LIJST
20ste Jaargang
WOENSDAG 10 JUNI 1029
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
VERKIEZING VOOR DE TWEEDE KAMER
STEMDAG WOENSDAG 3 JULI 8-5 UUR
BUITENLAND
BINNENLAND
Neder!. West-Indië
$p. -82!JÖ:
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week - f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen 11
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mcdcdcelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Wie onverschillig is voor politiek, is er ten
slotte onverschillig voor, hoe de Staat wordt
bestuurd. Geen Katholiek kan onverschillig zijn
voor de politiek.
In den Kieskring Leiden is No. 1 van lijst 8
de heer A. C. A. VAN VUUREN.
De verkiezingen en de propa
ganda.
t Is een laffe daad, die in Amsterdam
enkele individuen hebben bedreven door
den nacht van Zaterdag op Zondag
een vuile teer-achtige vloeistof te spuiten
;egen de gevels van sociaal-democratischê
icbouwen en tegen roode propaganda-voor-
stellingen op eenige schuttingen op vier
plaatsen is dit „helden"-werk verricht!
Er zijn aanwijzingen en vermoedens, al
dus „Het Volk", dat een groep actualisten
of fascisten met een vaatje vuiligheid in
een auto hebben plaatsgenomen en met
een spuit aan hun geniepige vernielzucht
hebben gevolg gegeven.
Nogmaals: dat is een laffe daad.
En natuurlijk, vanzelf sprekend!
keuren wij die daad scherp af, zooals wij
hebben afgekeurd b.v. het bekladderen
van een katholiek kerkgebouw door com
munisten.
Maar: nu moet men toch van socialis
tische zijde niet al te gretig het voorge
vallene willen benutten voor de propa
gandaDat men er propagandistische
munt uit wil slaan, we kunnen het ons
voorstellen; maar men moet dit dan toch
in geen geval zóó doen, als 't feitelijk
gebeurt.
De S. D. A'. P. in 'Amsterdam gaat nJl.
ineens de houding aannemen van een
rechtlooze die, onbeschermd door de
wettelijke macht, tegenover overmachtige
willekeur van anderen aan zichzelf is
overgelaten.
Dat is 'n ernstige zaak vertroebelen en
'n gegronde verontwaardigingbederven
dooc er wat phantasterij om heen te vlech
ten
't Is toch, ook voor hen, die niet in
Amsterdam wonen, een dwaasheid, om te
suggereeren, zelfs zooals „Het Volk"
doet bruut te beweren, dat de Amster-
damsche politie als zoodanig bevooroor
deeld zou zijn, partijdig zou wezen ten
opzichte van de S. D. A. P.!
En de mogelijkheid, dat eenige sluwe
individuen de gelegenheid hebben, om uit
te voeren, wat zij dn laakbaren overmoed
hebben begaan, zonder dab de politie
het bemerkt is toch in ieder geval ver
klaarbaarder, dan dat socialistische propa
gandisten op de drukste punten der stad
'heb plaveisel kunnen beverven met pro
paganda, terwijl er geen politieagent in
de buurt verschijnt. En dat laatste is óók
in Amsterdam geschied"!
Neen de S. D. A. P. in Amsterdam
neme nu niet de houding aan van een
rechtlooze dat is 'n tè erge overdrij
ving!
Nogmaals: wij keuren wat in Amster
dam is geschied zoo scherp mogelijk af.
Alleszins, gewettigd is de veronder
stelling, dat geen onzer propagandisten
er aan zou denken, iets te doen, wat
daar op lijkt!
Zoo iets is in zich zelf verkeerd
en.... in z'n gevolgen tegenoverge
steld van wat men er mee wil bereiken!
Onze propagandisten zullen in de dagen,
die ons nog scheiden van 3. Juli, rond
trekken met ware voorlichting en waardige
propaganda.
Ons doel is, om te bereiken, dat zeker
geen enkel Katholieke kiezer of kiezeres
zijn of haar stem zal onthouden aan de
R. K. Staatspartij.
Wij trekken op in eenheid naar de
stembus van 3 Juli in een eenheid
van gemeenschappelijke beginselen!
Geen Katholiek mag onverschillig zijn
vóór de propaganda, welke noodig is, om
dit ten volle te verwezenlijken!
