20ste Jaargang
ZATERDAG 6 JULI 1929
No. 6224
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32
LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent ptjr week f2.50 pér kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 por kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is 'voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondag
blad.
53.
De rechtsche meerderheid
53 leden.
Natuurlijk kan men hierbij niet optel
len het ééne lid van de Herv. Geref.
Staatspartij en de drie leden van de Staat
kundig Geref. Partij.
Natuurlijk niet;
Met deze toch mag en kan geen reke
ning worden gehouden bij de eveniueele
vorming van een rechtsch Kabinet. Op de
medewerking van deze ook al zal deze
nu en dan wel gegeven worden ook
maar eenigrmate te rekenen, zou poli
tiek onverantwoordelijk en dwaas zijn.
Hierbij komt nog, dat genoemde partijen
niet voeren een rechtsche een Chris
telijke politiek, zopals dio door de drie
rechtsche partijen wordt begrepen. En
dat en dit zij nu maar 'ns kort en klaar
gezegd hun politiek ook tfïet Chris
telijk is, omdat zij den Katholieken in den
Staat niet gunnen (wij oiteeren hier weer
de woorden van .,Dc Rotterdammer")
„waarop zij recht hebben en wat hun als
trouwe Nederlanders" toekomt 1
Men kan dus zeggen, dat de Tweede
Kamer aldus is samengesteld: 53 rechts,
43 links, 4 Prot. Dissidenten.
Gisteren schreven wij: 53 rechts, 47 links
En zoo mag men het oi. ook wel uit
drukken. Wij erkennen gaarne, dat de
bedoelde 4 Prot. Dissidenten in veel af-
zijde, maar onder dio partijen der linker
zijde maar onder die partijen zelf,
Dresselhuys tot Wijnkoop, is ook nog al
verscheidenheid 1 Doch, zoo we daardoor
ds. Lingbeek c.s. en ds. Kersten c.s. stoo-
ten, willen wij wel van deze indeeling
afzien; wij zijn niemand, ook niet den
felsten en ook zelfs niet den onwaardig
ste» tegenstander, gaarne onaangenaam.
Doch in geen geval kunnen wij hen re
kenen bij rechts. Dat is klaar als de dag!
V Vóór alles: Christelijke politiek.
De Anti-Revolutionnairen hebben een
zetel verloren, zooals men weet.
Dit is voor hen, natuurlijk, een legen-
slag.
Maar in hun blad „De Rotterdammer"
wordt het onaangename gevoel van dezen
tegenvaller overheerscht door de verblij
dende zekerheid, dat de drie rechtsche
groepen wéér bij deze verkiezing de meer
derheid der kiezers tot zich hebben ge
bracht. Het blad schrijft o.m.:
Zeker, het ware ons aangenamer ge
weest, indien de Anti-Revolutionnai
ren in het algemeen wat hooger wa
ren geklommen, doch laat op dit
oogenblik de danktoon overheersoh'en,
nu de drie rechtsche groepen, aan
wie wij de toekomst van het vader
land het best durven toevertrouwen,
hun sterke positie kunnen blijven in
nemen.
Vóór alles gaat, naar de zoo juisten ge-
dachtenga-ng van het anti-revolutionnaire
orgaan, het verlangen naar een Christe
lijke politiek.
Mogo dat, door ons gedeelde, verlangen
ook zoo doeltreffend mogelijk
verwezenlijkt kunnen worden!
V Beschamend.
Een ander citaat uit een artikel in het
ïenoemd anti-revolutionnair orgaan:*
De roomsch-katholieken maakten 'n
sterken vooruitgang. Als een rots in
de branding van den tijd, lazen wij in
een roomsch blad. Lijkt het er niet
op, velen tot beschaming? Noch bij
de roomschen, noch bij de christelijk-
historischen, noch bij de anti-revo-
lutionnairen lazen wij één woord van
ophitsing tegen andersdenkenden.
Voor velen weder beschamend!
Inplaats van het roomsche volks
deel te verzwakken, zorgen de staats
kundig gereformeerden voor verster-
kmg. Dc nemesis van de historie!
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededcolingen wordt
het dubbele van hot tariof borekend
Kleine advertentiën, van ton lioogsto 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Inderdaad de wijze, waarop dc drie
rechtsche partijen den verkiezingsstrijd
hebben gevoerd is beschamend voor
velen; niet alleen, maar ook, ongetwijfeld,
en in sterke mate, voor de twee anti-ka
tholiek Protestantsche partijen, die van
ds. Lingbeek en die van ds. Kersten.
