20ste Jaargang
VRIJDAG 28 JUNI 1929
No, 6216
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
VERKIEZING VOOR DE TWEEDE KAMER
STEMDAG WOENSDAG 3 JULI 8-5 UUR
BUITENLAND
UIT DE OMGEVING
eZeidóobz&ou/ccvnt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededcolingen wordt
bet dubbelo van liet tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of govraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
De belangstelling voor de politiek der Katho
lieken van Leiden moet zich vanavond uiten,
door een bezoek aan de groote vergadering, die
te '8.15 uur wordt gehouden in de Stads-
Gehoorzaal.
V De Godsdienst ook in de Staat
kunde.
Een propaganda-geschrift van de Vrij
zinnig Democraten besluit aldus:
„Indien u mede gelooft, dat niet dogma
tisch de ontwikkeling der maatschappij te
leiden is, doch dat de wetgeving en sociale
maatregelen zich moeten aanpassen .aan
veranderingen in het maatschappelijk le
ven, breng dan uw stem uit op do lijst der
Vrijzinnig Democraten".
Ook wij gelooven," „dat niet dogmatisch
de ontwikkeling der maatschappij te lei
den is, doch dat de wetgeving en sociale
maatregelen zich moeten aanpassen aan
verandering in het maatschappelijk leven"
ook wij gelooven dat, maar met één be
langrijke restrictie of beperking
Met deze restrictie nl. dat de Godsdienst
ook in het maatschappelijk en staatkun
dig leven van de hoog-ste waarde en van
alles-leidende beteelcenis moet. worden ge
acht.
Kardinaal Gasparri schreef aan den
Aartsbisschop van Parijs in zake de
kwestie „Action Frangaise": „Ofschoon de
Kerk aan de katholieken een rechtmatige
vrijheid laat in politieke vraagstukken,
heeft zij toch het recht om van de katho
lieken, die werkelijk katholiek willen zijn,
te vragen om hun persoonlijke voorkeur
voor den een of anderen regeeringsvorm
op zijde te stellen en zich te verbinden tot
een eenheid voor de verdediging van den
godsdienst, ten einde te bestrijden een
atheïstische wetgeving en tc doen zegevie
ren hpt Christelijk ideaal, dat het hoogste
goed is voor de gemeenschap".
Al is deze uitspraak tot dc Fransche ka
tholieken gericht, aldus Mgr. Aengenent
in zijn door ons reeds meer geciteerde rede
op den Katholiekendag te Maastricht
zij geldt natuurlijk evengoed voor de ka
tholieken Van ons vaderland. Trouwens
Leo XIII had in zijne Encycliek „Sapien-
tiae Christianac" reeds vingerwijzingen
gegeven in dezelfde richting. „De gods
dienst, zoo lezen wij daar, moet heilig en,
onschendbaar zijn voor allen. Meer nog,
het voornaamste en constante doel van de
politiek zelve moet datgene zijn, wat de
Christelijke zaak het meest bevordert.
Wanneer deze, door het werken van hare
vijanden ergens gevaar loopt, moeten alle
onderlinge geschillen zwijgen, en één van
meening en van wil moeten allen de ver
dediging van den godsdienst op zich ne
men, omdat deze het opperste goed is,
waaraan alles ondergeschikt is".
Waar w ij den. Godsdienst erkennen niet
alleen in het privé maar ook in het open
bare leven daar mogen wij niet anders
- dan onze stem uitbrengen op de Katholie
ke lijst.
En wij verstaan zóó duidelijk, wat de
moralist van groot gezag pater Aertnys
C.s.s.R. schrijft:
„Dc kiezers zijn verplicht to werken tot
dc keuze van goede afgevaardigden, die
slechte wetgevingen, welke het algemeen
welzijn in den weg staan, afschaffen en
goede en nuttige wetten uitvaardigen. Deze
verplichting is zwaar voor lien, die te
recht moeten vreezen, dat zij door zich
van stemmen tc onthouden, oorzaak zul
len zijn, dat het noodigc atotal goede afge
vaardigden niet zal worden gekozen en dus
verkeerde wetten zullen worden uitgevaar
digd. De reden hiervan is, dat allen, die
daartoe bevoegd zijn, het algemeen belang
moeten verdedigen en l-rschermen."
A. C. A. v. VUUREN
V Onverdraagzaamheid.
Het element, dat uit den verkiezings
strijd moet worden geweerd, is: het aan
kweek en van een geest van onverdraag
zaamheid.
