20ste Jaargang
ZATERDAG 29 JUNI 1929
No. 6217
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32
LEIDEN
Aan de Katholieke kiezers en
kiezeressen van Nederland!
KATH. PROPAGANDA-AVOND
MR. BOMANS EN LOERAKKER SPREKEN
3)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent ppr regel
Voor Ingezonden Medcdeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Staande vlak voor de groote beslissing,
welke 3 Juli a.s. zal vallen op staatkundig
gèbied in ons vaderland, acht het Dage-
lijksch Bestuur der R. K. Staatspartij zich
verplicht een kort woord tot u allen te rich
ten. j
Met groote voldoening mag worden vast
gesteld, hoe door den ijver en de toewij
ding onzer propagandisten alom in het
land een krachtige actie is en wordt ont
plooid voor de idealen der R. -K. Staats
partij.
De vruchten van dezen to ege wijden. ar
beid mogen met recht en reden, in volle
vertrouwen, worden verwacht in een voor
ons gunstigen uitslag der verkiezingen.
Alom is door het gesproken en geschre
ven woord het. katholiek staatkundig ideaal
uitgedragen.
Op waardige wijze zijn minder-waardige
aanvallen, onzer tegenstanders afgeslagen
en ontzenuwd.
Op even waarejige wijze is overvloedig
degelijke en juiste voorlichting gegeven.
De katholieke pers heeft onbeperkt haar
steun, haar spontane medewerking daarbij
gegeven.
Nog is de tijd van ingespannen arbeid
niet geheel verstreken.
Wij mogen geen rust kennen, vóór het
sluitingsuur der stembus!
Helpt allen krachtdadig mede.
Uw ijver, uw medeleven groeie met den
dag, het zwelle aan tot een onweerstaan
bare macht van katholieke saamhoorig-
heid
De laatste dagen zullen zich wederom
kenmerken door dat heerlijke, algemeene,
bruisende enthousiasme in onze gelederen,
dat de waarborg is voor het succes, dat wij
nastreven.
Het succes, niet van. personen, maar van
het. katholiek beginsel op staatkundig- ter
rein.
In ongebroken eenheid hécht
sloten zal katholiek Nederland zijn stem
uitbrengen op Lijst S, de lijst der R. K.
Staatspartij.
Katholieken, wijst met beslistheid van u
af iedere poging om de staatkundige een
heidspositie der Katholieken in Nederland
te verzwakken. Blijft één.
In het belang der goede katholieke zaak!
In het belang van alle katholieke volks
groepen
In het belang van geheel ons vaderland
Uw stem, katholieke mannen en vrou
wen, van veruit het grootste deel uwer
behoeven wij 'die niet te vragen, omdat wij
ervan verzekerd zijn.
Maar de lauwen, de zwakken, de weife
laars moeten gewonnen! Daarom moet er
gewerkt en hard gewerkt worden tot het
laatste oogenblik!
Zorgt overal voor een goede organisatie
ten behoeve van het vervoer van ouden,
zwakken en hulpbehoevenden. Geen katho
lieke stem ga noodeloos verloren!
Doet allen uw plicht, in de overtuiging
door en in het werk van do katholieke po
litiek te dienen de zaak van Christus, de
zaak van ons vaderland.
Laten wij ons in deze dagen, en vooral
op 3 Juli a.s. als innig overtuigde Katholie
ken ook vereenigen in een vurig gebed op
dat Gods zegen op ons werk rusten moge,
en. de Voorzienigheid ons een schitterende
overwinning schenke
Katholiek Nederland, in uw propaganda,
in uw stem, in uw gebed, de R, K. Staats
partij vertrouwt op u!
Het Dagelijkscli Bestuur der
R. K. Staatspartij,
RUYS DE BEERENBROUCK, Voorzitter
M. VAN HOUT, Onder-voorzitter.
Mr. J. HEERKENS THIJSSEN,
Penningmeester.
A. O. DE BRUYN.
Mr. FRANS TEULINGS, Secretaris.
Mr. II. KOLFSCHOTEN, 2c Secretaris.
Onze candidatenlijst.
.De lijst van de R. K. Staatspartij'
lijst S.
Zoo ziet die lijst er uit:
8
Deze candidatenlijst is samengesteld op
democratische wijze, door de leden onzer
kiésvereenigingen.
't Kan nuttig zijn, daaraan nog his even
te herinneren.
