LETTEREN EN KUNST
de groote kerk te veere.
1479—1929.
*8 Het is niet met zekerheid bekend, wan-
jeer dit groote gebouw werd gesticht. In
°e&lje kroniek van Johan Reigersbergen, om-
treeks hot midden der 10e eeuw. vinden
i rij: In het jaar 1318 werd de Parochiekerk
mv*jn het dorp Veere gefundeerd en gesticht
r mo m Pal,s Clemens van Avignon heeft dezo
jerk met groote aflaten en pardoenen be-
n nftigd. In dien tijd vermeerderde de be
volking sterk; het Veergat was veel wij-
e jer en dieper geworden, waardoor de
icheepvaart zeer toenam en Veere een van
1 Ie drukste havens van Zeeland werd. Dit
aaa' ieeft waarschijnlijk ertoe geleid hier zoo'n
lapi ;erk te stichten, die, tpen later de plaats
J u verval geraakte, veel te groot bleek,
plan was een kruiskerk te bouwen met
torens, een op het kruis en één, die 225
'1 hoog moest worden, aan het westeind.
[Ut plan was hoogst waarschijnlijk ook
'enroor die dagen wel wat groot, want meer
00r^l jan 200 jaar werd er met tusschenpoozen
tan gebouwd en nimmer is het afgewerkt.
Inderg (zegt Smallegange) zou de zoo
li fhoone groote en sierlijke kerke in Ne-
jeriand niet te vinden wezen; doch is ze
p n liettemin /oo treffelijk, een gebouw als er
d Zeeland niet gevonden wordt, niet al-
leen om haar uitnemendheid van bouw,
ru^ maar ook om de groote kunst, die haar
versiert. Het was vooral Hendrik van Bor-
telen, die haar aanzien wist te verhoogen.
Hij stichtte er een kapittel van kanunnik-
r"« kon. beg ftigde het met goederen van al-
Irrlei aard, landerijen en relikwieën. In
U50 deed deze Heer van Veere een krijgs-
,ca iocht in België en Frankrijk om Filips van
Bourgondië en den Franschen koning bij
f staan tegen de Engelschen. Bij de in
enting van Dinant onderscheidde Hen-
lijk en zijn zoon Wolfert zich zoo zeer,
hem de buitengoederen uit de kerk
Bgeschenke werden gegeven; vele koste-
fraaie juweelen in koper, zilver en
wd en het hoofd van St. Perpetuiis, welke
at zij met groote triumph in die groote
irke tot ter Veere hebben gebracht en
nlke nog op den dag van huiden (1550)
[Voormelde kerke te zien zijn. Voortaan
'ccuta |den cr ook de Heeren en Vrouwen van
e begraven, en niet meer in de kapel
Zandenburg. Het lijk van Maria van-
lotland de echtgenoote van Heer Wol
fe werd in 1465 in die kerk begraven en
«praalgraf voor haar vervaardigd. Ook
fedrik werd er op gelijke wijze begraven.
13 December 1479 werd tusschen diens
olger als Heer van Veere Wol-
n he« (rf, van Borselen, en Mr. Jacob Jansz. en
enieti ombout Hanneman als kerkmeester te
«terzijde en Mr. Anthonius Kelderman,
eenhouwer van Mechelen, ter anderzijde
11 volgende voorwaarden gemaakt: .,Te
hfeten. dat diezelve meester Anthonis aan
komen heeft voirt te ordineeren die
1 euwe kerke ende meester daar af te zijn
waarvoor hij 2 schellingen daags zal
ïtvangen. Uit deze overeenkomst blijkt,
bs sta|it dezelfde meester Anthonis Kelderman
e in Vlaanderen, Antwerpen en in Zee-
nd zoo beroemd was als bouwkundige
ik hier met den bouw werd belast, het-
elb in December van dit jaar 350 jaar ge-
Soon den zal zijn. Door den heer J. W. Perrels,
idheid'kundige te Veere, is omtrent den
duw der kerk een uitgebreid onderzoek
'schi igesteld en aangetoond, wat door dezen
dan leester Anthonis en de latere bouwmees-
rs is verricht. Nog in 1560 was men be-
e aan den bouw en de verfraaiing der
feedjerk Pn werkte er aan Adriaan Roman, die
St. Janskerk te Gent en de kerk te
vani ntwerpen op gelijke wijze met beeldhouw-
•k had versierd. Spoedig daarop kwam
beeldenstorm en de opstand, waarvan
groote kerk veel te lijden had. Alle
nderijen en andere bezittingen werden
m behoeve van het algemeen aangeslagen
verkocht. In dien tijd bevatte de kerk
l her |2.
