20ste Jaargang
ZATERDAG 13 JULI 1929
No. 6230
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
Kabinetsformatie
1/
^e£eid6clve0oti^cMit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Het Socialisme en de Gods
dienst.
In België verkeert de' S. D. A. P. in een
nog onbehaaglijker stemming dan hier.
Hier is, tegen aller socialistische leiders
verwachting in, geen winst behaald.
In België is verlies geleden.
En nu is te Brussel een Socialistisch
Congres gehouden.
Een congres, dat erg leerzaam is, omdat
wij er uit kunnen leeren, hoe zeer waar
schijnlijk de geestesgesteldheid zal zijn op
het jaarlijksch congres, dat straks de S. D.
A. P. hier zal houden.
Aan een beschouwing over dat congres
in de Maasbode" ontleenen wij het vol-
geilde:
„De ltrider, Vandervelde, achtte het be
ter zich niet zoozeer bezrig te houden met
te zoeken naar de oorzaken van de neder
laag bij de jongste verkiezingen, maar lie
ver uit te zien naar de middelen, die zullen
toelaten te groeien naar een nieuwe zege
praal.
In de eerste plaats achtte hij 't daarom
noodzakelijk, dat de Partij niet te scherp
optreedt tegen den godsdienst.
,JDe socialistische partij is wel een anti-
clericale partij", zeide hij, ,smaar zij moet
niet optreden als 'n ongodsdienstige partij'
En waarom moet zij niet optreden als
een ongodsdienstige partij1?
Omdat", zoo liet Vandervelde er aan
stonds op volgen, „een dergelijk optreden
haar te veel schade zou berokkenen".
Dus de socialisten moeten momenteel
niet tegen den godsdienst ageeren, alleen
op opport unit ei tsgronden.
Op dezelfde gronden veroordeelde Van
dervelde ook de campagne, door het socia
listisch blad ,Le Réveil"' gevoerd,-tegen de
candidatuur van Herbert Speyer. omdat
deze een Jood is.
Men mag nooit vergeten, zeide Vander
velde, dat juist de beste socialistische
krachten behooren tot het Jodendom.
Met deze zelfde opportuniteitsgronden
moet- volgens hem ook rekening gehouden
worden ten opzichte van de schoolquaestie.
Subsidie aan vrije scholen mag alleen
worden toegestemd, naar gelang van de
plaatselijke politieke toestanden en com
binaties. Een al-gemeene gedragslijn in de
Partij kan hier niet worden gevolgd, daar
de Partij anders weer te veel vijanden zou
maken.
Alleen mag door de afdeelingen der par
tij nooit een enkele toelage aan de vrije
school worden toegekend, zonder dat de
partij daarover is gehoord, en daaraan haar
goedkeuring verleent".
Het doel heiligt de middelen hier
wordt in practijk gebracht een leuze, die
lasterlijk, o.a. door Henriette Roland Holst-
v. d. Schalk (in haar in 1928 verschenen
werk ,.De weg tot eenheid") wordt toe
geschreven aan de Jesuieten!
Wij leggen hier vast:
Eerstens: De socialistische partij is een
anti-clcricale partij. Vandervelde erkent
het ronduit! Niemand kan het trouwens
dn gemoede ontkennen!
Vervolgens: Als de socialistische partij
niet anti-godsdienstig optreedt, dan is dit
alleen, om aan de partij geen schade te
doen.
Dezerzijds wordt herhaaldelijk gewezen
op het anfci-clerica-al en anti-godsdienstig
karakter van het Socialisme op het vaste
land van Europa.
Wij zien dat karakter niet zoo gelijk
wel 'ns beweerd is omdat wij het graag
zoo willen zien. IntegendeelDit is een
insinuatie, die we met beslistheid mogen
en moeten afwijzen. Maar wij zien het zoo,
omdat het zoo is
En de bekende en gezaghebbende Belgi
sche socialist Vandervelde geeft ons ge
lijk, zooals uit het bovenstaande allerdui-
delijkfc blijkt
VAN HET VATICAAN
'8 PAUSEN VERSCHIJNING BUITEN
HET VATICAAN.