Voor den eersten candidaat is niet ge
stemd. Voor deze. plaats waarop een
financieele specialiteit moest worden ge
steld was slechts één naam uit de kies-
vereenigiiigen naar voren gebracht, die
van den heer v. Vuuren. Deze was dus
candidaat geworden.
Evenzoo is het gegaan met den plaate
vervanger voor dezen zetel, den heer
Keestra.
Voor den tweeden zetel die door een
specialiteit in arbeidszaken moest worden
bezet behoefde om dezelfde reden niet
gestemd te worden. Wel was een stemming
noodig voor deii plaatsvervanger om
dat er twee voorloopige candidaten waren
welke het resultaat heeft gehad, dat de
heer Van Welie als de definitieve candi
daat is gekozen.
Met den derden zetel een zoogenaam
de vrije zetel is het niet zoo gemakke
lijk gegaan. Daarvoor waren, zooals men
zich zal herinneren, veel candidaten; daar
voor is op Zondag 5 Mei een vreed
zame strijd gevoerd in onze kiesver-
eenigingen.
Kn van dien strijd is de uitslag geweest,
dat de heer Kampschoer (zittend lid) is ge
kozen; en als diens plaatsvervanger do
lieer Bulten (zittend lid).
Ziehier een opfrissing voor het geheu
gen. Velen waren wat heel verHaar-
baar is dezen gang van zaken vergeten,
en informeerden bij ons, hoo nu toch
eigenlijk ook weer onze candidatenlijst is
V* Voorkeurstemmen.
Mogen wij bij de .stemming op a.s.
Woensdag voorkeurstemmen uitbrengen
op de katholieke lijst? Mogen we stem
men, inplaats van op den heer v. Vuuren,
op een der andere candidaten van die
lijst?
Zeker mag dat.
Uw stem gaat dan niet verloren voor
do lijst.
Maar gij bereikt er, praotisch beschouwd
niets mee.
Want de bepalingen van de Kieswet ma
ken het1 niet gemakkelijk, om door voor
keurstemmen wijziging tc brengen in de
volgorde van de lijst. Er zijn daarvoor zoo
veel voorkeurstemmen noodig, dat Jt uitge
sloten mag worden geacht, dat één der
candidaten dat aantal stemmen behaalt.
Daarom is 't Verstandig, opdat alle ver
gissingen zooveel mogelijk zijn uitgesloten,
tc propageeren, om tc stemmen op no. 1
van lijst. S, op v. Vuuren.
En ook omdat daardoor aan de stembus
een eenheid wordt gedemonstreerd.
HOOGGESTEMD ENTHOUSIASME
EN SPIJKERS MET KOPPEN
MR. BOMANS SLAAT DE GEESTDRIFT LOS EN
LOERAKKER ZET DE PUNTJES OP DE I'S
Naar de groote zaal van de Stadsge
hoorzaal stroomde gisteravond een gróót
aantal Leidsche Katholieken oin bij te wo
nen de groote propaganda-avond, georga
niseerd door het bestuur van de Leidsche
R. K. Kiesvereeniging.
Dc voorzitter mr. Bolsius opende tc
half 9 de vergadering met den Christ.
Groet en deed namens de Propagandaelub
„dr. Schaepman", een -beroep op de R. K.
jongelui van Leiden, om zich beschikbaar
te stellen, hetzij om op den verkiezingsdag
in dc stembureaux aanwezig te zijn, hetzij
om auto of fiets ter beschikking te stellen
van do propaganda op dien dag.
Daarna verleende spr. het woord aan
mr. Bomans, die het min of meer smeulen
de enthousiasme aldus den voorzitter
hooger zal doen oplaaien, daar mr. Bo
mans de personificatie is van dc R. K. pro
paganda. Onder applaus van de vergade
ring beklom mr. Bomans het podium tot
het houden van zijn rede.
Rede van Bomans.
•Rome of rood. Tegenover de geweldige
stormloop van de S. D. A. P. de Roomscho
kracht
Eenigeir tijd geleden stond een. jong Ka
tholiek priester voor de - rechtbank in het
roode Moskou, beschuldigd van het geven
van katechismus aan katholieke kinderen.
Dc openbare aanklager Krylenko vroeg
toen den priester: Wat kiest gij: Rome of
rood Rusland? Kalm antwoordde de' jonge
priester: Rome. Dat was zijn doodvonnis.