Maar beschamend is ook "v
doze twee anti-katholieke groepen wat „De
Rotterdammer'/ onmiddellijk op het hier
boven geciteerde laat volgen:
Inmiddels verheugen wij' er ons
over dat dc roomsche medeburgers
door hot evenredig kiesrecht op het
gebied der staatkunde verkrijgen,
waarop zij recht hebben en wat hun
als trouw Nederlanders van harte zij
gegund en niet minder als politieke
vrienden.
Zulk een breede, christelijke opvatting
over de rechten van mede-Christenen, zulk
een loyale en hartelijke toegenegenheid
van protestanten voor katholieken moet
beschamend zijn voor de protestant
sche partij-leiders Lingbeek en Kersten!
V Een artikel van de „N. Rott.
Crt.".
Wij willen hier afdrukken een vrij lang
citaat uit een artikel, dat do „N. Rott.
Crt." wijdt aan den uitslag vaai do ver
kiezing.
Het blad. is bitter gestemd en vindij
alles bijeen, het resultaat der verkiezing
uiterst poover en vraagt of alle inspan
ning, alle woordenvloed, alle debat en
alle krakeel van de laatste weken dit
resultaat werd waard mag word geacht.
Wat den uitslag voor de verschillende
partijen afzonderlijk betreft schrijft da-n
het. blad o.m.:
Aanmerkelijke winst in stemmental
hebben de sociaal-democraten en de
Roomsch-katholieken vorworven, zij
het dan ook dat zij niet in zetel-
winst aan den dag treedt. Deze par
tijen hebben met do Christelijk-His-
torischen in 1925 bij de toewijzing van
do overschotzetels geboft. Zij hebben
toen twee overschotzetels toegewezen
gekregen, en daardoor als 't ware
hun zetelwinst van 1929 reeds te vo
ren verdisconteerd. Zij blijven nu on
danks hun winsfc aan stemmen op him
oude zetelgetal.
Deze twee partijen zullen in de
nieuwe Kamer te zamen een flinke
meerderheid tellen en het lijkt na
deze verkiezing wel, alsof het kabi
net van de „uiterste noodzaak" iets
is, dat de kiezers toelacht. Wij zullen
deze conclusie niet trekken, maar wie
er voor voelt, kan in het resultaat
der verkiezing wel steun vinden!
Opmerkelijk is de uitslag ten op
zichte van de twee groote protes-
tantsch-christelijke partijen. De anti-
revolutionnaire partij is nog aan den
verliëzenden kant gebleven en moet
1 zetel prijs geven. Het is meer dan
haar percentsgewijze verlies. De chris-
telijk-hïsfcorischen partij daarentegen
schijnt weer bij de kiezers beter in
de gunst te zijn geraakt dan in 1925.
De angst, die hier en daar onder
de anti-revolutionnairen voor een
coalitie-kabinet is gebleven zal wel
mede schuld eraan hebben, dat de
anti-revolutionnaire partij niet al te
best heeft geboerd.
De christelijk historische Unie plukt
nu de vruchten van haar houding in
•het najaar van 1925, toen zij tegen
over de Roomsch-Kathoïieken den
voet dwars zette, en de coalitie liet
springen. Haar niet te miskennen
voorspoed bij deze verkiezing geeft
daarom een sterke, zij het nog slechts
negatieve aanwijzing voor de oplos
sing van de kabinetscrisis. Hierbij zal
zich de eisch van eerlijkheid tegen
over dc kiezers doen gelden, waarop
wij vóór de verkiezing een toespeling
gemaakt hebben.
Vorming van oen coalitie-kabinet
met behulp van de öhristelijk-histori-
schen zou vierkant ingaan tegen de
lijn van deze verkiezing.
CJiterst leerzaam is, dat het
liberale orgaan pleit voor een kabinet
van „de uiterste noodzaak", voor een sa
mengaan van Katholiek en Sociaal-Demo
craat, en stookt tegen een coalitie-kabinet
Vervolgend, schrijft het liberale orgaan:
De aanwas der Roomsch-Katholie-
ken is voor een gedeelte verklaarbaar
uit den teruggang van de Roomsch-
Katholieke Volkspartij, die net precies
haar zetel verliest, en uit de hier
en daar wat meer naar links georiën
teerde candidatenlijsten der partij, die
een aantal, welke bij de vorige verkie
zing rood stemden, weer tot de moe
derkerk heeft teruggebracht. De aan
was van bevolking, die onder de
Roomsch-Katholieken het sterkst is,
5^®. k°k ^et uiterst doorgevoerde
discipline zulien de rest van de toe
neming we voor him rekening willen
nemen.
