1
ié
rers
u.e
ssei
HET KERKGEBOUW DER KATHOLIEKEN TE HOOGMADE
'S
3038
iden
ÏATIE
3019
1.24
0.4!
ijs.
I TWEEDE' BLAD
DE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG 4 JUNI "929
STAAT OP HET PUNT OM IN TE STORTEN
DE KERK REEDS ONTRUIMD.
kroes,
ran tie.
leeren
Hefc is slecht gesteld inet de R. Er. kerk
i Hoogmade.
Telefonisch bereikte ons gisteren het
iarmeerentlc bericht, dat de kerk op het
unt stond om' in te sterten, en, daar
ij niet konden gelooven, dat het r/.oo erg
ou zijn, besloten wij, voor dat alarra.ee-"
jende gericht te publieeererj eerst zelf
lens der plaatse poolshoogte tc gaanne-
|-En het is 0erg.
Toert Wij, door ïlc Sacristie c1c groote
terkdeurerr had inch rëeds afgesloten eter'
cerk binnentraden, kwamen wij in een lc-
lige ruimte.
De bouwvalligheid was reeds zoo groo£,
lat een langer gebruik der kerk onver-
intwoordclijk moest worden genoemd. De
nicure )anj-en Waren er alle reeds uit verwij-
26 '1C': s';'a^es waren van he muren af-
rehaald en men was bezig de preekstoel
;e verwijderen.
En in die ledige kerk was de oorzaak
Ann üer bouwvalligheid zelfs voor een leek.
al te. duidelijk waarneembaar.
Door het middenpad gescheiden heeft
men een Oostelijk gedeelte, waar de man-
studi» lenpl'aatsen, en een Westelijk gedeelte,
raar de vrouwenplaatsen zijn. Zooals
me^ 'ijna i'1 allo andere kerken worden beide
gedeelten of beuken geschraagd door pi
laren, die liet lage gewelf van beide beu-
dragen. Op het kapiteel van-
iedere pilaar komen dan drie graadbogen
te samen.
De fundamenten nu van de Westelijke-
beuk, waar dus de vronwenplaatsen zijn,
vertoonden sinds jaren tee'kenen van ver
zakking, die voor het behopd der kerk
een algchcele restauratie misschien wel
ffenscholijk hadden gemaakt, maar die
toch niet van zulk een omvang waren,
dat aan een catastrophe behoefde te wor
den gedacht.
Gedurende de laatste week is de ver
takking ec-hter in een zeer snel tempo
jegaan en heeft zij tenslotte zulk een
omvang aangenomen, dat liet behoud der
kerk ermee gemoeid is. Do grond van het
Westelijk gedeelte is vanaf het- midden
pad, door de verzakking der fundamenten,
niet minder dan anderhalve decimeter,
dus vijftien centimeter verzakt. Alle pi
laren, cue deze 'beuk droegen, zijn toen
.eveneens gezakt, met het gevolg, .dat de
.muren scheurden en uit.het verband raak
ten." De gewelven der beuk hebben liet
meest geleden en vertoonen, zooals op de
foto te zien is, een scheur, juist in het
midden, loopend van voor naar achter. De
muren, boven, .de eerste boog hebben reeds
.twee wijde scheuten gekregen, zaqals op
;de andere foto te zien as, en door een
gedeelte ervan ziet men het .daglicht
Om de kleinere kolommen, lie deels,
zooals in iedere kerk, tegen de zware
kolommen ter versiering en deels ook tot
steun van hoogsr gelegen lijsten zijn aan
gebracht en die rusten op de- hoeken van
het kapiteel der groote kolommen, heeft
men eenigen tij:l geleden reeds /haken
banden gelegd, nadat uit een daarvan
een groot stuk naar beneden was geval
len.
Meerdere stukken zijn nu door het ver
zakken der muren reeds gevolgd, onop
houdelijk vallen nu stukken kalk naar be
neden en het is reeds voorgekomen deze
week, dat een groot stuk steen naar bene
den kwam vallen op een plaats, waar
juist te voren een vrouw had gezeten, die
dus gelukkigerwijze aan een mogelijk ern
stig ongeluk ontsnapte.
