3)e £ekióelve (£ou/ta/nt
8
LIJST
20ste Jaargang
DONDERDAG 27 JUNI 1S29
No. 6215
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32
LEIDEN
VERKIEZING VOOR DE TWEEDE KAMER
STEMDAG WOENSDAG 3 JULI 8—5 UUR
Katholieken van Leiden
BUITENLAND
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
„De politiek, èn als wetenschap èn als kunst,
hebben beide betrekking op een doel, dat na het
eeuwige doel, waarvoor de mensch is geschapen,
het belangrijkste is voor het menschelijk leven,
n.l. de verzorging van het tijdelijk welzijn in zijn
geheelen omvang en wel als voorbereiding op de
eeuwige bestemming."
Mgr. J. D. Aengenent op de Katholiekendag
te Maastricht.
A. C. A. v. VUUREN
Morgen (Vrijdag)avond wordt U ver
wacht in de Stadsgehoorzaal (groote zaal)
te 8.15 uur.
Dit is een openbare vergadering, waarop
zal worden gesproken over de belangrijk
heid van de a.s. verkiezing.
Wie van deze belangrijkheid al over
tuigd ziju, worden verwacht om hun over
tuiging, zoo mogelijk, nog te verdiepen. We
kunnen allen nog wel wat leeren
En wie weifelen of twijfelen of aarze
len of wankelen zij allen mogen vooral
niet wegblijven 1 Brengt dezulken, als gij ze
kent, zeker mee.
Sprekers zijn mr. Bomans en de heer
Loerakker.
Waar 't om gaat.
De partijen verschijnen aan de stembus
met programs.
En die programs hebben hun waarde.
Wij hebben gisteren nog 'ns het program
der B.-K. Staatspartij afgedrukt.
En dat program geeft een frisch en
krachtig geluid!
Het mag er zijn. Het kan vergeleken
worden met de programs van andere par
tijen en de toets der critiek doorstaan,
glansrijk.
En op dat program zal de B.-K. Staats
partij in de eerstvolgende periode werken.
Maar ten slotte ten slotte gaat de
stembus-strijd om de Christelijke begrise-
len.
Waar het ten slotte bij de aanstaande
verkiezingen om gaat, heeft „De Stan
daard" nog eens klemmend uiteengezet.
Wij ontleencn aan het artikel enkele
passages
Het geweldig probleer voor ons we
relddeel was reeds meer dan een eeuw,
en het wordt dit in steeds meerdere ma
te: of Europa den eens zoo rijken inslag
der christelijke beginselen, van den in
vloed van het Gods Woord, zal behou
den of verliezen.
En verder:
Het klemmende van onzen tijd is, dat
deze anti-christelijke geest- steeds meer
veld wint in Europa en in de wereld. Dc
machten,-dio tegen de Christelijke begin
selen ingaan en de wijsheid van den
mensch in de plaats willen zetten van
de waarheid Gods, worden steeds gewel
diger.
Europa glijdt al meer af van het fun
dament waarop heel het leven werd ge
bouwd. Het resultaat is overal zicht
baar.
De Fransche schrijver M. Boegner
wijst in zijn werk: Het Christendom en
de moderne wereld, als een der essen-
tieele punten van het geestelijk pro
bleem ran onzen tijd, dit aan: dc komst
van een nieuw-paganisme, dat de be
geerte vergoddelijkt.
De me-nsch. ook met zijn nieuwe reli
gie, wordt al meer besloten in den kring
van het zienlijke. En daarbinnen wordt
zijn begeerte naar volmaking van dit le
ven toomeloos. De socialist heeft er het
woord voor gevonden: de begeerte heeft
ons aangeraakt.
En verdér:
En in den grond der zaak ligt hier
de groote tegenstelling die den politie-
ken strijd in alle landen beheerscht.
Het groote. verschil tusschen dien strijd
in andere landen en ten onzent is, dat
deze tegenstelling hier het scherpst
worcLt gezien. Al zijn er helaas nog belij
ders van den Christus, die hun kracht
uitputten in den aanval op hun medebe
lijders' zooa-ls bijv. de Staatkundig
Gereformeerden dat wagen tegen de An
ti-Revolutionaire Partij en vergeten zich
te richten tegen het ongeloof onzer da
gen.