)e
den
den
ook) ihatten. Al wat de protestanten niet
enschten, werd er echter toen uit verw
erd en op de markt te Dordt verkocht (ko-
•Vmi er, zilver, goud). Het gewicht van het
oper was 11781 pond. Toch was het nog
'n schoone kerk.
Doch in 1686 is het gebouw door onvoor-
chtigheid van een loodgieter afgebrand,
e brand duurde van 5 tot 10 uur 's avonds
van de drie kerken, de groote, de Schot-
ie en de kleine bleven alleen de muren
aan. De verslagenheid was groot. Den
rsten Zondag zaten de kerkgangers voor
it stadhuis, op de markt en op het bordes
i uit een der vensters fan het stadhuis
irak de predikant Abr. Duvelaar zijn ge-
isse )or toe. Een dichter gaf dezen raad. Als
kwel ankaers geeft het houten werk. en Tijs
in de Schaliën tot de kerk. en Heldt de
gel oden goten giet. Dan heeft de kerk
voo niet. Maar zoo ging dat niet. Er
firden collecten gehouden en met steun
ïrsui het gewest kwam men klaar. Na
iterd "was de kerk weer in gebruik maar
eel schoons verloren gegaan o.a. de
'ren op het kruis en de klok. De kerk
Raj Bed nog dienst tot 1809. De Engelschen
Lei wnbardeerden toen Veere, beschadigden
kerk, zoodat ze niet meer voor den
ienst gebruikt kon worden. Na de inne-
ittg van Veere hadden de vijanden al
poedig zeer veel zieken en namen toen drf
®rk, als hospitaal in gebruik. In 1811 de-
de Franschen hetzelfde. Wat nog voor
eeredienst geschikt was. werd vooraf
de kleine kerk geplaatst, stoelen, ban-
n. het monument van J. van Miggrode
De prachtige kronen werden ver
acht aan de St. Catharinekerk te Brus-
waar ze nog zijn. Toen zijn de Fran
sen begonnen de kerk te schenden. De
taven werden vernield, het gewelf, dat
^barsten was, neergeworpen en bov
Ibaar 5 vloeren of zolders erin gelegd,
oodat er S00 man in gelegerd konden
[orden. (In 8 maanden 1400 begraven). La-
na het vertrek der Franschen werd de
g ïrk een werkhuis, in 1823 een bedelaars-
van] I®33 stond de Herv. gemeente
t gebouw voorgoed aan het rijk af voor
1103 in de hoop, dat er een of andere
oed "^instelling in zou komen. Het was als
EN
I
ran
le n-1
lurt1
UNO
ouw
n Hl
;ader
en
•hooi
Ver#
ril dl
e
kazerne in gebruik tot 1870, teen Veere
als vesting werd opgeheven. Sinds dien
tijd staat het leeg en de vloeren zijn er
uitgenomen. Door het Rijk wordt sedert
cenigen tijd jaarlijks een zeker bedrag aan
het gebouw verwerkt om het te restaurec-
ren. Vooral in de laatste jaren is dit werk
ernstig en met kennis van zaken ter hand
genomen, zoodat de hoop herleefd is, dat
het zoo deerlijk vervallen en door onkun
dige behandeling geschonden kunstwerk,
weldra weer een sieraad van de plaats zal
zijn.
TOTEMISME OP FLORES.
Betrekkingen tusschen mensch, dier er»
plant.
Het- geloof aan verwantschap tusschen
dieren en mensdhen, of liever tusschen be
paalde dieren en bepaalde mensohen treft
men in verschillende dee!en van Indië aan.
