V
MAANDAG 22 JULI 1929
No. 6237
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
i tgentschap Nieuwveen.
;a!Oste Jaargang
e Seidóefoe 0oti^Gnit
'E ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
oor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
[ij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
'ranco per postf 2.95 per kwartaal
y0 [et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
j rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal.
ve, oor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent,
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
bij
met
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
)it nummer bestaat uit twee bladen
Met ingang van heden is op zijn verzoek
ervol ontslag verleend als Agent van
Leidsche Courant" aan den heer
J. WETTER,
lie tot onze tevredenheid de belangen
an het Agentschap heeft behartigd.
Vanaf heden zal de heer
H. LENTBNG
iptreden als Agent onzer Couranten zich
lelelasten met het aannemen van Abonne-
lalienten en Advertentiën.
te
DE DIRECTIE.
Het partijwezen hier en elders.
Dr. J. Th. de Visser heeft Zaterdag te
■Gravenhage aangezeten aan een noen-
aal, hem door den Ned. Journalisten-
kring aangeboden.
Aan dezen maaltijd heeft de oud-minis-
U! ter eén rede gehouden over „Staatkundige
partijen en parlementaire richtingen".
e heer De Visser trok in zijn rede
parellel tusschen de partijen in andere
paden- en in ons land, en zeide:
heel moet worden ontzien en ontwikkeld;
dan viert niet zelden 'benepen eigenbaat
hoogtijd. En al deze politici van klein al
looi vinden dan alras hun bondgenooten in
•hen, die over hun' eigen levensomstandig
heden ontevreden zijn en in de geheele
maatschappij niet veel anders zien dan een
a-lles te wenschen overlatend geheel, en
dèn staat 'beschouwen als een wezen, dat
het voor hen nog veel erger maakt.
Wij hebben een nog al uitvoerig citaat
gegeven.
Den lezer zal 't o.i. daardoor duidelijk
zijn geworden, dat Dr. De Visser te veel
zich laat beïnvloeden door ontevredenheid
en misnoegen over de verbrokkeling in
verschillende Protestantsohe partijen ten
onzent, als hij over den aard van 't partij
wezen in Nederland over het algemeen
spreekt.
Wij meenen ons te mogen veroorlooven,
wat de R. K. Staatspartij betreft te mo
gen opmerken, dat ook zij evenals de
groote partijen in andere landen „do
vraagstukken die in het volk leven in zich
heeft opgenomen en bestudeerd", dat
ook zij „een vaste grondslag in ons volks
leven heeft".
En wij zouden dat ook niet voor alle
andere partijen zoo maar durven ontken
nen!
Als dr. De Visser verder in zijn rede
vervolgt
„Daarnevens wordt het gezonde
partijwezen ook nog van een andere
zijde bedreigd. Het is een feit, dat de
sterkste beide partijen in ons land,
de Roomscli-XatE. en de Sociaal-De
mocratische, tot heden op kranige wij
ze haar eenheid en saamhoorigheid
hebben weten te bewaren. Maar het
is zeer de vraag, of dat ook in de
toekomst het geval zal zijn",
dan schijnt hij ons in deze ook wel wat
erg somber.
Zeker, de eenheid van de R.K. Staats
partij om alleen over onszelf te spre
ken staat niet 'blijvend vast met abso
lute zekerheid. Maar er is o.i. toch ook
geen reden daarover momenteel pessimis
tisch gestemd te zijn!
Dr. De Visser heeft aan het noenmaal
van Zaterdag wel wat zwart en somber
gekeken in figuurlijken zin.
Op enkele anderen interessante
passages in de re'de zullen wij morgen
de aandacht vestigen.
BUITENLAND
DUITSCHLAND
Rijkskanselier Hermann Muller ernstig
ziek.
