d Êcicbcfve0oii^omt
Oste Jaargang
ZATERDAG 11 MEI 1929
No. 6175
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
rat is de Volkenbond?
BUITENLAND
BINNENLAND
E ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
ij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
ranco per post f2.95 per kwartaal
et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
joruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverte n jt i n 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Ut nummer bestaat uit vijf bladen,
iaaronder geïllustreerd Zondags-
lad.
)e Volkenbond is, om het naar den volks-
ond uit te drukken, het lichaam, bestemd
n den oorlog „af te schaffen". Dat deze
tdrukking taalkundig niet juist is, staat
el voor een ieder vast. Verschijnselen
de oorlog, dien men kan vergelijken
et een psychologische massa-ziekte,
haft msn niet af; zelfs niet, wanneer
en daarop den uitsluitend materieelen
jk zou hebben, die deze wijze van uitdruk-
ig verraadt. Verschijnselen als de oorlog
innen door menschenhand en menschen-
md alleen worden verzacht. Maar dit
j daargelaten, evenmin als men regel-
jtig weerkeerenden watersnood kan af
katten, evenmin kan men dit den oorlog,
•gen overstroomingen legt men dijken
d, men versterkt de afweermaatregelen,
men reeds trof. Met den oorlog is het
fenzoo. Het gaat niet om het verschijn-
zelf, het gaat in de eerste plaats om de
Baken, die tot dit verschijnsel aanlei-
ng gaven en geven. Niet den oorlog zelf
samen wegnemen, maar wel kan men
achten de oorzaken te verminderen, die
isrtoe leiden. Waarbij men dan te beden-
in heeft, dat de mensch, ook in zijn groot
ibewustzijn, een nietig wezen js op dit
hemellichaam, en dat er dingen ge
uren, die onze schoolsche wijsheid zeker
et kan beseffen of bevatten.
De Volkenbond nu is het lichaam, dat
ting geeft aan de door alle volken ge-
mschte pogingen om den oorlog te be
rijden, zijn oorzaken te verminderen of
te heffen. Dat is geen nieuw pogen,
mt als de oorlog ingeboren is in het le-
n der volken, dan is de zucht naar vrecle
n menschen evenzeer ingeboren vanaf
n aanvang van hun bestaan.
Maar de Volkenbond is meer. Juist omdat
oorlog als zoodanig niet kan worden af-
isckaft, wil de Volkenbond in de interna-
icale samenleving der Staten organisatie
plaats van anarchie.
Er zijn tijden geweest en voor de ge-
hiedenis zijn zij nog niet zoo heel lang ge-
den waarin de menschen onderling el-
inder, in hun oogen evenzeer rechtmatig
ivochten als do volken dit totnutoe doen.
e stammen eerst, de steden daarna, de
■ovinciën, graafschappen of hertogdom-
en vervolgens, zij hebben zich georgani-
erd in nationale Staten, die beheerscht
jrden door eenzelfde recht, eenzelfde
al. eenzelfde gezag. Dat is niet zonder
rijd gegaan, maar dit nationale staatsle-
in. eenmaal aanvaard zijnde, geldt als
iverbreekbaar. Wat oorlog is tegenover
m ander land of een ander volk, is op-
and tegen het gezag in den eigen Staat,
strafbaar in den zin der nationale wet.
;Wat de Volkenbond nu wil, is: schep-
in internationale orde. Er is, door de eco-
imische en sociale behoeften ontstaan, een
ternationale samenleving der volken, over
le grenzen heen, die intenser is geworden
annate de volken elkander beter leer-
m kennen, naarmate do techniek verbe-
rde. Maar ondanks dit nauwe samenleven
zoo nauw, dat huwelijken tusschen per-
nen van verschillenden landaard geen
ldzaamheid meer vormden was de sa-
enleving der Staten als zoodanig een
aos. In 1914 bleek hoezeer zij gebouwd
as op geen enkel recht, op geen enkel
ider element dan dat van het geweld en
macht. Het is daarin, dat de Volken-
ind verandering wil brengen. De Volken
rad is niet een Staat boven de Staten
len lichaam, dat gezag heeft uit to oefe
ra over die Staten en hun innerlijk le-
ra; neen, het is alleen een lichaam, dat
'gelen heeft te treffen voor de aanraking
ezer Staten onderling.