De- graadbogen waarvan er uit het
kruispunt van elk gewelf vier naar ver
schillende pilaren loopen, hangen hier en
daar als zand aan elkaar en het is dui
delijk te zien, dat er maar een kleine
aanleiding, een kleine schok noodig'is om»
groote stukken ervan naar 'beneden te
doen komen.
In'dic omstandigheden was het zelfs ge
vaarlijk bijgaande foto van het gewelf der
westelijke beuk tc maken. De pilarem zelf
zijn ook reeds in zeer bouwvalligen toe
stand, daar door" de verzakking de geheelc
muur reeds een knikgekregen heeft naar
binnen waardoor de pilaren volgens het
peillbod, circa 2 c.M. afwijken. De ruimte,
die., er is ontstaan; tusschen het hard-
steenen voetstuk en -de pilaar zelf, be-1
draagt-hier en daar aan den buitenkant
anderhalve streep.
Onder die omstandigheden was het ge
boden de kerk buigen gebruik te stellen
cn'aanstonds werdén, de architecten L. en
Ir. Jam van dér Laan van den toestand
op de hoogte gebracht,.,' die ijlings arri
veerden om de situatie op te nemen.
Ook volgens hetXoórdccl der achitecton
bleek de toestand ze'er ernstig en op hun
advies werd gisteren/ de kerk gesloten
wérd aan léde remt d ik >eigSSig oiu zi g
daar-het levensgevaarlijk was'in de kerk
tc'-. vertoeven v
Ook tot hen, die werkzaam waren om
alles wat waarde had uit de kerk tc
verwijderen, werd dit' bevel uitgestrekt en
zelfs de beelden, die nog in de nissen
stonden, mochten niet meer worden ver-
v. ijderd. De zeereerwaarde heer C. J. Bors-
bbom, pastoor der parochie, is gisteren
dan ook onverwijld naar Haarlem ver
trokken om dc kerkelijke autoriteiten tc
raadplegen over hetgeen-nu moet worden
gedaan.
Ook heeft men, naar men ons mededeel
de, zich reeds in verbinding gesteld met
een orgelfabrikant, ojn nog te trachten liet
orgel ongeschonden-uit de kerk te verwij
deren.
Wij hadden nog een onderhoud met een
bouwkundig opzichter, die ons omtrent
de mogelijke gevolgen, waarnaar wij hem
vroegen, mededeelde, dat, als de verzak
king aldus doorging, dit gedeelte van dc
kerk zeer spoedig zou instorten. Het kan
over een uur.gebeuren, zeidc hij ons, maar
komt de verzakking nu tot stilstand, dan
kan het ook nog wel eenigen tijd duren.
Maar het vernielend proces gaat nog
steedsdoor, want, terwijl wij op eerbie
digen afstand, in dc nu leege kerk, hier
over een gesprek voerden, hoorden wij
onophoudelijk kalk en steen dof neerval
len op den grond..
Vermelden wij tenslotte, dat de kerk
is gebouwd in 18Tu en dat zij op' 10 Oc-
tobor 1877 door Monseign. P. M. Suickers
den toenmaligen bisschopvan Haarlem,
werd geconsacreerd.
MGR. W. J. A. BOUTER.
De jongste Nederlandsche Bis
schop. Een bezoek bij zijn
ouders.
In 't hart je van Amsterdam, in den Jor-
d?.an, staat liet woonhuis der ouders van
den jongsten Xedcrlandschen bisschop, mgr.
Willem J. A. Bouter, wiens benoeming tot
hoofd van het diocees van Xellorc (Madras)
wij gisteren konden vermelden.
•Sprakeloos van geluk waren ze, dc be
jaarde vader en moeder, wien op lnm la
ten levensdag in een van de zeven kinde
ren, welke zij niet zonder zorg maar in
fei'oot geloof en diepen godsdienstzin heb
ben groot gebracht, zulk oen grool-c eer
tc beurt viel.