Binnen enkele minuten was zijn vonnis
voltrokken.
Wat kiest gij, op 3 Juli, in de rustige
zekerheid van uw stemhokje? Rood of
Rome? Kiest gij de eeuwen tartende his
torie van 19 eeuwen of de grillige wijsheid
van een rooden wijsgeer. Het is niet de
vraag of wij staatspensioen of ontwape
ning zullen krijgen, maar het gaat om den
waan van den dag of om de eeuwige waar
heid.
Dwaas is liet met de iS. D. A. P. tc wil
len coiicurreeren met leuzen zooals ontwa
pening en staatspensioen. Die dat doen
hebben geen hoogcre idealen. Wij kunnen
ons doel hooger richten, op God. Wij zijn
op deze wereld, om God te dienen op aar
de, teneinde daarna met Hem verheerlijkt
tc worden. Dat leert ons de katechismus.
Wij moeten in de botsing van- belangen
onze zaak hoog houdpn. Rome of rood'?
Rood beteekent door de begeerte to
worden meegesleept naar aardsch goed.
Alles wat rood is, wordt meegesleept dooi
de jacht op den gulden. Weerstaat daar
aan in den beginne, want waar dat toe
leidt, toont u Rusland. Wat rood is,, is
door de begeerte aangeraakt. Ook wij zijn
door de begeerte aangeraakt, wij hebben
de begeerte, te beantwoorden aan ons le
vensdoel: God te dienen om met Hem
verheerlijkt te worden. In die gedachte
moeten wij onze schutse vinden tégen dc
aanvallen der sociaal-democraten in
werkplaats en op kantoor. De vijandschap
tegen dc R. K. Kerk is zoo oud als dc
Kerk zelf. Altijd is dc wereldlijke macht
tegen ons geweest, maar desniettemin is
God met ons gebleven dc eeuwen door,
hetgeen spr. demonstreert aan de hand
der geschiedenis.
Dwalingen en vervolgingen zijn ver
dwenen; wij zijn er nog. Thans nog kent
Üe Kerk haar martelaren, zooals in Mexi
co en nog steeds is het bloed dor marte
laren het zaad der Christenen. Zelfs een
„wereldmacht" als van Lingbeek en Ker
sten zal niet in staat zijn om ons te ver
pletteren. (Gelach). Als zij nog aanhang
hebben, zal heb zijn omdat zij tegen dc R.
K. Kerk zijn. Spr. memoreert do Kultur-
lcainpf, waarbij Bismarck dc volle macht
van het „Dcutschtum" in dc weegschaal
wierp. Thans is dc keizer in ballingschap
gegaan en heeft de Paus juist in deze da
gen zijn wereldlijke souverciniteit- herwon
nen (daverend applaus).
De geschiedenis kennen is u zelf kennen
Dat wij er nog zijn in altijd'groeiend aan
tal, is hot Jr es-te bewijs van de-goddelijke
zending der Kerk.
Om haar zaak tc dienen heeft. God ons
uitverkoren tob instrument en ons instru
ment zal zijn heb stembiljet op 3 Juli en.
wij zullen het gebruiken, (applaus).
Chesterton, do bekeerling zegt het zoo
aardig: ,,Toen ik Katholiek werd, gevoelde
ik mij zóó verjongd, omdat ik plotseling
2000 jaar oud werd". Het klinkt parodoxaal
maar het is 'waar.
Hoe oud moet de oude Sam van Houten
zich voelen, die het liberalisme zag opko
men en weer zag heengaan als een waan
van den dag. Hoe oud moet een sociaal
democraat zich voelen, die zien moet hoe
de S. D. A. P. de oucle stellingen van
Marx één voor één heeft losgelaten.
Maar als Katholiek voelt men zich nooit
oud, omdat de katholieke leer zoo joudig
is en blijft.
Chesterton voegt 'erbij, dat hij na zijn
bekeering de banden van slavernij van
zich voelde vallen. Dé ergste slavernij is
nl. een kind van zijn tijd te moeten zijn.
Daarom waren wij slaven in protestantsch
Nederland, heloten, paria's, die in oen
schuurkerk Onzen Lieven. Heer op zolder
moesten aanbidden. Toen waren wij kin
deren van onzen tijd, ook later toen de
Franschen onsde revolutie brachten.
