;cl !Oste Jaargang DONDERDAG 25 JULI 1929 No. 6240 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN DE VATÏCAANSCHE STAD BUITENLAND (JqjE ABONNEMENTSPRIJS'bedraagt bij vooruitbetaling o oor Leiden 19 cent per weck f2.50 per kwartaal t ]j onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal erb ranco per postf 2.95 per kwartaal z® et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- vor< rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij joruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad vsrschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II tEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advert entiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingcn wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 rkei ,0 lit nummer bestaat uit twee bladen Uit het hart gesproken! In „Het Volk" trof ons een ingezonden uk: „Socialisme en Katholicisme" van een keren J. F. de Jongh. Daarin schrijft deze: „Wij kunnen de R. K. arbeiders wel vertellen, dat Katholicisme en socia lisme niet onvereenigbaar zijn, maar, zoolang de Ned. R. K. leiders en in- tellectueelen zeggen, dat dit wel zoo is, beteekent voor die arbeiders een breuk met de R. K. Staatspartij ook een breuk met de R. K. Kerk. Onze propaganda in het Zuiden kan dus en zal ook dikwijls, weliswaar buiten onzen wil, ten gevolge hebben, dat de arbei ders van hun Kerk worden geschei- ianj den'' En dan stelt de s-chrijver van dit inge- L ouden stuk deze vraag een g raag, waarvan het stellen alleen eeds voor hem pleit: Is dit laatste geoorlooft, vooral te genover die personen zelf? En hij antwoordt op deze vraag: Het is toch onbetwistbaar, dat het socialisme, in den vorm waarin het op het oogenblik nog het meeste voorkomt, met zich meebrengt een „Verzicht auf des religiose Erlebnis", slecht vertaald een afzien van het beleven der religie. Feitelijk (niet noodzakelijk) wordt dus door het socialisme den geloovigen arbeider meer ontnomen dan gegeven. Wij hebben deze laatste woorden vet jjgiten zetten. Den geloovigen arbeider wordt feitelijk loor het socialisme meer ontnomen dan nftegevendat is een waar woord van een ocialist-zelf over de onvereenigbaar van odsdienst en socialisme, in een klaren ijk op de werkelijkheid en in oprechtheid cai les gemoeds uit het hart gespro- En dan gaat de schrijver voort met te 181 schrijven, dat er voor moet worden lorgd, dat het socialisme den Katholiek niet van zijn Kerk scheidt. En hij zegt: Dit zal eerst het geval zijn, wanneer de E. K. leiders hun stelling omtrent de onvereenigbaarheid van de begrip pen socialisme en Katholicisme losla ten. Dit doen zij pas, wanneer steeds meer R. K. intellectueelen en priesters zich tot het socialisme wenden en toch trouwe zonen der Kerk wenschen te blijven." Och, deze illusie moet den schrijver Tadi- caal worden ontnomen! Het socialisme en Katholicisme is onver eenigbaar niet omdat de Kerk het zegt, maar omdat het zoo is; de Kerk consta teert de open werkelijkheid! En zegt de schrijver zelf niet, dat het socialisme met zich meebrengt „een afzien van het beleven der religie"?.... Al voegt hij er vergoe lijkend aan toe: het socialisme „in den vorm waarin het op het oogenblik nog het meeste voorkomt". Maar: die vorm is d e vorm van de S. D. A. P. hier te lande. En daarom zijn de begrippen socialisme en Katholicisme voor ons onvereenig- |b a a r! De S. D. A. P. is niet een partij, die in 30 democratische richting verder gaat dan an dere partijen; het is een partij, wier rich ting, door beginsel en doel, princi pieel verschilt met iedere partij, die ook m het staatkundige en sociale leven den Godsdienst wil erkend zien. Een wandeling door het Rijk van den Paus. Bij Schaepman's graf. Het telegraafkantoor. Hoe de Paus naar St. Pieter gaat. Een van de merkwaardigste morgens van mijn verblijf in Rome was een wandeling door den nieuwen Kerkelijken Staat. Nie- matid zal op ;t denkbeeld komen 's morgens tusschen 9 en 12 uur een wandeling te ma ken door het. Koninkrijk der Nederlanden van Eijsden tot Roodeschool, maar met een goed-gespierden Apostelwagen doorkruist men binnen een kwartier het Koninkrijk van den Paus, van grens tot grens. Menschen overdrijven graag. Wanneer een jongen in een teil valt, is hij op het theepraatje van buurvrouw reeds als een lijk opgehaald. Van het Vaticaan en de tuinen werd altijd hoog opgegeven. Neen, zooiets reusachtigs! 