Uit Bad Mergentheim wordt gemeld,
dat de Duitsche Rijkskanselier Hermann
Muller plotseling ernstig ziek is geworden
tengevolge van een galblaasontsteking. De
doctoren Dr. Haug, Enderlen en Von
Krehl adviseerden den Rijkskanselier, zich
onmiddellijk te Heidelberg aan een opera
tie te onderwerpen. Gistermiddag te vijf
uur vond de operatie plaats. Hoewel de
operatie goed geslaagd is, wordt de toe
stand van den Rijkskanselier ernstig ge
acht.
FRANKRIJK.
DE SCHULDENOVEREENKOMSTEN.
Tot ratificatie besloten.
Na een naehtzitting, die tot omstreeks
halfvier duurde, heeft de Fransche Ivarn^r
de motie tot ratificatie van het accoord
van Washington (behelzende de schuldre
geling met Amerika) aangenomen met 300
tegen 292 stemmen.
Daarna werd het accoord van Londen
(zijnde de schuldregeling met Engeland) bij
handopsteken aangenomen met bijna een
parigheid van stemmen.
ENGELAND
De herstel-kwestie.
Waar komt de di-plomatieke
conferentie?
Naar de Vossisohe Zeitung meldt, wordt
uit Londen van betrouwbare zijde medege
deeld, dat het Eagelsche kabinet afziet
vau de aanspraken tot het houden van do
politieke conferentie te Londen. België en
Nederland komen nu alleen in aanmerking.
Indien de keuze op een badplaats valt,
gaat het blijkbaar tusschen Scheveningen
en Ostende.
Volgens de Intransigent zou de Neder-
flandsohe regeering niet op de rol van gast
heer gesteld zijn.
De Matin geeft de meeste kans aan den
Haag.
Terreur op Malta.
Aan een besloten zitting van de Wetge
vende Vergadering van Malta heeft Lord
Strickland, de eerste minister van Malta,
drie documenten voorgelegd, welke een
groote beroering hebben gewekt.
Het eerste document is een brief van
Kardinaal Gasparri aan den Aartsbisschop
van Malta, waarin hij de bisschoppen aan
spoort hun oppositie voort te zetten tegen
de politiek der Maltezer regeering, die zich
op een wijze gedraagt, welke „den gods
dienst en de heiligste katholieke tradities
van Malta schaadt".
Betrouwbare getuigen aarzelen niet te
verklaren, dat Malta op het oogcnblik on
derworpen is aan een stelsel van terreur
en despotisme, waarbij de oppositie iu het
parlement wordt ontwapend, de pers wordt
gemuilband en de Kerk openlijk wordt be-
leedigd en tegengewerkt.
Het tweede document is een nota van
Kardinaal Gasparri aan Chilton, den Brit-
schen gezant bij het Vaticaan, waarin wordt
gezegd dat LordStrickland geen persona
grata voor den Heiligen Stoel is.
Het derde document is een brief van
den Kardinaal aan Lord Strickland zelf;
d.d. November 1.1., waarin hij Lord Strick
land, die naar Rome ging en een audiën
tie bij den Paus had aangevraagd, aanried
dit verzoek uit te stellen.
Overwogen wordt of de regeering te
Londen in deze nota-wisseling moet wor
den gekend.
CHINA.
DE BREUK MET SOVJET-RUSLAND.
Rusland informeert naar de houding van
Japan.
Japan wil neutraal blijven.
Naar uit Tokio wordt gemeld, heeft de
Russische gezant aldaar bij den Japan-
schen minister van buitenlandsche zaken
Sjidehara geïnformeerd, welke houding Ja
pan zal aannemen, wanneer de pogingen
om tot een vredelievende oplossing te ko
men mochten mislukken.
Sjidehara antwoordde hierop, dat Japan
op het oogenblik nog geen termen aanwe-
zig acht om tusschenbeide te komen. Het
kabinet heeft reeds eerder over de situatie
beraadslaagd en is tot de conclusie geko
men, dat een definitieve actie van Japan
niet gewenscht is.
