20ste Jaargang DINSDAG II JUNI 1929 No. 6201 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN DE OVERVAL OP WILLEMSTAD Waar blijft ons prestige? BUITENLAND alle; n d? 01 bij bevc zalf „ww«. Jj1- I franco per postf2.95 per kwartaal ke^Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor da Abonné's ïl no ^'5aar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij en bü wruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met in Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. i koon 4 DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling foor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hpt dubbele van bet tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hunr en verhuur, koop en verkoop f 0.50 aoeiU It )it nummer bestaat uit twee bladen i - i. H« g ken ti-egej W. di e zie! 1 liet Ingop riaai 1. u el Y| De uitoefening van bet Stemrecht Op 3 Juli a.s. zal de stemming van de le- m der Tweede Kamer der Staten-Gene- raal gehouden worden. Het schijnt ons niet "d ©dienstig, een en ander over de rechten en de échten van de kiezers mede te deelen. Om op 3 Juli a.s. aan de Tweede Kamer- erkiezingen te kunnen deelnemen is het ra ereischt, dat men op 1 Februari 1929 inge- ïn oi etene des Rijks en tevens Nederlander ueent door de wet als Nederlandsch onderdaan me<k rkend is, en den leeftijd van 25 jaar be- Uwei fikt heeft vóór of op 15 Mei 1929. mat in eike gemeente wordt jaarlijks door wd il tt gemeentebestuur een lijst opgemaakt, zulks e zoogenaamde kiezerslijst', de inwoners l> tod mwijzende, die tot het kiezen bevoegd ukken ieder die volgens deze lijst bevoegd is LOiaden jt de keuze mede te werken, moet tot de Maak emming worden toegelaten, voorzoover d j of zij niet van de uitoefening van het r esrecht uitgesloten is. rmom Daarentegen is ieder, die volgens de kie- rslijst bevoegd is, tot de keuze mede te ond t irken, verplicht zich binnen den ire ro ar de stemming bepaalden tijd ter uit- wll fening van het kiesrecht aan te melden 'erich j stembureau van het voor hem aan- beslui iWezen district, tenzij er geldige reden groo ,n verhindering bestaat, bijv. lichamelijke ^^gesteldheid. recla gestaat die reden niet, dan is de kiezer in ^srplicht zich bij het stembureau aan te 1 °.ve! elden. missi jjieruit blijkt, dat een plicht om aan de emming deel te nemen (z.g. stemplicht) iiend j c bestaat. Niemand in ons land is daa 'rplicht te stemmen. De kiezer is alleen mei rpiicbt zich aan te melden bij het stem- jende^reau. Er bestaat dus alleen een aan- r -^-°f ,e ldingsplicht (Overbodig is, hier- waa1'ij op te merken, dat er voor den K a t h o- oorzij e k 6 n kiezer als zoodanig, wel een J j oreele stemplicht bestaat!) ïllend j)c kiezer die niet aan dezen aanmel- ngsplicht voldoet, ontvangt t. z. t- een tnoodiging van den Burgemeester zijner n v i oonplaats om zich binnen 14 dagen, naar vraa irkdezing schriftelijk of mondeling, ten !n 1toe rerstaan van den Burgemeester op een l?01 jor dezen aangewezen ambtenaar te ver- e eI itwoorden ter zake van zijn verzuim. Ï1X .Y Is de Burgemeester van oordeel, dat voor a Bt niet-nakomen der verplichting een gel- ?r Y ige reden is aangevoerd, dan wordt aan jP. i zaak geen verder gevolg gegeven. In het omgekeerde geval wordt de zaak !nmrj gen den kiezer ter terechtzitting van het 'V-jj intongerecht zijner woonplaats aanhan- 1 I 8 gemaakt. De kiezer zal moeten ver- aan hijnen op een in een aan hem gerichte ponge uQgpjjjg vermelde terechtzitting van be- j' Deld kantongerecht. Wanneer den kantonrechter geen geldige n k'iden van verhindering blijkt, wordt de inwezezer met geldboete van ten hoog- t e drie gulden. 