Do H. Vader heeft den gouverneur der
Vaticaansche stad,'prof. Serafini, ontvan
gen, aan wien hij officieel bekend maakte,
dat hij van plan was, op 25 dezer aan de
Sacraments-processie deel te nemen.
MUSSOLINI OVER DE
JEUGDOPVOEDING.
De „Oss." komt op voor het recht der
Kerk.
Men seint uit Rome aan de „Msb.":
De „Osservatore Romano" bevat onder
den titel „Christelijke jeugdopvoeding" een
polemiek tegen een passage in de rede,
Woensdag jJ. door Mussolini tot de leiders
van het Milaneesche fascisme gehouden.
In die rede had de duce o.a. beweerd:
„De jonge generatie komt geheel aan ons
en wij zijn niet van plan, eenigerlei uitzon
dering toe te laten op dezen ernstigen fun-
damentalcn regel. De jongeren moeten op
gevoed worden in den goeden geest van fas
cistische discipline en het is daarom nood
zakelijk, dat zij naarstiglijk en regelmatig
do instellingen bezoeken, welke het regime
voor hen heeft in stand gezet en alleen
die".
Het pauselijk orgaan herinnert in ver
band met deze uitlating, aan de bepalin
gen betreffende- de vrijheid der Katholieke
actie en de daarmee samenhangende jeugd
organisaties, gelijk ze ook in meerdere
paragrafen van het concordaat werd vast
gelegd.
Het blad vraagt, of Mussolini's woorden
een toespeling bevatten op de Katholieke
actie en de Kerk en zegt dab wanneer dit
zoo is, zij onvereenigbaar zijn met vroe
gere verklaringen
Wanneer de opvoeding in burgerlijken
zin aan den staat toekomt, dan komt de
godsdienstige opvoeding, herhaalt de „Os
servatore Romano", aan de Kerk toe.
De instellingen der Katholieke actie zijn
speciaal door het concordaat gewaarborgd
en de „Osservatore" vindt het daarom on
begrijpelijk, waarom onlangs in Palermo
een verordening werd uitgevaardigd, waar
bij het voor onwettig werd verklaard, dat
iemand tegelijkertijd tot de staats jeugdor
ganisaties behoort en tot de Katholieke
actie.
In beslag neming van een
Katholiek weekblad.
Men schrijft uit Rome aan de „Msb.":
De „Osservatore" maakt gewag van het
feit, dat het Katholieke jeugdblad van de
stad Vicenza, „Vita Giovanile" wederom
door de staatsautoriteiten in beslag geno
men werd waardoor de jeugd een reeks
mooie en belangrijke artikelen over het
feest van den Apostelvorst en over het
pausdom gemist heeft.
De in beslag neming geschiedde om twee
redenen, vooral, naar het heet, omdat „ge
poogd werd, de Katholieke Italiaansche
jeugd aan het wettige staatsgezag en de
daarmee verbonden staatsinrichtingen te
onttrekken".
Het schijnt,, dat de censor ook de uitla
tingen van het orgaan der Katholieke actie
voor verdacht hield, wijl daarin van de
hoogste autoriteit des P.ausen en de on
voorwaardelijke onderwerping van alle
goede Katholieken aan de verordeningen
van den oppersten zielenherder werd ge
sproken.
FRANKRIJK.
Klotz veroordeeld.
Volgens telegrammen uit Parijs is oud-
minister Klotz, die wegens financieele mal
versaties en oplichting terecht stond, gis
teren veroordeeld tot twee jaar gevangenis
straf en 50 francs-boete.
ITALIË
Koning Aman Oellah te Rome.
Hij neemt zijn intrek in het
legatiegebouw.
Gistermorgen is ex-koning Aman Oellah
van Afghanistan met zijn echtgenoote en
gevolg te Rome aangekomen. Deze aan
komst heeft een pikante noot. Verwacht
werd, dat hij met zijn gezelschap zijn in
trek zou nemen in een hotel, doch volgens
bericht uit Rome aan de „Times" begaf
hij zich naar de Afghaansche legatie in de
Via Nomentana, waar zich echter de
Afghaansche gezant, Sejjid. Kassim Khan,
niet bevond, daar deze ongeveer vier maan
den geleden de legatie verliet, die sedert
slechts door een secretaris en een Italiaan-
schen tolk werd gebruikt. De Italiaansche
autoriteiten zouden door de ingebruikne
ming van de Aighaansche legatie door
Aman Oellah ©enigszins in verlegenheid
verkeeren. Intusschen zijn een carabinieri
en een rechercheur ter bewaking vóór het
legatiegebouw geplaatst.
