DE GLOEILAMP VAN EDISON
de toovenaar van menlopark in dagen van strijd
SPORT
^TugIvaart"
RECHTZAKEN
ALLERLEI
III.
Toen Thomas Alva Edison 21 October
1879 do oractisch bruikbare gloeilamp uit-
irondj was hij twee en dertig jaar oud.
Jeugd.
i Zijn jeugd was hard geweest; toen de
l cnaap zeven jaar oud was verloor zijn va-
i Ier al zijn geld en werd het gezin in ar-
J noede gedompeld. Thomas Alva, die aan-
rankelijk een zw.ak kind was, moest al
rroeg meeverdienen en reeds op zijn 12e
j aar verkocht hi,i ooft en snoeperijen langs
ji len trein. Daarna werd hij kranten-verkoo-
i >er en reisde daartoe in den trein mede.
)at er wat in den knaap stak bleeksteen
dj met behulp van een zetkastje en een
Irukpersje in den bagagewagen, zijn eigen
,reinkrant uitgaf, die hij vulde met nieuws,
dat hij telkens aan de stations oppikte. De
i oplage van dit blad bedr.oeg ongeveer 300
i jxemplaren en de jeugdige journalist, druk-
ker, uitgever verdiende 40 dollar per
maand.
Na deze periode werd Edison spoorweg-
{elegrafist; in deze functie moest hij eik
i half uur een controle-sein aan liet naburig
i station geven ,doch Edison construeerde
i een telegrafische wekkerklök, die zijn werk
overnam, zoodat hijzelf kon studeeren.
i Wij naderen hiermede het tijdperk der
i uitvindingen. Een electrische stemmenop-
i nemer en een electrische koersaanwijzer
ibewijzen dat Edison de beide groote mach-
i ten: parlement en beurs binnen zijn ge-
f zichtskring heeft getrokken. Dan vindt hij
een methode uit om over éénzelfde draad
in twee richtingen te telegrafeeren. Het be-
i gin van zijn financieel succes,
'i De onderneming, die aan de New York-
i 6che beurs de koersen telegrafisch uit-
zendt had op een goeden, of beter gezegd,
een kwaden dag het ongeluk dat haar
zendapparaat defect raakte,
i Natuurlijk heerschte er juist dien dag
een wilde stemming op de beurs. De abon-
né's werden ongeduldig en meenden, dat
ze met een truc van speculanten te doen
b hadden. Temidden ,der grootste opwinding
fbood Edison aan om binnen het uur het
toestel te herstellen, van welke moeilijke
5 taak hij zich uitstekend wist te kwijten.
B Als gevolg hiervan kreeg hij een vaste aan
stelling op. 300 dollar per maand,
Als hij dan een automatisch telegraaf-
apparaat uitvindt, waarmede 1000 woorden
fper minuut kunnen worden overgeseind is
f zijn naam als uitvinder voor goed gevestigd
I Edison is ruim bij kas en hierdoor in staat
,f een lievelingswensch van hem te verwezen-
lijken.
Menlo-Park.
Te Menlo-Park, op 40 K.M. afstand van
New York liet hij een groot laboratorium
•bouwen met bibliotheek; moderne fabrieks
gebouwen verrezen, woonhuizen, enz. In
1876 hield de 20-jarige Edison zijn intocht
in Menlo-Park. Hij was gehuwd, vader van
drie kinderen ,en had bovendien de ver-
sntwoordelijkheid te dragen voor zijn vrij
talrijk personeel van assistenten en arbei
ders. Te Menlo-Park is enorm hard ge
werkt. Edison zelf gaf het voorbeeld, toon
de de juistheid van zijn definitie,' dat het
genie voor 1 procent in- en vo'or 99 tran
spiratie is. Meermalen arbeidde hij tot drie
of vier uur in den morgen en soms vond
men hem bij het aanbreken van den dag
in'.slaap gevallen op een tafel van het la
boratorium. Hij had slechts enkele uren
rust noodig, legde hij zich neer, <^an scheen
de slaap op zijn bevél te komen. Een re
cord vestigde hij door vijf dagen en nach
ten achtereen door te werken.