Ket is wellicht een opperst Departement
to Buitenlandscho Zaken, maar dan al
en- voorzoover aangaat de algemeene
chtlijnen en niet voorzoover het betreft
e verzorging van ieders bijzondere belan-
m.
Teneinde nu deze orde te brengen in do
imenleving, is allereerst noodig, dat men
eseft hoezeer oplossing van geschillen
°or geweld uit den booze is. Maar dan
loet do Volkenbond zelf daarnaast stellen
en andere instantie om de geschillen, die
zijn, en vermoedelijk altijd zullen blij-
en, tot oplossing te brengen. Vandaar
enerzijds het Hof te1 's-Gravenhage geves-
anderzijds de Raad om z.g. belangen-
Schillen te beëindigen. Vandaar het pro-
Innieeren door den Volkenbond van arbi-
•aSe, indien men geen uitspraak van het
tof te 's-Gravenhage wil, en de instelling
&n couimissiën van verzoening teneinde te
0°rkomen, dat bij het uitbreken van een
eschj de stemming tusschen beide lan
den wordt vertroebeld. Langs d^zen weg
hoopt men aan de Staten, in den Volken
bond georganiseerd, bij te brengen het ge
voel van veiligheid, dat zij nu niet heb
ben. Onderling en jegens elkander gevoe
len de Staten zich niet veilig zij denken
aan overvallen, die het resultaat zijn van
de overdreven bewapening van den buur
man. Heeft men een gevoel van veiligheid,
dan kan die overdreven bewapening van
zelf ophouden. En houdt die overdreven be
wapening op, dan is zij vanzelf niet meer.
gelijk zijn in 1914 blèek te zijn, een uitda-1
ging jegens de anderen; een prikkel tot
dadelijk toeslaan in plaats van den waar
borg voor den vrede, die verschillende
staatshoofden ons in do overdreven bewa
peningen hebben willen doen gelooven.
Hieruit volgt vanzelf, dat do hoofdtaak
van den Volkenbond: te brengen orde in
de samenleving der volken, orde te bevor
deren door rechtspraak en door verminde
ring, ja eventueel afschaffing der bewape
ningen, niet zoo gemakkelijk is als zij
schijnt. Hieruit valt tc loeren, dat het goed
is den Volkenbond aan te sporen deze taak
voortdurend ter hand te nemen; den Raad
van den Volkenbond toe te roepen, gelijk
Robert Cecil in 1923 deed: moed, meer
moed en nog eens moed maar dat men
niet het totstandkomen van dit werk in
tien jaren tijds mag verwachten.
Practisch gesproken is er in den arbeid
van den Volkenbond een primaire en een
secundaire taak. CPrimair door dc politie
ke bestemming te volgen, die aan den Vol
kenbond ingeboren ispolitieke bestem
ming voor de oplossing van geschillen. Op
dat gebied heeft de Volkenbond niet zoo
weinig gedaan als men wel eens beweert
want lang is de rij van copflicten, die door
zijn bemiddeling is goede richting zijn ge
bracht of geheel zijn ter zijde gesteld. Als
de Volkenbond er in 1923 niet was ge
weest, zouden Italië en Griekenland dan
vrienden zijn gebleven na de beschieting
van Corfu? x\ls dc Volkenbond er niet
was geweest, zou er dan geen oorlog zijn
geweest om Mosoel tusschen Engeland en
Turkije? Als de Volkenbond niet onmiddel
lijk had ingegrepen, zou dan het Grieksch-
Bulgaarsche grensgeschil van 1925 geen on
rust op den steeds onrustigen Balkan heb
ben teweeg gebracht? En als de Volken
bond er niet was geweest, zouden Polen
en Lithauen dan nog steeds elkanders
grenzen hebben geëerbiedigd? Men kan het
antwoord op deze vragen geven, dat men
wenscht, maar welk antwoord ook, men kan
niet ontkennen, dat er bcteekenis is in den
arbeid van. den Volkenbond. Beteekenis, die
ook spreekt uit de bescherming, die hij aan
Danzig, de vrije stad, biedt; uit het be
heer, dat hij indirect voert over het Saar-
gebied, steen des aanstoots tusschen
Frankrijk en Duitschlaud. En uit de be
moeienissen met de Minderheden, die na
den vrQde van 1919 er zijn gebleven gelijk
zij er waren vóór den oorlog. Bemoeienis
sen, waarvan dc beteekenis toeneemt met
de veelvuldigheid.
