20ste J<
DONDERDAG 4 JULI 1929
No. 6222
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32
LEIDEN
DE VERKIEZING VOOR DE
TWEEDE KAMER
Verblijdende vooruitgang der R.K. Staatspartij
Hei Wit-Gele Kruis
BUITENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent ppr regel
Voor Ingezonden Mcdedeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f0.50
DE VOOR- EN ACHTERUITGANG
VAN DE ANDERE PARTIJEN
De indruk, in enkele regels in ons ochtendblad neergeschre
ven. wordt door latere binnengekomen cijfers bevestigd.
Winst voor de R. K. Staatspartij en ook voor de S. D. A. P.
Wij hebben, nu wij dit schrijven, niet nog meerdere kieskringen
ontvangen, maar uit de gegevens, die wij in ons bezit hebben,
valt op te maken, dat de R. K. STAATSPARTIJ groote winst te
boeken heeft.
De S. D. A. P. heeft in verschillende kieskringen de grootste
winst gemaakt. Doch die winst wordt krachtig ingeperkt door het
Zuiden, dat zich schitterend heeft gehouden. (De ons nu bekende
Kieskringen Maastricht en Tilburg zijn slecht voor de S. D. A. P.).
De VRIJHEIDSBOND schijnt vrij sterk te zijn achteruitgegaan.
De ANTI-REVOLUTIONNAIRE PARTIJ heeft, naar deze gege
vens berekend, ook eenig verlies geleden, terwijl daarentegen de
CHR. HIST. eenige winst hebben behaald.
Het percentage van de VRIJZ. DEMOCRATEN is ook iets voor
uitgegaan.
De partij van ds. Kersten, de STAATK. GEREF. PARTIJ, heeft
wat stemmen verloren, die van ds. Lingbeek, de HERV. GEREF.
STAATSPARTIJ, heeft zich weten te handhaven.
De PLATTELANDERSBOND en de R. K. VOLKSPARTIJ zijn
in stemmenaantal achteruitgegaan, 't Is zeer twijfelachtig of de
R. K. Volkspartij opnieuw haar intrede- in de Tweede Kamer
zal doen.
De MIDDENPARTIJ VOOR STAD EN LANDE (Floris Vos)
maakt onder de kleine partijen geen slecht figuur men zie het
groote stemmental in den kieskring Amsterdam.
VANAVOND HOUDT DE R. K. KIESVEREENIG1NG TE
LEIDEN EEN BIJEENKOMST IN DE KLEINE ZAAL VAN DE
STADS-GEHOORZAAL. OP DEZE BIJEENKOMST ZULLEN
DE AAN ONS BUREAU BINNENKOMENDE UITSLAGEN
WORDEN BEKEND GEMAAKT. DE BIJEENKOMST VANGT
AAN OM HALF NEGEN.
De zorg voor de moeder en haar pasgeboren
kind, door de Diocesane Federatie
in het Bisdom Haarlem.
Hét doel van. het Wat-Gele Kruis, de
R.-K. Vereeniging voor Volksgezondheid
en Ziekenverpleging in Nederland, mag
wel als bekend worden verondersteld.
Wordt het echter gekend in zijn volle be-
t eekenis, in zijn wijze van werken, door
a]]e Katholieken? Ook in de beide Noor
delijke Bisdommen? Wij meenen hefc to
moeten betwijfelen cn daarom lijkt het ons
niet overbodig weer eens de bijzondere
aandacht te vestigen op een der voornaam
ste onderdeden. van hefc Wit-Gele 'Kruis-
doel, zooals dit wordt nagestreefd in hefc
Bisdom Haarlem.
He.t Wit-Gele Kruis heeft- een direct
doel: de bevordering der lichamelijke ge
zondheid, een indirect d'oei, ofschoon van
hoogcr belang: de bevordering van hefc
zieleheil der verzorgden en de behartiging
van de godsdien stig- z e de lijke belangen der
gezinnen.
De middelen, toegepast 0111 het directe
doel te hereiken, worden tevens aange
wend om het indirecte doel te bevorderen.
Zijn taak is bijgevolg tweeledig: in de
eerste plaats g e z o n d!ii eidiszo r g,
hierbij cn hierdoor in de tweede plaats
a p o s t o 1 a a t w c r k.
Het directe doel omvat:
1. de bevordering der algemeene volks
gezondheid.
2. de huiselijke verpleging van zieken,
3. de bestrijding der tuberculose als
volksziekte,
f. de bescherming van Moeder en Kind.