Wij hebben steeds weer gewezen op
de teekenen der tijden, opdat ons volk
leero verstaan, waarom het gaat in den
politieken en socialen strijd. Wij willen
het nogmaals doen.
Hu wij vlak voor de stembus staan.
En in dit verband, in het licht der groo
te principiëele beteekenis der verkiezing,
zal men vanzelf begrijpen1 deze uitspraak
van den bekenden moralist pater Lehm-
kuhl S.J.
„De volken hebben de verplichting
te zorgen, dat goede afgevaardigden
worden gekozen, als er een gegronde
hoop bestaat, dat op die wijze onge
oorloofde wetten, die het algemeen
wglzijii zouden schaden, worden voor
komen of zoo ze bestaan, worden weg
genomen en goede en nuttige wetten
worden uitgevaardigd. Zeer zeker zon
digt men, als men zich van stemmen
onthoudt, of zijn stem uitbrengt op
oen candidaat, die geen goede begin
selen huldigt".
ENGELAND
Dreigend conflict in de Britsche Katoen
industrie.
Uit Manchester wordt gemeld: Er be
staat kans op een ernstig conflict in de
katoenindustrie in verband met den eisch
der werkgevers tot verlaging der loonen
mSt 12.82 procent. Gisteren verklaarde een
vergadering vap arbeidersgedelegeerden,
welke 500.000 arbeiders vertegenwoordigde,
zich bereid de uitnoodiging tot het houden
van een bespreking met dc werkgevers te
aanvaarden, doch zij handhaafde haar ver
zet tegen het voornemen tot verlaging der
loonen.
De Amerikaansche ambassade te Londen
drooggelegd.
Generaal Dawes heeft een verordening
uitgevaardigd volgens welke in het vervolg
in de Amerikaansche ambassado te Londen
geen alcoholische dranken meer mogen wor
den verstrekt.
Dc gezantschapsraad, die buiten het ge
zantschapsgebouw woont, valt echter niet
onder deze bepaling.
POLEN
EEN DICTATOR ALS GETUIGE.
Zijn eerbied voor wet en rechtspraak.
Hij neemt de verantwoorde
lijkheid van den bekl. op zich.
Het proces tegen den voormaligcn mi
nister van Financiën Czechowicz te War
schau wegens overschrijding van de be
grooting met een bedrag van meer dan een
half milliard zloty, heeft onmiddellijk op
den eersten dag het met spanning verwach
te optreden van maarschalk Pilsoedski ge
bracht. Door den president van het staats
gerechtshof begroet, verscheen de maar
schalk om kwart over een in de zaak Hij
hield een korte politieke voordracht, die
hij inleidde met de constateering, dat Ce-
chowicz alle geïncrimineerde handelingen
op zijn verzoek en uitdrukkelijke instruc
ties heeft uitgevoerd. De maarschalk zei-
de, zich steeds het recht te hebben voorbe
houden, de politiek tegenover het parle
ment te bepalen; hij draagt alle verant
woording. Pilsoedski vertelde verder, dat
hij gisteren in een uurtje dat hij niets te
doen had, voor de eerste maal de wet op
het staatsgerechtshof en dc dagvaarding
van Cechowicz had doorgelezen.
Dc maarschalk verklaarde genoemde wet
ten eenenmale onzinnig te vinden, terwijl
PLLS.ÖÉPSKl
hem de acte van beschuldiging, zooals al
les wat uit den Landdag komt, met weer
zin had vervuld. Hij kende een .zeker scort
poppen, die eenzelfde geluid voortbrengen,
of men er van voren dan wel van achteren
op drukt. Een poosje kan men zich er wel
mee vermaken, maar wie er gedurende lan
gen tijd mee zou spelen, zou onherroepelijk
krankzinnig worden.
Voor het staatsgerechtshof, aldus Pil
soedski, is het een kwaad begin, dat het
eerste proces dat het voert, gericht is te
gen een lid van het kabinet, aan het hoofd
waarvan hij, Pilsoedski, een man met rei-
no handen, heeft gestaan. Bij deze woorden
liet de maarschalk zijn handen zien. Ge
tuige eindigde zijn verklaring, met nog
maals te onderstreepen, dat Czechowicz
uitsluitend op zijn instructies en onder zijn
verantwoording heeft gehandeld. Ha het
afleggen van zijn verklaringen verliet de
maarschalk onmiddellijk de zaal, op den
voet door verschillende ministers en adju
danten gevolgd.