Vaak was het middernacht vóór het
avondeten voor Edison en zijn staf werd
binnen gebracht. De leider wist zijn mede
werkers te begeesteren en te inspireeren
door zijn voorbeeld. De verhouding te Men
lo-Park moet wel eenigszins patriarchaal
zijn geweest, immers wanneer een succes
bereikt was toog Edison met zijn staf uit
visschen. Edison was een geduldig henge
laar; de legende vermeldt, dat hij eens twee
dagen en twee nachten heeft zitten vis
schen, zonder beet te krijgen.
In Menlo-Park heeft Edison zijn groot-
6te uitvindingen gedaan. Hij vond d© mi
crofoon uit en voerde op 20 Augustus 1879
te Soratoga in het openbaar het eerste sto
ringsvrije telefoon gesprek. Zelfs het be
kende „Hallo!" is door Edison ingevoerd.
Edison's Gloeilamp.
Daarna- volgde Edison's gloeilamp. De
e'ectrische booglamp, met de koolspitsen,
VOETBAL.
DIOC. HAARLEMSCHE BOND.
R. K. Sportvereeniging A. V. V.
Te elfder ure zijn er voor de A. V. V.-
elftallen nog een 2-tal wedstrijden vast
gesteld.
Het le elftal speelt voor de Wilhelmus-
serie te 3 uur tegen Wilhelmus II. Wij
geven -ook thans het le elftal niet veel
kans.
Het 3e elftal speelt eveneens voor de
Wilhclmus-serio en wel te 2 uur tegen
R. I. A. II om den 3en prijs.
R.-K. S. V, „Meerbi^g" Zoeterwoude Hc-R.
A.s. Zondag 3 uur spelen de junioren een
vriendschappelijken westrijd tegen die van
A.S.C. Zoeterwoude (dorp).
AA aar 2 leden onzer vereeniging, n.l. de
heeren P. de Mey en P. de Vrind, gekozen
zijn in de distrietsproefelftallen, welke el
kaar bekampen zullen in het Sportpark te
h oord wijk meenen wij deze gelegenheid te
baat te nemen, om een onderlingen fiets
tocht te houden naar Noordwijk. Daartoe
gorden alle leden dringend uitgenoodigd
zich morgen om kwart voor 2 aan het Pa
tronaat te bevinden vanwaar om 2 uur de
•frit begint.
Behalve dat dit een aangenaam fiets-
was ïeeds bekend, doch haar lichtsterkte
was veel te groot, evenals haar stroomver
bruik. Wilde een electrische lamp in huis
kamer en werkplaats kunnen worden ge
bruikt, dan moest de lichtsterkte van de
booglamp worden verdeeld over een groot
aantal kleine lampen van geringere licht
sterkte, pioest de sterke electrische stroom
als 't ware worden onderverdeeld", ver
takt in kleine stroompjes.
Tot dusverre was dit altijd mislukt. En
Edison had al zijn wilskracht noodig om te
slagen: „Droomer, dwaas, opschepper", wa
ren woorden, welke hem naar het hoofd ge
slingerd werden door pessimisten, die geen
oogeii'blik in de mogelijkheid van een wel
slagen geloofden.
De groote moeilijkheid leverde de gloei-
draad op. Platina mislukte. Edisdn verkoel
de alle mogelijke soorten materiaal, tot het
roocle haar uit den'baard van een zekeren
Mijnheer Mackenzie toe, die toentertijd te
Menlo verblijf hield.
Tenslotte zou men het dan probeeren
met een verkoolden katoendraad. Heel
voorzichtig werd de verkoolde draad uit
deh vorm te voorschijn gehaald, behoed
zaam gedragen naar de glasblazers werk
plaats. Helaas brak toen de draad. Een
nieuwe werd vervaardigd, doch ook deze
sneuvelde ontijdig.