Een eerlijke verkiezingsstrijd behoeft
ook volstrekt niet. dit voor ons volk heil-
lo'oze gevolg te hebben.
Men kan positief, en óók negatief, voor
eigen beginselen, voor eigen partij strij
den, zonder dat men anderen krenkt, zon
der verbittering, zonder een geest vanon
verdraagzaamheid op le wekken.
Tc betreuren is 't, dat, helaas, partijen,
zelfs bij min of meer officieele propaganda,
hun kracht zoeken in zulk 'n negatieven
vorm van strijd, dat zij ophitsen .tot. on
verdraagzaamheid jegens andersdenken
den.
Wij hebben hier bijvoorbeeld voor
ons een verkiezingsbiljet van de Herv.
(Geref.) Staatspartij. En onder meer fraais
lezen we daar hu:
Protestanten protesteert
„Coalitie" moet geweerd'!
In kloosterkas geen HollancLsch goud.
Geen Geuzenzaad, dat Rome bouwt!
Stemt de lijst van de H.G.S.,
Ds. C. A. Lingbeek!
Zóó is heel de actie van deze van do
Chr. Hist, afgescheiden partij.
AflTiti-Katholiek. Zonder schijn van re-
dencerxng, zonder schijn van rechtsgrond,
gedreven door een onwaardigen godsdienst
haat, schimpen op en stoken tegen alles
wat Katholiek is èn tegen allen, die óók
den Katholieken een vrije, plaats, rechtma
tig toekomenden, invloed gunnen in den He<-
derlandsehen Staat.
Wij 'hebben voor zulk n politieke strijd
wijze verachting.
En voor de bedrijvers ervan hopen we,
dat-hun verblindheid ter verontschuldiging
kan worden aangevoerd.
DUITSCHLAND
DE TIENDE VERJAARDAG VAN
VERSAILLES.
Een dag van rouw.
Proclamatie van Hinden b u r g
cn do D'ni ts eho r e g o r i 11 g
aan hot Duitscho volk.
Do rijkspresident en de Rijksregeering
publiceercn heden, 28 Juni, dc volgende
proclamatie:
„A-an het Duitscho Volk!
„De dag van lieden is een dag van rouw
Tien jaren zijn vervlogen, sedert to Ver
sailles do Duitscho vredesonderhan.de-
laars gedwongen geworden zijn hun hand-
teekening te zetten onder een oorkonde,
dio voor allo vrienden van het recht en een
waren vrede een hittere ontgoocheling be-
teekende. Tien jaren lang drukt het ver
drag op allo lagen van het Duitsche Volk,
op geestesleven en bedrijfsleven, op het
werk van den arbeider en den boer. Een
taaier en meer ingespannen arbeid en een
eensgezinde samenwerking van alle dee-
leii van het Duitsclic volk zijn noodzakelijk
geweest, om tenminste de ernstigste ge
volgen van het verdrag van Versailles af
tc'wenden, die ons vaderland in zijn be
staan bedreigden en het economisch ge
dijen van geheel Europa in de waag
schaal stelden.
Duitschland hoeft het verdrag ondertee-
kend, zonder daardoor te erkennen, dat
hel; Duits.che volk de aanstichter van den
oorlog is. Dit verwijt laat ons volk niet tot
rust komen .en verstoort heb vertrouwen
onder dc naties. Wij weten ons een met
alle Duitschers in de verwerping van do
bewering der alleenige schuld van Duitscli
land aan den oorlog en in hot vaste ver
trouwen, dat aan de gedachte van een wa
ren vrede; die niet op een diktaat, maar
slechts op de overeenstemmende en eer
lijke overtuiging van vrije en gelijkgerech
tigde volkeren berusten kan, de toekomst
behoort.
Berlijn, 28 Juni 1929.
Dc Rijkspresident:
(w.g.) Von Hindenburg.
Dc Rijksregeering:
(w.g.) Mueller, .Stresemanu.
Groener, Curtïus, Wirth, Schaetzel, Wissel
Hilferding, Se verding, Dietrich, Von Gue-
rard, Stegcrwald.
De wet ter bescherming der republiek.
Echec van het Duitsche
K ab in c t.
In den Rijksdag is liet gisteravond tot
een geweldig tumult" gekomen.