Ze luidden hun oogen niet vertrouwd, toen
ïc dc woorden lazen: .Hartelijk gelukgo-
•cht ract dc benoeming van- father Bou
ter tot bi- .hop van Xellore. -Mgr. Bier-
Zoo luidde
in, dat was gezon
den vader, die al-
lijke nieuws. Zou 't heuseh waar zijn? Hun
zéoh, pas 33 jaar oud en dan al bekleed met
het bisschoppelijk paars. Dat moet een
mooie, onvergetelijke avond zijn geweest,
voor deze brave, eenvoudige menschcn.
In twee kerken in de buurt werd het
Zondag van den kansel meegedeeld, in dc
Posthoorn, de parochiekerk van de fami
lie Bouter, waar de jonge missionaris S
jcVar geleden pas zijn plechtige eerste H.
Mis opdroeg cn in de hulpkerk van de pa
ters Capucijnen aan de Tichelstraat. Met
trots en vreugde werd het nieuws vernomen,
een zoon der parochie, een kind van buurt-
genooten, een eenvoudige jongen uit den
Jorclaan bisschop! Welk een eer. Van allen
kant werden dc door hun geluk schier ovei-
meesterdc ouders gelukgewenseht cn heel
den dag haast liep bezoek of en aan naar
liet kleine winkelhuis aan de Boom dwars
straat, waar de lieer Bouter. handel drijft in
manufacturen.
"t Kon ons niet over t hart de ouders in
hun gcluksdroom, waarin zij nog altijd ver-
i keerden tc storen, maar uit den lering der
familie vernamen we nog enkele bijzonder?
heden uit het jonge leven van den zoo vroeg
I -tothooge waardigheid geroepen missionaris.
Fat-her Willem J. A. Bouter werd op 23
Juli "T895'tc Amsterdam geboren. Hij door-
liep daar. dc lagere school, st dccrlc ver
volgens aan het kleïu-seminarie Hagevcld,
waarna hij zich'vcor dc hoogerc studiën liet
inschrijven als student in het St. Joseph-
missiehuis van de Congregatie van Mill
j Hill in Roosendaal Xa voltooiing zijner
I studie in het moederhuis der Congregatie
1 te Mill Ilill werd hij op 17 Juli 1021 in dc
I Westminster Kathedraal priester gewijd
I door Kardinaal Bourne. Op 24 Juli d.a.v.
I dioeg hij onder groote belangstelling zijn
j plechtige eerste H. Mis op in de kerk van
i O. L. Vr. Onbevlekt Ontvangen (Dc Posl-
I hoorn). Kort na zijn'wijding werd father
Bouter benoemd tot missionaris in Madras,
waarheen hij in November vertrok. Daar
aangekomen werd hem de static to Vopery
j als standplaats aangewezen. Xu wijlen mgr.
Aelen, aartsbisschop van-Madras benoem
de hem vervolgens tot zijn secretaris, welke.
I functie hij na eenigen ijd verwisselde voor
die van directeur van liet St. John's Semi-
i nary tc Xcllorc, waar hij twee jaar werk-
zaam bleef. Op het 'oögenblik, dat hem dc
I eervolle benoeming tot bivschop gewerd
was father Bouter pastoor te Gunlur.
j Een broer van fatlier Bouter is eveneens
missionaris en wel van de Paters van het
j H. Hart uit Tilburg. Hij is w erkzaam in de
Philippijncn.
"t Geluk van dc familie was bijna vol-
maakt, „wc me eten nu méér voor hem bid
den, nu zijn taak zooveel zwaarder gewor
den iV', zoo spraken ze onder elkander.
Wat zij nog graag zouden willen, was; dat
de jonge bisschop, de jongste Nederlandsche
en waarschijnlijk wel ook de jongste van
allen, hier te lande zou worden gewijd.
Er werd overwogen, dat dit wel zeer
moeilijk zcu gaan en daarom volgde mel
oen de. tweede en mindere wensch, dat hij
spoedig in hun midden zou mogen komen.