EGYPTE.
Engeland en Egypte.
Naar een vriendschaps
verdrag.
Ma-hmed Pacha, de Egyptische minister
president, die op het oogenblik te Londen
vertoeft, had dezer dagen een langdurig
onderhoud met minister Henderson, dat,
naar de diplomatieke medewerker van de
„Daily Tel." verneemt, zeer hartelijk was.
In Engelsc-he kringen hoopte men, dat
nog voor het einde van deze week belang
rijke vorderingen zonden zijn gemaakt
voor een eindrcgeling der tusschen Enge
land en Egypte nog hangende geschillen,
zoodat dan het sluiten van een definitief
vriendschapsverdrag tusschen beide landen
mogelijk zal worden.
CHINA.
HET CONFLICT MET RUSLAND.
Bijna 150 Russen gearresteerd.
Tegen de Sovjetpropaganda
i n O h i n a.
Volgens berichten uit Sjanghai wordt
de bezetting van de telegraaf- en telefoon
lijn van den Chineeschen Oosterspoorweg
en de sluiting van de Sovjet-handeïsver-
tegenwoordiging te Cliarbin bevestigd. Het
aantal gearresteerde Russen is gestegen
tot 143. Onder hen bevinden zich de di
recteur-generaal en 7 andere leidende
Russische persoonlijkheden van den Chi
neeschen Oosterspoorweg. Zij zijn allen
uitgewezen naar Sovjet-Rusland, zonder
dat hot hun vergund was hun bezittingen
mede te nemen. De redenen van dit Chi-
neesohe optreden zijn tot nu toe nog niet
bekend.
Van officieele Chineesche zijde wordt
beweerd dat alie uitgewezen Russen be
trokken zijn bij dc Russische communis
tische propaganda. Tc-hter bestas f, de in
druk, da.' de thans genomen maatregelen
reeds langen tijd van te voren zijn voor
bereid.
MEXICO.
PACIFICATIE IN MEXICO.
Meer dan een millioen Mexicanen
gevallen in den Burgeroorlog.
Uit Mexico wordt gemeld, dat geduren
de de laatste vier-en-twintig uur ongeveer
duizend opstandelingen in den staat Ja
lisco naar de regeeringstroepen zijn o-ver-
geloopon. Onder hen bevindt zich één der
vooraanstaande leiders der opstandelin
gen. In verschillende deelen van het land
zetten kleine groepen hun strijd tegen de
regeering nog voort; 150 rebellen hebben
een aanval gedaan op de stad Cocula,
doch werden door de politie en vrijwilli
gers teruggeslagen.
De katholieke geestelijken, die in ver
banning waren gegaan, keeren geleidelijk
terug en worden overal door de bevol
king verwelkomd.
President Port.es Gil is voornemens om
rijken officieren, die dan den opstand
•hebben deelgenomen en uit het land wa
ren gevlucht, toe te staan weer in het
leger te worden opgenomen.
De voormalige minister van buiten-
landsche zaken Aguilar, onder het presi
dentschap van Oalles, publiceert een op
roep aan het land, tot herstel van den
binnenlandsohen vrede en het staken der
vijandelijkheden. Volgens zijn schatting
hebben sedert het begin der opstandige
beweging tegen president Diaz in 1910
meer dan 1.200.000 Mexicanen him leven
in burgeroorlogen verloren.
EERSTE KAMER.
Rijk en Gemeenten.
Door het van de agenda afvoeren van
het initiatief-voorstel van den heer v. d.
Heuvel c.s. met de bedoeling om het eerst
na het reces te behandelen, zal over den
steun aan do suikerbieten eerst worden be
slist als de belanghebbende suikerbieten
reeds gerooid, althans volwassen zullen
zijn. Iets wat trouwens practisch geen an
dere beteekenis heeft dan dat de suiker-
bietenindustrieelen wat langer in het on
zekere verkeeren. De "bieten zitten toch al
lang in den grond.
