20ste Jaargang ZATERDAG 6 JULI 1929 No. 6224 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN BUITENLAND BINNENLAND DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent ptjr week f2.50 pér kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 por kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is 'voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 Dit nummer bestaat uit vijf bladen waaronder geïllustreerd Zondag blad. 53. De rechtsche meerderheid 53 leden. Natuurlijk kan men hierbij niet optel len het ééne lid van de Herv. Geref. Staatspartij en de drie leden van de Staat kundig Geref. Partij. Natuurlijk niet; Met deze toch mag en kan geen reke ning worden gehouden bij de eveniueele vorming van een rechtsch Kabinet. Op de medewerking van deze ook al zal deze nu en dan wel gegeven worden ook maar eenigrmate te rekenen, zou poli tiek onverantwoordelijk en dwaas zijn. Hierbij komt nog, dat genoemde partijen niet voeren een rechtsche een Chris telijke politiek, zopals dio door de drie rechtsche partijen wordt begrepen. En dat en dit zij nu maar 'ns kort en klaar gezegd hun politiek ook tfïet Chris telijk is, omdat zij den Katholieken in den Staat niet gunnen (wij oiteeren hier weer de woorden van .,Dc Rotterdammer") „waarop zij recht hebben en wat hun als trouwe Nederlanders" toekomt 1 Men kan dus zeggen, dat de Tweede Kamer aldus is samengesteld: 53 rechts, 43 links, 4 Prot. Dissidenten. Gisteren schreven wij: 53 rechts, 47 links En zoo mag men het oi. ook wel uit drukken. Wij erkennen gaarne, dat de bedoelde 4 Prot. Dissidenten in veel af- zijde, maar onder dio partijen der linker zijde maar onder die partijen zelf, Dresselhuys tot Wijnkoop, is ook nog al verscheidenheid 1 Doch, zoo we daardoor ds. Lingbeek c.s. en ds. Kersten c.s. stoo- ten, willen wij wel van deze indeeling afzien; wij zijn niemand, ook niet den felsten en ook zelfs niet den onwaardig ste» tegenstander, gaarne onaangenaam. Doch in geen geval kunnen wij hen re kenen bij rechts. Dat is klaar als de dag! V Vóór alles: Christelijke politiek. De Anti-Revolutionnairen hebben een zetel verloren, zooals men weet. Dit is voor hen, natuurlijk, een legen- slag. Maar in hun blad „De Rotterdammer" wordt het onaangename gevoel van dezen tegenvaller overheerscht door de verblij dende zekerheid, dat de drie rechtsche groepen wéér bij deze verkiezing de meer derheid der kiezers tot zich hebben ge bracht. Het blad schrijft o.m.: Zeker, het ware ons aangenamer ge weest, indien de Anti-Revolutionnai ren in het algemeen wat hooger wa ren geklommen, doch laat op dit oogenblik de danktoon overheersoh'en, nu de drie rechtsche groepen, aan wie wij de toekomst van het vader land het best durven toevertrouwen, hun sterke positie kunnen blijven in nemen. Vóór alles gaat, naar de zoo juisten ge- dachtenga-ng van het anti-revolutionnaire orgaan, het verlangen naar een Christe lijke politiek. Mogo dat, door ons gedeelde, verlangen ook zoo doeltreffend mogelijk verwezenlijkt kunnen worden! V Beschamend. Een ander citaat uit een artikel in het ïenoemd anti-revolutionnair orgaan:* De roomsch-katholieken maakten 'n sterken vooruitgang. Als een rots in de branding van den tijd, lazen wij in een roomsch blad. Lijkt het er niet op, velen tot beschaming? Noch bij de roomschen, noch bij de christelijk- historischen, noch bij de anti-revo- lutionnairen lazen wij één woord van ophitsing tegen andersdenkenden. Voor velen weder beschamend! Inplaats van het roomsche volks deel te verzwakken, zorgen de staats kundig gereformeerden voor verster- kmg. Dc nemesis van de historie! DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededcolingen wordt het dubbele van hot tariof borekend Kleine advertentiën, van ton lioogsto 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 Inderdaad de wijze, waarop dc drie rechtsche partijen