Niet alle onderdeel-en zijn van evenveel
belang, en .uit den aard van zijn opzet zal
hefc Wit-Gele Kruis zijn krachten bij voor
keur wijden aan die onderdeelen, welke de
gunstigste gelegenheid bieden om zijn vol
ledige teak, dit is dus gezondheidszorg
vereenigd met- apostolaat-w-erk te vol
brengen.
Ter bereiking van het tweeledig doel is
onmisbaar de medewerking van hulpkrach
ten als regel vrouwelijke die moeten
berekend zijn voor de gewichtige sociale
-taak, welke haar als verpleegster van zie
ken, als bestrijdster der tuberculose, als
beschermster van- Moeder en Kind wadkt.
Daarom moeten- zij Bezitten:
1. voldoende theoretische kennis, prac
tised© ervaring en technisch© vaardigheid,
en bovendien:
2. degelijke god-sdienstig-apologetisehe
ontwikkeling, kennis van oorzaken en ge
volgen van sociale nooden -en misstanden,
de middelen om deze te voorkomen, en' van
de katholieke leer omtrent gezins- en hu
welijksleven.
I-n aanmerking nemende dat:'
1. het resultaat van haar wer-k, op licha
melijk zoowel als op geestelijk gebied zal
afhangen, va-n den invloed', welken zij kun-
Jien uitoefenen,
2. die invloed toeneemt naarmate het
vertrouwen, dat zij weten te verwerven-,
grooter wordt,
3. het geschonken vertrouwen niet ai-
leen afhangt van- haar parate kennis en
handigheid op het- onderscheiden, gebied1,
maar ook van den duur der verpleging en.
verzorging -en vooral van de omstandighe
den, waaronder zij haar diensten ver
leent-,
dan mag men veilig aannemen, dat
vooral z ij groote kans hebben haar werk
met succes bekroond te zien, die hulp ver-
leenen aan de Moeder en haar Kind. Zij
immers beïnvloeden altijd de moeder, de
spil waarom hel gezin-sloven zich beweegt
en de voornaamste persoon in- do opvoeding
der kinderen. Aan de moeder zelf wordt
vaak raad en hulp verleend in. omstan
digheden, welke 'haar altijd ernstig toe-
schijjien. Hierdoor wordt het vertrouwen
gemakkelijker geschonken en ongewild
wordt de verzorgster deelgenoot e in de
meest intieme particuliere en huiselijke
omstandigheden en levensverhoudingen.
Het behoeft, geen betoog dat zij, die de
moeder in lichaunelijken nood en zorgen hulp
en bijstand verleent, vooral d:e krachtige
helpster kan zijn in den strijd tegen het,
ook o-nder katholieken- voortwoekerend
kwaad van- het nicuw-mal thusianism?. En
haar werk zǤ $911 des te meer nut stich
ten!, wanneer zij haar hulp verleent in tij
den waarin- de njeiiw-maJthusiaanschc pro
paganda het brutaalst optreedt, d.i. in tij
den van zwangerschap, bevalling en kraam
bed.
Het Wit-Gele Kruis, hoewel dan ook de
bescherming van Moeder en Kind in haar
vollen omvang als een zeer voornaam on
derdeel van zijn laak beschouwend, voelt
zich gedrongen zijn beste krachten te wij
den aan de verzorging der moeder tijdens
zwangerschap, bevalling en kraambed, en
aan haar pasgeboren en ouderen, zuigeling.
Hoezeer verleidelijk ook om in eenige
artikelen aan het geheele uitgebreide
vraagstuk der Moe d-er- en Kinderzorg
d.i de zorg voor de moeder en haar pasge
boren kind, voor den zuigeling, den kleuter,
het schoolkind en het misdeelde kind een
'•bespreking te wijden, meent de Commissie
voor Moeder en- Kind uit de Diocesane Fe
deratie van het Wit-Gele- Kruis in het
Bisdom Haarlem reeds groote reden tot
dankbaarheid te hebben, indien de Redac
tie haar thans de gelegenheid wil geven
ter bespreking van één onderdeel, n.l. de
bescher ming der moeder en va-n
haar -pas g e b o r e n k i m cl.
