Zijne Excellentie's bedoelingen wel andere
zijn, dan een nieuwe gloriestraal aan zijn
steeds groeiende machtskroon toe te voe
gen en de Italiaansche staatsgedac'hte te
verheerlijken. Van den anderen kant ech
ter is het heel menschelijk en begrijpe
lijk, dat de sympathie uitgaat naar den
H. Vader. Italië was de beleediger, de
Paus de beleedigde. Het is van den belee
diger een mannelijke daad eerherstel te
geven, maar onze liefde en waardeering
gaat toch uit naar den beleedigden Op
perherder, die met zooveel'graagte de toe
gestoken hand heeft aanvaard in vader
lijke toegenegenheid en bezorgdheid voor
het Christelijke volk van Italië.
DE HERSTELKWESTIE.
DE HAAGSCHE CONFERENTIE.
De voorbereidingen.
Hoewel het hoofdbestuur der Posterijen
officieel nog niet op de hoogte is gesteld
van de plaats en datum waarop de diplo
matieke Herstelconferentie zal worden ge
houden, heeft de directeur-generaal niette
min de maatregelen besproken, welke noo-
dig zouden blijken, indien Den Haag offi
cieel wordt aangewezen als plaats der
conferentie. Natuurlijk zijn dan tal van
extra-telefoon- en telegraaflijnen noodig
voor de gedelegeerden en voor de verte
genwoordigers der pers. Naar verluidt zou
den de Fransche gedelegeerden zelf hun
telegraaf en telefoonmateriaal en hun be
dienend personeel medebrengen.
Waarschijnlijk zullen als conferentie-
plaats worden aangewezen de Grafelijke
Zalen en de gebouwen der Eerste en Twee
de Kamer, doch daaromtrent staat nog
niets positief vast. Op het telegraafkantoor
is men echter reeds met eenige voorberei
dende werkzaamheden begonnen.
Ook vernamen wij, dat in Hotel Des In-
des reeds vijftig kamers voor de Fransche
delegatie gereserveerd zijn.
FRANKRIJK.
HET AFTREDEN VAN POINCARé.
Brianlj kabinetsformateur.
Hij hoopt vanavond klaar
te z ij n.
Nadat het Fransche kabinet zijn ont
slag had ingediend, begon president Dou-
mergue onmiddellijk de gebruikelijke con
ferenties met de voorzitters van kamer en
senaat.
Daarna ontbood Doumergue Briand, die
tegen 7 uur op het Elysée arriveerde en gaf
hem de opdracht tot vorming van een
nieuw ministerie.
Briand heeft die opdracht aanvaard. Hij
had Zondagavond een onderhoud met pre
sident Doumergue, dat veertig minuten
duurde. Na afloop zeide hij tot de journa
listen: „Ik kan u niet veel zeggen. Ik heb
hedenmiddag den toestand met een aantal
leden der beide Kamers besproken. Ik
streef ernaar, ontspanning in de situatie
teweeg te brengen. Het kabinet heeft tot
dusver geen nederlaag geleden en er be
staat geen reden, het niet te handhaven.
Misschien zal ik in staat zijn, het uit te
breiden. Morgen zal ik mijn pogingen voort
zetten; ik hoop 's avonds gereed te zijn".
ENGELAND
DE CRISIS IN DE KATOENINDUSTRIE.
Heden gaat de uitsluiting in.
De onderhandelingen in de katoen-indus
trie, die zich aanvankelijk niet ongunstig
lieten aanzien, namen Zaterdag een ern-
stigen keer.
De wevers besloten n.l. onder geen be
ding eenige loonsverlaging te aanvaarden,
tengevolge waarvan de besprekingen met
de werkgevers als mislukt kunnen worden
geacht. Het gevolg is, dat heden meer dan
een half millioen werklieden in de katoen
industrie, bestaande uit 300.000 wevers en
200.000 spinners, zonder werk zijn.