den verkiezingsstrijd hebben gevoerd is beschamend voor velen; niet alleen, maar ook, ongetwijfeld, en in sterke mate, voor de twee anti-ka tholiek Protestantsche partijen, die van ds. Lingbeek en die van ds. Kersten. Maar beschamend is ook "v doze twee anti-katholieke groepen wat „De Rotterdammer'/ onmiddellijk op het hier boven geciteerde laat volgen: Inmiddels verheugen wij' er ons over dat dc roomsche medeburgers door hot evenredig kiesrecht op het gebied der staatkunde verkrijgen, waarop zij recht hebben en wat hun als trouw Nederlanders van harte zij gegund en niet minder als politieke vrienden. Zulk een breede, christelijke opvatting over de rechten van mede-Christenen, zulk een loyale en hartelijke toegenegenheid van protestanten voor katholieken moet beschamend zijn voor de protestant sche partij-leiders Lingbeek en Kersten! V Een artikel van de „N. Rott. Crt.". Wij willen hier afdrukken een vrij lang citaat uit een artikel, dat do „N. Rott. Crt." wijdt aan den uitslag vaai do ver kiezing. Het blad. is bitter gestemd en vindij alles bijeen, het resultaat der verkiezing uiterst poover en vraagt of alle inspan ning, alle woordenvloed, alle debat en alle krakeel van de laatste weken dit resultaat werd waard mag word geacht. Wat den uitslag voor de verschillende partijen afzonderlijk betreft schrijft da-n het. blad o.m.: Aanmerkelijke winst in stemmental hebben de sociaal-democraten en de Roomsch-katholieken vorworven, zij het dan ook dat zij niet in zetel- winst aan den dag treedt. Deze par tijen hebben met do Christelijk-His- torischen in 1925 bij de toewijzing van do overschotzetels geboft. Zij hebben toen twee overschotzetels toegewezen gekregen, en daardoor als 't ware hun zetelwinst van 1929 reeds te vo ren verdisconteerd. Zij blijven nu on danks hun winsfc aan stemmen op him oude zetelgetal. Deze twee partijen zullen in de nieuwe Kamer te zamen een flinke meerderheid tellen en het lijkt na deze verkiezing wel, alsof het kabi net van de „uiterste noodzaak" iets is, dat de kiezers toelacht. Wij zullen deze conclusie niet trekken, maar wie er voor voelt, kan in het resultaat der verkiezing wel steun vinden! Opmerkelijk is de uitslag ten op zichte van de twee groote protes- tantsch-christelijke partijen. De anti- revolutionnaire partij is nog aan den verliëzenden kant gebleven en moet 1 zetel prijs geven. Het is meer dan haar percentsgewijze verlies. De chris- telijk-hïsfcorischen partij daarentegen schijnt weer bij de kiezers beter in de gunst te zijn geraakt dan in 1925. De angst, die hier en daar onder de anti-revolutionnairen voor een coalitie-kabinet is gebleven zal wel mede schuld eraan hebben, dat de anti-revolutionnaire partij niet al te best heeft geboerd. De christelijk historische Unie plukt nu de vruchten van haar houding in •het najaar van 1925, toen zij tegen over de Roomsch-Kathoïieken den voet dwars zette, en de coalitie liet springen. Haar niet te miskennen voorspoed bij deze verkiezing geeft daarom een sterke, zij het nog slechts negatieve aanwijzing voor de oplos sing van de kabinetscrisis. Hierbij zal zich de eisch van eerlijkheid tegen over dc kiezers doen gelden, waarop wij vóór de verkiezing een toespeling gemaakt hebben. Vorming van oen coalitie-kabinet met behulp van de öhristelijk-histori- schen zou vierkant ingaan tegen de lijn van deze verkiezing. CJiterst leerzaam is, dat het liberale orgaan pleit voor een kabinet van „de uiterste noodzaak", voor een sa mengaan van Katholiek en Sociaal-Demo craat, en stookt tegen een coalitie-kabinet Vervolgend, schrijft het liberale orgaan: De aanwas der Roomsch-Katholie- ken is voor een gedeelte verklaarbaar uit den teruggang van de Roomsch- Katholieke Volkspartij, die net precies haar zetel verliest, en uit de hier en daar wat meer naar links georiën teerde candidatenlijsten der partij, die een