'k Weet-niet-hoeveel torens en zalen! Onmetelijk was nog het minste wat men bedenken kon. En thans, nu de Paus wederom in het onafhankelijk bezit is gekomen van zijn paleis en zijn tuinen, met nog een stuk toe. blijkt de to tale oppervlakte te bedragen: nog geen 45 H. A. Ook het voorkomen, het uiterlijk van de Vaticaansche Stad werd met de krullen van dezelfde vereerende verbeelding opge smukt. Inwendig is het Vaticaan inderdaad buitengewoon rijk en kostbaar, maar van buiten gelijkt het een grijze saaie gevange nis. En de tuinen zijn heel aardig, maar er zijn mooiere en grootero! Ziezoo. Hiermede is de Vatioaansche Staat tot zijn juiste proporties terugge bracht! De ontnuchterde lezer zal vragen: waarom dan nog een wandeling onder zen gende zonnestralen? Omdat zoo'n wande ling buitengewoon interessant is en boven dien op een dag als heden, dat de Paus zijn rijk verlaat, van bijzondere beteekenis. De grens tusschen Italië en de Citta dei Vaticano loopt langs de driemaal zeven trappen voor de St. Pieter. De beelden van St. Petrus en St. Paidus zijn de grenspa len. Op den doorweg van het St. Pieter plein (dat zelf niet aan den Paus be hoort) is bij de ratificatie een houten schut ting neergezet, waar pontificale gendar men met Napoleonssteek en rood-gegalon- neerde slip-jassen de wacht houden. De grens gepasseerd loopen wij het eer ste binnenplein op, de Piazza del Circo Neroniano. Aan de linkerhand verheft zich de enorme wand van de St. Pietersbasiliek als een uitgehouwen gele rots en rechts wuiven boven een oranje-muurtje waaier- palmen en de zwarte vederbossen van een paar cypressen. Op een hek in de muur staat het simpele opschrift: „Teutones in pace". Dit is het Duitscho Campo Santo, waar velen onzer la-ndgenooten ,.in vrede" rusten- Dit is ook de rustplaats van onzen Nederla-ndschen „Ohrysostomus", „met den gouden mond", dr. Schaepman. In een rechtopstaande zerk is. de beeltenis uitge beiteld van onzen emancipator, aan wien wij. Katholieken van Nederland, zoo ont zaggelijk veel verschuldigd zijn. Het op schrift vermeldt alle eeretitels van den roemrijken doode, en besluit met de troost woorden, dat hij „Placide in dno obdormit" Vreedzaam in den Heer ontsliep. En daaronder die levensspreuk als een ha merslag: Credo Pugno. In een ander hoekje ligt de oude rector van het Campo Santo, mgr. de Waal, die door zijn gids voor pelgrims zoovele-n aan zich heeft verplicht. Buiten het kerkhof blijft de zonnige stilte ook op het pleintje hangen. Deze plek is zoo gewijd, dat de herinneringen uit den grond opstijgen, want op deze plek werd St. Pieter omgekeerd aan het kruis gehangen met zijn trouwe oogen verlan gend ten hemel starend. Hier stond zooals een marmeren opschrift vermeldt het onmenschelijke circus van Nero en hier hebben de eerste volgelingen van Chris tus den bodem met hun bloed gepurperd. Het sierlijke gebouw, dat het plein af sluit, is de sacristie van St. Pieter, een pa leis op zich-zelf, van binnen prachtig met marmeren zuilen ingedeeld en een rijke kunstschat herbergend. Onder de sacristie door bereikt men de tweede binnenplaats een wijdsche kie zel-en zandwoestijn, waar midden-op het weinig-imposante „paleisje" (palazzi- na) van den Kardinaal Aartspriester der Basiliek zich verheft. Een breede weg voert van hier opwaarts naar het nieuwe station, waarvan nog geen steen te zien was Een andere weg, de via delle Fondamente omcirkelt de geheele St. Pieter en loopt uit op de Cortile del Forno, een der ingan gen van het Vaticaansoh Paleis. Wie er za ken heeft, mag binnentreden. Aangezien wij in gezelschap waren van een pauselijk kamerheer, Sr. Angelo d'Al- lessandri, stond de deur