„Msbd."
Het eere-doctoraat van Mgr. van Noort.
Zondag is in de Kathedrale Kerk te
Haarlem dc H. Sacramentsprocessie gehou
den, waarbij Z. D. li. Mgr. J. D. J. Acnge-
nent liet Pontificaal Lof officieerde en
waarbij geheel het hoogwaardig Kapittel
tegenwoordig was.
Xa afloop bleef Z. D. H. met de geeste
lijkheid nog eenigen tijd in de pastorie cn
overhandigde daar met eenjge vriendelijke
woorden namens oen kring van vrienden,
waartoe. Mgr. zeidc zich sinds vele jaren
te rekenen, aan den Hoogcerw. heer dr.
G. van Noort, deken van Amsterdam, een
kostbaren doctorsring.
De Vicaris-Generaal van de Mill-Hill-
Fathers overleden.
father Cornelius Aherne, vicaris-gene
raal cn eerste consultor van den algeinee-
iien overste der Sint Jozefcongregatie tc
f lill Hill, die gedurende vijf en twintig jaar
rector was van het Londensch Missiehuis,
is daar overleden cn begraven.
Dc uitvaartplechtigheid, waarbij ook dr.
H. Ahaus uit Tilburg aanwezig was, ge
schiedde door Z. D. H. Mgr. Biermans, al
gemeen overste der Congregatie.
Do vcrledcnc was lange jaren liooglcc-
raar in de wijsbegeerte en medewerker van
de Catholic -Encyclopaedic en de Dublin
Review.
GEMENGDE BERICHTEN
ONGELUKKEN.
SLACHTOFFERS VAN HET VERKEER.
Door een auto overreden.
Oude man gedood.
Zondag i.s de bijna 84-jarige landbou
wer C. v. d. Pol, te Homlaar, gemeente
Barneveld, terwijl hij per rijwiel uit dc
kerk kwam, onder een auto geraakt cn
onmiddellijk gedood. Dc wielrijder stak,
zonder ce'riig toeken te geven, den weg
over, zoodat den automobilist geen schuld
treft.
Ernstige aanrijding.
Tc Swalmen is Zondagavond de 25-
jarige kuidrbou .versknecht P. door een
auto van den lieer V., aldaar aangereden.
Met een diepe hoofdwonde en een hersen-
•chudding..^ dc, man naar het Louisahui*
I tc Roermond overgebra-cht.
Knaapje overreden en gedood.
Dc G-jarige H. v. d. G. is bij het spelen
op den Beekschen dijk te Tilburg onder
oen kar geraakt. De jongen kreeg een
schedelbreuk cn is in het ziekenhuis over
leden.
Ernstig auto-ongeluk De chauf
feur aan de gevolgen overleden.
Gisterenmiddag, omstreeks half vijf, i.s (e
Geldrop op den Eindhovcnschen Weg, na
bij het viaduct, een ernstig auto-ongeluk
gebeurd. Een Fordtruck van de auto-onder-
neming van der Meulen uit Helmond, die
op weg', was naar Valkensvaard, reed in
zeer snelle vaart tegen een bakkerswagen
die langs den weg stond. Een 100 Meter
verder kon de bestuurder, de 31-jarige J.
G. Dingcinans uit Helmond het stuur niet
meer houden en reed tegen een boom, sloeg
daarna om cn bleef ten slotte dwars over
den weg liggen. De bestuurder werd uil -den
wagen geslingerd cn liekwam een schedel
fractuur. Kapelaan Völker en D'r. van Erp
uit Gcldrop waren beide spoedig ter plaal-
o en verleenden geestelijke en geneeskun
dige hulp.
De 'chauffeur is in hoogst ernstigen toe-
si and iier ziekenauto van dc firma Van der
Meulen uit Eindhoven naar het ziekenhuis
te Eindhoven gebracht cn aldaar heden
nacht- overleden.
Het motorongeval te Beek Het
slachtoffer overleden.