Op de agenda stond de behandeling van
het wetsontwerp tot verlenging en wijzi
ging der Wet ter bescherming der repu
bliek. Opdat het wetsontwerp zou worden
aangenomen, was een tweederde meer
derheid vereischt, daar haar bepalingen
wijziging- brengen in de grondwet van het
Duitsche rijk.
Bij de stemming werden 263 stemmen
vóór verlenging der wet uitgebracht, ter
wijl 166 afgevaardigden (dc rechterzijde,
de communisten en dc Economischo partij)
zich er tegen verklaarden en twee afge
vaardigden zich van stemming onthielden.
Derhajve had het wetsontwerp niet dc
vereischtc tweederde meerderheid op zich
vereenigd, als gevolg waarvan de wet ter
bescherming der republiek op 22 Juni a.s.
buiten werking treedt.
Toen de vice-president het resultaat
der stemming mededeelde, brak op de ban
keu der Duitsoh-nationalen, christelijk:
socialisten, nationaal-socialistcn en com
munisten een oorvercloovend gejuich op.
De rijksminister van Biuncnlandsche Za
ken,, Severing, werd begroet met allerlei
scheldwoorden, w.o. „Knuppel-Severing,
gummistok-dictator", enz.
Tel.
De Evangelische Kerk in Pruisen.
Wil c. o n o voreenko m s t m c t
den S t a at.
De generale synode .der Evangelische
kerk heeft een resolutie aangenomen, die
uiting geeft aan den wensch om met
Pruisen een soortgelijk verdrag aan te
gaan als het concordaat, door Pruisen met
het Vaticaan gesloten. Zij heeft er haar
bevreemding over uitgesproken dat, dc
Pruisische regcering dc vroegere onder
handelingen in dio rioliting heeft afge
broken, zonder daarvoor een reden op te
geven.
Do Synode heeft nu de synodale com
missie, haar uitvoerend orgaan, opgedra
gen 'onverwijld bij de Pruisische regeering
op hervatting van die onderhandelingen
aan te dringen.
Hu het condordaat a.s. Maandag in den
Landdag in eerste lezing wordt behan
deld zal deze resolutie ongetwijfeld een
onderwerp van 'debat uitmaken, omdat
talrijke leden van den Landdag met ver
schillende groepen den wensch van de
Evangelische kerk billijk achten en sten-
ENGELAND
De Spaansche konirig in Londen.
Koning Alfonso van Spanjo is gister
avond te Londen aangekomen aan het Vic
toria-Station, alwaar hij door den prins
van Wales werd verwelkomd.
ALBANIË
De koning van Albanië.
Do toesitand van den koning van Albanië
is den laatst en tijd niet gunstig en de laat
ste dagen zoo verergerd, dat. hij af en toe
niet kan spreken.
Een Italiaansch specialist is uit Rome
naai- Albanië vertrokken om den koning
te- onderzoeken.
PERZIE
Perzische rebellen bedreigen dc hoofdstad.
Uit Teheran wordt gemeld, dal !e. op
standelingen dc stad Kasaroen hebben be
zet, waar veel munitie en ander oorlogs-
matcri!ft»l in hun handen viel. Indien, zoo-
aÜs men vreest, de rebellen hun opmarsch
tegen de hoofdstad voortzetten, wordt d'e
positie der regeering ernstig in gevaar
gebracht.
AFGHANISTAN.
De strijd in Afghanistan.
H e d e r 1 a ag v a n e en bondgenoot
v a n K'-a cV i r K a h n.
Dc troepen onder lie,vel van Saclig, een
bondgenoot van.Xadir-Klian, hébben tegen
Habib Oella-h ëenfbloedige nederlaag gele
den bijeen aanval op Gar d'e z. Zij hadden
300 d'ooden en gewonden en lieten 12 ka
nonnen en geweren achter.
JAPAN
Japan en het Kellogg-pact.
Voldoening iai dc Ver. Staten.
Het bericht dat de geheime raad van
Japan het Kellogg-pact heeft goedgekeurd,
is in regeeringiskringen met groote voldoe
ning ontvangen.
Japan is de laatste der vijftien mogend
heden die liet eerst ondertcekend hebben
en het pact zal in werking tredien zoodra
de Japansche ratificatieoorkonde in dc ar
chieven van het staatsdepartement te
Washington, overeenkomstig dc bepalingen
van het .verdrag zal zijn neergelegd.