aantal, welke bij de vorige verkie zing rood stemden, weer tot de moe derkerk heeft teruggebracht. De aan was van bevolking, die onder de Roomsch-Katholieken het sterkst is, 5^®. k°k ^et uiterst doorgevoerde discipline zulien de rest van de toe neming we voor him rekening willen nemen. Gesteld, dat deze door het liberale blad gegeven verklaring van den aanwas der R. K. Staatspartij juist is volledig is ze zeker niet. Er behoort nog o.m. bijgevoegd als oor zaak van deze aanwas, dat de Katholie ken niet meer, zooals voorheen nog te ve- leden deden, hun voorlichting zoeken in. bladen als de „N. Rott, Crt." DUITSCHLAND De politieke herstelconferentie. Ontruiming Saargebied niet op de agenda. De „Petit Parisien' meldt, dat een be slissing over plaats, definitie ven datum en te volgen procedure van de komende her stelconferentie pas over eeuigo dagen nomen zal kunnen worden. Reeds thans kan cchtor worden bevestigd, dat de kwes tie der ontruiming van het Saargebied ab soluut uitgesloten zal zijn van heb pro gram der conferentie. Eigenaardige onthullingen. Executies in het sovjotgezant- schap te Berlijn? Naar door den Russischen ex-officier Pawlonofski, die te zamen met- Orlof we gens het vervalschen van documenten Berlijn terecht staat, wordt beweerd, ,o hij in staat sensationeele mededeelingen te doen omtrent geheimzinnige voorval len, die zich in het gebornv van het Russi sche gezantschap te Berlijn moeten heb ben afgespeeld. Volgens zijn beweringen moeten name lijk indertijd in het gezantschapsgebouw drie Rui*en, beambten der Gepeoe, die heb wantrouwen der Sovjet-autoriteiten had den opgewekt, zijn berecht en ter dood veroordeeld, waarna zij; aldus Pawlonofski werden doodgeschoten en in de kelders van het. gezantschapsgebouw werden be graven. Volgens zijn verklaringen kreeg hij van een. en ander kennis, toen hij zich in verband met een passenkwestie in 192-1 eens naar het gezanfcschapsgebouw begaf en daar met een beambte van de Gepeoe in gesprek kwam. Hij deed van een en an der aangifte bij de Berlijnsoho politie, die echter niet veel kon uitrichten, daar het gezantschapsgebouw exterritoriaal ge bied is. Van de zijde der politie worden hierom trent de volgende verklaringen afgelegd: Het is juist, dat Pawlonofski zich in 1924 op het hoofdbureau van politie heeft vervoegd, waar hij mededeelde, dat het hem bekend was dat drie beambten der Gepeoe op 15 Mei 1923 in de kelders van het Russische gezantschapsgebouw waren doodgeschoten en vervolgens daar begra ven. De politic onderzocht de zaak, voor zoover haar dit mogelijk was, doch stuitte daarbij op verschillende tegenspraken. Op het- tijdstip, waarop Pawlonofski zicli volgens zijn zeggen toevallig naar het ge zantschapsgebouw- had moeten begeven, bleek hij namelijk beambte van het ge zantschap te zijn geweest. Hij werd echter ontslagen, in verband met beweerde onre gelmatigheden. Van de personen, die vol gens hem waren geëxecuteerd, kon niet worden vastgesteld of zij ooit in Duitsch- land hadden vertoefd, terwijl ten slotte de namen van hen, die de executie ver richt zouden hebben, onjuist bleken te zijn. De nasporingen der politie moesten echter teil slotte worden gestaaktt, daar het gezantschapsgebouw exterritoriaal is. „Tel.' PORTUGAL Portugeesch kabinet afgetreden. Ten gevolge van mecnings- verschillen tusschen de ministers. Het Portugeeschc kabinet is afgetreden. Na afloop vaYi den ministerraad deed pre sident. Carmona de volgende nfficieele verklaring publiceeren: „Ten gevolge van meeningsverschillen tusschen de leden van het kabinet heeft de regeering besloten, in haar geheel af te treden. Het ontslag is aanvaard." De president heeft onmiddel lijk stappen gedaan tot vorming van een nieuw kabinet. arabie Een opstand in Hedjaz onderdrukt. Uit Mekka wordt, gemeld, dat troepen van Koning Ibn Saud in de nabijheid van Ridh in het Nedjgebied in botsing zijn ge komen met een troep opstandelingen on der leiding van Fabran Nashbur, bij wicn zich nog een andere stam had aangesloten. De strijd eindigde met een nederlaag der opstandelingen, van wie velen, onder wie hun aanvoerder, werden gedood. Een groote hoeveelheid wapenen en vaandels viel in handen van Ibn vSauds troepen. br1tsch-indie activiteit onder katholieken IN BRITSCH-INDIë. Uit Ernaculam (Br.