Dc aard van deze verwantschap in do
ethnologic als totem-isme bekend kan een
dubbele zijn: men meent van de betrokken
diersoort af te stammen of men ver-telt,
dat een voorvader van een xneaiscihengroep
in den voortijd met de voorvaders van een
din soort op vriendschappelijke of vijandige
wijze in aanraking is gekomen, -e.i uit deze
aanraking komt dan voort een weder
zijds elkaar respecter ree, elkaar helpen of
schrik van elkaar hebben. Wonderlijke ver
schijnselen op dit gebied vertelt P. F. J. J
Corn dissen, S. V. D. directeur van 'het
Seminarie te Si-ka., op het eiland Flo res
(Kleine Sc-erda.-éil ancien), in het tijdschrift
Ned.-Indië Oud en Nieuw. Zijn seminaris
ten hebben in de vacant ie op zijn verzoek
in hun kampongs het materiaal verzameld.
Een en ander geven wij er hier van weer:
Het verhaal var de laboe.
Mijn zegsman uit de kampong N-i-mbe in
't Endegehied vertelt sdh-r. kende in
zijn omgeving mens-cberdie geen aal
mochten eten, anderen voor wie garnaal
verboden was, weer anderen, die geen
schildpad mochten eten. Behalve dieren,
zijn voor sommige families ook soms vruch
ten verboden. Hij kende een verhaal waar
om een bepaalde stam geen labce (een
groote vrucht die als groente gebruikt
wordt) mocht- eten. Ziehier wat hij ver
telde: Er was bij hun kampong in vroeger
tijd eien poel, waar schildpadden in zaten.
De poel bestaat nog, en nu is het een ge
wone badplaats voor karbouwen. Op zeke
ren dag had het heel hard geregend, zoo
als het maar zelden doet. Toen de regen
opgehouden had, kwam een van de bewo
ners weer uit zijn bamboehut te voorschijn
en ging wandelen in de verfrischte natuur.
Toevallig kwam hij ook bij de genoemde
po-el en in het water zag hij een kolossale
laboe liggen. Hij stond verbaasd, want
die plant stond nergens in den omtrek
van den vijver. Maar hoe ze er gekomen
was, hij nam de vrucht mee naar huis,
waar hij ze ophing binnen aan het dak.
Den volgenden dag girg hij uit naar zijn
werk. het bereiden van toea-k (sterke
drank). Toen hij 's middags terug kwam,
hij woonde moederziel alleen in zijn 'hutje
was het eten al klaar. Natuurlijk be
greep hij niet 'hoe dat eten daar kwam.
Misschien wilde men hem vergiftigen. Hij
had schrik om te beginnen. Uit voorzorg
zei hij: als ik onder het eten niet h-oef te
hoesten is dat een teekon dat het eten
goed is maar als ik moet hoesten d>an be
schouw ik dat als een te-eken dat er vergif
in zit. Maar alles liep goed afdc rij-st
smaakte goed en hij ondervond er geen
nadeelige gevolgen van. 's Avonds werd
zijn verbazing nog eens opgewekt, toen hij
het eten weer klaar vond. Hij dacht er na
tuurlijk veel over na, wie dat toch voor
•hem zou doen of hoe dat eten er kwam,
maar het bleef een raadsel. Nkg twee
dagen-achter elkaar herhaalde zich het
wonder. Den vierden d'ag kon hij bet niet
meer uithouden. Hij zou en moest weten
waar dat eten vandaan kwam! A'ls naar
gewoonte ging hij naar zijn werk, maar
nog voor hij op de plaats was aangeko
men keerde hij om en ging weer naar huis.
Voorzichtig sloop hij zijn huis binnen. In de
eigenlijke voorkamer was niets te mer
ken, maar wacht, daar in de keuken hoor
de hij ietsVoorzichtig sloop hij er naar
toe en daar zag hij een schoone maagd
bezig de rijst te koken. Zij dracht-te met
een echt vrouwelijk schroomvalligheid nog
weg te loopen of zich te verbergen, maar
hij was zoo stil en onverwachts gekomen,
dat het te laat was. Zij moest natuurlijk
vent ellen wie ze was en waar ze vandaan
kwam. Volgens hare ware bekentenis
kwam ze uit de laboe -de la-boe die hij
uit het 'water lufd opgevischt en die daar
a-ltijd nog aan het dak hing. Als hij weg
was verdween de stille weldoenster weer
in haar vruohtomhulsel. Zooalc gemakke
lijk te begrijpen valt trouwen nu die twee.