Zaterdagavond omstreeks' half tien is,
naar dc „L. K.:' meldt, in het ziekenhuis
Calvarieberg te Maastricht overleden do
hoer W. H. Brinkman, elecfcro-technisch
ambtenaar bij, dc Posterijen en Telegrafie
ie "Maastricht.
Do heer B. werd. zooals gemeld, Vrijdag
avond door ecu motor-ongeval nabij Beek
zeer ernstig gewond.
Motorongeluk.
Zaterdagavond reed dc 33-jarige W. M..
wonende, tc Vlaardingen, met zijn motor
rijwiel met vrij snelle vaart op den Maas-
sluischen dijk tc Vlaardingen tegen een
lantaarnpaal. M. werd tegen den grond
geslingerd en niet een gebroken rechterdij-
1 been en een ernstige hoofdwonde opge-
nomen en op dokters advies naar het zie--
kenliuis ie Vlaardingen vervoerd. Men
vreest voor zijn leven.
Dc lantaarnpaal knapte gedeeltelijk af,
terwijl het motorrijwiel ernstig beschadigd
werd.
Verdronken.
Bij het baden is (c Xijmegen verdronken
'e 18-jarige A. Gisteren werd zijn lijk uït
dc Waal te Nijmegen opgehaald.
Gistermiddag is te Gouda dc 7-jarige
W. van L., tc water geraakt cn verdronken.
onder liet gewicht van de hossende pr ijs-
winners bezweken. Een vijf cn twintig
menschcn kxyim in do moddersloot te
recht. Ernstige verwondingen kwamen niet
De Djiguit^n-kozakkcn
Tijdens een voorstelling tl:w Djiguïten-
kozakken Zondpgmi 1.1.v. het «park
Reeweg te Dord .-clit be-ton! w n der
laatste nummers; ;ut. het maken -van een ij: o
salto's door twee ruiters op n paard.
Toen hierbij do laatste -prong va:i een
der kozakken mislnkie. word uo/.c in ;Ln-
zolfden vollen ren overgedaan waarbij het
paard echter ondevtuss.-h rc diciu bij
dc afrastering van palen en ij ••idraad was
genade#!. Het dier zag hel Haute
moment het, ijzerdraad, wil le er mg over
.springen, doch struikelde, waarbij dc rui
ters over het paard werden geslingerd.
Een fan dien, die gedeeltelijk onder het
paard terecht kwam,, bleek zich zoodanig
te hebben geblesseerd, dat hij per bran
card moestworden vervoerd. Lenige op
het terrein aanwezige doktoren constateer
den. echter alleen cenigc lichte inwendige
kneuzingen.
Paard op hol.
Zondagmiddag sloeg in den Midelpol
der tc Nieuwer Ainstel. een voor e-n til
bury gespannen paard op hol. Df koet
sier die dc hem ontglippende teugels wilde
grijpen, kwam hierbij van den bok te val
len en kreeg een ernstige schedelfractuur.
Het paard werd door ccnv jrr rijwiel
passeerende militairen gegrepen.
BRANDEN.
Woning en schilderswerkplaats
uitgebrand.
Aan den Omval te Alkmaar is de be
huizing cn schilderswerkplaats van H. M.
afgebrand. Er is slechts een klein gedeel
te van het huisraad gered. De bewoner,
die tijdelijk afwezig was, moest gisteren
bij ziju terugkomst, ervaren lat zijn huis
verdwenen was.
Landbouwschuren verbrand.
Te Velp bij Grave zijn 2 schuren golegc/i
achter het woonhuis van J. aLebrund. Dc
landbouwwerktuigen ging" n «nuncn; do
kippen werden gered.
Tc Meliskerkc is dc lamHiouv-.ehuur
van F. L., door onbekende oer/aak i'ce-
brand. Een stier kwam in de vlammen om,
terwijl voorts een broedmachine niet in
houd verloren ging. Hel woonhui - v.
aangetast cn brandde geheel ut, sier Ut u
deel van don inboedel kon worden geréd.
