16
20ste Jaargang
DONDERDAG 13 JUNI 1929
No. 6203
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
DE TWEEDE ZALIGVERKLARING
BUITENLAND
*T
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent' per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
flet Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Ge-w o ne advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mcdcdeelingcn wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
26 22
petitie
Con*
DHE
toeren-
ING
leveren
tie on-
leskun-
nestbe-
tuin-
Iressen
HAAN
19998
ING
be
den tc
kijken?
zorging
streken
erzorg-
tverple-
:verzofl
Bureau
i-eekuur
a Heen
1714b
V Geeft acht.
Zooals we meedeelden, heeft de Katho
lieke lijst in den Kieskring Leiden het num
mer aoht gekregen. Trouwens, waar al onze
lijsten verbonden zijn, hebben ze alle het
zelfde nummer.
Geeft acht! is dus de leus. Als alle
katholieke kiezers dat doen dan zal onze
lijst op 3 Juli een schitterend figuur slaan
onder de candidaten-lijsten
Nog slechts enkele weken en de 3 Juli
i is.voorbij, en aan het resultaat der
stemming is niets meer te veranderen.
Onze propagandisten zijn nu aan den
arbeid.
En in eigen kring is ieder onzer propagan
dist.
De propagandisten kunnen nu in actie
komen, schrijft het „Huisgezin", ,,de pro
pagandisten van de ware soort, die
aan ijver en toewijding ook kennis paren".
„Die", zoo vervolgt liet blad, „als hst
goodig is, de gezinnen waar ze komen, ook
veten te overtuigen, dat en waarom ze op
lijst van de E. K. Staatspartij moeten
temmen, die bezwaren weten te weerleg
gen, bedenkingen te ontzenuwen.
Zij doen een verdienstelijk apologetisch
werk, omdat ze niet alleen stemmen, maar
ook zielen winnen.
Onze groote vergaderingen zijn mooi,
daar ze geestdrift weten te wekken en de
sluimerende liefde voor de zaak en de par
tij ontvonken, maar met het stille werk van
heb huisbezoek worden zoo groote resulta
ten bereikt.
Men spreekt dan van man tot man, van
vrouw tot vrouw; men kan een beroep doen
op het geweten en op de beste gevoelens;
men heeft gelegenheid de actie der E. K.
Staatspartij in het licht te stellen.
En ten slotte kan men aan de hand van
het. model-stembiljet het stemmen voor den
meest ongeletterde tot een eenvoudige zaak
aken.
Mogen de drie weken, die voor den stem
dag nog overblijven, door onze kiesvereeni-
gingen door haar propagandisten vrucht
baar worden gebruikt.
Houdt het allen voor en hamert het er
in, dat lijst acht onze lijst is:
Laat onze partij geen stem ontgaan, die
gewonnen kan worden, en bereikte de voor
lichting, dat onder de onzen geen ongeldige
of verkeerde stemmen worden uitgebracht".
Alléén zieken, die het huis niet mogen
verlaten, zijn verontschuldigd, als ze niet
gaan stemmen.
Ieder ander Katholiek kiesgerechtigde
moet zijn stemplicht vervullen, en op 3 Juli
acht geven!
Wij herinnerden er gister nog 'ns aan,
dat zij, die op 3 Juli a.s. niet in de plaats
hunner inwoning vertoeven, toch hunne
stem kunnen uitbrengen.
Daartoe is noodig, dab zij veertien da-
n voor den stemdag, dus voor ditmaal
vóór 1D Juni, op zijn laatst dus op Dinsdag
IS Juni, zich in persoon ter secretarie van
een willekeurige gemeente,
begeven. Abusievelijk werd gisteren door
ons geschreven „ter secretarie van hunne
woonplaats". Dat zal in do meeste gevallen
wel het eenvoudigste cn gemakkelijkste zijn,
maar het is niet wettelijk vereischt. Iemand,
die in Leiden woont en te Amsterdam wil
stemmen kan dat vóór 19 Juni persoonlijk
opgeven op de secretarie in Leiden, maar
ook op die van Amsterdam, en ook b.v.
op die van Warmond of van Voorhout.
De Leidsche lezers en lezeressen willen
we nog even herinneren aan de vertooning
van het „Heldendicht" vanavond om S uur
ia „Trianon" op de Brecstraat. (Toegang
slechts 30 cents).
Als alle Katholieken zijn van goeden wil,
dan is het resultaat van de stembus op
3 Juli schitterend!
EEN NIEUWE ROOS IN CARMEL'S LUSTHOF
GEWELDIGE GEESTDRIFT.
(Van een onzer redacteuren).