voor ons open, en de Zwitser-wacht, in haar felgekleurde pof broeken, stampte de hellebaarden op den grond en verstrakte in do houding (maar niet voor mij!). Na een binnenhof, een binnenhof en nog een binnenhof kwamen wij op het St. Damascusplein, dat aan drie zijden door do vele verdiepingen, hooge Loggien van Rafael wordt omgeven. Hot nieuwe pauselijk telegraafkantoor is op dit plein gevestigd, een kamer met. Morse-ont vang- en uitzendtoestellen. Wij waren na tuurlijk niet eerder bereid, het bureau te ontruimen voor ons een telegram-formulier van de Citta del Vaticano met het pause lijk wapen erop was verstrekt. Mijn karaerheerlijke gids bracht me daar op naar de lift, waar een verrassing wacht te. Kardinaal Sincero stapte bij ons in en vertelde mij, toen Z. E. hoorde dat- ik een Hollander was, dat hij met den Bisschop van Haarlem zeer bevriend was. De Kardinaal, die mij een zeer gemoedelijk persoon toeleek, voerde daarop druk geba rend een gesprek in 't Italiaansch met mijii geleider cn toen Z. E. ten slotte zijne en onze verdieping had bereikt (de lift ging met. een vaart van 0.0) nam hij heel vrien delijk afscheid van Sr. d'Allessandri en van mijne minderwaardigheid. Mijn gids die nu niet in een zwart fluweelen Philips II-costuum rondwandel de, maar in licht-grijs zomerpakje met een wandelstok, bracht mij vervolgens naar de Zaal der Breven met prachtige Vlaamsche tapijten behangen, en#naar de Staatssecre- tarie oftewel het Ministerie van Buiten- landsche Zaken. Het ontbrak er nog aan, dat Kardinaal Gasparri niet uit zijn privé- kantoor kwam! De Staats secretarie be stond, behalve uit verschillende kantoren, uit een rij conferentie-zalen voor de aan de H. Stoel verbonden diplomaten, rijk maar in 't geheel niet overdadig gemeubeld. Wij ontmoetten daar ook een hooggeplaatst heerschap, graaf Ottieri della Ciaja, die, alweer toen hij hoorde, dat ik een Holland der was, ^jn bewondering uitdrukte voor het Eucharistisch congres te Amsterdam, dat hij had bijgewoond, en bijzonder te spreken was over de stad Amsterdam zelve. Langs een doolhof van trappen, loggia's en gangen kwamen wij in de Sala Ducale, de Hertogelijke zaal, in het midden afge scheiden met een gordijn vanmarmer, dat door dansende engelen wordt opgehe ven, in de Sala Regia, de Koningszaal, een van onder tot boven met fresco's versier de hal en in de Cappella Paolina .rijk met goud afgewerkt maar niets bijzonders. Deze weg volgt ook de H. Vader, wan neer Hij van zijn particuliere vertrekken naar St. Pieter „afdaalt". „II Papa scendo" de Paus daalt af, zeggen de Italianen, want het Vaticaan is op een heuvel gelegen en de Sint Pieter in een vallei. Maar alvoren „De Leidsche Courant" ging „scendere", gingen wij de Zaal der Consistories en der Zaligverklaringen bin nen, een zaal zoo groot als een kerk, aan de eene zijde uitziend op het inwendige van de St. Pieterskerk (hier 6taan ook de zilveren bazuinblazers, wanneer de Paus de basiliek wordt binnengedragen), aan de andere zijde op het felbeschenen St. Pie terplein met zijn obelisk en pluim-fontei- nen. Op den achtergrond van de zaal verheft zich de Pauselijke Troon, rood met goud, op een verhevenheid van met rood be- kleede trappen. Ook de „Sedia gestatoria", de draagstoel die oenige dagen te voren -voor de zaligver klaring van Don Bosco was gebrul1 f lond daar, nog met de witbestofte afdrukken van pauselijke sandalen Door het middenvenster uitziend dus op het St. Pieterplein daalde Paus Pius XI bij zijn kroning langs enkele trappen neer om vanaf het balcon de zegen „Urbi et orbi", aan de stad en de wereld te ge ven. Wanneer de H. Vader naar St. Pieter gaat Jromt hij door de Sala Regia en daalt dan de „Scala Regia", dc koninklijke trap af een trap koninklijk van afmeting en bouwstof zooals er geen ander op de we reld is. Het is niet één maar verschillende trappen, en wanneer de Paus in staatsie verschijnt, voegen zich op iedere hoek de verschillende groepen van do stoet bij hem; hier de Zwitsers, daar de Kamerhee- ren en verderop