Het feit, dat Rusland Japan gepolst
heeft in zake de eventueele neutraliteit vau
dat land, doet veronderstellen, dat de plan
nen van Moskou verder gaan dan oorspron
kelijk werd aangenomen Het wordt te To
kio mogelijk geacht, dat de Russen beslo
ten hebben, den Chineeschen Oosterspoor-
weg weer meb geweld in bezit te nemen en
erkend moet worden, dat de algemeene
situatie gunstig zou zijn voor een dergelij-
ken stap. De openbare meening in bet bui
tenland erkent, dat China verkeerd gehan
deld heeft door het in beslag nemen van
den spoorweg en Japan heeft er groot be
lang bij, dat de rechten der buitenlanders
in Mandsjoerije gerespecteerd worden. Het
schijnt, dat Japan daarom niet geneigd is,
de Chineezen te beschermen tegen de ge
volgen van hun eigen daden. Rusland heeft
drie of misschien vier uitstekende divisies
op zeer korten afstand van de grens liggen
en kan hiermede zonder ernstige militaire
moeilijkheden den spoorweg weer geheel
bezetten.
Er kan geen sprake van zijn, dat Rusland
verder zou gaan dan het bezetten van den
spoorweg zelf, doch in dat geval zullen de
Sovjets bij de onderhandelingen over een
nieuwe overeenkomst in zake den spoor
weg in ieder geval de grootste troeven in
handen hebben. Een dergelijke expeditie
zal geen mobilisatie vereischen, evenmin
als het overbrengen van troepen uit het
Westen.
In politieke kringen te Tokio is men van
meening, dat de situatie Rusland een gun
stige gelegenheid biedt, een einde te ma
ken aan de vernederingen, die de Sovjets
sinds 1917 van de zijde van China hebben
moeten verduren.
De plannen, die aan Rusland worden,
toegeschreven, kunnen alleen ten uitvoer
gebracht worden, warmeer gerekend kan
worden op de neutraliteit vau Japan. Van
daar de groote beteekenis, die aan het on
derhoud tusschen den Russischen gezant
en Sjidehara wordt gehecht.
In Japansche militaire kringen acht men
een opmarsch der Russen naar Charbin
niet onmogelijk en'gezegd wordt, dat Ja
pan geen maatregelen zal nemen, zoolang
de Russen zich tot den Chineeschen Oos
terspoorweg beperken.
Bandieten aan de grens.
De Amorikaansche journalist Simms,
correspondent van een aantal vooraanstaan
de bladen uit de V. S., seint uit Dalny, dat
de Russen troepen verzamelen op strate
gische punten langs de Russisch-Chinee-
sche.grens. Volgens dezen journalist wordt
Mandsjoerije ook bedreigd door duizenden
bandieten, die naar het schijnt door de
Russen worden betaald, terwijl eveneens
een bedreiging wordt gezien in 40.000 Mort-
goolsche bandieten, die, naar verluidt, ge
reed zijn om Mandsjoerije binnen te val
len.
Gedeeltelijke mobilisatie in
Mongol ië.
Op last van maarschalk Tsjang Hsu-
liang is in de drie Oostelijke provincies de
oorlogstoestand uitgeroepen. De commu
nistische partij is buiten de wet gesteld,
terwijl iedere vorm van communistische
propaganda streng vervolgd zal worden.
Vier cavalcrio-regimenten en drie tanks
zijn van Charbin naar Chailar vertrokken.
Naar omtrent het eerste treffen nabij
Sachaljan wordt gemeld, heeft in den af-
goloopcn nacht een afdeeling, die men
voor Russen hield, met twee machinegewe
ren gewapend, de Chineesche grens over
schreden om te trachten de verbinding
met Sachaljan te verbreken. Een Chinee
sche afdeeling cavalerie constateerde, dat
liet echter niet een troep Russen was, dóch
een Chineesche communstische groep. Van
de laatste werden 19 mannen doorgescho
ten.
Volgens particuliere berichten heeft de
Mongoolsche regeering een gedeeltelijke
mobilisatie bevolen, als gevolg waarvan
27.000 goed gewapende soldaten onder be
vel van Russische officieren naar de Mon-
goosch-ChineesclTe grenzJen zijn gezonden.