Hamens den aanklager protesteerdo de
Landdagafgevaardigde Liebermann tegen
de door den maarschalk gebezigde uitdruk
kingen.
Daarna werd de voorzitter van den Land
dag, Daszynski, gehoord, die een uitvoerige
uiteenzetting verstrekte over de wijze,
waarop overschrijdingen der begrooting
langs wettelijke weg kunnen worden goed
gekeurd.
Alvorens Pilsoedski werd gehoord, waren
reeds Czechowicz zelf, benevens de minis
ter van Binnenlandsche Zaken kolonel
Skladkowski gehoord.
Czechowicz beriep zich te zijner verdedi
ging op de Duitsche, Fransche en Engel-
sclio financieele litteratuur en op de om
standigheid, dat de Landdag ten opzichte
van begrootingsovcrschrijdingen minder
nauw heeft gekeken.
De minister van Binnenlandsche Zaken
kolonel Skladkowski gaf als actief officier
uiting aan zijn minachting jegens den par
lementairen aanklager, door niet op diens
vragen te antwoorden, doch uitsluitend op
vragen, die hem door den president van
het staatsgerechtshof werden gesteld.
Iets tegemoetkomender betoonde zich
do minister van Handel, die de overschrij
ding der begrooting motiveerde met de
moeilijke situatie, waarin Polen zich ten
aanzien der handelspolitiek bevindt.
„Tel."
IRAK.
De koning van Irak naar Europa.
Faical, de koning van het Irak-gebied,
is naar Europa vertrokken en zal o.a. een
bezoek aan Londen brengen.
Zooals bekend, wenscht Irak grooterc
onafhankelijkheid, waarover reeds sedert
geruimen tijd onderhandelingen tusschen
den Irakstaat en de Engelschc regecring
worden gevoerd.
AFGHANISTAN.
De strijd om de macht.
Volgens de laatste berichten uit Afgha
nistan moet Hadir Khan nieuwe successen
hebben behaald en een strategisch belang
rijk punt veroverd hebben. Tusschen de
troepen van Hadir Khan en van Habib
Oellah moet een nieuw groot gevecht zijn
ontbrand.
MEXICO.
DE VREDE IN MEXICO.
De interventie van Washington.
Over de bijlegging van het godsdienst
conflict in Mexico schrijft de „Times" in
een hoofdartikel o.m.:
De laatste drie jaar hebben aangetoond,
dat do practiseerende Katholieken in Mexi
co te weinig in aantal zijn om een anti-cle-
ricalc politiek tegen te houden, doch zij
zijn ook te talrijk om haar behalve gedeel
telijk en met groote kosten, door to zetten.
Het is mogelijk, dat de militantic leeken,
de Cristeros en allen die om welk motief
ook ten velde zijn getrokken naar aanleiding
van do godsdienst-bepalingen, niet goed
schiks in den vrede, welken de bisschop
pen hebben gesloten, zullen berusten.
Wellicht zullen zij een ander standpunt
innemen en ronduit verpolitieken, ten einde
den opstand voort te zetten. Het zou een
zeer lange en kostbare guerilla vereischen,
om hen te verspreiden en de resultaten
zouden niet blijvend zijn. Doch de Mexicaan-
sche regeering kan hen, nu zij een schik
king met dc officieele vertegenwoordigers
der Kerk in Mexico heeft bereikt, en hen
van hun groote leuzen heeft beroofd, laten
begaan.
Op het oogenblik is de regecring in
Mexico krachtiger dan zij sedert den val
van Diaz in 1911 is geweest. Het is langen
tijd het oogmerk van den Amerikaanschen
ambassadeur geweest, om de bestaande
wonden van het godsdienstconflict te hee-
len. In de Vereenigde Staten is één op de
zes personen geloofsgenoot der Mexicaan-
selie Katholieken en Hoovera bestuur is
thans bevrijd van een dreigende noodzake
lijkheid in zijn werk de Mexicaansche re
geering te helpen.
