d Êcicbcfve0oii^omt Oste Jaargang ZATERDAG 11 MEI 1929 No. 6175 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN rat is de Volkenbond? BUITENLAND BINNENLAND E ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal ij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal ranco per post f2.95 per kwartaal et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij joruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverte n jt i n 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 Ut nummer bestaat uit vijf bladen, iaaronder geïllustreerd Zondags- lad. )e Volkenbond is, om het naar den volks- ond uit te drukken, het lichaam, bestemd n den oorlog „af te schaffen". Dat deze tdrukking taalkundig niet juist is, staat el voor een ieder vast. Verschijnselen de oorlog, dien men kan vergelijken et een psychologische massa-ziekte, haft msn niet af; zelfs niet, wanneer en daarop den uitsluitend materieelen jk zou hebben, die deze wijze van uitdruk- ig verraadt. Verschijnselen als de oorlog innen door menschenhand en menschen- md alleen worden verzacht. Maar dit j daargelaten, evenmin als men regel- jtig weerkeerenden watersnood kan af katten, evenmin kan men dit den oorlog, •gen overstroomingen legt men dijken d, men versterkt de afweermaatregelen, men reeds trof. Met den oorlog is het fenzoo. Het gaat niet om het verschijn- zelf, het gaat in de eerste plaats om de Baken, die tot dit verschijnsel aanlei- ng gaven en geven. Niet den oorlog zelf samen wegnemen, maar wel kan men achten de oorzaken te verminderen, die isrtoe leiden. Waarbij men dan te beden- in heeft, dat de mensch, ook in zijn groot ibewustzijn, een nietig wezen js op dit hemellichaam, en dat er dingen ge uren, die onze schoolsche wijsheid zeker et kan beseffen of bevatten. De Volkenbond nu is het lichaam, dat ting geeft aan de door alle volken ge- mschte pogingen om den oorlog te be rijden, zijn oorzaken te verminderen of te heffen. Dat is geen nieuw pogen, mt als de oorlog ingeboren is in het le- n der volken, dan is de zucht naar vrecle n menschen evenzeer ingeboren vanaf n aanvang van hun bestaan. Maar de Volkenbond is meer. Juist omdat oorlog als zoodanig niet kan worden af- isckaft, wil de Volkenbond in de interna- icale samenleving der Staten organisatie plaats van anarchie. Er zijn tijden geweest en voor de ge- hiedenis zijn zij nog niet zoo heel lang ge- den waarin de menschen onderling el- inder, in hun oogen evenzeer rechtmatig ivochten als do volken dit totnutoe doen. e stammen eerst, de steden daarna, de ■ovinciën, graafschappen of hertogdom- en vervolgens, zij hebben zich georgani- erd in nationale Staten, die beheerscht jrden door eenzelfde recht, eenzelfde al. eenzelfde gezag. Dat is niet zonder rijd gegaan, maar dit nationale staatsle- in. eenmaal aanvaard zijnde, geldt als iverbreekbaar. Wat oorlog is tegenover m ander land of een ander volk, is op- and tegen het gezag in den eigen Staat, strafbaar in den zin der nationale wet. ;Wat de Volkenbond nu wil, is: schep- in internationale orde. Er is, door de eco- imische en sociale behoeften ontstaan, een ternationale samenleving der volken, over le grenzen heen, die intenser is geworden annate de volken elkander beter leer- m kennen, naarmate do techniek verbe- rde. Maar ondanks dit nauwe samenleven zoo nauw, dat huwelijken tusschen per- nen van verschillenden landaard geen ldzaamheid meer vormden was de sa- enleving der Staten als zoodanig een aos. In 1914 bleek hoezeer zij gebouwd as op geen enkel recht, op geen enkel ider element dan dat van het geweld en macht. Het is daarin, dat de Volken- ind verandering wil brengen. De Volken rad is