Gesteld, dat deze door het liberale blad
gegeven verklaring van den aanwas der
R. K. Staatspartij juist is volledig is
ze zeker niet.
Er behoort nog o.m. bijgevoegd als oor
zaak van deze aanwas, dat de Katholie
ken niet meer, zooals voorheen nog te ve-
leden deden, hun voorlichting zoeken in.
bladen als de „N. Rott, Crt."
DUITSCHLAND
De politieke herstelconferentie.
Ontruiming Saargebied
niet op de agenda.
De „Petit Parisien' meldt, dat een be
slissing over plaats, definitie ven datum en
te volgen procedure van de komende her
stelconferentie pas over eeuigo dagen
nomen zal kunnen worden. Reeds thans
kan cchtor worden bevestigd, dat de kwes
tie der ontruiming van het Saargebied ab
soluut uitgesloten zal zijn van heb pro
gram der conferentie.
Eigenaardige onthullingen.
Executies in het sovjotgezant-
schap te Berlijn?
Naar door den Russischen ex-officier
Pawlonofski, die te zamen met- Orlof we
gens het vervalschen van documenten
Berlijn terecht staat, wordt beweerd, ,o
hij in staat sensationeele mededeelingen
te doen omtrent geheimzinnige voorval
len, die zich in het gebornv van het Russi
sche gezantschap te Berlijn moeten heb
ben afgespeeld.
Volgens zijn beweringen moeten name
lijk indertijd in het gezantschapsgebouw
drie Rui*en, beambten der Gepeoe, die heb
wantrouwen der Sovjet-autoriteiten had
den opgewekt, zijn berecht en ter dood
veroordeeld, waarna zij; aldus Pawlonofski
werden doodgeschoten en in de kelders
van het. gezantschapsgebouw werden be
graven. Volgens zijn verklaringen kreeg hij
van een. en ander kennis, toen hij zich in
verband met een passenkwestie in 192-1
eens naar het gezanfcschapsgebouw begaf
en daar met een beambte van de Gepeoe
in gesprek kwam. Hij deed van een en an
der aangifte bij de Berlijnsoho politie, die
echter niet veel kon uitrichten, daar het
gezantschapsgebouw exterritoriaal ge
bied is.
Van de zijde der politie worden hierom
trent de volgende verklaringen afgelegd:
Het is juist, dat Pawlonofski zich in
1924 op het hoofdbureau van politie heeft
vervoegd, waar hij mededeelde, dat het
hem bekend was dat drie beambten der
Gepeoe op 15 Mei 1923 in de kelders van
het Russische gezantschapsgebouw waren
doodgeschoten en vervolgens daar begra
ven.
De politic onderzocht de zaak, voor
zoover haar dit mogelijk was, doch stuitte
daarbij op verschillende tegenspraken.
Op het- tijdstip, waarop Pawlonofski zicli
volgens zijn zeggen toevallig naar het ge
zantschapsgebouw- had moeten begeven,
bleek hij namelijk beambte van het ge
zantschap te zijn geweest. Hij werd echter
ontslagen, in verband met beweerde onre
gelmatigheden. Van de personen, die vol
gens hem waren geëxecuteerd, kon niet
worden vastgesteld of zij ooit in Duitsch-
land hadden vertoefd, terwijl ten slotte
de namen van hen, die de executie ver
richt zouden hebben, onjuist bleken te
zijn. De nasporingen der politie moesten
echter teil slotte worden gestaaktt, daar
het gezantschapsgebouw exterritoriaal is.
„Tel.'
PORTUGAL
Portugeesch kabinet afgetreden.
Ten gevolge van mecnings-
verschillen tusschen de
ministers.
Het Portugeeschc kabinet is afgetreden.
Na afloop vaYi den ministerraad deed pre
sident. Carmona de volgende nfficieele
verklaring publiceeren: „Ten gevolge van
meeningsverschillen tusschen de leden van
het kabinet heeft de regeering besloten, in
haar geheel af te treden. Het ontslag is
aanvaard." De president heeft onmiddel
lijk stappen gedaan tot vorming van een
nieuw kabinet.
arabie
Een opstand in Hedjaz onderdrukt.
Uit Mekka wordt, gemeld, dat troepen
van Koning Ibn Saud in de nabijheid van
Ridh in het Nedjgebied in botsing zijn ge
komen met een troep opstandelingen on
der leiding van Fabran Nashbur, bij wicn
zich nog een andere stam had aangesloten.
De strijd eindigde met een nederlaag der
opstandelingen, van wie velen, onder wie
hun aanvoerder, werden gedood.