Dc Amerikaansche politiek is thans, na
vele wisselvalligheden komen vast te staan
als een politiek van welwillendcn steun
voor dc bestaande orde, mits dc rechten
van het buitenlandsch kapitaal worden ge
ëerbiedigd.
Morrow moet de impopulariteit en de ri
sico, welke ten deel vallen aan de tus-
schenkomst van een vreemdeling in dc za
ken van een trotscli volk onder oogen zien.
Voor de Cristeros is hij, evenals voor al
len, die tegen het tegenwoordig regime zijn
opgekomen dc aartsvijand, do vertegen
woordiger van den Amerikaanschen rijk
dom, welke heeft bewezen, liet plechtanker
der regeering in haar hevigste stormen te
zijn.
Onderwerping der
C r i s t er o's?
Uit Hew York wordt 'aan de „Times"
geseind, dat na het bekend worden van do
voorwaarden van het concordaat tusschen
do Roomsch-Katholiekc Kerk en de Mexi-
-caansche regeering do leiders van de bewe
ging der Cristero's in de staten Jalisco,
Michoacan en Guanajuato, de regeering
verzocht hebben, hun onderwerping te aan
vaarden. Men verwacht een algemcene on
derwerping van hun volgelingen, ofschoon
enkele op zichzelf staande benden in ver
sterkingen in de bergen nog een poos ver
zet zullen bieden.
Intusschen zijn weer onlusten uitgebro
ken in den staat Queretaro, waar een groep
leden van het Mexicaansche Congres, wien
onlangs de verdere toegang tot liet congres
werd ontzegd wegens medeplichtigheid aan
den opstand, een onafhankelijk congres
hebben ingesteld, met benoeming van kolo
nel der Mercado als gouverneur in de
plaats van gouverneur Aranjo. Laatstge
noemde vroeg telegrafisch om hulp, en de
bondstroepen, die aankwamen, joegen een
vergadering van de afgescheiden congres
leden uiteen, die zij op drie na arresteerden.
„OP NAAR DEN KATHOLIEKENDAG
IN DE BISSCHOPSSTAD".
Reeds vroeger is gemeld, dat op Woens
dag 10 Juli a.s. dc Elfde Diocesane Katho
liekendag in het Bisdom Haarlem zal wor
den gehouden.
Men geeft zich in Haarlem veel moeite
dit congres te doen slagen cn het is ook
wel te verwachten, dat do Elfde Katholie
kendag alle voorgaande in de schaduw zal
stellen, wat belangrijkheid en schitterende
opkomst -betreft.
Om drieërlei redenen meencn wij, dat
deze Katholiekendag een dag moet worden
van een waren en heerlijken katholieken
triomf in ons Diocees.
Eerstens al om het allcsbchccrs^hcnde
onderwerp: „Het behouel van het geloof",
een onderwerp, dat door geen andere actua
liteit in belangrijkheid in onze dagen ge
ëvenaard wordt.
Ten tweede, wijl deze Katholiekendag ge
houden wordt, in onze Bisschoppelijke Re
sidentie, welk heuglijk feit sinds Mei 1908,
aldus 21 jaren geleden, niet meer is voor
gekomen.
En ten slotte wijl deze do eerste Katho
liekendag zal zijn onder het nieuwe bestuur
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Maarschalk Pilsoedski als getuige in een
politiek proces te Warschau.
Dc vrede in Mexico. De Cristero's zouden
zich hebben onderworpen.
Noodweer te Berlijn. (Buitenl. Ber. 2e
blad).
BINNENLAND.
Het aantal randidaten voor de verkie
zing ,^p 3 Juli a.v_ 'ute blad).
De a.s. Katholiekendag in het Bisdom
Haarlem. (1ste blad).
Jaarvergaderingen van typographen, sla
gers en aannemers. (1ste blad).
Het nader onderzoek' voor den moord op
den Oostzeedijk te Rotterdam. (Gem. Be
richten. 2de blad).
Een fabrieksbrand te Leeuwarden. (Laat
ste Berichten).
van onzen tegenwoordigen Bisschop, Z. D.