Ze leefden lang en gelukkigde af
stammelingen mogen nu geen -laboe's eten,
en omdat de vrucht gevonden was in een
poel waar gewoonlijk schildpadden inza
ten, is dat dier eveneens verboden spijs
voor alle leden der familie. De afstamme
lingen van die familie wonen nu over vele
kampongs verspreid.
Vrees voor ziekten.
Ook heeft men in het Erdegebied voor
beeld-en, dat alleen de vrouwen een be
paalde vrucht, of diersoort niet mogen
eten. Ook gebeurt het dikwijls dat een of
enkele personen iets niet mogen eten,
maar dat valt buiten het gebied van het
totemisme. Bij overtreding van al deze
geboden vree/.cn ze verschillende soorten
van ziektep, bijv. schurft, wonden, ze zul
len mager worden, sterven, in een woord
dan gaat 'het h-un niet goed.
Het paard en het kind.
Uit het ontoegankelijke Lio-gebied ver
nam schr. het volgende- verhaal
Er was een gewas, dat in het Maleisdh
kel-adi heet, een knolgewas. En die plant
baarde op zekeren dag een men-schen-kind
een buitengewoon mooi meisje. Hiet wicht
lag daar onverzorgd en zijn toekomst zag
er donker uit op zoo jeugdigen leeftijd
heelemaa-1 alleen. Gelukkig dat iemand
daar in de buurt zijn paard aar.-bond om te
grazen. Het mensche-nlievende dier schonk
de kleine zijn melk, als eertijds de wolf
aan Romulus. Toen later de eigenaar het
paard kwam halen vond hij ook hel kind
en nam het wicht mee naar huis: ook
thuis zoogde het paard het, omdat de
man het voor een kind van het paard
hield. Hier werd het verder verpleegd en
groeide het op tot een bevallig meisje.
Altijd bleef er een innige liefde bestaan
tusschen de merrie en haar pleegkind.
Toen het meisje groot was kwamen er
menschen uit Ende, die den vermeenden
vader haar ten huwelijk vroegen. Het ver
drag werd gesloten en toen de En de
uce zen genoeg geld betaald hadden, werd
het huwelijk voltrokken. Daarna moest de
bruid haar man volgen naar Ende. Maar
het paard, giedrcven door liefde tot zijn
pleegkind, kwam de twee achtorna. In
Ende werd heb arme dier verkocht aan
menschen, die nog verder naar het Wes
ten wonen. Dr familie van den bruidegom
wist natuurlijk niets van die geheime
betrekking. Maar don volgenden dag, bij
het. eerste hanengokraai. horde men te
Ende het verkochte paard weer hinreken
vlak bij het huis. Van heimwee wias liet
wegge-loopen bij de nieuwe eigenaars. Nu
begon men iets )e vermoeden, en de bruid
werd ondervraagd. Deze vertelde dan haar
geheimzinnige geboorte, en hoe liet paard
haar pleegmoeder geweest was. Nu werd
het paard in boo^e eer gehoudefl door dc
familie. En nog bestaat er een familie
verband tusschen de afstammelingen van
het genoemde paartje en de paarden: uit
eer-bied mogen zij ze niet -dooden en geen
paardenvleesch eten.
Hoe tic vleermuis Leki op dc
wereld terugbracht.
Uit Larantoeka nog een verhaaltje,
waarbij het verband tusschen me; seh en
totemdier nu eens geen afstamming is,
maar eenvoudig hulp verleen in g. Er was
eens een man die Leki heette en die met
zijn zuster in één huis samenleefde. Die
zuster ging op zekeren dag een visch zoe
ken op het strand (dat is een zeer gewoon
vrouwen- en kinderwerkin de plasjes
•tusschen de koraal rotsen, die bij eb droog
komen, blijft altijd heel vat zwemmend en
krutpend gedierte achter). Dion keer had
ze echter niet veel 'succes. Maar toevallig
vond ze iets anders op het strandeen
haarkam en 'n siri'h-pinang, !t gewone
pruini-ma-teriaal. Zij neemt het mee naar
huis en begint ook sirih-pirang te prui
men. Haar broer was daar niet van ge
diend. Dat ongetrouwde meisjes ock al
pruimen is heelemaal geen gebiuik. wat
trouwens wel begrijpelijk is. Als ze flink
pruimen worden 'hun mond en tanden hee-
l-emaail rood, de tong soms haast zwart,
zelfs de lippen gaan er na-ar staan-. Haar
oorspronkelijke schoonheid gaat er niet op
vooruit. Zoolang ze dus nog niet ..aan den
man" gebracht is, is het zeer begrijpelijk
dat de familieleden^ die nog een flinke.;
bruidschat als koopprijs hopen te ontvan
gen voor haar, en niet voor zijn.