2 De kiezer mag alleen stemmen ter plaats st h" 1 a^s °P de door hem ontvangen oproe- net nSskaa.ri. staat aangegeven. Deze oproe ide nssk3,3,1''' m°et hij op den dag der stem- r D ing aan den Voorzitter van het stembu- -Qe, au overhandigen. "en Ontbreekt hem die kaart, dan wordt hij iet tot de stemming toegelaten, tenzij I ocht blijken, dat de kiezer zijn kaart unnii Beft verloren of dat hem geen kaart is ,n aa legezonden. In dat geval is de Burgemees- nd-W r en °0^ stembureau bevoegd een ndc reiken, m^s de kiezer voldoen- lat s van zbn identiteit doe blijken. nd g inlevering van de oproepingskaart op et steihbureau ontvangt de kiezer van den jen zatter een stembiljet, dichtgevouwen emailiar de zijde> waarop de namen van de sfcigii mdidaten zijn gesteld. De kiezer gaat met mi ]j it stembiljet onverwijld naar een lesse- emee aar en stemt aldaar door met potlood an ],()od te maken één wit stipje, geplaatst in tb stemvak voor den naam van den candi- in ai tot zijner keuze. ivorde Hij vouwt het biljet daarna dicht naar <le mzijde, waarop de namen der candidaten Mitelj 3n gesteld en begeeft zich daarmede on- iicldil Adellijk naar het stembureau, ireve He Voorzitter overtuigt zicht, dat het tot embiljet aan de buitenzijde den voorge- II zii fhreven stempel draagt (handteekenings- na d empel van den voorzitter van het hoofd sorde embureau), waarna de kiezer het biljet ?lijk ildc stembus steekt. hand* Het kan natuurlijk voorkomen, dat een an ee^zer zich bij de invulling vergist. In dat nadi !val kan hij eenmaal een nieuw stern- groot Ijet aanvragen, mits het eerstoverhandig- e door hem wordt teruggegeven. Een hulpbehoevende kiezer kan zich, in- ien de voorzitter van het stembureau ilks toelaat, laten bijstaan in de uitoefe- 11 Dg van zijn stemrecht. Hier wordt bedoeld een lichamelijk ge brek en niet het gemis van kennis van le zen of schrijven. De wet laat den kiezer volkomen vrij in de keuze van den persoon, aan wien hij het geheim van de door hem uitgebrachte stem wil toevertrouwen. 1 Soms laat de hulpbehoevende kiezer de aanwijzing van den persoon over aan den voorzitter van het stembureau. De kiezer, die de wettelijke voorschriften omtrent de stemming niet opvolgt, wordt niet t-ot dc stembus toegelaten. Wanneer hem reeds' een stembiljet overhandigd is, dan is hij verplicht, dat biljet terug te ge ven. Dc kiezer, die, tot de stembus toege laten, weigert het stembiljet in de bus te steken, is eveneens verplicht dit terug te geven. Bij weigering kan een straf worden opge legd van ten hoogste 300 of hechtenis van ten hoogste 12 dagen. Gedurende den tijd, dat het stembureau zitting houdt, nl. van 's morgens 8 uur tot 's namiddags 5 uur, mogen de kiezers in het stemlokaal vertoeven; zoo de stemming niet overeenkomstig de wettelijke voor schriften geschiedt, kunnen zij bezwaren inbrengen. Precies om 5 uur des namiddags kon digt de voorzitter aan, dat de voor dc stemming bepaalde tijd verstreken is. Al leen de op het oogenblik der aankondiging in of aan de deur van het stemlokaal aan wezige kiezers of gevolmachtigden van kiezers mogen cn moeten nog tot de stem ming worden toegelaten. Kiezers die na 5 uur nog komen opdagen zijn te laat en mogea niet meer tot de stemming toegelaten worden. Deze laatkomers hebben niet. voldaan aan htm oproepingsplioht en zullen zich derhalve hebben te verantwoorden terzake l hun