VAN HET VATIC A AN
De jongste burger van de
Vaticaansche stad.
Gisteren, is- in de „Citta Vaticana" de
eerste nieuwe staatsburger geboren. Tiet
is de zoon van een kamerdienaar van
den maestro di camera, mgr. Caccia Do-
minioni.
Het kind ontving bij het H. Doopsel
te namen van den Paus, van den koning,
van den kardinaal-staatssecretaris en van
Mussolini.
DUITSCHLAND
De pantserkruiser.
Het communistisch voorstel
verworpen.
Het communistisch voorstel tot schrap
ping der nieuwe eredieten voor afbouw
van den pantserkruiser is met 244 tegen
153 stemmen verworpen. De sociaal-de
mocraten stemden allen voor, behalve de
sociaal-democratische ministers, die onder
gejoel der communisten roode „tegen"
biljetten afgaven.
FRANKRIJK.
BESCHULDIGING VAN BRIAND.
De ontwapening van Oostenrijk niet
bevredigend.
De revanche-geest nog niet
dood 1
Heb secretariaat van den Volkenbond
heeft een brief van Briand van 21 Mei
j.l. 'bekend gemaakt, welke brief niet na
laten zal opzien te baren, daar hij een
kwestie oprakelt, die men nu zoo lang
zamerhand dood en begraven achtte. Het
betreft n.l. de gevaren van de Oostenrijk-
scho bewapening.
In zijn brief deelt Briand mede, dat
het liquidatie-orgaan van de intergealli-
eerdo commissie voor de controle op de
ontwapening van - Oostenrijk, die belast
is met de uitvoering van de militaire
clausules van het verdrag van St. Germain,
op 31 Januari 192S zijn taak beëindigd
heeft-, en dat, naar het oordeel van den
gezantenraad, de resultaten van de uit
voering der ontwapeningsclausule niet ge
heel bevredigend zijn.
Deze brief gaat vergezeld van twee bij
lagen. De eerste bijlage handelt over'tal
van tekortkomingen van de Oostenrijksche
regeering met betrekking tot opslagplaat
sen van wapenen en munitie, heb voort
bestaan van onwettige vereenigingen, die
in het bezit van wapenen en munitie zijn,
heb voortbestaan van voorraden fosgcen-
gas en den onwettigen invoer van drie ge
pantserde wagens voor de federale Oosten
rijksche politie.
In de tweedo bijlage vestigt het mili
taire liquidatie-orgaan er de aandacht
op, dat Oostenrijk niet alle ontwape-
ningsvcrplichtingcn heeft uitgevoerd; dat
tijdens do controle oorlogsmateriaal ver
borgen is gehouden, en dat nog een latente
revanche-geest bestaat, die in de toekomst
weer tob oorlog zou kunnen leiden. Do
verdere luiquidatie-commissio is van mee
ning, dab Oostenrijk zeer gemakkelijk in
staat zal zijn do vredes-industrieën in
oorlogs-industrieën te veranderen en een
leger van 200.000 man op de been te
brengen. Zij is van oordeel, ofschoon zij
erkent dat onder het Oostenrijksche volk
op het oogenblik nog geen revanche-stem
ming bestaat, dat Oostenrijk een bond
genoot van waarde voor Duitschland en
andere landen zal kunnen zijn in een even-
tueele.n oorlog.
Ten slotte worden bijzonderheden ver
meld over de samenwerking tusschch do
Oostenrijksche en Duitsche hoofdkwartie
ren, welke blijkt uit de uitwisseling van
stafofficieren, uit de aanneming van uni
form naar Duitsch model door Oostenrijk,
uit het plan tot hervorming der Duitsche
en Oostenrijksche legerreglementeii en uit
het verjongen van Weenen om zijn gene-
ralen staf naar Duitsch model te reorga-
niseeren.
In Genève schijnt de publicatie eenige
sensatie te hebben verwekt. Men vraagt
zich af, waarom Briand plotseling een
rapport dat anderhalf jaar oud is, thans
aan den Volkenbrnd ter openbaarmaking
heeft toegezonden. Onder de Duitsche jour
nalisten uit men het vermoeden, dat
Briand dit document wellicht zou willen
gebruiken bij de a.s: onderhandelingen
met Duitschland over de ontruiming van
heb Rijnland om met dit document in de
hand de rechten van Frankrijk te beplei
ten op de schepping van een permanente
verzoeningscommissie, die na de ontrui
ming. van het Rijnland ïïaar taak zal moe
ten verrichten.