Toen Leki dan ook zijn zuster zag met
een rooden- mond, gooide 'hij hee'l ha,ar siri'h-
pinang weg. Maar ze schijnt nogal 'haar op
haar tanden gehad te hebben, want ze
dwong Leki te gaan zoeken.
Leki ging naar het strand, trok zijn
-prauwtje naar de zee en voer weg. Naar
het scheen was hij meer van huis af ge.-
gaan om van zijn zuster af te zijn dan
met het. ernstige plan om te zoeken. Hij
roeide naar den kant waar de zon onder
gaat: Hij roeide en roeide maar door.
zonder zelf er over na te denken, waar hij
eigenlijk terecht lcwam. Steeds verder
naar het Westen. Zoo kwam hij ten lange
laatste aan de plaats waar eiken avond de
zon onder de oppervlakte van de aard
schijf weigdompelt. Op eens schrikt hij
wakker uit zijn gedachteloosheid als hij,
'bij het einde van de wereld gekomen, par
does van de aardschijf aftuimeltZijn
(handen laten de roeispanen lor, en in zijn
val grijpt hij nog hopeloos naar een of
ander vast voorwerp. Gelukkig krijgt hij
een tak van een sinaasappelboom te pak
ken. Hier kon hij wat van zijn eersten
schrik bekomen, maar bij nader bezinnen
was zijn toestand toen nog hachelijk ge
noeg. Zonder prauwtje ergens, niet te
zeg-gen waar, buiten de aarde, waartegen
hij niet opklimmen kon, en beneden hem
het donkere niets. Hij begon te huilen als
een kind. Toen hij zoo op zijn boomtak zat
te treuren, kwam een vleermuis naar hem
-toe en begon met hem te spreken. Natuur
lijk smeekte Leki haar, hem weer naar het
aardrijk terug te brengen, hetgeen de goe
dige vleermuis aannam. Gedragen oy> <lcn
rug van dat fladderende dier. zag hij het
spoedig weer licht worden en kon hij weer
over de teruggevonden wereld heenkijken.
Na ver vliegen door de lucht zette dc
vogel hem neer op den Goenoeng Hin
ging, niet ver van Lowoketaka (plaatsen
die nog bestaan). De vleermuis werd hier
gemetamorphoseerd in een steen, die daar
ter plaatse nog altijd ligt. Spoedig zagen
de menschen van Lowoketaka dien vreem-
de^jng op den berg en namen hem mee
naar hun kampong. Leki bleef hier maar
wonen en leefde er onder de Lowoweta-
kers als een der hunnen, trouwde er. enz.
Nu mogen de kinderen van dien Leki nog
geen vleermuizen eten omdaf hun stamva
der zijn leven te danken heeft aan een
vleermuis.
Zooals uit dit verhaaltje ook-al blijkt,
volgen hier de kinderen d-cn vader, niet
de moeder, dus de kinderen van dc zoons
van iemand, die onder zoo'n verbod staat,
mogen dat dier ook niet eten, de dochters
echter, als ze trouwen, worden gerekend te
behooren bij de familie van den man, en
dus zijn ze zelf en hun kinderen vrij van
het verbod van -hun eigen familie, omdat ze
daar door hun huwelijk ingetreden zijn.
Hoe een jongen een krokodil werd.
Van Timor vertelt schr. deze krokodil
len geschiede n Is
Er was eens een familie met veel zoons.