Daar waren er echter, die voor 100 pet-
Katholiek bleven, die dezelfde bleven, die
niet conservatief waren in den conserva
tieven tijd, noch liberaal in de liberale tij
den, noch democratisch in dezen democra
tischer! tijd.
Wij moeten kiezers zijn, die steeds de
zelfde zijn, die Katholiek zijn (applaus).
Iedereen heeft wel eens wat, dat hem
tegenstaat, maar Katholiek is hij, die zegt:
niettemin ik ben Roomsch en daarom stem
ik Roomsch!
Ook het fascisme noemde spr. een waan
van den dag, in beginsel een uiting van
persoonlijke macht. Mussolini of Stalin, zij
staan niet veel van elkaar af. Mussolini ge
bruikt zijn macht zeker meestal ten goede,
Stalin ten kwade, maar er is geen garantie
dat morgen' een Mussolini geen Stalin of
een Stalin- geen Mussolini wordt.
Het is op den duur onmogelijk,dat oen
volk zich laat besturen door een eenling
zonder eenigen invloed op diens bestuur.
Persoonlijk meent spr. dat het verdwij
nen van de dictatuur zoowel van Mussolini
als van Stalin geen 25 jaar meer op zich
zal laten wachten.
Sprekendo over de ontwapeningslouze
zegt spr., dat hij daar moeilijk zonder boos
heid over kan spreken. Door de gehcele
geschiedenis vindt men oorlog, nooit is de
menschheid zonder oorlog geweest. Het is
ook redelijk, dat men een aanrander met
geweld belet zijn onrecht te* volvoeren.
Misdaad, onrecht, ondeugd zullen altijd
vooi'komen, de mensch is niet van nature
goed. Daarom moet men iets hebben om
het onrecht tc koeren. Hoe schoon het ook
zou zijn dat er geen soldaat meer noodig
is, het is tegen 's menschen natuur zich
eenzijdig tc ontwapenen. Het is idioot tc
meenen, dat de Volkenbond zal ingrijpen.
Niemand zal uw onafhankelijkheid ver
dedigen als gij zelf het niet doet. Waarom
komt men bij ons met de ontwapeningslcuzo
aan boord. Hebben wij geen gebed: „Bc-
jliint uw naaste gelijk u zelf?"
Geen land ter wereld heeft het verder
gebracht op het gebied van vermindering
der bewapening dan Nederland onder
twee achtereenvolgende Christelijke mi
nisteries.
In België helpen de socialisten mee om
dc legerstcrkte op te voeren. En wat doen
do socialistische ministers in Duitschland?
Het land is ontwapend, en toch stemmen
zij vóór den pantserkruiser. MacDonald
verklaarde nog enkele weken geleden:
„Engeland ontwapent niet".
In Frankrijk hebben de socialisten een
geweldige macht gehad en hebben zij
daar één poging gedaan om het Fransche
leger te verminderen?
Nergens heeft spr. zoo'n indrukwekken
de militaire parade gezien, bij het wisse-
Ion van dc wacht als voor het paleis te
Stockholm. En daar is de sociaal-demo
craat Branting eerste minister!
Waarop bouwt een verstandig mensch
zijn vredesgcdachtcn? Toch op rechtvaar
digheid, op liefde voor recht en naasten
liefde? Maar het is dwaasheid die tc wil
len bouwen op haat en klassenstrijd. Kijk
naar Mexico. Burgerbloed is even kostbaar
als soldatenbloed. Geen volk kan zich
ontwapenen zoolang het nog iets heeft om
ic verdedigen.
Het sterkste leger in Europa is liet
roode leger in Rusland.
Als Katholieken moeten wij de groote
richtlijnen in het oog houden, ons richten
als een zeeman naar den hemel, of bij
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Spiortnage-zaak in België ontdekt.
Studentendemonstraties te Berlijn op
den 10den verjaardag van het verdrag van
Versailles.
Rede van dr. Schacht over de nieuwe
herstelregeling.
BINNENLAND.
De loting voor de Militie is gisteren ge
schied op de nieuwe wijze (2de blad).
Uit het land van Heiloo (3de blad).
Diefstal in de Katholieke Kerk aan den
Boschkant te 's-Gravenhage.
De Leidsche Hout. De aanleg én de
plannen ('2de blad).
bewolkten hemel naar de vuurbaak, die
voor ons de R. Iv. Kerk is.