ENGELAND
ENGELAND EN AMERIKA.
Redevoering van Dawes en Mac Donald.
Nieuwe onderhandelingen en
nieuwe methoden.
Aan een maaltijd van „Pilgrims" te
Londen heeft Dawes, de nieuwe Ameri-
kaansche gezant te Londen, een rede ge
houden, waarin hij zei, dat een spoedige
overeenstemming tussclien de naties over
een vermindering van de wapening ter
zee op heb oogenblik het belangrijkste
feit was. Dawcs is van meening, dab bij
de nieuwe onderhandelingen over ontwa
pening een nieuwe methode gevolgd zal
moeten worden.
De overeenstemming over do methode
van onderhandelen moet van het begin af
door alle betrokken zeemogendheden ge
regeld worden en moet niet een gedeelte
lijke, maar een goedkeuring door de heelc
wereld krijgen.
Het eerste werk van de maritieme des
kundigen moet zijn een abstracte gelijk
heid vast te stellen. Een maat zou ge
vonden moeten worden, waarmee de mili
taire waarde van de afzonderlijke schepen
kan worden vastgesteld. Deze moet reke
ning houden met waterverplaatsing, kali
ber der kanonnen, ouderdom, snelheid,
enz. Aan elk schip moet nu zoo'n maat
staf worden aangelegd, dat het mogelijk
zal worden verschillende vloten, of com
binaties van vloten te vergelijken.
Dawes was van meening, dat de vloot-
conferentie' te Genève mislukt was, omdat
het een gemengde commissie van staats
lieden en maritieme deskundigen ,was ge
weest.
Het eenige groote voldoening gevende
feit was, dat het Engelsche en Ameri-
kaansche volk het er over eens waren dat
er een ernstige fout was gemaakt. Dit
beteekende, d^t de twee groote Engelscli
sprekende volken het er in hun hart over
eens waren, dat er' gelijkheid van mari
tieme kracht tusschen hen moest- bestaan.
Onder deze omstandigheden kan men
met hoop vervuld zijn' ten aanzien van do
zaak van den wereldvrede en de vooruit
gang van de beschaving.
Ook Mac Donald heeft een redevoering
over de beteekenis van de toenadering
tusschen Engeland en Amerika gehouden.
Mijn besprekingen met Dawcs, aldus
Mac Dona-ld, houden geen bedreiging voor
andere staten in, noch beoogen ze heb
scheppen van bondgenootschappen of het
plaatsen van andere volken voor voldon
gen feiten; ze zijn ingegeven door den
wensch den weg te effenen voor samen
werking met andere volken om vrede en
veiligheid te verzekeren, niet door mid
del van wapenen, maar buiten alle wape
ning om.
Het overleg is geenszins gericht op uit
sluiting van staten, maar juist om die in
de beoogde samenwerking te betrekken.
Ook uitnoodigingen aan d-o
andere mogendheden.
Men gelooft te Londen dat waarschijn
lijk Frankrijk, Italië cu Japan zullen
worden uitgenoodigd zich bij Groot-Brit-
tannië cn de Yercenigcle .Staten aan te
sluiten in de verdere besprekingen betref
fende de bewapening ter zee, doch dat het.
niet zou behoeven to verwonderen als,
•gelijk het geval was bij de vlootconfe-
rentie van Genève, Frankrijk cn Italië
zouden weigeren.
ITALIË
Mussolini breidt zijn leger uit.
Diens t p i oh t g e Le c f tij d
tot 55 jra a r vexlioogd.
Mussolini heeft aan de Kamer een wets
ontwerp doen toekomen, waarbij de leef
tijdsgrens van de dienstplichtigen van 39
jaar tot 55 'jaar verhoogd wordt.
Men schat, dat daardoor het leger bij
de a.s. manoeuvres 100.000 man meer zal
tellen.
CHINA.
De zendelingen in China.