-Indië) wordt gemeld: Onder de Katholieken van den Syro- Malabarischeu ritus, die thans reeds 150.000 zielen telt, verdeeld over I diocesen, ont wikkelt zich een krachtig godsdienstig le- Kort geleden werden achtereenvolgens 3 congressen gehouden, waarbij een studen tendag. waaraan 4000 studenten deelnamen en een Katholiekendag, waarop Ö000 man- nen bijeenkwamen, die protesteerden te gen sommige besluiten en verschillende onrechtvaardige wetten, zoo b.v. tegen de wet, waarbij de bekeerlingen onterfd wor- Hot congres verlangde een evenredige vertegenwoordiging van do Katholieken in de regeering, stemde voor de droogleg ging en wenschte dc oprichting van so ciale vereenigingen voor „Eigen Hulp" on der de Katholieken. Op den Katholiekendag volgde direct het eerste Malabarisch Eucharistisch con gres. Dc openingsplechtigheid had m de open lucht plaats en werd door 10.000 per sonen bijgowoond. 's Avonds werd bij heer lijk koel weer en helderen hemel een grandiooze Sacramentsprocessie gehouden. Meer dan 20.000 menschen stonden in dich te rijen langs den weg geschaard en bogen de knie voor den Heiland in de Eucharistie. Dit eerste Eucharistisch congres maakte diepen indruk op de kustbewoners van Malabar. amerika De Methodisten en de sigaretten. De choco lad e-a and oelem stijgen. Reeds goruimen tijd hoerscht er ccn ~- kere spanning onder het Amcrikaansche olk om een sensationeele zaak: een ver bitterden strijd tegen de sigaret. De vier grootste tabaksfirma's der vcr- cenigde Staten waren altijd elkanders grootste concurrenten en hot was soms grappig om te zien hoe zij elkander door allerlei reclames trachtten te overtroeven om toch maar boven de andere uit tc ste ken. Het gevolg van deze propaganda, die in ieder geval wel een betere zaak waardig was, bestond in ccn steeds stijgend siga- rcttenverbruik in de Amerikaans che da meswereld. Onder deze sigarettenmanic die thans m de dameswereld heerscht, hebben do cho coladefabrieken in dc eerste plaats tc lij den, want de dames, die sigaretten rooken, wennen zich het chocolade-eten af. Dat is ook eigenlijk niet te verwonderenwant het hoofdargument, dat do sigarettennr- ina's aanwenden is steeds geweest: van si garet ten rooken wordt men mager, terwijl het. eten van chocolade en marsepein tot erlies der slanke lijn voert. Het is dus geen wonder, dat in den strijd tusschen de sigaretten en de pralines dc eerste dc overwinning behaalden en nog wel over de heele lijn. Wat de toekomst brengen zal, is nog niet uit te maken, want de Methodistische regcering van Washington heeft een zeer scherpon strijd tegen het sigarettcn-rooken ingezet. Zooals bekend is, zijn dc methodis ten met de baptisten de meest fanatieke voorstanders der drooglegging. Doch niet alleen de alcohol, maar ook de nicotine beschouwen zij als onredelijk cn zondig. Nog kort geleden sprak de methodistische predikant Wilson zich zeer scherp uit te gen het. rooken. Het. optreden der methodisten was een zware slag voor de sigarotten-industnc, die bovendien nog zeer onverwacht kwam, waait het is ccn erkend feit, dat dc „Ta bakskoning" der Vcreenigde Staten, Uu- ko den grootsten financieclen steun ver leende. Nog niet lang geleden schonk dc Duke-trust aaai verschillende methodisti sche inrichtingen 50 millioen dollar. De methodisten zullen in het vervolg el geen twee hecren meer dienenofwel zij moeten hun strijd tegen de nicotine op geven, ófwel zij krijgen geen ondorsteu- ning meer van de tabaksindustrie. Tegelijk met den strijd der methodisten tegen de sigaretten gingen de aandeelen I der chocoladefabrieken aanzienlijk <le hootrte voornaamste nieuws BUITENLAND. Eigenaardige onthullingen omtrent exe cuties in het Sovjetgezarrtschapsgebouw te Berlijn. Activiteit onder de Katholieken in Br.