Een groote hoeveelheid wapenen en
vaandels viel in handen van Ibn vSauds
troepen.
br1tsch-indie
activiteit onder katholieken
IN BRITSCH-INDIë.
Uit Ernaculam (Br.-Indië) wordt gemeld:
Onder de Katholieken van den Syro-
Malabarischeu ritus, die thans reeds 150.000
zielen telt, verdeeld over I diocesen, ont
wikkelt zich een krachtig godsdienstig le-
Kort geleden werden achtereenvolgens
3 congressen gehouden, waarbij een studen
tendag. waaraan 4000 studenten deelnamen
en een Katholiekendag, waarop Ö000 man-
nen bijeenkwamen, die protesteerden te
gen sommige besluiten en verschillende
onrechtvaardige wetten, zoo b.v. tegen de
wet, waarbij de bekeerlingen onterfd wor-
Hot congres verlangde een evenredige
vertegenwoordiging van do Katholieken
in de regeering, stemde voor de droogleg
ging en wenschte dc oprichting van so
ciale vereenigingen voor „Eigen Hulp" on
der de Katholieken.
Op den Katholiekendag volgde direct
het eerste Malabarisch Eucharistisch con
gres. Dc openingsplechtigheid had m de
open lucht plaats en werd door 10.000 per
sonen bijgowoond. 's Avonds werd bij heer
lijk koel weer en helderen hemel een
grandiooze Sacramentsprocessie gehouden.
Meer dan 20.000 menschen stonden in dich
te rijen langs den weg geschaard en bogen
de knie voor den Heiland in de Eucharistie.
Dit eerste Eucharistisch congres maakte
diepen indruk op de kustbewoners van
Malabar.
amerika
De Methodisten en de sigaretten.
De choco lad e-a and oelem
stijgen.
Reeds goruimen tijd hoerscht er ccn ~-
kere spanning onder het Amcrikaansche
olk om een sensationeele zaak: een ver
bitterden strijd tegen de sigaret.
De vier grootste tabaksfirma's der vcr-
cenigde Staten waren altijd elkanders
grootste concurrenten en hot was soms
grappig om te zien hoe zij elkander door
allerlei reclames trachtten te overtroeven
om toch maar boven de andere uit tc ste
ken. Het gevolg van deze propaganda, die
in ieder geval wel een betere zaak waardig
was, bestond in ccn steeds stijgend siga-
rcttenverbruik in de Amerikaans che da
meswereld.
Onder deze sigarettenmanic die thans m
de dameswereld heerscht, hebben do cho
coladefabrieken in dc eerste plaats tc lij
den, want de dames, die sigaretten rooken,
wennen zich het chocolade-eten af. Dat is
ook eigenlijk niet te verwonderenwant
het hoofdargument, dat do sigarettennr-
ina's aanwenden is steeds geweest: van si
garet ten rooken wordt men mager, terwijl
het. eten van chocolade en marsepein tot
erlies der slanke lijn voert.
Het is dus geen wonder, dat in den
strijd tusschen de sigaretten en de pralines
dc eerste dc overwinning behaalden en nog
wel over de heele lijn.
Wat de toekomst brengen zal, is nog
niet uit te maken, want de Methodistische
regcering van Washington heeft een zeer
scherpon strijd tegen het sigarettcn-rooken
ingezet. Zooals bekend is, zijn dc methodis
ten met de baptisten de meest fanatieke
voorstanders der drooglegging. Doch niet
alleen de alcohol, maar ook de nicotine
beschouwen zij als onredelijk cn zondig.
Nog kort geleden sprak de methodistische
predikant Wilson zich zeer scherp uit te
gen het. rooken.
Het. optreden der methodisten was een
zware slag voor de sigarotten-industnc, die
bovendien nog zeer onverwacht kwam,
waait het is ccn erkend feit, dat dc „Ta
bakskoning" der Vcreenigde Staten, Uu-
ko den grootsten financieclen steun ver
leende. Nog niet lang geleden schonk dc
Duke-trust aaai verschillende methodisti
sche inrichtingen 50 millioen dollar.
De methodisten zullen in het vervolg
el geen twee hecren meer dienenofwel
zij moeten hun strijd tegen de nicotine op
geven, ófwel zij krijgen geen ondorsteu-
ning meer van de tabaksindustrie.
Tegelijk met den strijd der methodisten
tegen de sigaretten gingen de aandeelen I
der chocoladefabrieken aanzienlijk <le
hootrte
voornaamste nieuws
BUITENLAND.
Eigenaardige onthullingen omtrent exe
cuties in het Sovjetgezarrtschapsgebouw te
Berlijn.
Activiteit onder de Katholieken in Br.-
Indië.