Onder alle naties, welke zijn uitgenoo-
digcl om het pact te onderteekenen zijn
Argentinië en Brazilië dc eenige, die hun
betuiging van instemming niet tc kennen
hebben gegeven.
AMERIKA
De erkenning van Sovjet-Rusland.
H i e t veel lust in d' c Ver. S t a t en.
Volgens de jongste aanwijzingen schijnt
het onmogelijk, „dat de Vcreenigde Staten
liet initiatief van MacDonald volgen en dc
huidige politiek van nict-erkenning van
Sovjet-Busland opgeven.
In diplomatieke kringen te Washington
is men algemeen van mcening, dat d'e Ver-
ecnigdc Staten geen voordeel uit een even-
tuêele diplomatieke erkenning van Sovjet-
Busland zouden kunnen trekken.
Talrijke deskundigen in Bussischc aange
legenheden zijn hier van mcening, dat een
erkenning van Sovjet-Busland met groote
waarschijnlijkheid een reeks diplomatieke
moeilijkheden zou verw.ckken. Ze wezen er
op, dat verscheidene landen, die de Sovjet
unie erkenden, slechts schade leden.
MEXICO.
DE VREDE IN MEXICO.
De overdracht der kerken.
D'e .,Times"-correspondent te Kew-York
meldt:
De Mexicaanselie regeering heeft de pro
cedure opgesteld om de kerken weer onder
controle der geestelijkheid te brengen.
In elk afzonderlijk geval zal de bisschop
der kerkprovincie den priester aanwijzen,
aan wiens zorg een M'crk zal worden toe
vertrouwd en deze priester zal, vergezeld
door tien parochianen, d'ie Mexicaanschc
burgers en, katholiek zijn, naar dc kerk
gaan, en haar bewaarders naar don stand
van zaken vragen, die dan den inventaris
aan den priester zullen overdragen.
Indien alles in orde is zullen de paro
chianen den gemeentelijken autoriteiten
hun bereidverklaring om het, eigendom tc
aan vaarden, mcded'eelen, en de priester zal
dan, na zijn geboortebewijs tc hebben inge
leverd om zijn Mexicaanschc afkomst te
bewijzen, worden ingeschreven.
De Apostolisch dclegaat, mgr. Ruiz y
Flores, heeft een herderlijken brief uitge
vaardigd, waarin, hij allen Mexicaansclien
Katholieken verzoekt eiken bijstand te
verlcenen aan de vreedzame oplossing van
het godsdieiistvraagstiik cn waarin hij dc
samenwerking met dc regeering aanraadt.
Do aartsbisschop verklaart echter ook, dat
do jongste schikking slechts een fase van
hei godsdioustconfliet heeft bijgelegd.
Z. D. H. kondigt aan, dat de eerste H.
Mis in de slad Mexico a.s. Zaterdag, wan
neer ex vijftien kerken voor de godsdienst
oefeningen zullen geopend zijn, zal worden
opgedragen.
VOORSCHOTEN.
GEMEENTEBAAD.
Verhooging salaris gemeente-op
zichter. De overname door dc
provincie van de Papelaan.
Een „de Kempenaerstraat".
Voorzitter: E, Vcrnèdc, Burgemeester.
Afwezig met kennisgeving dc lieer J. Brag-
gaai*.
Ingekomen stukken: Een viertal missi
ven van Ged. Hiaten meldende goedkeuring
van eenige genomen raadsbesluiten, ccn
pioees-vcrbaal van kasopname bij den Ge
meente-ontvanger op 19 Juni j.l., en een
dankbetuiging van dc Ambachtstceken-
school voor de verleende subsidie voor den
afgeloopen toekencursus. Do notulen der
vorige vergadering worden gelezen en na
een opmerking van den heer J. Bakker,
Dit nummer bestaat uit vier bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een proclamatie van de Duitsche regee
ring aan het volk In verband met der. tien
den verjaardag van het Verdrag van Ver
sailles.
De wet ter bescherming der republiek
door den Rijksdag niet verlengd.
Dc overdracht der kerken in Mexico.
OMGEVING.
Een groote brand te Boskoop (Rijnstreek
3de blad).
vastgesteld.