De lichamelijke verzorging van. de moe
der en. haar pasgeboren kind omvat:
'I. de zorg voor de moe de t' gedurende
de zwa-ngersohap, de z.g. praenataJa zorg,
welke ook den. ongeboren vrucht ten goede
komt,
2. de zorg voor de moeder tijdens de
bevalling en voor het geboren wordende
kind,
3. de zorg voor de moeder gedurende
den kraambedtijd en voor haar pasgeboren
kind.
Deze lichamelijke verzorging vormt een-
zeer voorname taak van hefc Wit-Gele
Kruis.
Het moet toch treffen, dat. terwijl sedert
de laatste 25 jaren de algemeene sterfte
met bijna 50 pet. daalde, de sterfte van
vrouwen tengevolge van zwangerschap en
■baring niet verminderde, terwijl de- sterfte
aan kraamvrouwenkoorts belangrijk toe
nam. Opvallend is ook dat hefc aantal le
venloos aangegeven kinderen niet. is ge
daald. Gemiddeld sterven in Nederland
per jaar meer dan 450 moeders -tengevolge
van zwangerschap en kraambed, terwijl
4500 kinderen, d.i. 21/2 pet. als doodgebo
ren worden aangegeven en bovendien nog
1 pet. der levendgeborenen vóór de aan
gifte sterft. (Gegevens nil het praeadvies
dr. "Wijsenbeek in Tïjd'selir. v. Soc. Hyg.
Mei 1929).
Berekent men volgens deze gegevens de
.verhouding voor de Katholieken in het-
Bisdom Haarlem ongeveer 800.000 dan
sterven in ons Bisdom elk jaar minstens
50 katholieke moeders tengevolge van- de
zwangerschap, terwijl 500 katholieke kin
deren gedurende de eerste drie levensda
gen sterven. "Van de 500 dood-geboren kin
deren;, sterven esen groot aantal onge
doopt.
Dc voornaamste oorzaken van den. dood
der moeder zijn:'
de kraamvrouwenkoorts en de zwa-nger-
s chapsvergif tigïng,
de voornaamste- oorzaken- van het dood-
of onvoldoende weerstand-krachtig gebn
ren worden d'er kinderen, zijn: inwendige
verwondingen tengevolge van moeilijkhe
den bij de geboorte of de vroegtijdige ge
boorte, waardoor zij te zwak zijn om te
kunnen blijven leven.
Waarom ligt hier zulk een dankbaar ar
beidsterrein voor het Wit-Gele Kruis Om
dat door ruime voorlichting en door des
kundige hulp zooveel lichamelijke en- gecs-
tebjke ellende kan voorkomen worden. Mien
denke hierbij niefc alleen aan ziekte en
dioocl maar ook aan de vaak noodlottige
gevolgen voor de opvoeding d'cr kinderen
indien de moeder niet meer zorgen kan.
Het opvolgen van goeden raad1, waaronder
meestal verstaan moet worden, don. raad' om
tijdig deskundige hulp in te roepen, kan
aan de moeder en aan haar ongeboren
vrucht veel leed besparen, en levensred
dend zijn- voor moeder en kind tijdens en
kort na de bevalling.
Welke is in deze de taak van hei Wit-
Gele Kruis?
Het moet zoo mogelijk zorgen: 1. voor
het verstrekken van goede voorlichting, 2.
voor deskundige hulp.
Op welke wijZe kan dïe voorlichting en
hulp worden verschaft?
De ideale wijze van voorlichting ter
voorkoming van vele ernstige gevolgen vain
zwangerschap en baring, van het. dood of
minderwaardig ter wereld komen van- kin
deren, is wel die door middel van:
C o au s u II t a.' tike bu r-e a u x v.-o-o-r
zwang o i c n.
Deze instelling, door velen aanbevolen,
verdient ernstige overweging en zal in de
toekomst, vooral voor katholieke moeders
van groot belang zijn.
Het Wit-Gele Kruis, als de krachtige- be
strijder van 't nieuw-malthusianisme, zorgo
er voor tijdig klaar te- zijn!
Zoolang deze bureaux nog tot de uit
zonderingen beboeren, bieden dc- Moe
deren ar- s u s s e n en ie Co ju sul t a-
t-ieburcux voor Zuig© 1 ingen, d'e
beste gelegenheid tot het geven van voor
lichting.
Het Wit-Gele Kruis bevordert daarom
beide naar best vermogen.
M o o d'. -e r c-u r u s s e n, hoewel bedoeld
om voorlichting te geven omtrent do voe
ding en verzorging van. den zuigeling, bie
den herhaaldelijk gelegenheid om de moe
ders te wijzen- op afwijkingen waarop dient
te worden gelet, op de noodzakelijkheid
van heb inroepen van den raad van des
kundigen.