Ze werkten eiken dag op hun akkers, om in
hun levensonderhoud1 te voorzien. Alleen de
jongste, die bleef altijd maar rond het huis
spelen met andere kinderen. Toch was hij
reeds oud genoeg om te wenken, maar hij
wou maar niet. Wat verwend, wat met
jongste zoontjes meer gebeurtZijn oudere
broers zijn er toch niet moe tevreden en
als zij dan iederen dag moe van hun tuinen
terugkomen en dan dien stevigen jor.gen
zien, altijd maar spelen en niets doen, dan
stijgt telkens hun afkeer en wrok. Op ze
keren dag, als ze hem weer met zijn ba-
lang" (een vrucht, waarvan de leege dop
door dc kinderen als speelgoed wordt ge
bruikt) -bezig zien, krijgt een van hen het
plan om den luiaard te vergeven. Die „ba-
lang" houden zij voor vergiftig. Men zal
van de vruchten onder zijn rijst doen en
zoo zal die geliefde „balang" zijn onder
gang worden. Moeder, die naturlijk voor de
keuken staat, laa: cr zich toe bewegen.
Doch de opzet mislukt. Als hij den volgen
den dag zijn bord rijst krijgt neemt hij een
lepel, maar ziet dan onmiddellijk dc ba-
lang onder de rijst. Hij legt zijn lepel neer
en gaat heen. Teleurgesteld en mijmerend
over die slechte behandeling gaat hij naar
het. strand der zee.
Hij is niet meer van plan terug te ko
men. In een waterplas tusschen de rotsen
van het strand legt hij zich neer. Daar
slaapt hij in. Al had zijn moeder zich door
de nijdige broers laten bewegen tot die
slechte daad, het duurt niet lang of het
m-ocderhart komt weer boven en ze gaat
haar Benjamin zoeken. Als ze hem vindt,
bidt en smeekt ze hem toch mee naar buis
te komen. Maat hij antwoordt: ..ik blijf
bier. Jullie houden niet meer van mij. Jul
lie willen mij van kant maken. Ik kom niet
meer naar huis". Hij laat zich door geen
mocdertranen bewegen en blijft in zijn
kuiltje liggen, zich koesterend in de zon.
Den volgenden dag komt moedor weer te
rug en vindt hem weei op dezelfde plaats.
Maar weer moet zij naar huis terugkeeren
zonder iets bereikt te hebben. Telken-
dage komt ze terug, vertrouwend dat haar
aanhouden zijn hart zal vermurwen. Het
duurt echter niet lang of moeder ziet bij
haar bezoek de handen en voeten anders
worden. Spoedig begint er ook een staart
uit te botten en na korten tijd is haar
kind een volslagen krokodil geworden. Nu
bleef -hij natuurlijk niet voortdurend in zijn
kuiltje zitten, maar wilde naar krokodil-
lenaard ook de zee in. Maar vóór zijn ver
trek, bii moeders laatste bezoek, sloot hij
een verbond met zijn oude familie. Twee
weer in het jaar zal hij terug komen, als ze
offers brengen bij het planten en bij den
oogst. Ze moeten dan naar .het strand der
zee gaan om hem ie roepen. Als ze in zee
gaan moeten ze altijd van die lange z.ijbla-
den van een palmsoort om hun enkels of
om hun middel of armen binden, dan weci
hij: dit is familie en dan doet hij ze niets.
N<u is het alleen maar jamnier, dat er vroe
ger al krokodillen waren, die niet van men
sehen afstammen, en die hebben niet zoo'n
verdrag gesloten. Daarom is liet in zee toch
neg niet altijd zoo heel veilig. Zoo'n kro
kodil neemt cr wel eens een mee, uiaar
dat was dan een krokodil niet van de fa
milie natuurlijk. Naar men zegt hebben dc
menschon-krokodillen 5 vingers aan eiken
poot een atavisme terwijl de oorspron
kelijke er maar vier hebben. Natuurlijk
spreekt 'het van zelf, als de krokodil geen
menschen eet, dat de mensch dan geen
krokodil eer. Een mensch moet zich toch
in edelmoedigheid niet door een krokodil
laten overtreffen
WISSELNOTEERTNGEN (AMSTERDAM)
(Niet officieel).
Berlijn 59.29
Londen 12.061/.,
New-Yorfc 2.481.'.,
Parijs ^T'-'/s
Brussel 34.541/2
Zwitserland 47.891/.,
Milaan 13.01»jJ
Madrid 35 15
Oslo 66 281 /2
Kopenhagen 66.251/2
Stockholm 66.481/.,
Weer.en 34.94
Praeg 7.37
Boedapest
Prolongatie 5 3/46 pet.