niet een Staat boven de Staten len lichaam, dat gezag heeft uit to oefe ra over die Staten en hun innerlijk le- ra; neen, het is alleen een lichaam, dat 'gelen heeft te treffen voor de aanraking ezer Staten onderling. Ket is wellicht een opperst Departement to Buitenlandscho Zaken, maar dan al en- voorzoover aangaat de algemeene chtlijnen en niet voorzoover het betreft e verzorging van ieders bijzondere belan- m. Teneinde nu deze orde te brengen in do imenleving, is allereerst noodig, dat men eseft hoezeer oplossing van geschillen °or geweld uit den booze is. Maar dan loet do Volkenbond zelf daarnaast stellen en andere instantie om de geschillen, die zijn, en vermoedelijk altijd zullen blij- en, tot oplossing te brengen. Vandaar enerzijds het Hof te1 's-Gravenhage geves- anderzijds de Raad om z.g. belangen- Schillen te beëindigen. Vandaar het pro- Innieeren door den Volkenbond van arbi- •aSe, indien men geen uitspraak van het tof te 's-Gravenhage wil, en de instelling &n couimissiën van verzoening teneinde te 0°rkomen, dat bij het uitbreken van een eschj de stemming tusschen beide lan den wordt vertroebeld. Langs d^zen weg hoopt men aan de Staten, in den Volken bond georganiseerd, bij te brengen het ge voel van veiligheid, dat zij nu niet heb ben. Onderling en jegens elkander gevoe len de Staten zich niet veilig zij denken aan overvallen, die het resultaat zijn van de overdreven bewapening van den buur man. Heeft men een gevoel van veiligheid, dan kan die overdreven bewapening van zelf ophouden. En houdt die overdreven be wapening op, dan is zij vanzelf niet meer. gelijk zijn in 1914 blèek te zijn, een uitda-1 ging jegens de anderen; een prikkel tot dadelijk toeslaan in plaats van den waar borg voor den vrede, die verschillende staatshoofden ons in do overdreven bewa peningen hebben willen doen gelooven. Hieruit volgt vanzelf, dat do hoofdtaak van den Volkenbond: te brengen orde in de samenleving der volken, orde te bevor deren door rechtspraak en door verminde ring, ja eventueel afschaffing der bewape ningen, niet zoo gemakkelijk is als zij schijnt. Hieruit valt tc loeren, dat het goed is den Volkenbond aan te sporen deze taak voortdurend ter hand te nemen; den Raad van den Volkenbond toe te roepen, gelijk Robert Cecil in 1923 deed: moed, meer moed en nog eens moed maar dat men niet het totstandkomen van dit werk in tien jaren tijds mag verwachten. Practisch gesproken is er in den arbeid van den Volkenbond een primaire en een secundaire taak. CPrimair door dc politie ke bestemming te volgen, die aan den Vol kenbond ingeboren ispolitieke bestem ming voor de oplossing van geschillen. Op dat gebied heeft de Volkenbond niet zoo weinig gedaan als men wel eens beweert want lang is de rij van copflicten, die door zijn bemiddeling is goede richting zijn ge bracht of geheel zijn ter zijde gesteld. Als de Volkenbond er in 1923 niet was ge weest, zouden Italië en Griekenland dan vrienden zijn gebleven na de beschieting van Corfu? x\ls dc Volkenbond er niet was geweest, zou er dan geen oorlog zijn geweest om Mosoel tusschen Engeland en Turkije? Als de Volkenbond niet onmiddel lijk had ingegrepen, zou dan het Grieksch- Bulgaarsche grensgeschil van 1925 geen on rust op den steeds onrustigen Balkan heb ben teweeg gebracht? En als de Volken bond er niet was geweest, zouden Polen en Lithauen dan nog steeds elkanders grenzen hebben geëerbiedigd? Men kan het antwoord op deze vragen geven, dat men wenscht, maar welk antwoord ook, men kan niet ontkennen, dat er bcteekenis is in den arbeid van. den Volkenbond. Beteekenis, die ook spreekt uit de bescherming, die hij aan Danzig, de vrije