Eindelijk. 21 October, was een nieuwe
kooldraad gereed en in den glazen ballon
a ail gebracht, deze» werd luchtledig ge
pompt-, de electrische st-room werd toege
laten, en.... de lamp gloeide aan! Edison
had zijn doel bereikt. De lamp brandde
meer dan 40 uur aan een stuk. Maar Edi
son was niet tevreden met den katoen-
draad, hij beproefde het met verkoold pa
pier en daarna met verkoolde bamboe
vezel. Hoe grondig het probleem van den
gloeidraad werd onderzocht, moge blijken
uit het feit. dat 6000 soorten plantenvezels
werden onderzocht, voornamelijk bamboe,
welk onderzoek een uitgave van 100.000
dollars vergde.
Hoe zwaarder de strijd, des te zoeter
smaakt de overwinning!
Op het redactie-bureau van de
N. Y. Herald.
Op den morgen'van den 21 sten December
1879 zat Albert E. Orr, stadsredacteur van
„New York Herald" op zijn bureau aan
z'n lessenaar. Plotseling.stoof de heer Tho
mas B. Connery de directeur van het blad
binnen, het laatste nummer in zijn hand,
dat hij met een gebaar van afgrijzen ver
van zich strekte.
Orr keek verrast op, want gewoonlijk
vei scheen Connery eerst eenige uren latei-
op het kantoor. Orr begreep in het geheel
niet wat er aan de hand was, doch het
werd hem wel duidelijk gemaakt. „Hoe
kwam al die onzin in de krant", bulderde
de heer Connery, „Lichtjes opgehangen
aan dradenGoed om de Herald belache
lijk te maken en tot een aanfluiting van
haar lezers, om van de concurrenten maar
niet eens te spreken! Wat zal New York er
van zeggen!!" Waarschijnlijk, dat het de
beste „stunt" is, dien we sinds langen tijd
in de krant hebben gehad", dacht Orr,
maar hij zeide heb niet.
De verontwaardiging van den heer Con
nery was, de 'lezer zal het alreeds heb
ben begrepen opgewekt door een spe
ciale pagina betreffende de Edison Gloei
lamp.
„Maar weet je dan niet", huilde hij, ,dat
met absolute zekerheid is aangetoond, dat
dit soort van licht tegien de wetten dei-
natuur indruischt? Wie heeft het artikel
geschreven?"
„Ma-shall Fox. Een der beste reporters
van New York".
„Waar is bij? Roep hem hier! Wij moeten
iets do-en om niet onsterfelijk geblameerd
te v orden".
Verre evenwel van hoon en spot uit te
lokken, wekte Fox' artikel zulk een be
langstelling, dab te Menlo-Park besloten
werd tot het houden va:i een openbare de
monstratie. Deze vond plaats op Oude
jaarsavond 1879. Extra treinen voerden
meer dan 3000 bezoekers aan, waaronder
vele autoriteiten.
En allen zagen het tooveracht'ge licht
der gloeilampen, die hingen aan draden,
welke waren gespannen van de e-ene bla-
der'looze boom naar den andere.
tochtje .wordt, kunnen "onze leclen getuige
zijn van een zeer mooien wedstrijd en
kunnen vooral onze voetballens hier iets
leeren.
Wij vertrouwen er dus op, dat'alle leden,
geen enkele uitgezonderd, tijdig aanwezig
zullen zijn.
Stelt nw medeleden met bovenstaande in
kennis.
Leden van „Meerburg", Zondag allen
dus naar Noordwijk.
LICHAMELIJKE OPVOEDING.
De vierdaagsche afstandmarschen.
Delaatste dag zonder
uitvallers.
De marsclien zijn geëindigd. De zware
taak is volbracht. Het kruis werd weer
door zeer velen dubbel on dwars verdiend.
Er waren gisteren geen nieuwe uitvallers,
dus slechts 72 in tot-aal slaagden er niet
in de lange, zware marsehen af te leggen.