Bemoeienissen, die niet direct tot succes
kunnen leiden, maar die, reeds door het
minderhedenvraagstuk in het volle licht te
plaatsen^ tot die oplossing kunnen mede
werken.
Secundair is de arbeid van den Volken
bond op velerlei gebied. Arbeid-, verricht
door zijn secretariaat en afzonderlijke or
ganisaties, die dit ter zijde staan. Er is
een Internationale Arbeidsorganisatie niet
Arbeidsconferenties eens per jaar teneinde
den socialen vrede te behartigen. Er zijn
organisaties voor vraagstukken van econo
misch en en financieelcn aard. van door
voer en verkeer, van hygiëne, en daarnaast
commissiën voor intellectueele samenwer
king, voor het toezicht over de mandaatlan-
den. voor den strijd tegen het opium-mis
bruik, voor den strijd tegen den handel en
vrouwen en kinderen en voor wat al niet
meer. Veel en velerlei is de arbeid, dien de
Volkenbond verrichtuiteenloopend zijn
de resultaten, daarmede verkregen. Maar
hoe men over deze resultaten moge oor-
deelen, en hoezeer men naast de geslaagde
reconstructie van Oostenrijk moge stellen
de Economische Conferentie, die het tot
dusver helaas nog bij Woorden heeft
moeten laten, er is één ding dat vaststaat
ten opzichte van deze zn. secundaire werk
zaamheden. Men moet de volkeren ïeeren
internationaal te denken en te handelen.
Dat komt niet in eens. Ook vóór den oorlog
waren er conferenties en organisaties voor
tal van economische, sociale, intellectueele
artistieke en andere doeleinden.
Maar hoe langzaam werkten zij niet, en
hoeveel moeite kostte het niet om tot de
samenstelling eener internationale confe
rentie to komen. Dat voordeel biedt ons
Genève, dat men van daaruit in zeer kor
ten tijd internationale besprekingen kan
organiseeren.
Daardoor wordt vanzelf de internationa-
liteit der wereld vergroot; door het wegne
men van hinderpalen op elk gebied, die
aan de samenleving van volken in den weg
staan, wordt de internationale sfeer verbe
terd. Door üt secundaire werk schept de
Volkenbond een toestand en een atmosfeer
waarin beter dan het vóór den oorlog mo
gelijk was, kan worden gearbeid aan de
hoogste belangen, die de menschheid heeft.
De arbeid van den Volkenbond staat
aan het begin. Tien jaren beteekenen voor
lichamen als dit weinig of niets, en betee
kenen zeer zeker niets tegenover de ge
schiedenis. Onvolmaakt is dc arbeid van
den Volkenbond, maar wie kan dit den
Volkenbond verwijten? Het komt er op
aan het goede niet voorbij te zienhet
komt er op aan steun te verleenen aan dit
goede, opdat dit behouden blijvc en groeie.
De .,Vereeniging voor Volkenbond en
Vrede", nationaal centrum om belangstel
ling te wekken voor den arbeid van den
Volkenbond, vraagt op den IS Mei, Volleen-
bondsdag aller belangstelling voor den ar
beid te Genève, waarvan de arbeid van
't Hof te 's-Gravenhage een zoo belangrijk
onderdeel vormt.
VOLKENBOND
De Economische Raad.
Eindelooze redevoeringen.