Uit Hankau wordt gemeld, dat de
hoofdzetel der missionarissen in China een
telegram heeft, ontvangen, waarin wordt
'medegedeeld, dat de -zendelingen, die on
langs door roovers waren gevangen ge
nomen cn ten Zuid-Oosten van Honan,
werden vastgehouden,, allen zijn vrijgela
ten, mét uitzondering van missionaris
Weller, die waarschijnlijk morgen zal
worden bevrijd.
AMERIKA
Dat mag zelfs mevrouw de presidente
niet doen!
Volgens een bericht uit Now York is in
liet Zuiden der Vereenigdo Staten een
protest-beweging togen mevrouw Hoover
ontstaan, omdat zij dezer dagen de vrouw
van een neger-afgevaardigde op het Witte
Huis tot de .thee had uitgenoodigd.
Dit heeft in het Zuiden van de Ver
eenigdo Staten groote verontwaardiging
gewekt.
Verscheidene wetgevende lichamen in de
Zuidelijke staten hebben moties aangeno
men, waarin tegen dit optreden van
mevr. Hoover wordt geprotesteerd. Ook
te Washington heeft een democratische af
gevaardigde een motie van afkeuring in
gediend.
EERSTE KAMER.
Interpellatie over Curasao.
Eenige wetsontwerpen aangeno
men.
Dc Senaat is bijeengekomen voor eenige
belangrijke wetsontwerpen, o.a. staat dc
Ziektewet op het program.
Er was gisteren- al dadelijk groote be
langstelling. Een belangstelling, welke ver
moedelijk haar oorzaak vond in berichten
over een interpellatie in zake de Cura?ao-
sclie aangelegenheid.
En inderdaad kwam cr een interpellatie-
aanvrage los.
De lieer Col ij n, die blijkbaar al wist
wat het antwoord zou zijn op de door hem
gestelde schriftelijke vragen en even blijk
baar dat antwoord onvoldoende achtte, al
beriep hij zich ter niotiveering van zijn
aanvrage op de door de Regeering aan de
pers verstrekte mededeejingen, bleek voor
nemens dc zaak zoo spoedig en zoo gron
dig mogelijk in behandeling te nomen. En
de voor z. was hem, ook wat de urgentie
der interpellatie betreft, volkomen ter-
wille. Hij stelde zonder bedenking voor dc
interpellatie lieden bij den aanvang der
vergadering te houden.
De Eerste Kamer behandelde verder liet
wetsontwerp tot goedkeuring van het op 28
April 1928 te Berlijn gesloten verdrag met
slotprotocol tusschen Nederland en
Duitschland over samenvoeging van de
douane-behandeling aan de grens in het
scheepvaartverkeer op den Rijn, welke sa
menvoeging zoodanig is geregeld,- dat de
opvaart te Emmerik cn de afvaart te Lo-
bith door dc beide douane-diensten wordt
behandeld.
Het verdrag werd met-34 tegen 5 .stem
men goedgekeurd.
Aangenomen werden daarop nog z. 'li. s.
de wetsontwerpen tot wijziging van dc re-
gistratiewet 1917, tot wijziging van eenige
wettelijke bepalingen betreffende den ac
cijns op gedistilleerd en' tot wijziging van
dc wet van 27 April 1912 tot regeling van
het armbestuur.
Na het trekken der afdeelingen, hebben
de afdeelingen tot voorzitters gekozen dc
heeren Rink (lib.), Mendcls (sd.), Smccngc
(lib.), Do Vos van Steenwijk (c.li.) en Colijn
(a.r.) en tot onder-voorzitters dc heeren
Polak (s.d.), Hermans (s.d.), Moltmaker
(s.d.), Van Wasscnaer van Catwijck (c.h.)
en v. d. Lande (r.k.).
Koninklijke besluiten.
Burg e-m-c c s t o r s.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Onstwedde P. Bcrg-
meijer, met toekenning van gelijktijdig eer
vol ontslag als burgemeester der gemeente
Almkerk;
is benoemd tot burgemeester der ge
meente Yersekc, II. C. J. Gunning;
is benoemd tot burgemeester der ge
meente Hock mr. J. A. van Tienhóven.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Brief van Briand aan den Volkenbond
over onvoldoende ontwapening van Oos
tenrijk.
Dawes en Mac Donald over de beper
king der bewapening ter zee.
Een ernstig spoorwegongeluk in België.