Naar a^erder verluidt heeft de Mongoolsche
regeering de niet-officieele vertegenwoor
digers der Nanking-regeering uit Oerga
verbannen. Een bevestiging dezer berich
ten van Russische zijde kon nog niet wor
den verkregen
Maarschalk Tsjang Hsu Liang
uit z ij n a m b t g e z e t?
Het Chineesche telegraafagentschap pu
bliceert een bericht volgens hetwelk maar
schalk Tsjang Hsu Liang uit zijn ambt van
opperbevelhebber der Chineesche troepen
in Noord-Mandsjoerije zou worden ontzet.
De Nanking-regeering is, volgens mededee
lingen van het agentschap ontevreden over
de maatregelen van den maarschalk ter be
scherming van den Chineeschen Ooster
spoorweg tegen een Russischen aanval.
Maarschalk Tsjang Hsu Liang heeft Za
terdag Moekden weer verlaten en is naar
de Chineesche badplaats Pitaho vertrok
ken. Officieele bevestiging van dit bericht
moet nog worden afgeAvacht.
AMERIKA
Het Kellogg-pact.
Treedt a.s. Woensdag in
werking.
Do Japansche ambassadeur te Washing
ton heeft van do Japansche regeering alle
stukken betreffende de ratificatie van het
verdrag tot uitbanning van den oorlog,
ontvangen. Hij zal deze a.s. Woensdag met
eenige plechtigheid op het Staatsdeparte-
ment overhandigen. Daarmee zullen alle
vijftien staten, die heb verdrag ondertee
kend hebben, hun ratificatie-oorkonden
overhandigd hebben, zoodat het verdrag
Woensdag a.s. in werking treedt.
(Rusland en China zijn beide ondertee
kenaren van het Kellogg-verdrag. Zij kun-
nlen de werking practisch demonstreeren!
Red.).
BINNENLAND
EERSTE KAMERVERKIEZING IN
NOORDHOLLAND.
Communiqué der Commissie door het
Partijbestuur ter zake aangewezen.
-De Commissie door het Partijbestuur
der R.K. Staatspartij in zijn vergadering
van 13 Juli j.l. aangewezen' om te trachten
do gerezen moeilijkheden in Noord-'Hollaixl
in goede banen te leiden1, bestond uit de
heeren rar. C. Goseling, anr. A. Leesberg,
J, G. Sui'ing en mr. Frans Teulings.
Deze Commissie heeft Vrijdagavond den
geheelen loop dezer zaak met het Bureau
der Statenfractie van NoordkHolland be
sproken aan de hand van1 alle desbetreffen
de stukken.
Haar is gebleken, dat tot de caudidaat-
stelling van den heer Hendrix is besloten
op zeer achtbare en redelijke gronden,
Avaarvan de Commissie in haar rapport
aan het Partijbestuur een duidelijke uit
eenzetting geA-en zal. Alle beschouwingen
in dit verband, Avelke minderwaardige be
doelingen veronderstellen, zijn der Com
missie gebleken ten eenenmale ongegrond
te zijn.
De Commissie heeft den indruk gekre
gen, dat in de geheele procedure der ca-n-
didaatstelling voor de Eerste Kamer, door
de vergadering A-an de vereeniging van le
den van R.K. Staten clubs, te Utrecht ge
houden, niet die leiding is gegeven, welke
bij de aanneming van het Partij-reglement
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Duitsche rijkskanselier ernstig ziek.
De Fransche Kamer heeft besloten tot
ratificatie van de schuldenovereenkomsten
met Washington en Londen.
De spanning tusschen Rusland en China.
Boos weer op de Engelsche kust en el
ders. (Buitenl. Berichten en Telegrammen).*
Vijf-en-zestig personen in Indië verdron
ken bij een bootongeluk. (Telegrammen).
BINNENLAND.
De verkiezing voor de Eerste Kamer in
Noord-Holland (2de en 1ste blad).