Er was enorm veel animo gistermorgen
van vijf tot zes om zoo spoedig mogelijk te
vertrekken. En vooral in het eers-te gedeel
te van den marsch, dat over den breeden
mooien asfaltweg liep tot- Grave toe, werd
er een geduchte pas ingezet. Doch toen
brak het zwaarste stuk aan, dat over keien,
klinkers, grind en gruis liep. Hier en daar
werd er eens eentje wat gesteund door zijn
makkers. Sommigen hadden het heel erg
te kwaad, maar ten slotte bereikten toch
allen de kazerne, waar een aantal autori
teiten en zeer velen anderen de blijde bin
nenkomst toejuichten.
Met bloemen, fanfares en vlaggengewap-
per werden de Nijmeegsche dames aan de
grens van haar stad opgewacht en verdor
begeleid door enthousiaste clubleden.
Reeds aan het begin van den dag kreeg
opperwachtmeester Poot, uit den Haag, die
gisteren voor de 10e maal de marschen
heeft geloopen, onderweg een krans. Later
in de kazerne werd hij opnieuw gehuldigd
voor zijn kranige prestatie.
Om half 5 vereenigden alle deelnemers
zich op het achterterrein bij de kazerne,
waar Jhr. mr. uon Weiier de kruisen zou
uitreiken.
Hij uitte eerst woorden van hulde tob
de Spanjaarden, de Engelschen en de Fran
sehen, die hij in 't Fransch en Engelsch toe
sprak; en huldigde daarna de Hollanders,
vooral de dames, die ditmaal een loopje
niet de mannen hadden genomenHij roem
de het werk van allen en releveerde het
groote belang, dat deze mars-chen voor de
physieke en geestelijke ontwikkeling heb
ben. Daarna ging hij tot de prijsuitreiking
over, die door zes generaals, o.a. den chef
van den Gen. Staf en den commandant van
het Veldleger werd bijgewoond.
De deelname der Leidsche R.-K. Atheltick-
vereeniging „Rood Wit".
Het is den Roodwitten mogen gelukken
hun verschillende marschen keurig te vol
brengen. Maandag werd welgemoed de
reis aanvaard en onder de jongens
heersohte een buitengewone stemming, die
tot het einde toe is gebleven. Rood Wit
was als eenigst Leidsche vereeniging ver-
tegemvoordigd en zij heeft dc Leidsche
kleuren hoog gehouden. (Het volgend jaar
hopen wij, dat meer vereonigingon zullen
inschrijven).
Het succes van Rood Wit is vooral te
danken aan den leider, dén heer G. van
Geile. die door zijn goede training en
raadgevingen liet den jongens gemakke
lijk maakt hun zware parcoursen met ge
mak te volbrengen.
Op de 4 X 55 K.M. behaalden H. Duin
dam en R. v. Noort het verguld bronzen
kruis. Op de 4 X 40 K.M. behaalden F.
Fisser, P. Verhoef en B. Molken-boer het
bronzen kriiis. Op de 4 X 30 K.M. behaal
den A. Kneiffer een bronzen medaille. L.
Molkenboer en Th. Stey'nman behaalden
het verg. bronzen kruis op de 4 X 40
K.M. voor milt ai rem Moge dit succes een
aansporing zijn om het vjlgend jaar met
minstens vijf maal zooveel deelnemers
naar Nijmegen te gaan.
Het 4c Regiment Inf. volbracht de mar
schen zonder uitvallers en behaalde hier
door de corpsmedaille.
LUCHTPOST MET DE „GRAF
ZEPPELIN".
Omstreeks 1 Aug. heen en- terug naar
Amerika.
Het luchtschip „Graf Zeppelin" zal om
streeks 1 Augustus a- s. den in Mei j.l. on
derbroken tocht van Friedrichshafen naar
Lakehurst en terug opnieuw ondernemen.