Vorst in Ned. Oost-InJdië. (Ncd. O.-Indië).
(2de blad).
Noodweer in Duitschland en Oostenrijk.
(Buitenl. Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
OverlcHen is de zeereerw. heer pastoor
Th. J. v. d. Laar te Medemblik' (Kcrkn., lc
blad).
De Rotterdamschc brandstichter weer
aan het werk? (Gem. Berichten. 2e blad).
Te Vriezenveen is een veenarbeider
door den bliksem getroffen. (Gcm. Berich
ten. 2e blad).
Een ernstig ongeluk op het Nederlandsch
stoomschip „De Ridderkerk". (Gcm. Be
richten, 2e blad).
DE NIET-KATHOLIEKE NIEUWE
KAMERLEDEN.
D r. J. Sever ij n (anti-rev.) werd gebo
ren in 1883, werd op 23 Mei 1915 bevestigd
tot Ned. Horv. predikant te Wilnis, in 191«
word hij boroepen te Leerdam, welk be
roep hij aannam. Sinds Februari 1921 staat
dr. Severijn te Dordrecht.
Jhr. mr. J. D. dc Goer (Chr.-Hisi.
Unie) werd geboren 14 December 1870. H»
studeerde aan dc Rijksuniversiteit ic
Utrecht, waar hij in 1895 promoveerde. Was
lid van de hoofdredactie van ..Dc Neder
lander". Voorts van de God. Staten van
Zuid-Holland, daarna burgemeester van
Arnhem. Was minister van Financiën in
't minis teric-Ruy», minister van Binncn-
landsche Zaken on Landbouw, in het mini
sterie-Coliju cn werd 8 Maart 1920 belast
met de vorming van het huidig ministerie
Dc lieer Dc Geer was lid van de Ocntr.
Commissie voor Drinkwatervoorziening en
van die voor de Statistiek. Lid der Tweede
Kamer van 19071921.
Dr. J. RS1 o t e m a k e r d c Bruine
(Chr.-Hist. Unie) werd geboren 0 Mei 1869,
studeerde van 18891891 in dc theologie
aan dc Rijksuniversiteit to Utrecht, Was
predikant, hoogleeraar, lid der Prov. Sta
ten van Utrecht, lid Eerste Kamer cn is
thans minister van Arbeid. Handel cn Xij
verheid. Hij is ridder in dc orde van den
Nedcrl. Leeuw en in die van Oranje-Nas -
sau.
I-r. C. N. van Dis (Staatk. Geref Par
tij) is scheikundig ingenieur. Hij is als zoo
danig werkzaam geweest tc lit recht cn
woonde in Zeist, waar hij ouderling was bij
de Obrist. Geref. Kerk. Sedert de oprich
ting van ,.Dc Banier", liet orgaan van de
Staatk. Geref. Partij is hij. als mede-re
dacteur van dat blad, 1c Rotterdam gaan
wonen. Hij is omstreeks veertig jaren oud.
C. J. van Kempen (Vrijheidsbond)
doorliep dc lagere bestuursrangen in ver
schillende gewesten der buitenbezittingen
en was in dc afdceling Serdang der toenma
lige residentie Oostkust van Sumatra als
controleur werkzaam.
In Augustus 1924 werd hij tot gouve r
neur van Sumatra's Oostkust benoemd,
welke functie hij in September 1928 ver
liet om zich daarna hier te lande tc vesti
gen.
De heer Flor is Vos (Middenpartij
voor Stad cn Land), directeur van de mo
del-boerderij „Oud-Bussum". oud-wethou-
der van Kaarden, bekend, behalve door
zijn strijd tegen den tol op den Amersfoort -
schon Straatweg, vooral ook door zijn strijd
in. de Erfgooierskwestie.
E. Kup ers (S.D.A.P.) werd iu 1885 te
Groningen geboren. Toen hij IS jaar was,
trad hij als lid toe tot dc afdceling Gro
ningen der S. D. A. P. In 1916 werd Ku-
pers bezoldigd bestuurder van het N.V.V.,
van 1919 af in do functie van eerste se
cretaris. In 1927 werd hij gekozen tot lid
der Prov. Staten van Noord-Hol land.
De heer D. Wijnkoop (communist)
werd geboren tl Maart 1870. In 1900 sloot
hij zich bij dc S.D.A.P. aan.
In 19051900 partijbestuurder, werd lm
in 1909 op het congres te Deventer uit dc
partij gezet.
In 1909 stichtte hij dc SJD.P.. die later
in dc Communistische partij is overgegaan
Van 1918192-5 had hij zitting in de Tweede
Kamer.