H. Mgr. J. D. J. Aengenent, Die op het
voorbeeld van Zijn Doorluchtigcn Voovgau-
ger wederom het. Beschermheerschap aan
vaard heeft.
Maar bovendien is er ook nog dc gunsti
ge ligging van het fraaie Haarlem, dat het
bezoek aan den Katholiekendag niag cn
ook zal beïnvloeden. In dezo zomermaanden
ziet mon Haarlem op z'n mooist, al geven
de beroemde bollcndagen in liet voorjaar
natuurlijk een meer .typischen kant van
deze oude stad te zien.
In Haarlem verwacht men en is men dan
ook voorbereid op een zeer druk bezoek.
Groote affiches zijn bereids door de me
dewerking van do Z. E. H. H. Pastoors cn
Rectoren in de circa 400 kerken en kapel
len van ons Bisdom opgehangen.
Dc leden van het Algemeen Comité der
Katholiekendagen in het Bisdom Haarlem,
door ons heelo Diocees verspreid, dc z.g.
„fine fleur", zijn ingevolge hun statutaire
taak in oene circulaire opgewekt een inten
sieve propaganda te voeren, ten einde de
deelname aan dezen Katholiekendag zoo
talrijk mogelijk te doen zijn.
Het Officieele Programmaboek wordt uil-
gegeven door den Boek- cn Kunsthandel
H. Tli. J. A. Coebcrgh te Haarlem.
Do titelpagina zal worden verlucht met
een symbolische tcekening van den beken
den, Haarlcmschcn leekenaar Ma thé van
der Weiden.
De eerste binnen-pagina loont.het nieuw
ste portret van Haarlems Kerkvorst, Mgr.
J. D. J. Aengenent.
Deze 11c Katholiekendag slaat onder be
schermheerschap van Z. D. H. den Bisschop
van Haarlem, terwijl het cerc-voorzittcr-
schap welwillend is aanvaard door den
Hoogeerwaarden heer L. A. A. M. Wester-
woudt, Deken van Haarlem.
De hoofdleiding berust bij liet hoofd
bestuur der Diocesane Katholiekendagen in
ons Bisdom, waarvan voorzitter is dc heer
mr. J. N. J. E. Hecrkcns Thijssen, te Haar
lem; secretaris mr. L. E. Roe», 's-Graven -
hagc; penningmeester: J. A. P. Hoogcwec-
gen, 's-Gravenhagc; leden: mr. A. O. H.
Tellegen, 's-Gravcnhagcmr. J. H. M. Stie-
ger, Goes; H. G. M. van den Vijver, Rotter
dam; mr. dr. L. H. Deckers, 's Gravenhagc;
mgr. kolonol-lioofdaalmoczcnicr F. J. M.
Evers, 's-Gravenhagc; H. E. Everard, Aer-
denhout, Bloomendaal.
De organisatie van dezen Katholiekendag
is toevertrouwd aan liet Uitvoerend Comité
en dat is het bestuur van het Comité van
Katholieke Actie, te Haarlem, waarvan
voorzitter is dc heer H. E. Everard cn 1c
SGcsetaris dc heer P. J. M. van Tetering.
Het bureau van den secretaris is: Groote
Markt 4, telefoon 12433, tc Haarlem; van
den penningmeester: Gebouw St. Bavo,
Smedestraat 23, tol. 10049, te Haarlem.
Uit dc leden van het Comité van Katho
lieke Actie is een Commissie voor Ont
vangst cn Orde gevormd, waarvan voorzit
ter is dc heer H. W. M. van Os cn secretaris
dc heer E. Schlatinann.
De ordecommissarissen zullen fungeeren
ia do Kathedraal, in dc afdcolingsvcrgadc-
ringen, in dc pleclitigo slotvergadering en
bij den officieelen maaltijd.
Ten .slotte is er dc Commissie voor Pro
paganda cn Persaangclcgenhcden.
Ha 21 jaren wachten zal dc Katholieken
dag weder in de Bisschopsstad gehouden
worden.
De Haarlemmers zullen dit feit op 10 Juli
in gedachte houden cn noodigen hun mede-
Katholieken in gohoel het Bisdom uit op
10 Juli him gasten tc zijn.