Er bestaat gelegenheid om in Neder
land ter porto bezorgde niet-aangeteeken-
de brieven (niet zwaarder dan 20 gram) en
briefkaarten met- dit luchtschip te verzen
den. Boven het gewoüe porto is daarvoor
verschuldigd 115 voor een briefkaart en
2.25 voor een brief, te voldoen met gewo
ne Nederlaudsche frankeerzegels, De stuk
ken moeten voorzién zijn van een lucht
postetiket en- van het opschrift „Mit
Luftschiff L.Z. 127 nach Amerika" en
voorts het volledige adres van den afzen
der vermelden.
De stukken, w-elke reeds voor den afge
broken tocht ter verzending aanwezig wa
ren, zullen thans opnieuw worden ver
voerd, voorzien van een afdruk van een bij-
zondern stempel „Beföi-derung verzögert
wegen Abbruchs der 1. Amerikafahrt".
Militair vliegtuig neergestort.
Gistervoormiddag is een militair vlieg
tuig- neergestort nabij het station van
Geispolsheim bij. Straatsburg. Het vlieg
tuig vloog in brand. ,De piloot, een onder
officier, was op slag dood.
Aanrijding met doodelijken afloop.
Voor de Haarlemsche Rechtbank stond
veertien dagen geleden een dertigjarig me
dicus terecht, die met zijn auto op den Sta
tionsweg onder L i s s e, hoogst roekeloos
en onvoorzichtig had gereden, waardoor hij
-de 12-jarigo Bloome Kesner, uit Den Haag,
aanreed en zoodanig verwondde, dat zij
aan de. gevolgen overleed.
De eiscb luidt: ƒ300 boete of een maand
hechtenis.
De uitspraak was conform den eis-ch.
Spaansche hotelrat veroordeeld.
Het Gerechtshof te Amsterdam heeft ar
rest gewezen in de zaak van den 37-jarigen
Spanjaard, die op 16 December 1.1. in een
kamer van hotel „Neuf" in de Kalverstraat
to Amsterdam een portefeuille stal, inhou
dende een gouden schakelarmband, een gou
den halsketting en wat gouden munten.
Het Hof heeft het. vonnis der Rechtbank,
waarbij verd. wegens diefstal was veroor
deeld tot een jaar en zes maanden gevan
genisstraf, bevestigd, echter met dien ver
stande dat van de voorloopige hechtenis
drie maanden in mindering werden ge
bracht.
De kanarie.
In 1478 bracht Hendrik de Zeevaarder
de eerste kanaries'naar Spanje. Toen hij
de kanarische eilanden veroverde, vond
hij een bijzonder fraaie soort van vink, dio
bijna onophoudelijk doorzong. Er waren er
een massa en ze lieten zich zonder veel
moeite vangen.
De in Spanje geboren vogels waren aan
BRIEVEN VAN EEN WANDELAAR.
LXXV.
Over den Stadhuis-bouw.
Bij elke wandeling langs de Breestraat
vragen wij ons af: hoelang zullen de res
ten van ons verbrande Stadhuis nog om
sloten -blijven met het enge keurslijf van
de grove en onooglijke betimmering? En
hoe lang nog tevens zullen wij in raad
selen moet rondwandelen ten aanzien van
de maatregelen, te troffen tot herstel van
het verlies door den brand van het Stad
huis geleden. De autoriteiten zwijgen en
barricadeeren zich achter de zoo hoog mo
gelijk opgetrokken, muren van ongenaak
baarheid, die- de burgerij met liopclooze
nieuwsgierigheid slaat. De geheimzinnig
heid heeft een zoodanige afmeting geno
men, dat het lijkt of de oplossing van
deze zoo belangrijke kwestie er een is van
binnenkamersche allure met uitsluiting van
elk greintje mededeelzaamheid, aan dé
burgerij, die zoo levendig belang stelt in
de oplossing van heb vraagstuk.
Wij meenden in de vorige raadsverga
dering wat te hooren, als antwoord op de
door een der raadsleden' gestelde vragen.