Minister de Geer zong bij de behande
ling van het wetsontwerp tot regeling der
financieele verhouding tusschen het Rijk
en Gemeenten zijn Ministerieelen zwanen
zang. De Minister heeft het ontwerp op
nieuw knap verdedigd.
Dat het werd goedgekeurd stond vast.
Dat die goedkeuring geschiedde met
slechts 4 stemmen tegen, mag voor den
Minister een groote genoegdoening zijn.
Het bericht omtrent het aftreden van
don 82-jarigen Voorzitter werd bevestigd
door de hartelijke afscheidsplechtigheid,
waarmede de vergadering werd besloten.
DE RIJVAARDIGHEIDSPROEF.
De 100.000e candidaat.
Gistermiddag legde sedert de instelling
van het „Centraal Bureau voor de afgifte
van Bewijsstukken van Rijvaardigheid" de
100.000e candidaat te Amsterdam de ver-
eischte proef af,
No. 100.000 bleek te zijn mejuffrouw
Honny Appels, die ten overstaan van een
der Adviseurs, den heer Wilh. H. Wellen-
siek, haar bekwaamheden in het besturen
van een automobiel moest toonen. Vooruit
rijden ging als bij de meesten uitste
kend; liet achteruit rijden leverde ook in
het gehèel geen moeilijkheden op; de
bochtjes werden goed en rustig genomen;
de hand- en hoornsignalen werden gege
ven, juist daar. waar het noodig was: het
van rechts komend verkeer ging voor; het
van links komend verkeer wachtte op No.
100.000. In het kort: No. 100.000 voldeed
geheel aan de gestelde eisclien en zal bin
nen enkele dagen haar rijbewijs in bezit
hebben.
De Directeur van het Centraal Bureau,
de heer J. G. van Turenhout. was bij het
afleggen van de proef aanwezig.
NIEUWE RIJWIELMERKEN.
Met ingang van 16 Juli 1929 zullen op do
kantoren der posterijen verkrijgbaar zijn
de rijwiclbelastingmorken voor het belas
tingtijdvak aanvangende 1 Augustus 1929
en eindigende 31 Juli 1930.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
het geval zich kan voordoen, dat op een
postkantoor en in het bijzonder op een
hulpkantoor tijdelijk geen belastingmer-
ken voorhanden zijn.
Het verdient daarom aanbeveling heb
koopen van een merk niet uit te stellen tot
het tijdstip waarop men het moet gebrui
ken.
Voorts wordt er met nadruk op gewe
zen. dab de controle op het gebruiken van
nieuwe belastingmerken ditmaal reeds da
delijk bij het aanbreken van het nieuwe be
lastingtijdperk kan worden ingesteld, der
halve zonder inachtneming van eenigen
termijn, zooals vroeger wel is voorgekomen.
De staking in de Zaansche hout-industrie.
Het standpunt der werknemers.
Gisteren hebben de Jioofdbestuurderen
van de vier samenwerkende organisaties
in het houtbedrijf langdurige besprekin
gen gehouden. Kaar aanleiding van de
jongste berichten in de pers, betreffende
het door de werknemers ten opzichte van
de staking ingenomen standpunt, weTd
ons door de hoofdbestuurders o.a. het vol
gende medegedeeld:
„In de uitvoerige mededeelingen der j
arbeiders-organisatie van 8 Mei >1. is
met nadruk verklaard, dat door middel j
der staking slechts werd gepoogd een
redelijke verbetering der loon- en arbeids
voorwaarden tot stand te brengen. Daarbij
werd aangetoond, dat slechts het middel
der staking restte, omdat reeds in de
eerste en eenige onderhandeling, die tus
schen 'partijen plaats had, de werkgevers
•elke verbetering met beslistheid afwezen,
hun houding door het gestelde ultimatum
der arbeiders niet wercl gewijzigd en door
hen ook in de bemiddelingspoging van de
hoeren burgemeester Ter Laan en Ver
kade, die daags vóór de staking plaats
had, in. de afwijzing werd volhard.