De Carmel-Orde zag heden een nieuwe
roos uit haar lusthof tot de eer der
altaren verheven een roode roos van
geduldig lijden, nog in de knop door den
Hovenier afgeplukt. Zuster Thcresia
Maria van het H. Hart, in 1747 te Arezzo
geboren, ontsliep na een leven van engel
achtige opoffering, op den jeugdigen leef
tijd van 22 jaar, Candida come
g i g 1 i o, zoo blank als een lelie. Haar
levensdoel, waarvan zij nooit ontrouw is
geweest, had zij in enkele woorden samen
gevat t-ob een kort deviesP a t i r e e
taccre per Gesü, lijden en zwijgen
voor J ezus.
Als kloosterlinge, verborgen achter de
tralies van het Carmelitessen-klooster, is
haar naam niet zoo beroemd geworden
als die van Don Bosco en de belangstel
ling in St. Picter bij haar Zaligverklaring
was ook niet zóó stormachtig als vorige
week Zondag, maar toch, volgens onze
begrippen, nog reusachtig. Des middags,
toen de Paus de nieuwe Zalige kwam ver
eeren, omvatte St. Pioter weer een woe
lende zee van geloovigen, uit alle volkeren
en talen, wier stemmen onder Michel
Angelo's machtige koepel „een hemel
in den hemel" teruggekaatst werden
als een nieuw Pinkstcrwonder.
Het is wel een bijzonder feit enkele
weken in Eome zijnde twee Zaligver
klaringen te mogen bijwonen; de drie vol
gende Zondagen zal eveneens een der
gelijke plechtigheid' plaats hebben. Een
zeldzaamheid, deze vijf Zaligverkaringen
in één maand, ter gelegenheid van het
Pauselijk Jubeljaar.
Voor de tweede maal is liet een zeer
indrukwekkend feest geweest, maar de
ontroering van liet onverwachte, de
spanning van het onbekende, is verdwe
nen. Toch ben ik zeer dankbaar, weder
om een zaligverklaring te hebben medege
maakt al was het slechts om dieper en
steviger in herinnering te bewaren de
overweldigende schoonheid van het Pau
selijk ceremonieel en het vlammend
enthousiasme der menigte.
Die geestdrift, zich uitend in roepen en
zwaaien en klappen, is iets typisch Iba-
liaanscli. Hollanders, en alle bewoners van
hèt Trans-alpina, kunnen het waardeeren
en ook aanvoelen, maar ik geloof niet,
dat een van hen zelfs op het zenuw-
ontspannend oogenblik dat de zilveren
bazuinen schallen en de Paus op de Sedia
wordt binnengedragen mede-juicht of
mede-zwaait.
Onze ontroering is er niet minder (en
ook niet meer) om, maar blijft verborgen
en innerlijk.
Zijne Heiligheid kwam dezen keer niét
binnen door dc Bronzen Deur, maar door
dc Sacramentskapel. De geilede rechter
zij-beuk was met een hooge, met rood doek
overtrokken schutting, afgezet. Voor het
altaar van de Piëta stond de Sedia op
gesteld, maar zoodra de Aartspriester der
Basiliek, Kardinaal Mery del Val, met
een groot gevolg van priesters de kapel
was binnengegaan, werden de gordijnen
dichtgeschoven tob de Paus, uit het Vati-
caan komend, op de draagstoel had plaats
genomen.
De hooge gewelven der kerk schitterden
weer in een duizend-voudïge verlichting;
ook voor het beeld der „groote H. Thc
resia", die als ordestichtster een .plaats
heeft tusschen St. Dominicus, St. Fran-
ciscus en andere heifigen, was licht ont
stoken en een pahnversiering aange
bracht.
Het zwarte bronzen beeld van St. Petrus
het bekende beeld met de door kussen
afgesleten teen was „aangekleed" met
een koorkap, een tiaar op 't hoofd en
een brillanten ring aan de opgeheven
vinger, iets wat zonderling klinkt, maar
in werkelijkheid heel mooi is.
Minder mooi volgens ons idee is
de Italiaanschc gewoonte, om ter verhoo
ging van de feestelijkheid de muren der
kerken met rood goud-bestikt doek te
behangen; en werkelijk leelijk zijn de
schilderingen op doek in zoete vorm
en flauwe kleur, voorstellend de wonderen
door de Zalige gewrocht. Een sprankje
modern kunstgevoel zou hier geen kwaad
doen
Maar dit zijn alles bijkomstigheden, die
in het niet zinken bij de majesteit cn de
oogenweelde, die St. Pieter in zulke uren
■biedt.