De Economische Raad heeft ook giste
ren nog den geheelen dag algemeene be
schouwingen gehouden over den ecouomi-
schen toestand, gezien in het licht der
aanbevelingen van de Economische We
reldconferentie van 1927,
Hoe nuttig het ook is dat op gezette tij
den de balans van het economische Vol-
kenbondswerk wordt opgemaakt, men kan
voor de wijze, waarop dit door den Econo-
mischen Raad geschiedt, moeilijk bewonde
ring hebben. De eindelooze redevoeringen,
die hier gedurende drie dagen worden uit
gesproken. doen, met uitzondering van een
hoogst enkele, me-r '/'i neen aan een aca
demie voor economische vraagstukken dan
aan een orgaan, dat vóór alles practisehe
wenken en directieven voor het econo
misch Volkenbondswerk moet geven.
DU1TSCHLAND
De Roode Frontstrijdersbond verboden.
Men verwacht oen verbod
voor het g e h c c 1 e R ij k.
In heb rijksdepartement van binnenlaud-
sche zaken is gisteren een conferentie ge
houden van vertegenwoordigers der rijks-
regeering en der landen.
De vertegenwoordigers van heb rijk en
Pruisen gaven een uitvoerige motiveering
van het verbod van den Rooden Front-
stijdersbond. die der landen schilderden
het optreden van den bond in hun land.
Daarbij betoogden dc vertegenwoordigers
der landen, in welke de bond nog niet- is
verboden, dat deze stap is nagelaten, om
dat in hun land de toestanden anders zijn
en er geen dringende aanleiding was, ook
niet uit juridisch oogpunt gezien, om den
bond te verbieden.
De gedelegeerden va-n heb rijk en de
grootere landen waren echter van oordeel,
dat het er niet om ging, hoe de toestan
den in de landen waren, maar dat hier een
algemeen Duitsch belang op heb spel stond.
Men verwacht derhalve dab ook de an
dere landen zullen overgaan tob het ver
bieden van den bond. Een formeel besluit
werd nog niet genomen.
FRANKRIJK.
DE SCHADEVERGOEDINGS
CONFERENTIE.
Churchill over de voorstellen-Owen Young.
De gepubliceerde voorstellen
onaannemelijk.
In antwoord op een vraag aangaande
Owen Young's voorstellen tot regeling der
herstelbetalingen, heeft Churchill gisteren
in het Lagerhuis gezegd dat dc regeering
op geen enkel oogenblik aan de Engelsche
deskundigen lastgevingen had verstrekt.
Zij zijn vrij om tot hun eigen conclusies to
komen. Deze conclusies binden do regee
ring echter niet. Zij is vrij den geheelen
toestand opnieuw te onderzoeken. Om in-
tusschen elke misvatting in het buiten
land en alle ongerustheid in Engeland
zelf weg te nemen, achtte hij het gewenscht
te verklaren, dat de in dc pers bekend ge
maakte rogelingsvoorstellen onaannemelijk
zijn en dat zijn regeering er in geen geval
in zou kunnen treden.
Do Engelsche ochtendbladen toonen zich
algemeen voldaan over de verklaring, wel
ke Churchill gisteren in het lagerhuis heeft
afgelegd, en zijn van oordeel, dat daardoor
het Engelsche standpunt pp zeer duidelijke
wijze is kenbaar gemaakt-
De Parijsche correspondent van de „Ti
mes" bericht, dat de eenige hoop om de
conferentie te redden, hierin bestaat, het
vraagstuk der verdeeling van de schade
vergoeding gescheiden te houden van dat
der Duitsche betalingsverplichtingen.
De verdere gang ,van zaken.
De deskundigen der schuldeischende
landen zijn gisteren om 3 uur 's middags
bijeengekomen onder voorzitterschap van
Owen Young, die zijn collega's over de
sinds Zaterdagavond met dc Duitsche de
legatie gevoerde onderhandelingen in
lichtte.
Owen Young deelde mede, dat hij het
met den leider der Duitsche delegatie eens
geworden was over een procedure, waar
door zonder teveel tijdverlies do voorwaar
den, die de Duitschers aan het aanvaar
den der door hun voorgestelde getallen
verbinden, aan de schuldeischers bekend
gemaakt kunnen worden.