Deze cursussen kunnen uitgaan van
plaatselijke afdeelingen van het Wit-Gele
Kruis of van afdeelingen van ►Standsorga-
nisaties. Zij worden geleid door do Dioce
sane Enquetrice van het Wit-Gele Kruis,
Mej. P. A. Jannes, Kle-verlaa-n 130, Haar
lem, tot wie alle aanvragen moeten wor
den gericht. Voor afdeelingen van het Wit-
Gele Kruis worden ze geheel kosteloos ge
geven, voor de afdeelingen van iStandsor-
ganisaties tegen vergoeding van 10.per
geheelcn cursus. De afdeelingen zorgeji al
leen voor de zaal en betalen zoo noodig de
verzendkosten der leermiddelen.
O o ns ulba tli e bur eau x voo r
Zuigelingen hebben, vooral ten. doel
om door deskundige -raadgeving tc bevor
deren, dat gezond geboren kindoren, ge
zond opgroeien. Toch bestaak ook hier her
haaldelijk gelegenheid tot voorlichting dei-
moeders betreffende de maatregelen tij
dens de zwangerschap en niet het oog op
een a.s. bevalling te nemen.
Hoewel aan elk sociaal voelend medicus
de leiding van deze consultatieburcaux kan
werden opgedragen, is het regel, hoewel
niet zonder uitzondering, dat do leiding
aan kinderartsen, wordt toevertrouwd.
De. Commissie meent van. deze- gelegen
heid t-'e mogen gebruik maken, om te wij
zen op het groot tekort aan. R.-K. kindor-
a-rsfcen in het Bisdom Haarlem. Zoover do
Commissie bekend, is er in heb geheele
Bisdom, a 1 '1 c g r o o t e s -te d c n i n b e-
grepen, slechte ééne R.-K. kinderarts
gevestigd.
I n ig C' n e n kolos t a- d w -r k t e ffco t
v o o r k o r .fc e n R'.-K. Consultatie
bureau, zooals Ni-Brabant er zoovele
telt, hoewel het aantal katholieken in. het
Bisdom Haarlem grooter is dan in de ge
heele Provincie N.-Brabant.
Door de R.-K. Kraam-, Wijk- en Zic-
kenhuis-verpleging te Delft, aangesloten
bij de Diocesane Federatie, werd 12 Juni
1.1. het eerste R.-K. Consultatiebureau iu
ons Bisdom geopend, onder leiding van de
eenige R.-K. kinderarts.
Met verbazing vraagt de Commissie zich
af, waarom toch blijkbaar zoo weinig jonge
R.-K. artsen., vooral de vrouwelijke, neiging
gevoelen, zich op het gebied der sociale
kinderkygiënc verder te bekwamen, waar
ongetwijfeld in de naaste toe-komst 'hun
toch zulk.een in allo opzichten veelbelo
vend arbeidsterrein ter bewerking zal ge
boden worden.
ENGELAND
De Engelsche troonrede.
H e-b deb-a-t ct o ver.
Bij hel- debat over dc troonrede ver
klaarde Lloycl George, dal dc liberale par
tij terstond in oppositie zal komen, indien
de regeering tot socialistische proefnemin
gen zou overgaan. De liberalen zullen van
hun machtspositie in het parlement, ge
bruik maken om een hervorming van het
kiesrecht to bereiken.
De buitenlaudsche politiek besprekende
zeide Lloyd George dat bij dc beraadsla
gingen over dc ontwapening ter zee vooral
gestreefd moot worden naar dc afschaffing
van de duikbooten. De Engels olie regoe-
ring moet bovendien dc toezegging van
Chamberlain intrekken, dat geoefende re
serves niet zullen meetellen bij de bereke
ning van de strijdkrachten. Dc intomatio-
nalo ontwapening zal anders slechts een
comedie zijn. En het gegeven woord zou
niet worden nagekomen, dat ook de geal
lieerden zullen ontwapenen.
Wafc de ontruiming van het Rijnland be
treft, verklaard© Lloycl George, dat- hij ate
een der ontwerpers van hefc vredesverdrag
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND
Het debat over de Engelsche troonrede.