Alleen dc gebouwen waren \et, -ind.
Te Prinecnhagc brandde de Ihouw-
schuur van J. V., bij den Luier, geheel af.
Behalve dc-schuur verbrandden ecniue kar
ren en gereedschap. Men vermoedt -dat dc
brandYprpo^za^l js dppr ,spyl;;idi' kimle-
Heide- en
bo-,chbrandbn.
Zaterdag - woedde onder
-Ie geme-nta
Xcderweert in dc ..Grom
e HeiJe" ten
Zuiden van dc Kievit een
groote bosch-
en heidebrand, waarbij wed.-
roin r klriho
10 H.A. boscli en lmi Ie in
vlammzn sp
gingen.
Door tegenbrand onder 1
oiling der po-
lilie werd verder onheil
v Korkcmen en
werden verscheidene bosse!
ten gcreil.
Ook in dc Leyeroysche
heide hn.'Mc
hefc dien dag, doch hier wu-
e brand \.ni
wcinig beteekenis. Geen d
er afgebrande
bosschen schijnt verzekerd
ie zijn. Het
grootste doel is cigAdom
van don lieer
Ilaffmans Helden.
Zaterdagochtend on'ts;
l iml er br uul
in do uitgestrekte heidev<
?lden tusschen
Zundert, Rijsbergen. en Spru
iule.1. Hot vuur
breidde zich in het droge 1
leidekruid /eer
snel uit en groote rookwoj
ken ï.tou-'U op,
die op verren afstand zie
ïhtbaar warén.
Van verschillende zijden si
lel.lan tal van
personen toe om lydp tc
bieden. Door
het omploegen van een ie:
•ie i i «ie heide
werd getracht- aan de vei
i" eating paal
en perk te sl'ellej^hctge
i tenslotte u.,k
mocht gelukken.
Te Zeclar. I (X.-lT.) .ju
10 H.A. -i.ari-
ge dennen, locbohooremie
aan de
meente, door brand vernif
Een perceel heide en b
(ei '_root-
te van oen II. A. en bch."
i eiule an hefc
Burgerlijk Armbestuur \an
ueplicn, v 1
geheel door het vuur verni.'
•!d.
De bosschen, gelogen t
issehen Drunen
en. Udenhout (X.-B.). zijn
,gi: terenini Iji'g
voor een zeer groot deel d
brand ver--
?pp
Het elrde van het feest.
Toen na afloop van het zangconcours
tc Bergen N.-H. het publiek *t terrein
v" ot, is gisteren een houten noodbrug
over een langs hefc terrein loonendc sloot.
nield. Zij behoorden- bijna allo aar, dc ,gó-
meente Drunen. De schade i- belangrijk..
Men denkt aan kwaadwillig! id.
In de buurlsoli'ap Huppel onder
Winterswijk is Zaterdag brand in een
heideVeld ontstaan. Aan.-nv,
den wind, grccji liet vuur sn
heen zoodat'ook oen -u
complex werd aangetast. Door
'den van de buurtbewoner, v
echter gesti'iit, zoodat -leolit'
afbrandde en liet groote u i
njooistc in deze gemeente» no
dén gered.
Brandstichting.
•To is j„ arrest UI H. T„. ver
"leegde Ie Vcenluiizen, x'-• l::c I. i v;?i
brandstichting in één der ucbeuv.en ,-ldaar
Beroov'iiip,
Iemand heeft bij do uo;ii igif c '.c
daan, dat hij vermoedelijk 'o.. een t .rei
.vrouwen, is beroofd van ecu orl ui:h
mei, 'pl.in. 750. Bij ceil volk' >>l» .o in d-
Haringpakkeisteeg had'hij w com -iI.q
kend persoon ecu .slag op It h v o" r_. ,0
gen, waardoor hij versuft \.i-id. il j h- t
zich per auto naar'het Bifwieu-tin.- L
geven, waar hij na te zijn bib."Ucnië i
vergissing bemerkte. In v.ib ud nnc