En mocht het zijn, dat oen mistbank
ons het biunenloopen in de veilige 'haven
bemoeilijkt, laten wij dan denken aan het
mooie visschersgebruik in Bretagne, waar
bij de visschcrs afgaan op het gezang der,
vrouwen dio Maria-liedoren zingen op de,
pieren.
Bidt, vrouwen, bidt, opdat wij muiinen,.
dwars door de mist de veilige haven berei
ken mogen op 3 Juli.
Gij gaat niet alleen op 3 Juli in het
stemhokje. Uw geweten zal u vragen: Wat
doe je daar? Verraad je je zaak, je Rooni-
sche zaak, gelijk Judas voor enkele zilver
lingen?
Wat doen wij daar op 3 Juli? Do gcopen-'
de stembus zal hel getuigen: Wij slredcn
voor Christus onzen koning. (Donderend
applaus).
Na een korte pauze leidde nif. Tjlojsius
met enlcclo woorden den tweeden spreker
in, den heer Loerakker, die eveneens on
der applaus het podium betrad.
Rede Loerakker-
Het is niet onwaarschijnlijk, dal het
geestdriftig woord van mijn voorganger, al
dus spr., u iu hooger' sferen -heeft ge
bracht, maar dan moet ik u verzoeken;
weer eten af te dalen.
Spr. heeft vanmorgen het ..Volk" van
Donderdagmorgen gelezen en. was getroffen
daarin tc lezen, hoe zwaar de S.D.A.P, ver
volgd weidt. Herinnerend aan Tij] Uilen-
spie gel's woord: „Allen hebben een hekel
aan- mij, maar ik maak liet er ook na", zegt
spr. dat de SiD.A.P. zeker geen recht
heeft' te toornen tegen ons. 'Öivzo verkie
zingsstrijd is ópen en fier, het is onze be
doeling onze Katholieke beginselen op
staatkundig terrein door tc voeren. Wuar-
om doet dc S.B.A.IU niet hetzelfde? Do
socialisten zeggen echter nooit, dat het. hun
doel is om d'e socialistische beginselen door
te voeren.
Spr. gaat daarna, liet Katholiek pro-'
gram na gji wel bijzonder het sociaal ge
deelte daarvan. Ons program heeft alle
partij-instanties gepasseerd en we hebben
getracht, zooveel mogelijk dc 'wcnschen
van alle standen -daarin onder te bren
gen. In dat program is o.a opgenomen de
Katholieke alleszins redelijke eisch, dat er
voor on zo kinderrijke gezinnen zal gezorgd
worden. Onze No. 1, de heer v. Vuuren.
heeft reeds in deze richting -sucocscen be
reikt, doch nog tc veel rust op,onze maat
schappij het liberale stempel. In verband
daarmee releveert spr. het programpunt
afschaffing der indirecte belastingen, lie
het zwaarste drukken op liet groote gi i
Verder wijst spr. op dc cisch van het Rijks-
kindorto c slagf ondis
Daarmed'c is het Noo-MafLluedanisme
niet direct van de baan, maar degenen die.
Gods gebod onderhouden, -zullen dan ten
minste de steun, van den wetgever onder
vinden. Dc groote» gezinnen kweeken zor
gen, zeker, maar spr'. kan, verklaren: „Voor
geen enkele zegen dio ik van God mocht
ontvangen ben ik zoo dankbaar als voor de
groote zogen van mijn mooie groote .gezin"
(applaus).
Aan niets heeft de arbeider- zoozeer be
hoefte als aan arbeid. In verband daarme
de wijst spr erop dat 'het juist dc S.D.A.I'.
is, die zich verzet tegen steun aan de in
dustrie. Altijd verzet dc S.D.A.P. zich ir
geu beschermende maatregelen, wal spr,
illustreert mot verschillende recente voor
beelden. Ook spr. is voor i inter nationale
vrij haaide 1. maar hij past er voor, oni de
nationale industrie naar beneden ie halen.
Een verder programpunt is" hel ine ken
van. een begin met bedrijfsorganisatie, een
cisch van onze Katholieke beginselen. Ver
der betere verzorging voor do ouden van
dagen een cisch, waarmede allé welden-
kenden van harte moeten instemmen.
Dat alles is oen bewijs, dat onze. Staal:-
partij de eischcn van onzen tijd begrijpt