Doch heb lijkt wel, of er een geest vaardig
was geworden bij B. en W., om er zich
met een antwoord „in 's blaue hinein"
af te maken of wel het bekende kluitje
in het riet te hanteeren. Echter, zoover
kwam het ook nog niet eens, doordat de
Raad verliep in een onvoltaljig samenzijn,
waarop sluiting volgde. We zullen nu onze
ooren goed open houden, den volgenden
Raad.
Toch zijn wij niet zonder voorlichting
gebleven. Tal van adviezen, adressen, toe
zeggingen en wat dies meer zij, komen uit
alle kringen en in de meeste uiteenloopen-
conclusiën ons zeggen hoet het moet en
ook hoe het niet moet. Vaste lijn valt er
niet te onderkennen; al streven er velen
naar een herbouw acliter een te restau-
reeren gevel. Toch zijn ook in die advie
zen niet talrijke verschillen te constatee-
ren. En dan willen wij even wijzen op de
schrifturen, welke uitgaan van besturen,
enz. van vereenigingen of lichamen, die
slechts leeken zijn op liet gebied van de
architectuur, doch zich alleen laten leiden
door een bijna ziekelijke uiting van histo
rische liefde, die zich slechts blind staart
op de resten van wat het verleden goeds
en moois wist te scheppen. Deze cate
gorie van personen zijn niet de beste
raadgevers, daar in onze dagen met an
dere dingen valt rekening te houden en
het zoo maar niet aangaat, te decretee-
ren, dat- achter de resten een aan de
eischen des tijds voldoend gebouw kan
woraen aangemetselu. Van meer waarde
althans zijn de adviezen, welke komen uit
de kringen, waar men blijkbaar overtuigd
is van nog groote waarde en deugdzaam
heid van den restenden gevel. Daar kun
nen wij nog inkomen, dat men zich sug
gereert in die richting een oplossing, als
de eenig goede, te vinden. Als van zelve
komt men er dan zoo gemakkelijk toe, alle
technische en aestetische factoren voorbij
te zien en te behandelen als dingen van
ondergeschikt belang. Het- behoeft niet.ge
zegd, dat ook zulke adviezen mank gaan
aan tal van verwerpelijkheden, die de
oplossing eerder bemoeilijken dan bevor
deren. Dan zijn daar nog de geldelijke
toezeggingen bij een bouw in eep bepaalde
richting. Deze beloften te verdisconteeren
in den vorm van den bouw, heeft groote
bezwaren, en dit mag vooral niet dominee-
ren bij het zoeken naar den juistcn weg
tot oplossing. Groot respect zal elk burger
hebben voor hen, die blijk geven van zoo
een prijzenswaardige burgerzin en liefde
voor de stad, doch terecht vragen wij ons
af, of het niet beter ware geweest, de toe
zeggingen te reservéeren voor de aanklee
ding en verfraaiing van 'het interieur van
den nieuwbquw of wel dozo te verrijken
met een klokkenspel, dat zijn heerlijke ac-
coorden over stad en land zal doen weer
klinken. Een initiatief daartoe zal wat
spontaan is geboden, in goede banen kun
nen leiden. AYafc overigens de verzoeken
betreft van corporatiën, deze sluiten niet
uit do veronderstelling, dat een zekere
geest over hen is losgelaten van dringen
in een bepaalde richting, met vooropge
zette bedoeling, om h tout prix, den ouden
gevel te behouden. Juist daardoor verlie
zen zij alle werkelijke waarde, daar alles
wordt voorbijgezien, wat inderdaad domi
neert bij de oplossing van het vraagstuk.
Dat zoo maar iedereen van advies kan
dienen is absoluut uitgesloten.
Dit staat wel vast, hoe ook de oplossing
zal worden gevonden, steeds zullen er een
heele boel critici zijn, die een andere op
lossing beter hadden gevonden, en wij
maken ons sterk, dat er nog harde woor
den zullen vallen aan het adres van de
verantwoordelijke autoriteiten. Dat is
menschelijk en een algemeen voorkomend
verschijnsel.