verzuim. VRAGEN VAN COLIJN AAN DEN MINISTER VAN KOLONIëN Het vertrek van de Kortenaer. Omtrent het vertrek van de „Kortenaer" valt nog te melden, dat deze oorlogs bodem gisterenavond omstreeks 10 uur met volledige bemanning de haven van Nieu- wediep heeft verlaten en zee heeft geko zen. In Hoek van Holland zal een lan- dingsdivisie mariniers uit Rotterdam wor den aan boord genomen. Vannacht om drie uur zou deze divisie, welke onder com mando staat van den len luitenant der mariniers P. J. van Gijn en 39 onder officieren en manschappen telt, met de Frans Naerebout van Rotterdam naa-r den Hoek vertrekken. Daar zou zij zich in den vroegen ochtend op de Kortenaer insche pen. De namen der dooden. De namen der slachtoffers van den overval op vnüemstad zijn: Sergeant majoor Vaus, sergeant Marcusse en briga dier Van Zuylen. Op Curasao werken ongeveer 1500 Venezolanen. Vragen van den heer Colijn. Het Eerste Kamerlid de heer öolijn heeft gisteren de volgende vragen gericht tot den Minister van Jxoloniën: 1. Is de Regeering bereid, zoo spoedig mogelijk meer uitvoerige mededeelingen te verschaffen aangaande de voor onze inter nationale reputatie zoo blameerendo ge beurtenissen op het eiland Curasao. Wil de Regeering met name duidelijk maken, waaraan het is toe te schrijven, dat een bende van 500 Venezolanen der- male gewapend kon zijn, dat de militaire politiemacht kon worden overmeesterd? 3. Kan er op worden gerekend, dat de Regeering maatregelen van 'blijvenden aard nemen zal om een herhaling van zulke voor ons koloniaal gezag en inter nationale reputatie smadelijke gebeurte nissen te voorkomen? Bij den vertegenwoordiger van Venezuela. De heer Clemente, secretaris van het Venezoiaansche gezantschap te Den Haag, die sinds eeiiigen tijd de leiding van het gezantschap waarneemt, is zoo vriendelijk geweest, ons zijn 'nirufc mede te deelen over de berichten uit Willemstad, schrijft het „Vad.". Op onze vraag naar de politieke betee- kenis van het heele geval, luidde onmid- deiiijk het antwoord, dat men hier uit sluitend te doen had met een bandieten onderneming, welke in geen enkel ver band met eenige politiek kan gebracht worden. De zoogenaamde Generaal Hrbina is trouwens een oude kennis van de jus titie iri Venezuela. Een goed jaar gele den heeft hij samen met een ander generaal van dezelfde soort, het bandietenhoofd Fossi, een aanval gedaan op het douanenbureau te La Vela. Die aanslag mislukte; er vielen vijf of zes doo den en de leiders wisten te ontkomen. Zij vluchtten naar Curagao, maar zijn daar blijkbaar maar zeer korten tijd gebleven, want spoedig daarop werd hun aanwezig heid in Columbia gemeld. De Venezoiaan sche autoriteiten hebben toen te Bolgota de uitlevering van de bandieten aange vraagd. -De onderhandelingen daarover zijn waarschijnlijk nog niet eens geëindigd, nu Uribina plotseling weer op het tooneel verschijnt. Hoe deze rooverhoofdman aan het hoofd van zoo'n grooten troep komt te staan? vroegen wij nog; het karakter van een roover-overval verandert wel eenigszins, wannéér de bende verscheidene honderden mannen telt. Hieromtrent kon de heer Clemente ons niets mededeelen. Wel was hij geneigd aan te nemen, dat de „genei'aal" op Curagao zelf mannen geronseld had en wel onder de Venezoiaansche arbeiders, die daar in de groote olieraffinaderijen werkzaam zijn. Deze industrie heeft zich in de laatste jaren enorm uitgebreid op Curasao en allerlei vreemde elementen zijn daar door de werkgelegenheid aange lokt. Daar zou Urbina dan, volgens