Negen dooden; vele gewonden. (Tele
grammen).
BINNENLAND.
Het antwoord van minister Koningsber
gen op de schriftelijke vragen van den heer
Colijn inzake de gebeurtenissen te Willem
stad. (lste blad).
Bekende inbrokers te Amsterdam gear
resteerd. (Laatste Berichten).
DE OVERVAL OP WILLEMSTAD.
De regeering beantwoordt Colijn.
Op dc vragen van liet Eerste Kamerlid
den heer Colijn luidende:
1. Is de rcgcering bereid zoo spoedig
mogelijk meer uitvoerige medcdoclingcn Ie
verschaffen aangaande de voor onze inter
nationale reputatie zoo blameercndo ge
beurtenissen op het eiland Curasao?
2. Wil dc regccring met name duidelijk
maken, waaraan het is loc te schrijven,
dat een bende van 500 Venezolanen der
mate gewapend kon zijn, dat dc militaire
politiemacht kon worden overmeesterd?
3. Kan ör op worden gerekend, dat de
regcoring maatregelen van blijvende» aard
nemen zal om een 'herhaling van zulke,
voor ons koloniaal gezag en internationale
reputatie smadelijke gebeurtenissen to
voorkomen
heeft de heer Koningsberger, "minister
van koloniën, geantwoord:
Vraag 1. Toen de aanvankelijk van
den gouverneur van Curasao op 9, 10 en
11 dezer ontvangen telegrafische berich
ten betreffende do in den nacht van 8
op 9 dezer plaats gehad hebbende gebeur
tenissen dc regeering nog niet in slaat,
stelden zich daarvan een duidelijk beeld
te vormen, heeft dc ondcrgeteekencle den
landvoogd den lSden dezer telegrafisch do
hieronder vermelde a^cht vragen gesteld,
waarop den 1-telen dezer dc vermelde ant
woorden zijn ontvangen:
Handige cn vlugge b a n d i o t o h.
Hoe is het mogelijk geweest dat volle
dige overval plaats had?
Do overval was zeer goed georgani
seerd. Hoofdzaak was snolheid van uit
voering. Tegen halftien roden drie groote
autobussen vol personen, ongeveer tachtig,
wat op Zaterdagavond cep gewoon feit
is, met verborgen wapens met groote snel.
heid op dc hoofdwacht, hebben zich in
drie partijen gesplitst cn in enkele secon
den dc wacht nedergoslagen, het aanwe
zige piket omsingeld en het arsenaal be
zet. De aanwezige militairen hebben zich
van revolvers bediend voor hun verdedi
ging. Van aanvallen was geen sprake
meer. De opstandelingen waren gewapend
met pistolen, automatische geweren, kara
bijnen cn klewangs. Van het garnizoen,
hondcrdzcscnderl ig man sterk, waren aan
wezig zes politiq-militaircn in dc hoofd
wacht en een piket in rust van 24 man.
Dc dienstdoende militaire politie surveil
leerde op straat en was over het gelicele
stadsdistrict verspreid. Twee ploegen wa
ren buiten dienst en buiten dc kazerne.
Binnen een kwartuur waren de opstande
lingen meester van het fort, waarin politic-
hoofdwacht, kazerne cn arsenaal zijn on
dergebracht. Er kwamen onmiddellijk
daarop van allo kanten, opstandelingen
aan, die zich van wapenen voorzagen en
gedeeltelijk gewapend waren. Kapitein
Borren, gealarmeerd, reed per auto hei
fort -binnen, passeerde do linie bij dc
poort, die vuurde, en viel bij de wacht
in handen van do bende.
Waren geen rechercheberichtcn omtrent
plannen daartoe cn in verband daarmede
geen veiligheidsmaatregelen genomen?
Bij do recherche waren geen berichten
omtrent dit aanvalplan binnengekomen en
waren geen bijzondere veiligheidsmaatre
gelen
D c bezetting bood tegenstand.
Heeft do militaire bezetting geen tegen
stand kunnen bieden, hetgeen zou moeten
worden afgeleid uit het feit, dat omtrent
dooden bij overvallers niet is bericht?
Do militaire bezetting, die in het fort
aanwezig was, heeft sterken tegenstand
geboden, maar bc«