Hoevelen zien toch voorbij, dat een be
slissing groote moeilijkheden oproept, die
zelfs door menschen, die tot de deskun
digen worden gerekend, zoo lastig op te
lossen zijn. Bezien wij slechts liet rapport
van de afdeeling B. der Rijkscommissie
voor de monumentenzorg. Daar staan veel
woorden in, die om dc kwestie zijn gegroe
peerd, schijnbaar om het gewicht te ver-
hoogen, en die er gerust hadden kunnen
een kooi gewend en hadden al spoedig
grooter waarde dan de pas gevangen vo
gels. Spoedig werd de Spaansche kanarie
een belangrijk handelsartikel en deed zij
haar intocht in alle havens van Europa.
Tegen zoo hooge prijzen werden ze ver
kocht, ctab alleen rijke menschen ze konden
koopen.
De Spanjaarden maakten er een mono
polie van, door alleen mannetjes te ver-
koopen. Dit duurde z.óó lang, tot een voor
Spanje bestemd schip met duizenden
kanaries aan boord, strandde en do vrij
geworden vogels naar Elba vlogen, waar
zij door Italianen werden gevangen.
Van Italië werden Noord-Duitschland
en Tyrol van kanaries voorzien en kwa
men ze ook naar ons land.
De beste zangers komen sedert vele ja
ren van St. Andreasberg in den Harz.
afgelaten worden. Naar onze meening heeft
die commissie zich op het standpunt ge
steld, dat hier te beslissen viel over een
levenskwestie van Leiden als historische
stad, wier verleden roem met de muren
van het Stadhuis in puin. verging. Niets is
echter minder '/waar: Leiden's roem
grondt zich niet. uitsluitend op de histori
sche gebouwen. Deze zijn slechts dc getui
gen van wat de historie ons verkondt. Lei
den's roem en glorie staat of valt gelukkig
niet met den ondergang van een liarer ge
bouwen, dan was hij niets waard. Dit be
denkende was ook de commissie allicht tot
oen meer gedecideerd rapport gekomen,
van breeder uitzicht, met ruimer perspec
tief. Wel beluisteren wij tusschen de re
gelen door oen zekeren schroom, om dc
eenig ware oplossing te geven; een zekere
veelzijdigheid van inzichten, die eigenlijk
veel in 'het midden laat en meer een op
lossing geeft, die, levendig begrijpbaar,
in do lijn ligt van een commissie, die ten
slotte een bepaalde taak heeft en clie
meestal op te lossen wijst in een bepaal
de richting. Juist de overwegingen van
zoo verschillenden aard wijzen op een
niet vask omlijnde opihie, niet alleen bij
de geheele commissie, doch zelfs niet bij
de meerderheid. Men zou kunnen spreken
van zooveel leden, bijna evenveel meenin
gen, zij het dan ook veel gaande in een
bepaalde richting.
Vreemd doet het aan, dat het rapport
verklaart, dat de verschillende moties, aan
genomen door eenige combinatiën van per
sonen, te kennen geven hot levendig ver
langen van zeer velen, aan wier uitspraak
groote waarde moet worden gehecht. Aan
deze zienswijze hebben de autoriteiten al
heel weinig, omdat ook deze moties onder
zeer beperkten gezichtskring zijn tot stand
gekomen en zich in geen enkel opzicht re
kening geven van alles wat aan de oplos
sing vast zit.
Wij veroorlooven ons te vragen of men
den ouden gevel niet te veel van de voor
zijde beziet en al te veel de oogen sluit
voor wat de achterzijde aan vragen op
roept.
Is de vraag niet gerechtigd, of het van
practischen zin getuigt, dc situatie van
den gevel in zijn geheel tc aanvaarden,
aJs bestand tegen den invloed der jaren,
die zullen voortgaan eten tand des tijds,
dié nu al zoo knaagt aan het resteerende,
steeds gemakkelijker voedsel te geven.