de ver onderstelling van den heer Clemente, ziin volgelingen gevonden hebben. Zonder die hypothese lijkt de situatie immers zeer raadselachtig; intu3schcn zal men natuur lijk nadere berichten moeten afwachten. Alles wat de heer Clemente tot nog toe van de zaak wist, had hij uit de gewone inlichtingsdienst voor -Ie pers vernomen. Eén ding was in ieder geval zeker, zeide de heer Clemente, namelijk dit, dat de regeering te Caracas al het noodige zal doen omi de schuldigen te straffen, ook wegens hun brutale bandietenstreek te Willemstad. Weliswaar zijn ze in een weinig bevolkt deel van Venezuela geland, maar de regeering beschikt ook over vol doende middelen om, ook in die uithoeken van het land, het wettige gezag spoedig te doen triomfeeren. Wij wezen nog op het samentreffen van deze grootscheepschc bandietenonder neming en de belangrijke politieke gebeur tenissen, welke in de laatste dagen in Venezuela hebben plaats gehad, namelijk het aftreden van president Gomez en het aan het bewind komen van een nieu wen president. De heer Clemente ver klaarde echter nadrukkelijk, dat deze heele onderneming volstrekt geen politiek karak ter 'heeft, De presidentswisseling te Cara cas beteekent trouwens allerminst een verandering in het regiem of in de poli tieke richting van Venezuela. Integen deel, aldus de gezantschapssecretaris, de verkiezing van Perez is veeleer een be vestiging van hert regiem, dat sinds 1909 in Venezuela heerscht en waaronder het land zich sinds vijf en twintig jaar rustig heeft kunnen ontwikkelen, dank zij een krachtig gezag, het herstel der financiën, cn het aanleggen van een belangrijk we gennet. De wijze, waarop Gomez bij zijn heengaan door de wetgevende en bestu rende lichamen gehuldigd is, is een af doend bewijs van den vasten wil om in de door hem aangegeven richting door te gaan. De eenige reden, waarom Gomez is af getreden, is dan ook, dat hij eindelijk eens wat rust wil nemen, althans naar rustiger werk verlangt. De twee en zeventigjarige president wil zijn verdere krachten name lijk wijden aan den landbouw. Wat hij in den tijd van zijn presidentschap den bur gers steeds heeft voorgehouden, namelijk, dat de» rijkdom van Venezuela ia zijn vruchtbaren grond verborgen ligt, wil hij door eigen werk bewijzen. Perez zal verder in zijn geest regeeren. Er is dus volstrekt geen revolutie geweest en de bandieten, die meenden, dat zij een mooie kans kregen voor hun werk, zullen spoe dig ondervinden, dat er ook thans nog orde en rust moeten heerschen in dit land. Aldus de heer Clemento. De indruk van ouc?-gouverneur Brantjes, Mr. N. J. L. Brantjes, oud-gouverneur van Curasao, die in Augustus van het vo rige jaar aftrad en repatrieerde, verklaar de aan dc „Haagsche Courant" o.m., dat het bericht omtreuit den overval der rebel len op Curasao hem absoluut onverwacht komt. Gedurende mijn gouverneurschap op Curasao, aldus mr. Brantjes, heb ik nooit iets kunnen bemerken van bewegin gen onder de gemengde inheemsche bevol king van liet eiland tot omverwerping van het Nederlandsche gezagEvenmin be merkte ik ooit een strooming om van Cu rasao uit een revolutionnairc actie te be ginnen in Venezuela. De bevolking van het eiland is niet lang sta-tioimair. Weke lijks komen er tientallen bij en vertrek ken er anderen, voor het meerendeel arbei ders in de raffinaderijen der Bataafsche Petroleum Maatschappij. Alle vreemdelingen, die op Curasao aan komen, zijn op de hoogte van het verbod i.z. het dragen van wapens en de controle op de naleving