stad, biedt; uit het be heer, dat hij indirect voert over het Saar- gebied, steen des aanstoots tusschen Frankrijk en Duitschlaud. En uit de be moeienissen met de Minderheden, die na den vrQde van 1919 er zijn gebleven gelijk zij er waren vóór den oorlog. Bemoeienis sen, waarvan dc beteekenis toeneemt met de veelvuldigheid. Bemoeienissen, die niet direct tot succes kunnen leiden, maar die, reeds door het minderhedenvraagstuk in het volle licht te plaatsen^ tot die oplossing kunnen mede werken. Secundair is de arbeid van den Volken bond op velerlei gebied. Arbeid-, verricht door zijn secretariaat en afzonderlijke or ganisaties, die dit ter zijde staan. Er is een Internationale Arbeidsorganisatie niet Arbeidsconferenties eens per jaar teneinde den socialen vrede te behartigen. Er zijn organisaties voor vraagstukken van econo misch en en financieelcn aard. van door voer en verkeer, van hygiëne, en daarnaast commissiën voor intellectueele samenwer king, voor het toezicht over de mandaatlan- den. voor den strijd tegen het opium-mis bruik, voor den strijd tegen den handel en vrouwen en kinderen en voor wat al niet meer. Veel en velerlei is de arbeid, dien de Volkenbond verrichtuiteenloopend zijn de resultaten, daarmede verkregen. Maar hoe men over deze resultaten moge oor- deelen, en hoezeer men naast de geslaagde reconstructie van Oostenrijk moge stellen de Economische Conferentie, die het tot dusver helaas nog bij Woorden heeft moeten laten, er is één ding dat vaststaat ten opzichte van deze zn. secundaire werk zaamheden. Men moet de volkeren ïeeren internationaal te denken en te handelen. Dat komt niet in eens. Ook vóór den oorlog waren er conferenties en organisaties voor tal van economische, sociale, intellectueele artistieke en andere doeleinden. Maar hoe langzaam werkten zij niet, en hoeveel moeite kostte het niet om tot de samenstelling eener internationale confe rentie to komen. Dat voordeel biedt ons Genève, dat men van daaruit in zeer kor ten tijd internationale besprekingen kan organiseeren. Daardoor wordt vanzelf de internationa- liteit der wereld vergroot; door het wegne men van hinderpalen op elk gebied, die aan de samenleving van volken in den weg staan, wordt de internationale sfeer verbe terd. Door üt secundaire werk schept de Volkenbond een toestand en een atmosfeer waarin beter dan het vóór den oorlog mo gelijk was, kan worden gearbeid aan de hoogste belangen, die de menschheid heeft. De arbeid van den Volkenbond staat aan het begin. Tien jaren beteekenen voor lichamen als dit weinig of niets, en betee kenen zeer zeker niets tegenover de ge schiedenis. Onvolmaakt is dc arbeid van den Volkenbond, maar wie kan dit den Volkenbond verwijten? Het komt er op aan het goede niet voorbij te zienhet komt er op aan steun te verleenen aan dit goede, opdat dit behouden blijvc en groeie. De .,Vereeniging voor Volkenbond en Vrede", nationaal centrum om belangstel ling te wekken voor den arbeid van den Volkenbond, vraagt op den IS Mei, Volleen- bondsdag aller belangstelling voor den ar beid te Genève, waarvan de arbeid van 't Hof te 's-Gravenhage een zoo belangrijk onderdeel vormt. VOLKENBOND De Economische Raad. Eindelooze redevoeringen. De Economische Raad heeft ook giste ren nog den geheelen dag algemeene be schouwingen gehouden over den ecouomi- schen toestand, gezien in het licht der aanbevelingen van de Economische We reldconferentie van 1927, Hoe nuttig het ook is dat op gezette tij den de balans van het economische Vol- kenbondswerk wordt opgemaakt, men kan voor de wijze, waarop dit door den Econo- mischen Raad geschiedt, moeilijk bewonde ring hebben. De eindelooze