Mag dan geen rekening worden gehouden
met het euvel van een immer terugkec-
rende restauratie van wat aan den tand
des tijds ten offer valt, en dan, naast het
minder fraai maken van het geheel, ten
slotte een voortdurende kostenrekening
biedt aan do gemeentelijke schatkist?
Wij willen eerlijk bekennen, leek te zijn
en propageeren geen enkel denkbeeld,
schuiven geen enkele oplossing naar voren,
doch brengen eenige mogelijkheden ten
berde, opdat de zoo moeilijke en verant
woordelijke oplossing aan alle kanten is
getoetst alvorens bepaald wordt in welke
richting de zaak tot een definitief eind
zal worden gebracht. Vooral waar de des
kundigen of wel zij, die als zoodanig aan
gemerkt worden, hun meeningen in zoo
velerlei verscheidenheid ten gohoore bren
gen
Wij zien het gesol met den toren, die
blijkbaar overal kan worden ingelascht!
Ons dacht zoo, dat juist do plaats van den
toren een domineerend karakter had, even
zoo als de kwestie van de toppen van de
gevels, die dan ten slotte al goed worden
geacht, als ze in voldoende harmo
nie zijn met den gevel, terwijl de beken
tenis ons toekomt, dat heb beeldhouw
werk onmogelijk te copieeren is, vooral
waar liet, zooals 'hier, sterk verweerd is.
Wat dan? Iets wat een anderen geest
ademt: iets wat een meer vrije opvatting
toelaat! Ja, als men de onderdcelen prijs
geeft aan een soort vrije opvatting, al
past die zich dan in enkele opzichten aan
bij het bestaande, dan zou hot slechts een
stap verder zijn, ten opzichte van heb ge
heel een anderen weg in te slaan en de
beslissing los te maken van do toch zoo
knellende banden der historie. Dan zou
heb ook misschien toelaatbaar zijn, de
moderne inzichten te doen mee spreken
en een oplossing te zoeken in een richting,
die over eeuwen ook zal kunnen spreken
tot het nageslacht, van de energie, den
durf en de profijtelijke beslissing van hen,
die in de twintigste eeuw in Leiden had
den tc kiezen tusschen een restauratie of
een nieuwen opbouw en toen hebben geko
zen, wat naar hun inzicht de meest prac-
tische, economische en bouwkundig ge-
wenschte oplossing was. Eerst dan, als
men zich van alle bijkomstige overwegin
gen weet los te maken, als men, met ge
zond verstand en eerlijke bedoelingen ne
mende tot zich wat als deskundig advies
kan dienen, weet te beslissen, zal er een
bouwwerk worden gesticht, dat den tand
des tijds zal kunnen weerstaan en zich
een historie zal weten te scheppen, dio
tot eer en roem van Leiden zal strekken.
WANDELAAR.
('t Lijkt ons niet onduidelijk, waar
„Wandelaar" heen wil, ook al zegt hij,
geen enkel denkbeeld to propageeren.
Intusschen hebben wij hem, evenals wij
liet anderen 'hebben gedaan, gaarne gele
genheid gegevenpropaganda te ma
ken, al is 't dan ook tegen zijn bedoe-
ling! Red. L. Crt.).
Uit de Rechtzadl.
De Lord President Holt had in zijii jeugd
een zeer losbandig leven geleid en tot een
gezelschap jonge lieden behoord, dat groo-
tendeels den slechten weg was opgegaan.
Op zekeren dag, dat zijn Lordschap in do
Old Bailey het Voorzitterschap bekleedde,
werd een man voor de Rechtbank gebracht
die als struikroover in hechtenis was geno
men en in wien de Rechter een ouden
vriend herkende. Door nieuwsgierigheid ge
dreven en in de veronderstelling, dat de
gevangene zich niet meer zou herinneren
hem vroeger gezien te hebben, vroeg hij
hem, wat er van vrienden zijner jeugd ge
worden was. De boosdoener maakte een
beleefde buiging, loosde een diepe zucht
en antwoordde: Helaas Mylord, zij zijn
allen opgehangen, behalve uw lordschap
en ik.
3—2