De crisis is ontstaan, doordat de werk
nemers de loonsverlaging van 12.5 procent
niet wenschen te aanvaarden.
Naar verluidt zouden de onderhandelin
gen aan het eind der week hervat worden,
maar intusschen zullen de werknemers een
verlies aan loonen lijden van ongeveer een
millioen pond.
RUSLAND.
De Sovjetregeering bestelt vliegtuigen.
De Sovjetregeering heeft in Italië een
order geplaatst voor 280 vliegtuigen. Zij
zullen geleverd moeten worden in vier zen
dingen van 70 stuks. De Russen hebben
ook orders geplaatst voor 200 autobussen
voor Russische gemeenten en 150 automobie
len voor het Russische luchtvaartdeparte
ment.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Briand zal een nieuw Fransch kabinet
formeeren, waarmede hij vanavond reeds
hoopt klaar te zijn.
Heden gaat de uitsluiting in de Britsche
katoenindustrie in.
Overstrooming in Britsch-Jndië. (Buitenl.
Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
De starid van de Kabinetsformatie. (1ste
blad).
LEIDEN.
Op een terrein bij het Kagermoer zijn
drie kinderen vergiftigd, hoogstwaarschijn
lijk door het eten van bessen twee zijn
overleden. (1ste blad).
De weleerw. pater Henricus v. Egmond,
Ord. Conv., die morgen, te 10 uur zijn eer
ste plechtige H. Mis opdraagt in de pa
rochiekerk van O. L. V. Onb. Ontv.
(Hart eb rug).
Zelf de gevangeniskosten betalen.
De Sovjets laten, zooals men weet, geen
middel ongebruikt om hot leven van de ge
goede boeren zoo zuur mogelijk te maken,
en van tal van maatregelen is dan ook
die categorie het slachtoffer. De raad van
volkscommissarissen in de Oekraïne heeft
thans een besluit genomen, dat van dezelf
de 'mentaliteit getuigt. Deze commissaris
sen willen de niet-arbeiders' en vooral de
gegoede boeren ook in de gevangenis het
leven zoo zorgelijk mogelijk maken. Daar
om hebben zij, naar het Oekrainisch Pers
bureau te Parijs meldt, besloten, dat deze
categorieën gevangenen voortaan „pen-
sionpiïjs" zullen moeten betalen voor den
tijd, dien zij in de Sovjet-gevangenissen
hebben moeten doorbrengen.
CHINA.
HET CONFLICT MET RUSLAND.
Naar een vreedzame regeling.
Bemiddeling van Amerika,
aanvaard?
Het Japansche bureau van den Zuid-
Mantsjoerijschen spoorweg, die zooals be
kend onder Japansch beheer staat, publi
ceert geruststellende verklaringen mot be
trekking tot het Russisch-Chineesche con
flict.
Volgens de laatste bij het bureau ont
vangen berichten heeft de Chineesche gou
verneur van Noord-Mantsjoerijc opdracht
gegeven, alle wrijvingen met Rusland zorg
vuldig te vermijden en verdere militaire
maatregelen te staken.
De Ohineesche troepentransporten naar
de Siberische grens zijn stop gezét.
Ook aan Russische zijde zijn geen tee
kenen meer waar te nemen, die op aanvals-
bedoelingen wijzen.
Naar de „New York Herald" uit Tokio
verneemt, moet de Nanking-regeoring den
Chineescnen gezant te Washington hebben
opgedragen het Amerikaanschc bemidde
lingsaanbod te aanvaarden. China zou er
mee accoord gaan, dat de toestand, zooals
die vóór het conflict was, wordt hersteld.
Muitor ij te Charbin.
Volgens een bericht uit Tsjita aan het
Sovjet-telegraafagentschap is een Chi-
neesch regiment in een voorstad van Char
bin aan het muiten geslagen en hebben de
muiters vreeselijk huisgehouden in de win
kels en woningen van dc kooplieden dei-
hoofdstraat. Vele kooplieden zijn reeds uit
Charbin gevlucht.