- Indië. Vorst in Ned. Oost-InJdië. (Ncd. O.-Indië). (2de blad). Noodweer in Duitschland en Oostenrijk. (Buitenl. Berichten, 2de blad). BINNENLAND. OverlcHen is de zeereerw. heer pastoor Th. J. v. d. Laar te Medemblik' (Kcrkn., lc blad). De Rotterdamschc brandstichter weer aan het werk? (Gem. Berichten. 2e blad). Te Vriezenveen is een veenarbeider door den bliksem getroffen. (Gcm. Berich ten. 2e blad). Een ernstig ongeluk op het Nederlandsch stoomschip „De Ridderkerk". (Gcm. Be richten, 2e blad). DE NIET-KATHOLIEKE NIEUWE KAMERLEDEN. D r. J. Sever ij n (anti-rev.) werd gebo ren in 1883, werd op 23 Mei 1915 bevestigd tot Ned. Horv. predikant te Wilnis, in 191« word hij boroepen te Leerdam, welk be roep hij aannam. Sinds Februari 1921 staat dr. Severijn te Dordrecht. Jhr. mr. J. D. dc Goer (Chr.-Hisi. Unie) werd geboren 14 December 1870. H» studeerde aan dc Rijksuniversiteit ic Utrecht, waar hij in 1895 promoveerde. Was lid van de hoofdredactie van ..Dc Neder lander". Voorts van de God. Staten van Zuid-Holland, daarna burgemeester van Arnhem. Was minister van Financiën in 't minis teric-Ruy», minister van Binncn- landsche Zaken on Landbouw, in het mini sterie-Coliju cn werd 8 Maart 1920 belast met de vorming van het huidig ministerie Dc lieer Dc Geer was lid van de Ocntr. Commissie voor Drinkwatervoorziening en van die voor de Statistiek. Lid der Tweede Kamer van 19071921. Dr. J. RS1 o t e m a k e r d c Bruine (Chr.-Hist. Unie) werd geboren 0 Mei 1869, studeerde van 18891891 in dc theologie aan dc Rijksuniversiteit to Utrecht, Was predikant, hoogleeraar, lid der Prov. Sta ten van Utrecht, lid Eerste Kamer cn is thans minister van Arbeid. Handel cn Xij verheid. Hij is ridder in dc orde van den Nedcrl. Leeuw en in die van Oranje-Nas - sau. I-r. C. N. van Dis (Staatk. Geref Par tij) is scheikundig ingenieur. Hij is als zoo danig werkzaam geweest tc lit recht cn woonde in Zeist, waar hij ouderling was bij de Obrist. Geref. Kerk. Sedert de oprich ting van ,.Dc Banier", liet orgaan van de Staatk. Geref. Partij is hij. als mede-re dacteur van dat blad, 1c Rotterdam gaan wonen. Hij is omstreeks veertig jaren oud. C. J. van Kempen (Vrijheidsbond) doorliep dc lagere bestuursrangen in ver schillende gewesten der buitenbezittingen en was in dc afdceling Serdang der toenma lige residentie Oostkust van Sumatra als controleur werkzaam. In Augustus 1924 werd hij tot gouve r neur van Sumatra's Oostkust benoemd, welke functie hij in September 1928 ver liet om zich daarna hier te lande tc vesti gen. De heer Flor is Vos (Middenpartij voor Stad cn Land), directeur van de mo del-boerderij „Oud-Bussum". oud-wethou- der van Kaarden, bekend, behalve door zijn strijd tegen den tol op den Amersfoort - schon Straatweg, vooral ook door zijn strijd in. de Erfgooierskwestie. E. Kup ers (S.D.A.P.) werd iu 1885 te Groningen geboren. Toen hij IS jaar was, trad hij als lid toe tot dc afdceling Gro ningen der S. D. A. P. In 1916 werd Ku- pers bezoldigd bestuurder van het N.V.V., van 1919 af in do functie van eerste se cretaris. In 1927 werd hij gekozen tot lid der Prov. Staten van Noord-Hol land. De heer D. Wijnkoop (communist) werd geboren tl Maart 1870. In 1900 sloot hij zich bij dc S.D.A.P. aan. In 19051900 partijbestuurder, werd lm in 1909 op het congres te Deventer uit dc partij gezet. In 1909 stichtte hij dc SJD.P.. die later in dc Communistische partij is overgegaan Van 1918192-5 had hij zitting in de Tweede Kamer.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1