Door Gedeputeerde Staten is verzocht con
Wijziging te brengen van administratieve.!
aard in tlx; Gemeenterekening van 1927,
waardoor echter in. dc eindcijfers der reke
ning geen verandering wordt gebracht. B.
en W. stellen den raad voor aan den
wensch van Ged. Staten te voldoen. Aldus
goedgevonden. Tot leden der commissie tot,
nazien der rekeningen der Gemeente en
der bedrijven worden benoemd do hceren:
W. G. Duynisvold, D. Limburg en A. Ver
boon. Vervolgens stellen B. on W. den raad'
voor een zijstraat aan do Wijngaardenlaan
te noemen „Burgemeester do Kempenaer
straat" (een oud-Burgemeester dezer Ge
meente).
In de vorige raadsvergadering is besloten
tot aankoop van een terrein, toebehoorende
aan het R. K. Armbestuur. Doch bij dat ter
rein ligt een strook grond, bestemd voor
overpad en in de. toekomst voor openbaren
weg. Het R. K. Armbestuur is bereid deze
strook kosteloos af te staan aaii de Gp-
meentc onder voorwaarde, dat deze strook
belast wordt, met erfdienstbaarheid van cmi
overpad en wanneer in de toekomst zul
worden gebouwd op dc achtergelegen gron
den, de Gemeente zich verplicht deze strook
te bestraten. B. en W. stellen den raad voor
op dit aanbod in te gaan.
De heer W. G. Duynisvold informeert of
dezen grond onmiddellijk moet worden be
straat, wat door den voorzitter ontkennend
wordt beantwoord, waarna dit voorstel
wordt aangenomen.
Thans komt aan dc- orde punt G dor agen
da „Verhooging van hot salaris van den-
gemeente-opzichter". In den raad zijn
klachten geuit omtrent de werkzaamheden
van het bouwtoezicht.- Deze klachten zijn
onderzocht cn liet is gebleken, dat het bon
wen in deze gemeente zoo toegenomen is,
dat de werkzaamheden van den gcmcentc-
opziohter zoo omvangrijk zijn, dat deze den
gehcelen mensch vragen. B. cn W. stellen
den raad voor het salaris van den gemeen
te-opzichter met ingang van I Januari 1930
tc brengen op ƒ3000, onder voorwaarde,
dat de gemeente-opzichter zijn eigen zaken
laat varen en geen enkel werk nicei^ ver
richten mag voor particulieren, zoodat de
opzichter met ingang van 1 Januari 1930
enkel en alleen in dienst der gemeente
komt.
Do heer W. G. Duynisvold geeft den
wensch te kennen dezo zaak in besloten
vergadering te bespreken. De voorz, mcént,
wanneer men enkel wil sproken over het
salaris, dit gevoegelijk gebeuren kan in de
openbaro vergadering. Meerdere leden on
dersteunen den wensch van den heer Duy-
nisveld en dc voorz. schorst de openbare
Vergadering en de raad gaat over in be
sloten ziting.
Ha heropening der openbare vergadering
wordt het voorstel van B. en W. met algc-
meene stemmen aangenomen, waardoor aan
een minder gewenschten toestand in Ja
nuari 1930 een einde zal worden gemaakt.
Vervolgens wordt aan den gcaioeulc-wcrk-
ïnan J. Lamboo, die op 15 Juni j.l. zijn vijf
en twintig jarig jubileum in dienst der ge
meente herdacht, ccn gratificatio toegekend.
Vervolgens besluit dc raad op voorstel
van B. en W. om op die plaatsen, ■waai'
volgens het nieuwe uitbreidingsplan stra
ten moeten komen, bouwverboden te. leg
gen om aldus te voorkomen, dat dc ont
worpen zijwegen worden dichtgebouwd.
Aldus goedgevonden.
Bij do rondvraag klaagt dc lieer A. Ver
boon, dat de putten langs den Leidschcii
weg in den straatweg verstopt zijn en
vraagt den voorzitter of hieraan niets kan
worden gedaan. Dc voorz. zal den hoofdin
genieur der provincie aanschrijven. Tevens
deelt dc voorz. den raad mede, dat Jï. en
W. in samenwerking met het gemeentebe
stuur van Wassenaar den hoofdingenieur
der provincie hebben verzocht, dc datum
van overneming door dc provincie van de
Papelaan te willen vervroegen, doch dc
hoofdingenieur heeft bericht dat door hein
een voorstel zal worden, gedaan om dc Pa-
pelaan te doen overnemen door dc provin
cie op 1 Januari 1930, doch niet eerder.
Daarna sluit dc voorz. do openbare verga
dering cn gaat do raad over in besloten
zitting ter behandeling van reclames te-
zake schoolgeld.