BEURSOVEPZICHT.
Op den Zaterdag was de handel ter
beurze zeer bescheiden. Van de Indus-
trieelen gaven aandeelen Acoustiek een
drukke affaire te zien. Na vaste opening
volgde een inzinking, doch daarna volgde
weer herstel. Margarine Unies brokkelden
iets af. doch ook dezen redresseerden zich
later. Calvé Delft evenzoo. Philips bijna
geheel verwaarloosd. Ook voor Kunstzijde
vrijwel geen aandacht. Van de Mijnwaar-
den liepen Boetoens geleidelijk iets te
rug. Alg. Exploraties in doorsnee weinig
veranderd. Holl. Lloyd wederom aangebo
den; er was evenwel weinig affaire. Ta
bakken veronachtzaamd. Oiie stil. Kon.
bewogen zich aanvankelijk op het niveau
van gisteren, doch liepen tegen het slot
van dc noteering iets omhoog. Rubbers
hadden een beperkte markt, doch waren
prijshoudend. Suikers niets bijzonders. H.
V. A.'s echter iets lager. Amerikanen
kalm.
AGENDA'S.
NED. R. K. VOLKSBOND (Afd. Leiden).
(Secretariaat Leliestraat 7.)
Maandag. Bureau voor Arbeidsrecht van
G.3U8 uur.
Dinsdag. Bestuur R. K. Volksbond te 8 u.
Woensdag Rechtskundig Bureau 7.00
8.30 uur.
Woensdag. Ledenvergadering R. K.
Volksbond 8.15 uur.
Donderdag. Ledenvergadering R. K.
Werkmeesters 8 uur.
Zaterdag Spaar- cn Voorschotbank 7—8
uur; Zitting Eigen Huis 8—9 uur; Biblio
theek 78.30 uur
Bondsleden houdt Zondag *9 Juni vrij,
dan alle naar de Encycliek-meeting te
Lisse.
INTERPAROCHIëELE ST. JOSEPH'S-
GEZELLEN-VEREEN I GING.
t Rapenburg 52.
Gelegenheid om zich als lid van dc Ka
tholieke Gezcllcn-Vereeniging te doen in
schrijven R. K. Jongelingen vanaf 17
jaar iederen Uien Maandag van de
maand, 's avonds om half 9, in de Presi
dentskamer van het Gczcllenhuis.
Zondag 3de Zondag die het feest van do
K Aloysius voorafgaan. In de St. Loae-
wijkskcerk te 8 uur do H. Mis voor dc ziele-
rust van A. Hartwijk, lid van do Afd. Ge
huwde; trouwe opkomst verzocht.
Zondag is de zaal geopend van 12.30
2.30, en van 7.tot 10.15 uur; verplicht©
bijeenkomst van S.159.45 uur. Om 10.15
wordt de zaal gesloten. Na het Lof prijs-
biljarten. Van 1 tot 2 uur zitting St. Jo-
seph-spaarkfis. Van 1 tot 1.30 uur biblio
theek.
Maandag bijeenkomst voor de leden van
8.uur tot 10.15.
S.15 uur kegelclub Afd. Gezellen. Te 3.30
uur in de Presidentskamer inschrijving
nieuwe leden. Jongelingen van 17 jaar kun
nen zich bij den Weleerw. Vico-Praeses
aanmelden.
Dinsdag bijeenkomst voor dc leden van
8 uur tot 10.15.
Woensdag 8.15 uur repetitie Liedertafcl
„Sebastian Schaeffer".
Donderdag bijeenkomst voor de leden
van 8 uur tot 10.15.
Van 8 tot 9 uur in de Bestuurskamer
zitting R. K. Arbeidsbeurs voor Jongelin
gen.
Te 8.15 uur op de bovenzaal, ingericht als
kapel, recollectie voor de oud-retraitanten
trouwe opkomst verzocht.
Vrijdag S.30 uur repetitie Symphonic
„Frans Schweitzer".
S.30 uur repetitie tooneelclub „Adolf
Kolping".
S.30 uur vergadering Commissarissen
Afd. Ongehuwde Gezellen.