redevoeringen, die hier gedurende drie dagen worden uit gesproken. doen, met uitzondering van een hoogst enkele, me-r '/'i neen aan een aca demie voor economische vraagstukken dan aan een orgaan, dat vóór alles practisehe wenken en directieven voor het econo misch Volkenbondswerk moet geven. DU1TSCHLAND De Roode Frontstrijdersbond verboden. Men verwacht oen verbod voor het g e h c c 1 e R ij k. In heb rijksdepartement van binnenlaud- sche zaken is gisteren een conferentie ge houden van vertegenwoordigers der rijks- regeering en der landen. De vertegenwoordigers van heb rijk en Pruisen gaven een uitvoerige motiveering van het verbod van den Rooden Front- stijdersbond. die der landen schilderden het optreden van den bond in hun land. Daarbij betoogden dc vertegenwoordigers der landen, in welke de bond nog niet- is verboden, dat deze stap is nagelaten, om dat in hun land de toestanden anders zijn en er geen dringende aanleiding was, ook niet uit juridisch oogpunt gezien, om den bond te verbieden. De gedelegeerden va-n heb rijk en de grootere landen waren echter van oordeel, dat het er niet om ging, hoe de toestan den in de landen waren, maar dat hier een algemeen Duitsch belang op heb spel stond. Men verwacht derhalve dab ook de an dere landen zullen overgaan tob het ver bieden van den bond. Een formeel besluit werd nog niet genomen. FRANKRIJK. DE SCHADEVERGOEDINGS CONFERENTIE. Churchill over de voorstellen-Owen Young. De gepubliceerde voorstellen onaannemelijk. In antwoord op een vraag aangaande Owen Young's voorstellen tot regeling der herstelbetalingen, heeft Churchill gisteren in het Lagerhuis gezegd dat dc regeering op geen enkel oogenblik aan de Engelsche deskundigen lastgevingen had verstrekt. Zij zijn vrij om tot hun eigen conclusies to komen. Deze conclusies binden do regee ring echter niet. Zij is vrij den geheelen toestand opnieuw te onderzoeken. Om in- tusschen elke misvatting in het buiten land en alle ongerustheid in Engeland zelf weg te nemen, achtte hij het gewenscht te verklaren, dat de in dc pers bekend ge maakte rogelingsvoorstellen onaannemelijk zijn en dat zijn regeering er in geen geval in zou kunnen treden. Do Engelsche ochtendbladen toonen zich algemeen voldaan over de verklaring, wel ke Churchill gisteren in het lagerhuis heeft afgelegd, en zijn van oordeel, dat daardoor het Engelsche standpunt pp zeer duidelijke wijze is kenbaar gemaakt- De Parijsche correspondent van de „Ti mes" bericht, dat de eenige hoop om de conferentie te redden, hierin bestaat, het vraagstuk der verdeeling van de schade vergoeding gescheiden te houden van dat der Duitsche betalingsverplichtingen. De verdere gang ,van zaken. De deskundigen der schuldeischende landen zijn gisteren om 3 uur 's middags bijeengekomen onder voorzitterschap van Owen Young, die zijn collega's over de sinds Zaterdagavond met dc Duitsche de legatie gevoerde onderhandelingen in lichtte. Owen Young deelde mede, dat hij het met den leider der Duitsche delegatie eens geworden was over een procedure, waar door zonder teveel tijdverlies do voorwaar den, die de Duitschers aan het aanvaar den der door hun voorgestelde getallen verbinden, aan de schuldeischers bekend gemaakt kunnen worden. Dc deskundigencommissie zal zich dus in de eerste plaats over de Duitsche voor waarden moeten uitspreken. Men ver wacht, dat de commissie hiermee Dinsdag of Woensdag zal kunnen beginnen. ITALIË Fascistische leider vermoord. Een politiek m i s d r ij f Uit Pola wordt aan het „Giornale d'Ita- lia" gemeld, dat men op den weg van Fa- sana naar Dignano aan een boom het lijk heeft vinden hangen van een jeugdig fas cist, Innocent