Bij een brand te Vijfhuizen is een dienst
meisje in de vlammen omgekomen (Laatste
Berichten).
Te Amsterdam is Zaterdag een man
doodgestoken (Gem. Berichten, 2de blad).
In Nieuw Lekkerland zijn drie boerde
rijen verbrand (Gem. Berichten, 2dd blad).
Een eerste plechtige H. Mis te Sassen-
heim (1ste blad).
1926 bedoeld is voor het leggen van het
landelijk verband bij de samenstelling van
de Eerste Kamer-fractie.
De Commissie heeft met voldoening
vastgesteld do aanwezigheid van een coiv
ciliante houding van het Bureau der Frac
tie tegenover de gerezen moeilijkheden.
Het Bureau deelde mede, dat er bereids
besloten is tot het houden van een fractie
vergadering ter onderlinge bespreking van
de houding tegenover de ingediende lijsten
aan te nemen.
Do Commissie keurt af, en na al het
voorgeArallene nauAvkeurig aan de hand der
stukken te 'hebben nagegaan blijft af
keuren het indienen eener afzonderlijke
lijst als een onorganisatorischc en in haar
mogelijke gevolgen voor de R.K. Staats
partij destructieve daad.
Gezien de zooeven vermelde conciliante
houding heeft de Commissie op dien grond
zioh niet er tegen Avillen verzetten, om
de oplossing van het gerezen conflict niet
te belemmeren, dat liet Bureau der
Fractie aan de Noord'-Hollandsche S laten-
fractie in overweging zoude geven de af
zonderlijk ingediende lijst alsnog te steu
nen.
Als antecedent echter blijft de indiening
dier lijst een volstrekt afkeurenswaardige
daad, die nimmer en nergens navolging
moge vinden.
(In een beschouwing over deze ItAvestïé
in liet 2de blad leze men de op één na
laatste alinea aldus:
Doch daarmede Avas de candidatuur De
Bruyn om hals gebracht).
DE ROTARY-BEWEGING.
Een club opgericht te Maastricht.
Dezer dagen is te Maastricht een Rotary-
club opgericht, waarvan, naar wij in ver
schillende bladen lezen, ook vooraanstaan
de Katholieken lid zouden zijn.
In verband daarmee lijkt het ons niet
ondienstig to vermelden, Avat een der laat
ste nummers van „Het Schild", ons uitne
mend apologetisch tijdschrift, over de Ro-
tary-beweging schreef.
Het tijdschrift maakt eerst melding \ran
de verklaring door I. B. Sutton, den voor
zitter van de Rotary International afge
legd naar aanleiding van. de berichten van
enkele Italiaansche bladen, dat de Rotary-
beweging in zeer nauwe rel,atie stond met
de Vrijmetselarij. Hij schrijft aldus:
„Als President van Rotary International
en als Katholiek verklaar ik op eerewoord,
dat Rotary nimmer in eenige relatie of
verbinding met de Vrijmetselarij heeft ge
staan, in Avelken vorm ook. Verder heeft
Rotary nimmer oenige houding aangeno
men of deelgenomen aan eenige actie, die
onvriendelijk jegens het Katholicisme is.
Het is van beteekenis, dat duizenden katho
lieke leeken cn priesters het lidmaatschap
van Rotary nimmer onvcrecnigbaar hebben
geacht met hun lidmaatschap van hun
Kerk". Deze verklaring Averd aan de
bladen doorgezonden door W. de Cock Bu-
ning, District-Governor Rotary Internatio
nal voor Holland.
Dergelijke verklaring, zoo lezen avc in
„Het Schild", moet zeker niet maar zoo
voetstoots verworpen Avorden. Temeer oiti-
dat wij, Katholieken, liet noodc verdragen,
dat b.v. sommige Protestanten steeds Aveer
terug komen met beweringen, die honderd
maal door ons zijn ontkend en weerlegd,
b.v. heb doel heiligt de middelen, enz. Wel
moet mien o.a. niet vergeten, dat uiterlijke