Kort voor de Paus zou binnenkomen,
weerklonk in den voorhof der Basiliek
regimentsmuziek. De Palatijnsclie garde!
Een paar honderd man sterk kwamen zij
uit het Vaticaan aanmarcheeren - golf
den de trappen af in dichte gelederen als
een paarse stroom van goudgerande kepi's
rukten de basiliek binnen. Afgebeten
commando's klonken hard en scherp door
de tempel, en aan beide zijden van do
middenlaan (midden-pad zou kleineerend
zijn) stelden zij zich op, een ecrewaelit
vormend voor den Sommo Pontifice.
De' menigte achter in de kerk, die den
Paus het eerst kon zien aankomen, begon
te zwaaien cn te roepen: „II Papa, il
Papa", dc bazuinen strooiden hun zilveren
klank trillend langs de gewelven, en hoog-
gedragen op zijn rooden troon, kwam de
Paus uit de kapel der Piëta aan-deinen,
zegenend naar alle zijden.
De geestdrift plantte zich voort als
een windvlaag; waaiers en zakdoeken
wapperden en fladderden in dc lucht,
nieuwe stormachtige bijval overal waar
de Paus werd langs gedragen.
De stoet was volgens een vaststaand
ceremonieel, op dezelfde wijze samenge-
stel: een lange slang van priesters en
prelaten, het Kruis en dan de Paus, ge
dragen door in paars damast uitgedoste
dienaren, de roode Kardinalen (onverstoord
brevierend), de Guarda Nobile met hun
gouden helmen, waaruit een paardestaart
op den rug neerhangt, de Kanunniken der
Basiliek, onder wie mgr. Jan Olav Smit,
een Oostersche bisschop, gebogen grijsaard
in donkerroode slcepmantel, dc postmees
ter van Z. H., prins Massimo, dc com
mandant der Zwitsers, trots en zwaar in
zijn wijnrood fluweelen costuuin, kamer-
heeren in zwarte Spaansche dracht, deur
wakers met groote zilveren staven en ten
slotte een compagnie Zwitsers in hun
schilderachtige uniformen.
De plechtigheid was slechts van korten
duur: uitstelling van het H. Sacrament,
Adoro Te, Tantum Ergo en daarna de ze
gen. Bij den zegen klonken weer comman
do's door de kerk: Do Palatijnsche garde
presenteerde het geweer, de Edelgarde
trok de glimmende degen uit de schede en
viel, met de Zwitsers, als één man op dc
knieën.
Tenslotte de feestelijke uittocht onder
bazuingeschal, orgelmuziek, toejuichingen
zóó schoon, als alleen de Renaissance
heeft kunnen uitdenken!
VOLKENBOND
DE V. B. RAAD TE MADRID.
Onderhoud Briand-Stresemann.
Zooals bekend zijn de bijeenkomsten van
den Volkertbondsraad gereede aanleidingen
voor de staatslieden om met elkaar van
gedachten te wisselen.
Omtrent het onderhoud, dat Briand en
Strescmann met elkaar hebben gehad en
dat nog door verschillende andere bespre
kingen gevolgd zal worden, wordt gemeld,
dat, naar verluidt, in beginsel overeenstem
ming is bereikt tusschen do beide staats
lieden over de procedure voor het in wer
king laten treden van het plan der confe
rentie van deskundigen en do ontruiming
van het Rijnland.
Volgens de bereikte overeenstemming
zullen eerst de onderhandelingen over de
instelling der commissie van controle cn
verzoening ten einde worden gebracht, op
dat aan Duitschland. de belofte voor dc
ontruiming kan worden gegeven en het
plan der deskundigen geratificeerd kan
worden.
Vervolgens zou een internationale confe
rentie van vertegenwoordigers der regce-
ringen officieel besluiten omtrent het in
werking treden van het Young-plan en tTe
ontruiming.
Het is den beiden ministers Dinsdag
duidelijk geworden, aldus schrijft Sauer-
wein in de ..Matin", dat tijdens de tegen
woordige raadsvergadering een belangrijke
hoeveelheid voorbereidende arbeid zal
moeten worden verricht, opdat 1l pro
gram zonder wrijvingen tot 1 Augustus, dus
binnen 50 dagen, afgewikkeld kan worden.
Volgens de „Chicago Tribune" heeft
Briand in zijn onderhoud met Stresemann
een conferentie van vertegenwoordigers
van alle belanghebbende mogendheden
voorgestelld, waartoe ook do Vereenigde
Staten nitgenoodigd zullen worden, die
zoo spoedig mogelijk bijeen zal komen, ten
einde over de kwestie van de ontruiming
van 't Rijnland en do overige, met fict in
werking treden van het Young-plan samen
hangende vraagstukken te beraadslagen.