„Daarnaast werd in die mededeelingen
door de stakingsleiding verzekerd, dat
men steeds tot reëele bespreking met de
werkgevers bereid was geweest en bestu
ren zoowel als leden volkomen toegan
kelijk waren voor iedere 'bemiddeling, die
er op gericht was om, met inachtneming
der redelijke verlangens, het conflict tot
een bevredigende oplossing te brengen.
„Het is nuttig, nog eens aan deze feiten
te herinneren, omdat, niettegenstaande
deze duidelijke definieering van hot stand
punt der arbeiders-organisaties, de werk
gevers steeds weer in hun berichten be
doelingen toedichten, welke deze vreemd
zijn.
„Men zij er van overtuigd, dat dc sta
kers en dc organisaties alleen gedreven
worden door het verlangen het conflict
te beëindigen met een redelijke herziening
der loon- en arbeidsvoorwaarden, die vol
gens hun opvatting tot den omzet van
den Zaansohen houthandel slechts een
zeer minimaal en in procenten nauwelijks
uit te drukken bedrag x-orderen zal. Tot
de herziening is inmiddels te meer aan
leiding, omdat tijdens de staking overal
elders in het land wel verbeteringen in
de loon- cn arbeidsvoorwaarden in den
houthandel zijn tot stand gekomen.
„Tenslotte moge de verklaring van 8
Mei j.l. worden herhaald, dat besturen cn
leden nog steeds volkomen toegankelijk
zijn voor ieder intermediair, dat er op ge
richt is om, met inachtneming van de re
delijke verlangens, het conflict tot een be
vredigende oplossing te brengen."
k V0 b o rene9g,v2yokbl k
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De strijd in Italië' om de jeugdopvoeding.
Het conflict tusschen China en Rusland.
De vrede keert in Moxico weder.
Bij een ontploffing in de munitie-fabrie
ken te Joenanfoe (China) zouden 1000
slachtoffers te betreuren zijn. (Telegram
men).
BINNENLAND.
Opdracht aan Jhr. mr. Ruys de Beeren-
brouck tot formatie van een rechlsch Ka
binet. (lste blad).
De Eerste Kamer heeft het wetsontwerp
inzake financieele regeling Rijk en Gemeen
ten aangenomen, (lste blad).
Een treinroof tusschen Boschel en Gen
nep. (Ge-m. Berichten, 2de blad).
Te Rossum is iemand bij het baden ver
dronken; ook de redder kwam om het le
ven. (Gom. Berichten, 2de blad).
HAZERSWOUDE (GROENENDIJK).
l
mi
o
1
WELEERW. PATER FR. WE8SELINGH
varf de Congregatie der Witte Paters, die
morgenochtend te 9 uur (zonnetijd) zijn
eerste Plechtige H. Mis in de parochiokerk
van St. Bernardus opdraagt.
Morgenochtend te 7.30 uur celebreert
pater Wesselingh een plechtig Lof in de
parochiekerk te Oegstgeest-
Dc ncomyst wordt ongovocr half 9 door
het kerkbestuur en bruidjes afgehaald van
af de boerenwoning „Oud Groenestein".
Opdracht aan jhr. mr. Ruys dc
Beerenbrouck.
H. M. de Koningin heeft opdracht ge
geven tot de formatie van een Kabinet,
steunend op do drie rechtsohe partijen, aan
Jhr. mr. Ch. Ruys do Beerenbrouck, voor
zitter van de Tweede Kamer, die de op
dracht in beraad heeft gehouden.
PROFESSOR BEIJSENS.
Ontslag aangevraagd als bijzonder
hoogleeraar.
Naar het „U. D." verneemt heeft prof.
dr. J. Th. Beijsens, bijzonder hoogleeraar
to Utrecht vanwege de St. Radboudstich-
ting, ontslag aangevraagd. Prof. Beijsens.
die van 1910 af aan de Ulrechtscho Uni
versiteit verbonden was doceerde de Lo
gica, dc Metaphysica, de Zielkunde en de
Ethica. Hij is 65 jaar oud.
Koninklijke Besluiten.
Burgemeester.
By Kom besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Smilde K. Gerrits