Zaterdag bijeenkomst vooY do leden van
810.15 uur. 8.15 uur Kegolclub „De Poe-
delaavs".
lederen Zaterdag van S—9 uur is de
Leesbibliotheek geopend, uitsluitend voor
de leden en donateurs der Vereeniging.
lederen Zondag van 12 uur zitting van
de St. Joseph's Spaarkas in do Bestuurs
kamer.
Verdere mededeelingen: In dc maand
Juni zullen de jaarvergaderingen gehouden
worden van de onderafdoolingen. De secre
tarissen en penningmeesters worden ver
zocht bet jaarverslag in orde te maken.
Zaterdag 1 Juni wordt de bibliotheek ge
sloten alle boeken moeten ingeleverd zijn.
R. K. PATR0NATENB0ND.
(District Leiden).
Secretariaat: Hecrenstraat 23.
Donderdag van 8 tot 9 uur R. I\. Ar
beidsbeurs voor onze Patronaatsjongens in
het Gebouw der St. Joseph's-Gczellen-
Verecniging, Rapenburg 52, Telephoon 456.
ST. PETRUS-PATRONAAT.
Rapenburg 52.
(Feitelijke voortzetting der Afdeeling Leer
lingen van de St. Joseph's-Gezellen-Ver-
eeniging. Aug. 1887—Sept. 1920)
Zaterdag. Leesbibliotheek van 89 uur.
Zondag 3do Aloysius-Zondag. Te half R
uur in de St. Petruskerk de H. Mis met
preek. Onder tie H. Mis Algemeene H. Com
munie van alle patronaatsjongens. Te half
5 uur precies in de St. Lodcwijkskerk pre
dikatie over do H. Aloysius, waarna kort
Lof. Na het Lof ordelijk naar hot patro
naatsgebouw, waar gelegenheid is voor ont
spanning en contributie betalen en spaar
kas.
Zaterdag 1 Juni wordt de bibliotheek
gesloten.
ST. ANTON 1US-PATR0NAAT.
(Hartebrug).
Zordag onder de H. Mis van half acht
Alg. H. Communie voor het Bestuur en de
leden. Des middags te 5 uur vergadering
voor de jeugdafd. der derde Orde.
Maandag van 810 uur bijeenkomst ge
zellen.
Vrijdag van 810 uur bijeenkomst Ge
zellen.
Zaterdag van 6 tot 7 uur bibliotheek;
betaling van contributie; gelegenheid tot
sparen en retraitefonds.
ZITA-VEREENIGING
Pieterskerkgracht 15.
Zondag vanaf 2 uur zijn de zalen ge
opend voor de Hollandsche en Duitsch©
meisjes.
Woensdag van 810.15 uur bijeenkomst
Hollandsche meisjes.
Donderdag vanaf 8 uur tot 10.15 bijeen
komst Hollandsche en Duitsche meisjes.
De bibliotheek is geopend Maandag,
Wcersdag cn Vrijdag van 7—8.30 uur.
Ook niet-leden kunnen van de biblio
theek gebruik maken.
Maandag en Donderdag van 25 uur is
het bemiddelingsbureau geopend.
Meisjespatronaat.
Zondag van 57.30 uur Godsdienstleer en
ontspanning.
Dinsdag van 89.30 uur onderricht in
handwerken en naaien voor degenen die de
vakschool niet bezoeken.
ST. AGNES-MEISJESPATRONAAT.
Voor de Parochies van 0. L. Vr. Hemel
vaart en van den H. Jozef.
Maandag van 7 tot 8.15 uur le en 2e leer
jaar naailes; van kwartier over 8 tot 9 uur
Godsdienstleer.
Dinsdag van 79 uur 3de en 4de leer
jaar naailes.
Woensdag. 3e en 4e leerjaar van 7—9
uur naailes.
Donderdag geen lessen wegens aanbid-
dingsfeest in de Mon Pcrckerk.
Vrijdag. Gymnastiek (v. d. Wer ff straat).
7—8 uur le afdeeling, 89 uur 2de afdee
ling.
Op de naailessen gelegenheid tot spa
ren en ruilen van leesboeken.
Zondagmiddag 5 uur tooneelrepetitic in
de Patronaatzaal achter do Hartebrugkerk