Dr. Strescmann gaat hiermede geheel
accoord en men is overeengekomen, dat de
datum en dc plaats voor deze conferentie
de volgende week door een diplomatieke
gedachtenwisseling vastgesteld zullen wor
den. Algemeen wordt aangenomen dat
Londen de plaats voor de conferentie zal
zijn.
Pcrtinax schrijft in de „Echo dc Paris"
dat Briand weliswaar de instructie heeft
ontvangen geen verplichtingen aan. te
gaan cn gereserveerd te werk tc gaan,
doch dat de druk van MacDonald cn Hen
derson ten gunste van- Duitschland zoo
sterk is geweest, dat de Fransche minister
van buitenlandschc zaken het gepast heeft
geoordeeld thans reeds vrijwillig dc beslis
sing mede te deelen, waartoe hij anders
morgen gedwongen zou worden. Dc olijven
van Locarno zijn rijp.
ENGELAND
Te Londen niets bekend over interventie
in Afghanistan.
Renter meldt, dat tob heden in bevoeg
de kringen te Londen niets bekend is
omtrent het gerucht, dat Habib Oellah en
Nadir Khan een verzoek om hulp bij dc
egéling van de troebelen in Afghanistan
tot dc Britschc regeering zouden hebben
gericht. Sedert verscheidene dagen zijn
uit Afghanistan geen berichten ontvangen.
MAROKKO
De overval der Mooren.
Honderd tien Franschen
gedood.
Volgens de laatste berichten zijn bij
de gevechten in het zuidelijk Atlas-gebied
waar, zooals wij reeds meldden, Fransch-
Marokkaansche troepen door inlanders
uit een hinderlaag werden aangevallen,
aan de Fransche zijde 110 man gedood,
waaronder zes officieren.
Uit Rabat wordt gemeld, dat het 8ste
bataillon van hel vreemdelingenlegioen is
uitgezonden om de Fransche kustlijn te
beschermen tegen de bergstammen, die
getracht hebben langs de Zuidelijke hellin
gen van Aiachi naar dc laagvlakte af te
dalen, teneinde ook daar hun succesvol
le aanvallen voort tc zetten en de daar
opgeslagen wapenvoorraden te veroveren.
Gistermiddag werd op het departement
van Oorlog te Parijs een draadloos tele
gram uit Rabat ontvangen dat echter niet
ontcijferd kon worden, waarschijnlijk dooi
de slechte weersgesteldheid tijdens de
ontvangst.
TURKIJE
Koerden-opstand in Anatolië.
Dc stad Van belegerd.
In het Oostelijk deel van Anatolië is een
Koerden-opstand uitgebroken, meldt de
„Tol." Het gebied van het Vaameer bevindt
zich in handen der rebellen, terwijl dc stad
Van door hen belegerd wordt. Van het Ka-
rakili-mccr cn van Erzcroem uit opcreeren
Turksche troepen te-gen de Koerden. De si
tuatie, waarin do regeeringströepen ver-
keeron, is op het oogenblik evenwel zeer
ongunstig, daar de rebellen in de meerder
heid zijn cu do opstandige beweging zich
nogaltijd uitbreidt.
PERZIE
Oorzaak van den opstand.
T e g e-n c-eii trali^ a-t'd'© en
E u rep-ccsch-o leve ne w ij-z-c.
De Times meldt nadere bijzondorheden
omtrent den opstand in Perzië. Reeds in
het midden van April begonnen er ongere
geldheden onder den Arabischcn stam der
Baliarloes ten Oosten van Sjiraz in dc dis
tricten Fa-sadorab cn Jahroem. Dc aanlei
ding tot dc ongeregeldheden waren een
nieuw opiummonopolio cn ingestelde mili
taire gouverneurschappen De ongeregeld
heden sloegen over op de Kasjgais, die hun
gebruikelijke seizoen-emigratie naar het
Koorden staakten en weerspannig werden.
Den 3den Mei bood 'Ali Khan, het waar
nemend hoofd, den gouverneur-generaal
een document mot cischen der vereenigde
stammen aan, neerkomende op verminde
ring van do belastingen en de inning ervan
door de hoofden, opheffing van do militai
re gouverneurschappen, staking van de ont
wapening der stamleden, cn afschaffing
van de conscriptie cn de Europeescho klce-
derdracht.
Ook hier is de oorzaak in liet verzet dus
gelegen in de poging van dc regeering om
de centrale macht tc versterken en Euro-
peesche gewoonten in te voeren.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Onderhoud tusschen Briand en Strese
mann.