Tragisch ongeval in Kandersteg. Nedcr-
landsche dame verongelukt. (Buitenl. Be
richten, 2de blad).
weet, dafc het Rijnland reeds sedert lang
ontruimd had moeten worden. Hij ver
heugde er zich over, dal. dc rcgecring thans
heeft, toegezegd, het Rijnland tc ontrui
men cn dat zij van plan is een druk op de
geallieerden te oefenen teneinde deze
reeds lang vervallen verplichting na te
komen.
A' mcri'ka fc e be urge stel d.
De Amerikaansche „Times" meent, dat
de karige opmerkingen in do Engelsche
troonrede over spoedige vermindering van
wapening in dc hcclo wereld teleurstelling
zullen brengen na alle verwachtingen, die
door dc plotselinge reis van generaal Da
wes naar Schotland cn de herhaalde ver
zekeringen over een nieuwe ontwikkeling
in 'het ontwapeningsvraagstuk gewekt wa
ren.
Alle hoop op ccn ontwapeningsconferen
tie in één van de volgende maanden is dus
blijkbaar vergeefs geweest.
Havenstaking in Engeland.
Ais gevolg van rivaliteit tusschen twee
va.'kvereenigingen is onder de havenarbei
ders een staking uitgebroken. Verscheide
ne schepen in Londen, Liverpool, Belfast
en Southampton worden opgehouden. Men
vreest, dal dc staking zich nog zal uit
breiden.
TSJECHO-SLOWAKIJE
Een conflict met Hongarije.
Ver k e e r o v o r d e grens g e s t a a-kt
Do Hongaar,schc autoriteiten hebben
aan ftofc eind der vorige, maand don Tsjc-
chi'schen spoorbeambte Poeha in het ge
meenschappelijk spoorwegstation aan de
Tsjedriseh-Hongaarsche grens, ITidasne-
mefci, als spion gearresteerd daar hij, vol
gens de Hongaren, op heeterdaad betrapt
werd. Zij beschouwen het gemeenschappe
lijke station als Hongaarsch gebied, zoo-
dat er volkenrechtelijk niets legen dc aan
houding zou in te brengen zijn. Daarente
gen stelt de regeering van Tsjceho-iSlowa-
kije zich op heb standpunt dat- „gemeen
schappelijk" ook bct-eekent, dat het. station
Tsjechisch gebied is zoodat dc aanhouding
wederrechtelijk zou geweest zijn. Om aan
haar standpunt kracht bij tc zetten heeft
zij het spoorwegverkeer op de lijn via Hi-
dasnemeti stopgezet.
Hidasnomcti is liet grensstation van de
zeer belangrijke spoorlijn, die van Mis-
kolcz en Dobreczin naar Kusjan cn Eperjes
loopt.
POLEN
Het proces-Czechowitz.
Bni-Ht© n gewone zitting van d-e
S j c m g e i s e h t
De oppositie zal, naar verluidt (aldus
meldt de correspondent van dc „Vonvarls"
uit Warschau) de bijeenroeping van oen
buitengewone zitting van de iSejineischen
om aldus het parlement in staat te stellen
zich een oordeel te vormen inzake dc over
schrijdingen der begrooting door den ex-
minister van financiën G'zechowicz, Dc
regeeringspers zegt dafc het staatsgercehts-
hof nooit gereed zal komen met hefc pro
ces, daar dc regeering dit met alle midde
len, zoo noodig door ontbinding van de
Sejm, zal weton to verhinderen. Kenmer
kend voor de 'houding der regecring is dat
zij Gzccljowicz, tegen wien immers nog
steeds een klacht aanhangig is, tot direc
teur-generaal van de la-ndbouwbank heeft
benoemd.
ZU1D-AMERIKA
Relletjes in Argentinië.
Naar heb Berliner Tagebiatt" uit Bue
nos Aires meldt, is gisteren bij de behan
deling van de mandaten der vertegen
woordigers voor de provincies Sart Juan,
Oantoni en Porto, alsmede Mendoza, Car
los en Lencinas, in den Argentijnschon se
naat een hevig tumult ontstaan. Tweedui
zend aanhangers n.l. van Iriigoyen verza
melden zich voor hol congresgebouw, waar
onder 500, die van wapens waren voor
zien. Zij drongen het gebouw binnen cn
noodzaakten de oppositie zich terug te
trekken. Dc politie stond machteloos en <lr
zitting moosfc dan ook worden opgeheven.
Dc oppositie verklaarde, dat zij niet meer
op eeirigc zitting zou verschijnen, alvorens
een ongestoord verloop gewaarborgd was.