de Edelwachten. Maar de Paus wacht niet. Wanneer de H. Vader uit zijn kamers komt, wandelt hij, vergezeld van de kardinalen, de zalen door, trappen af en de processie groeit aan, hoe dichter men de voorhal van St. Pieter nadert. De Paus bestijgt daar de sedia en geen tien mi nuten nadat hij in de privaat-bibliotheek zijn hoek gesloten heeft (om het eens heel schilderachtig voor te stellen) wordt hij als koning der aarde onder bazuingeschal en gejuich St. Pieter binnengedragen. Misschien proeven de lezers in dit relaas van een bezoek aan de intiemore vertrek ken van het Vaticaan (maar lang niet de intiemste!) een snufje zelfverheerlijking. Maar deze onderscheiding werd niet aan mij persoonlijk, doch alleen verleend aan den vertegenwoordiger van „De Leidsche Courant", als zoodanig. Door de uitgestrekte musea van het Va ticaan, welke zich aan het eigenlijke Paus paleis aansluiten, en door de tuinen wordt de wandeling morgen voortgezet! Voor he den is het welletjes! DUITSCHLAND DE EX-KEIZER MAG NAAR DUITSCHLAND TERUG. Terugkeer niet gewenscht, wel geoorloofd. De republiek niet bedreigd. De Bcrlijnsche correspondent van 1 Oeuvre heeft een onderhoud gehad met den Duitschen minister van binnenland- sche zaken Severing over den terugkeer va-n Wilhelm II naar Duitschland. Severing verklaarde, dat het nieuwe ont werp van de wet tot bescherming van de republiek door de deskundigen van zijn departement reeds voltooid was. Het is zelfs door het Rijkskabinet reeds goedge keurd en zal ook wel door den Rijksdag goedgekeurd worden. In 'het nieuwe ontwerp heeft men ech ter moeten afzien van bepaalde artikelen en speciaal van do paragrafen betreffen de den keizer. Wettelijk staat den terug keer van don keizer niets meer in den weg. Severing acht den terugkeer nu wel mogelijk, maar zeer onwaarschijnlijk. Hij acht haar ook ongewensch, doch niet ge vaarlijk voor de republiek. De republiek is thans veilig en beschermd tegen het her stel van do monarchie. Hoewel ook de geallieerden tien jaar ge leden zeer veel prijs stelden op het hand haven van dc republiek, meende Seve ring, dat vooral de Sransehen or niet. toe hebben bijgedragen om de republikcin6che gedachte in Duitschland te versterken. Do vredesvoorwaarden, dé lange duur van de bezetting en de zware lasten, aan Duitsch land opgelegd, hebben zeer veel propa ganda tegen dc republiek mogelijk ge maakt, terwijl een gunstige ontwikkeling aan de republikeinsche gedachte ten goe de zou zijn gekomen. FRANKRIJK. Arrestatie van communistische leiders. Gisteren zijn er te Parijs nog verschil lende leidende persoonlijkheden van het centraal bestuur deT communistische partij gearresteerd, o.a. de secretaris-generaal van de communistische spoorweg-organisa tie Midol, het lid van het communistische partijbestuur en van het bestuur van het communistische vakverbond Gourdeaux, de secretaris van de Parijsche afdecling der C.P. Mai/iercs en het lid van het partij bestuur Mathie. Op het bureau van de C. G. T. U.. hot communistische vakverbond, werd wederom huiszoeking gedaan en twee vrachtauto's met in b°slag genomen stukken zijn naar de politie-prefectuur ver- voero. ENGELAND MEDEDEELINGEN VAN MAC DONALD Vermindering der bewapening. In het Lagerhuis heeft MaoDonald gis teren verklaringen betreffende hel vloot- program afgelegd. De premier deelde me de, dat de regeering besloten heeft het werk aan twee reeds in aanbouw zijnde kruisers stop te zetten, een de contracten voor den bouw van een depot-schip en twee duikbooten te annuleeren. Dc bouw van eenige andere oorlogsschepen zal in een langzamer tempo worden voortgezet. Deze beperkingen van het vloot program zoo verklaarde MacDonald, zijn een bewijs voor de oprechtheid waarmede de rcgec- ripg haar plichten met betrekking tot het uitgeven van 's lands gelden wenscht te vervullen. Ten opzichte van het vlootpro- gram voor 1929/1930 behoefden voor den herfst geen verbintenissen te worden aan gegaan, en geen stappen zullen genomen wordën voordat het vraagstuk der verde diging