Dc deskundigencommissie zal zich dus
in de eerste plaats over de Duitsche voor
waarden moeten uitspreken. Men ver
wacht, dat de commissie hiermee Dinsdag
of Woensdag zal kunnen beginnen.
ITALIË
Fascistische leider vermoord.
Een politiek m i s d r ij f
Uit Pola wordt aan het „Giornale d'Ita-
lia" gemeld, dat men op den weg van Fa-
sana naar Dignano aan een boom het lijk
heeft vinden hangen van een jeugdig fas
cist, Innocent Marini géheeten, comman
dant der Avanguardisti (jonge fascisten)
van Fasana. Heb slachtoffer was eerst
doodgeslagen en van zijn klecren beroofd.
Men denkt aan een politiek misdrijf.
Een standbeeld voor den Paus.
In z ij n g o b o o r t o p 1 a a t s.
De podesta van Desio bij Milaan, de ge
boorteplaats van paus Pius XI, heeft van
het Vaticaan, zoowel als van de Italiaan-
sche regeering toestemming gekregen tot
heb oprichten van een standbeeld van den
Paus op het voornaamste plein van het
stadje. Op een marmeren voetstuk komt
een bronzen beeld van den Paus, gezeten
op de „sedia gestatoria". De vier zijden van
het voetstuk zullen bas-reliefs bevatten,
die de hoofddeugden verzinnebecldigen.
RUSLAND.
Moskou's anti-godsdienstige campagne.
Ikonen op de markt verbrand.
Dc anti-religieuze campagne tijdens de
Paaschweek is dit jaar in dc Sovjet-unie op
grooter schaal gevoerd dan ooit te voren
het geval is geweest. Zóo heeft te Moskou
een groote betooging plaats gehad, waarbij
Christusafbeeldingen en heiligen afbeel
dingen op vrachtwagens naar de markt
werden gereclen en daar verbrand. Een
groot aantal jongens- en meisjesvereenigin-
gen nam deel aan deze betooging, die tot
laat in den nacht voortduurde.
Trotski naar Rusland terug?
Dc argwaan, die men in welingelichte
kringen tc Constantinopel sedert langen
tijd aan den dag heeft gelegd, tegenover
Trotski's beweerde verbanning uit Sovjet-
Rusland, is toegenomen door de publicatie
van een bericht, dat naar men meent op
goede gronden berust. Trotski had, zoo be
weert men, van Stalin de toestemmiiy ge
kregen, Rusland te verlaten, op voorwaar
de dat hij zich zou wijden aan propaganda
voor de Derde Internationale. Daar echter
geen enkel Europcesch land hem een visum
wildo geven, ging Trotski naar Turkije, ter
wijl do Sovjetgezant te Berlijn, pogingen
deed, een visum voor Duitschland Voor hem
te verkrijgen.
Men koesterde dc hoop, zoo werd ver
der gezegd, dat Trotski tijdig te Berlijn zou
aankomen, om behulpzaam te zijn bij de
organisatie van do communistische demon
straties op 1 Mei. Zooals men weet, heeft
dc Duitsche regeering geweigerd, Trotski
een visum te verleenen.
Thans wordt verklaard, dat Trotski een
verzoek tot Moskou heeft gericht, weer
naar Rusland tc mogen teruglceeren, en hij
heeft beloofd, Stalin te zullen gehoorzamen
Dozc vraag is natuurlijk niets dan een for
maliteit, doch het is nog niet zeker of Sta
lin dc gevraagde toestemming zal geven.
Hij zal wellicht do talenten van Trotski in
andere richting willen gebruiken, nl. in het
nabije en midden-Oosten, waarvan Trotski
den militairen toestand grondig kent.
CHINA.
De autoriteiten verlaten Canton.
Hog geen ernstige gevechten
goloverd.
Het blijkt thans dab de nationalistische
troepen, die gisteren te Canton zijn aange
komen in twee transportschepen, niet, zoo-
als aanvankelijk beweerd werd, uit Sjang
hai kwamen, doch uit Swatau en dat zij
ontwapend zijn, daar zij als onbetrouwbaar
worden beschouwd. Vele autoriteiten heb
ben Canton reeds verlaten en, naar gemeld
wordt, hebben zij do kas meegenomen. Tot
nu toe hebben evenwel nog geen ernstige
gevechten plaats gehad. Ten einde de troe-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Roodc-Frontstrijdersbond zal waar
schijnlijk in heel Duitschland worden ver
boden.