De gang van zaken betreffende de on
derhandelingen tusschen de bisschoppen
en den president van Mexico.
Een onderhoud met den minister van
koloniën naar aanleiding van den overval
op Curasao.
BINNENLAND.
Overleden is Mgr. J. M. Konings, apos
tolisch prefect van de Congo-missie der
Eerw. Kruisheeren. (Kerkn., 1ste blad).
De a.s. verkiezing van de Eerste Kamer.
(lste blad).
Verdere behandeling voor de Rotter
damse he Rechtbank van den moord op
den Oostzeedijk te Rotterdam. (Rechtza
ken, 2de blad).
Wij geven een vervolg-artikel over cfe
nieuwe wet op de N. V. (2de blad).
Een dubbel eeuwfeest van
Franciscanen. (2de blad).
MEXICO.
Kt K K ÉN STAAT IN MEXICO.
Op weg naar de verzoening.
De gang van zaken.
De „Osservatore Romano" geeft een lang
artikel over Mexico, in aansluiting op de
medcdcclingen van vele bladen over de
aanstaande verzoening van Kerk cn staat
aldaar en de daarvoor aangeknoopte on
derhandelingen.
De gang van zaken is als volgt geweest:
Mgr. Ruiz y Flores, aartsbisschop van
Morelia, is van Washington naar Mexico
teruggekeerd, hetgeen een nieuwe aanknoo
ping der onderhandelingen tusschen liet
Mexicaansche episcopaat cn dc regeering
beteekent.
Sedert 1 Mei, toen dc voorlcopige presi
dent Portes Gil verklaarde, dat hij een over
eenkomst tusschen de regeering en het epis
copaat mogelijk achtte, heeft een groot
aantal dagbladen van een spoedige oplos
sing der moeilijkheden in Mexico gespro
ken. Op 7 Mei liet Portes Gil mgr. Ruiz
mededeelen, dat hij tot. onderhandelingen
bereid was; een onderhandelen mot den
H. Stoel kwam daarentegen niet in aan
merking, daar dc Mexicaansche. regeering
de autoriteit van het Vaticaan niet erkent.
Daarop heeft het tijdschrift „America"
geschreven, dat de Mexicaansche bisschop
pen al hun best zullen doen om bij dc on
derhandelingen Portes Gil te bewijzen, dat
do Kerk zich niet in dc politieke gebeurte
nissen des lands mengt, doch daarentegen
ook van den staat een volstrekte onthou
ding van inmenging in de aangelegenhe
den der Kerk moet verlangen. Wanneer
evenwel dc grondslag voor de overeenstem
ming eenmaal gevonden is, zou het niet
meer moeilijk vallen tot een toestand van
wederzijdsche vrijheid, evenals in dc Ver
eenigde Staten van Noord-Amerika
hcerscht, te geraken.
De H. Stoel heeft dezen toestand ook in
andere landen aanvaard, omdat hij zich
overal aan de bestaande toestanden zoekt
aan tc passen. Zeker is echter, dat do H.
Stoel zich niet van dc onderhandelingen
cn verdragen afzijdig kan houden.
Het gaat er thans om. te zien, of Portes
Gil werkelijk de vrije hand in het land
heeft, om te kunnen handelen. Vooral
schijnt het nog twijfelachtig, of hij sterk
genoeg togen de totaal tegengestelde stroo
mingen van Calles is. Amerika kan mis
schien bij deze overeenkomst behulpzaam
zijn, zonder zich eigenlijk in dc aangelegen
heden van een vreemd land te mengen.
Daarop zegt dc „America", dat men van
do Vereenigde Staten uit een dergclijlccn
invloed in Mexico heeft verkregen, dat men
reeds kan zeggen dc eigenlijke heer in het
land te zijn. Daardoor heeft men echter
ook oen zeer groote verantwoordelijkheid
op zich genomen, welke ook do eer van
Amerika, voor de wereld raakt.
Dc „New 1'ork Catholic News" spreekt-
op 18 Mei van een diploma ticken slap in
deze aangelegenheid, waarbij een lid van
het in Mexico geaccrediteerde diplomatieke
corps zou bereid zijn bij het begin der on
derhandelingen behulpzaam te zijn. Deze
slap is noodig, omdat zoowel do moreel e
als financieelc ellende in het land steeds
grooter wordt en eerder voortschrijdt, dan
terugloopt en het. is steeds duidelijker ge
bleken, dat zonder een oplossing van het
godsdienslconflict in Mexico volstrekt niet
aan een terugkeer tot normale toestanden
valt te denken.
De „Universal" en de „Excelsior voor
zien reeds een overeenstemming cn daar-
mede een nieuwen tijd van welvaart voor