grondig bestudeerd is. De Engelseh-Amerikaansche besprekingen, MacDonald legde ook verklaringen af omtrent de tusschen hem en den Ameri- kaanschen gezant te Londen gevoerde be sprekingen. Hij was met generaal Dawcs tot overeenstemming gekomen betreffende het beginsel der vlootpariteit en hij was vast besloten, bij het tot stand brengen van een vlootovereenkomst do grooto open- VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Duitsche ex-keizer mag naar Duitsch land terugkeerenals hij wil. MacDonald en de ontwapening. Hevig gevecht in Perzië. China en Rusland willen samen gaan onderhandelen, zonder bemiddelaars. De ontploffing te Berlijn (Buitenl. Be richten, 2de blad). BINNENLAND. Geweldige ontploffing in een dextrine- fabriek te 0 mme land erwijk; dooden en ge wonden (Geru. Berichten, 2de blad, en Laatste Berichten). Groote brand te Helmond (Gem. Be richten, 2de blad). bare belangen niet. te laten behoerschen door de technische details. De premier verklaarde voornemens te zijn, het vraag stuk der vlootbeperking gedurende het recès van het Lagerhuis tot zijn voor naamste taak tc maken, en te hopen, in October een bezoek aan Amerika te kun nen brengen. DE HERSTELKWESTIE. Waar komt de dipomatieke conferentie. Eon pleidooi voor Dgn Haag. Volgens con hoofdartikel in de Manches ter Guardian is, als Londen uitgesloten wordt, het beste geschikte land voor dc intern, conferentie waarschijnlijk Neder land, en het bericht, dat de Belgische re geering over Den Haag haar veto uitge sproken heeft, maakt het blad klaarblij kelijk ongeduldig, want het schrijft, dat het nu werkelijk tijd wordt dergelijke kleingeestige nationale jalouzieën te be graven. De Manchester vreest, dat Frankrijk meent zekere eischen door Duitschland gemakkelijker ingewilligd te kunnen krij gen na de jaarlijksche vergadering van de Vergadering van den Volkenbon.I cu ze beklaagd zich over de tamme houding, die de Britsche regeering tegenover Frankrijk meent te moeten innemen en die naar •haar mconing onder Curzon onmoge lijk geweest was. Volgens haar Parijschen correspondent bestaat iu internationale kringen aldaar de indruk, dat, als do Britsche regecring geen flinke stappen doet, do onderhande lingen eindeloos voortgezet zullen worden. In die leringen gelooft men, dat do Britsche regcering instede van voort te gaan met onderhandelingen, in een for meels nota aan de verschillende regeerin gen een vergadering op 6 Augustus in Den Haag moet voorstellen, zulks uit de ferentie tegenover den Franschen wcnsch, dat de vergadering in een onzijdig land zal plaats hebben. De Franschc regeering zou Den Haag niet kunnen weigeren en wat de Belgische oppositie betreft, schrijft deze correspon dent, die België, ondanks zijn allures van groote mogendheid, in zijn niet bijzonder verheffende vasallen-positie blijk baar goed inziet, dat een woord der Fran- sohe regeering voldoende zou zijn om die zooveel mogelijk te bevorderen. CHINA. HET CONFLICT MET RUSLAND. Bemiddelingspogingen. China bereid Japan als bemiddelaar te aanvaarden. Uit Tokio wordt gemeld, dat de Ohi- neesehc gczan; te Tokio gisteren weder om een uitvoerig onderhoud had met Sji- dehara, den Japanschen minister van Bui- tenlandscho Zaken. Hij deelde mede, dat China er den voorkeur aan geeft recht streeks met dc Sovjet-regeering to onder handelen. Aangezien echter de verbin dingen tusschen China en Rusland ver broken zijn koestert de Chineesohe re geering do hoop, dat dc Japansche regee ring als bemiddelaar bij hot inleiden der onderhandelingen behulpzaam zal willen zijn. De Japansche minister van Buiten- landsche Zaken antwoordde, dat de Japan sche ïcgeering rechtstreekschc onderhan delingen zou toejuichen Zij is echter be reid, wanneer van beide zijden de wensch daartoe te kennen wordt gegeven, als technisch bemiddelaar op te treden. De Japansche regecring zal haar best doen om den vrede in het Verre Oosten door een snelle bijlegging van het conflict zoovee mogelijk te bevorderen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1