Anti-religieuze Paasch-viering tc Moskou.
De val van Cantnn aanstaande.
BINNENLAND.
Mislukte bemiddeling in het conflict in
het houtbedrijf te Zaandam. (1ste blad).
Overleden is de zeereerw. heer pastoor
W. H. de Groot te Kethel. (Kerkn., 4do
blad).
INGEZONDEN MEDEDEELING.
pen van Tsioe King-tong tegen te houden,
hebben dc Cantonneczen tc Sjckloeng de
spoorbrug over dc Sjektang-rivicr in de
lucht doen vliegen. Dc bouw van een nieu
we brug zal, naar men gelooft, zes maan
den duren.
De verhouding tot het Vaticaan.
Een pauselijk vertegen
woordiger.
Blijkens een draadloos bericht is te
Nanking de pauselijke nuntius Constantini
aangekomen om te onderhandelen over de
verhouding van dc regeering van Nanking
ten opzichte van het Vaticaan en over den
toestand van het katholicisme in China.
BOLIVIA
Nieuwe aanvallen nabij fort Vanguardia.
Mededeeling van dc
B o 1 i via an s c h c regeer in g.
De Boliviaansche regeering heeft den se
cretaris-generaal van den Volkenbond be
richt, dat zij de investigatie-commissie
heeft medegedeeld, dat op 4 Mei een pa
trouille uit Paraguay een inval heeft ge
daan in dc nabijheid van fort Vanguardia.
De patrouille werd door Boliviaansche
troepen teruggedreven, doch den volgen
den dag had een nieuwe inval van Para-
guayanen plaats.
AFSCHAFFING VAN UIT- EN INVOER
VERBODEN.
De Regeering niet in alle opzich
ten voldaan over de te Genève
verkregen resultaten. Mem v.
Antw. verschenen. Event, uit
voerrecht op huiden en beenderen
betreurd.
Verschenen is dc Memorie van Antwoord
aan de Tweede Kamer over het wetsont
werp tot goedkeuring van het verdrag met
bijbelioorend protocol tot afschaffing van
in- en uitvoerverboden n beperkingen van
8 November 1928, benevens dc aanvullende
overeenkomst met bijbelioorend protocol
van 11 Juli 1928, alsmede tot goedkeuring
van dc overeenkomst met bijbelioorend
protocol met betrekking to: den uitvoer
van huiden en van de overeenkomst met
bijbehoorend protocol met betrekking tot
den uitvoer van beenderen van 11 Juli 1928.
De Regeering zegt daarin, dat ook zij niet
in alle opzichten voldaan is over liet be
reikte resultaat. Niettemin meent zij, dat
met de inwerkingtreding dezer verdragen
een belangrijke schrede zal zijn gedaan op
den ongetwijfeld langen en moeilijken weg
naar de opheffing der handelsbelemmerin
gen en dat do belangen van industrie en
handel en evenzeer van land- en tuinbouw
daarmede zullen worden-gediend.
Het zou de regeering aangenaam zijn
geweest, indien het verdrag eveneens voor
Nederlandsch-Indië, Suriname en Curagao
had kumien worden aanvaard. Dat aan liet
gezag en den invloed, welke Nederland
iu deze aangelegenheid heeft doen gelden,
door het afzijdig blijven van do gebieds-
deelen over zee afbreuk wordt gedaan,
meent de regeering te moeten betwijfelen,
omdat do Indische bedenking tegen het
verdrag zich alleen richt tegen dc daarin
gelegen belemmering om de resultaten van
het wetenschappelijk onderzoek tot ver
edeling van cultuurgewasseu in bescher
ming te nemen.
Wat dc overeenkomsten met betrekking
tot den uitvoer van huiden en beenderen
betreft, betreurt ook de regeering, dat de