dezer bepaling is uiterst nauwgezet. De militaire bevelhebber is zeer wel op dc hoogte van de mentaliteit der immigranten en zijn scherpe maatre gelen zijn geenszins overbodig, wat intus- schen ook gebleken is. Do vraag blijft ech ter, of het garnizoen als geheel sterk ge noeg is. Buiten deze bescheiden legermacht, aan welke de bescherming van een belangrijk eiland met een kostbare industrie is toe vertrouwd, hpeft de Bataafsche zelf nog 'n aantal particuliere politieopzieners in dienst, een soort van onbezoldigde rijKs- veldwachters, die voornamelijk zorgen voor de bewaking der kampementen van ar beiders en der raffinaderijen. Deze man nen, meestal Nederlanders, althans Euro peanen, zijn ook gewapend. Men heeft nooit kunnen voorzien, dat wat nu gebeurd is, plaats zou vinden, oor deelde mr. Brantjes. Wel heeft de Bataaf sche bij herhaling aangedrongen op ver sterking der politiemacht, hetgeen de maat schappij dan zelf zou betalen. Er bleken echter te veel bezwaren tegen een maat regel als deze te bestaan en na langdu rige besprekingen was het resultaat dat er niets gebeurde. Op de vraag of Curasao niet de beschik king heeft over een behoorlijk bewapend marine vaar tuig, antwoordde dc heer Bran tjes, dat in December van het vorige jaar de noodzakelijkheid van aanschaffing van een dergelijk patrouillevaartuig is bespro ken in het gouvernement, waarna korten tijd later het betreffende besluit afkwam. De boot, die er intusschen nog niet is, zou voornamelijk bestemming hebben, regelma tig voeling te houden met Aruba, waar ook belangrijke raffinaderijen gevestigd zijn en zoo hoodig gebruikt worden tot het ver- leenen van assistentie aldaar. Eventueel konden er ook soldaten mee worden over gebracht. In het onderhavige geval zou het vaartuig vau bijzonder nut kunnen zijn. Wat de binnenkomende vreemdelingen be treft, was mr. Brantjes van meening. dat op het oogenblik de kans gering is, car. zich daaronder revolutionnaire elementen bevinden. Vroeger, toen president Castro in Venezuela regeerde, was dat anders. Toen is bij herhaling getracht van Curasao een uitvalspoort te maken op Venezuela, maar do indringers kregen dan geen kans. De laatste tien jaar is het niet meer noo- dig geweest, den „generaals" die overkwa men, een wenk te geven om te verdwijnen. Veeleer komen tegenwoordig Portorico en Trinidad voor deze en dergelijke escapades in aanmerking. De weermacht van Willemstad. De weermacht van Willemstad, zoo deelt men aan dc „Tel." mede, be staat slechts uit een afdeeling gewapende politie, ter sterkte van ongeveer 120 man, gerecruteerd uit het vroegere infanterie- garnizoen en de gewapende onbereden po- litie-troepen hier tc lande. Het is een goed geoefend, goed gedisciplineerd- korps, mo dern bewapend en voorzien van mitrail leurs, onder commando van den kapitein A. F. Borren en waarbij ingedeeld de eer ste luitenant J. Hulst tevens adjudant van dc gouverneur cn A. P. J. Berger, alle van het Nederlandsche leger, gedetailleerd. De hoofdmarkt enz. is gelegen in een oude versterking, het Waterfort, waarbin nen ook vroeger het garnizoen was gehuis vest. Cp een afstand van ongeveer 10 M. daarvandaan ligt het oude fort Amster dam, op welk's binnenplaats zich de in gang van- het gouverneurshuis bevindt. Al leen bij den ingang van het. waterfort be vindt zich een wacht, die daar een schild wacht uitzet en bij nacht o.a. ronden laat maken naar het fort Amsterdam. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De overval van Willemstad, een blamage voor onze regeering. Mac Donald wil zelf naar Amerika om met Hoover over het vlootprobleem te spreken. De bisschoppen-onderhandelaars zijn in Mexico aangekomen. De Zweedsche Oceaanvlucht wordt voortgezet. (Luchtv., 2e blad). Van Lear Black heeft pech bij Calcutte. (Luchtv., 2de blad). BINNENLAND. De huldiging van de Koningin-Moeder te Amsterdam. (1ste blad). De moord in het kantoor aan den Oost- zeedijk te Rotterdam voor de Rechtbank. (Rechtzaken, 2de blad). REDEN OM TE BLOZEN. Laten wij het erkennen: de Nederland sche Maagd heeft roden te over tot blo zen, schrijft, de ,.Msbd." Van louter schaamte Daar landt een bende bandieten in een van de deelen van haar rijk, zij het dan buiten Europa, maakt zich meester van den vertegenwoordiger van het Nederlandsche gezag, laat dezen een gedwongen zoereisje maken en is dan wel zoo goed hem weder om terug te zenden. 't Is een blamage, wel niet met diep-, tragischo feitelijke gevolgen, maar toch van zulk een pijnlijk moreel effect, dat. kans op. herhaling voör goed moet- zijn uitgesloten. Een zoo gewichtig punt van wereldver keer als Willemstad op het oogenblik is. gelegen vlak bij een land. dat dc meest on- gewenschtc en onverwachte mogelijkheden .laat, hebben wij door een handjevol politic- troepen voldoende verdedigd geacht Wel heeft de zuinigheid de wijsheid be drogen Wij gevoelen dit allen en het is nutte loos in klachten en verwijten uit tc varen tegen het verleden. En zeer zeker is het oogenblik wel bui tengewoon slecht gekozen tot het plaatsen van een hatelijkheid als „Het handelsblad" doet: „Wij stellen aan den gouverneur van Curasao geen anderen eisch, dan dat hij der missie, daar welgevallig is 't Lijkt wel of er in ons laudje altijd iemand gereed moet staan, oni op ieder oogenblik met den grootst mogclijkcn spoed te doen blijken, waarin een 6:eie land klein kan zijn. En om de al te zeldzame momenten van een algemeen nationaal saamhoorighcjcls- gevoel zoo grondig mogelijk te verstoren. Wij zullen het bij deze korte opmerking laten. Beter dan een dergelijk totaal misplaatst en ongemotiveerd teruggrijpen in 't ver leden, is dc vaste wil om te zorgen, dal zooiets in dc toekomst niet meer moge lijk is. Dat geheel Nederland dien wil bézit, daaraan valt niet te twijfelen. En onze regeering zal zorgen, of liever heeft reeds gezorgd, dat deze wil kracht dadig tot uiting komt. Moge deze zorg een blijvende zijn. VOLKENBOND De V. B. Raad te Madrid. De 55ste zitting van den volkenbondsraad is gisteren voormiddag om 1] uur, te Ma drid, onder presidium van Adatci (Japan) met de gebruikelijke geheime zitting ge opend, in welke ccnigc minder belangrijke vraagpunten zijn afgedaan. Tevoren had Primo de Rivera een korte toespraak tot de raadsleden gehouden en daarbij den wensch uitgesproken, dat de arbeid ie Ma drid zegenrijke vruchten mocht dragen. Na de geheime vergadering werd de openbare zitting van den raad van den vol kenbond geopend mot de officioelc toe spraak van den voorzitter, gezant Adat ei, die de Spaansche regeering voor de uitnoo- diging, om in Madrid tc komen vergaderen, dank zegde. De openingszitting, welke ook door den Pauseliiken nuntius in Madrid, mgr. Tede schini, werd bijgewoond, droeg, ofschoon zij het gewoon verloop van alle openingf- zittingen had, door den uiterlijkcn glans, waarmede de Spaansche regeering deze zitting in de groote vergaderzaal van den senaat omgeven had, een indrukv. ekkend plechtig karakter.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1