Marini géheeten, comman dant der Avanguardisti (jonge fascisten) van Fasana. Heb slachtoffer was eerst doodgeslagen en van zijn klecren beroofd. Men denkt aan een politiek misdrijf. Een standbeeld voor den Paus. In z ij n g o b o o r t o p 1 a a t s. De podesta van Desio bij Milaan, de ge boorteplaats van paus Pius XI, heeft van het Vaticaan, zoowel als van de Italiaan- sche regeering toestemming gekregen tot heb oprichten van een standbeeld van den Paus op het voornaamste plein van het stadje. Op een marmeren voetstuk komt een bronzen beeld van den Paus, gezeten op de „sedia gestatoria". De vier zijden van het voetstuk zullen bas-reliefs bevatten, die de hoofddeugden verzinnebecldigen. RUSLAND. Moskou's anti-godsdienstige campagne. Ikonen op de markt verbrand. Dc anti-religieuze campagne tijdens de Paaschweek is dit jaar in dc Sovjet-unie op grooter schaal gevoerd dan ooit te voren het geval is geweest. Zóo heeft te Moskou een groote betooging plaats gehad, waarbij Christusafbeeldingen en heiligen afbeel dingen op vrachtwagens naar de markt werden gereclen en daar verbrand. Een groot aantal jongens- en meisjesvereenigin- gen nam deel aan deze betooging, die tot laat in den nacht voortduurde. Trotski naar Rusland terug? Dc argwaan, die men in welingelichte kringen tc Constantinopel sedert langen tijd aan den dag heeft gelegd, tegenover Trotski's beweerde verbanning uit Sovjet- Rusland, is toegenomen door de publicatie van een bericht, dat naar men meent op goede gronden berust. Trotski had, zoo be weert men, van Stalin de toestemmiiy ge kregen, Rusland te verlaten, op voorwaar de dat hij zich zou wijden aan propaganda voor de Derde Internationale. Daar echter geen enkel Europcesch land hem een visum wildo geven, ging Trotski naar Turkije, ter wijl do Sovjetgezant te Berlijn, pogingen deed, een visum voor Duitschland Voor hem te verkrijgen. Men koesterde dc hoop, zoo werd ver der gezegd, dat Trotski tijdig te Berlijn zou aankomen, om behulpzaam te zijn bij de organisatie van do communistische demon straties op 1 Mei. Zooals men weet, heeft dc Duitsche regeering geweigerd, Trotski een visum te verleenen. Thans wordt verklaard, dat Trotski een verzoek tot Moskou heeft gericht, weer naar Rusland tc mogen teruglceeren, en hij heeft beloofd, Stalin te zullen gehoorzamen Dozc vraag is natuurlijk niets dan een for maliteit, doch het is nog niet zeker of Sta lin dc gevraagde toestemming zal geven. Hij zal wellicht do talenten van Trotski in andere richting willen gebruiken, nl. in het nabije en midden-Oosten, waarvan Trotski den militairen toestand grondig kent. CHINA. De autoriteiten verlaten Canton. Hog geen ernstige gevechten goloverd. Het blijkt thans dab de nationalistische troepen, die gisteren te Canton zijn aange komen in twee transportschepen, niet, zoo- als aanvankelijk beweerd werd, uit Sjang hai kwamen, doch uit Swatau en dat zij ontwapend zijn, daar zij als onbetrouwbaar worden beschouwd. Vele autoriteiten heb ben Canton reeds verlaten en, naar gemeld wordt, hebben zij do kas meegenomen. Tot nu toe hebben evenwel nog geen ernstige gevechten plaats gehad. Ten einde de troe- VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Roodc-Frontstrijdersbond zal waar schijnlijk in heel Duitschland worden ver boden. Anti-religieuze Paasch-viering tc Moskou. De val van Cantnn aanstaande. BINNENLAND. Mislukte bemiddeling in het conflict in het houtbedrijf te Zaandam. (1ste blad). Overleden is de zeereerw. heer pastoor W. H. de Groot te Kethel. (Kerkn., 4do blad). INGEZONDEN MEDEDEELING. pen van Tsioe King-tong tegen te houden, hebben dc Cantonneczen tc Sjckloeng de spoorbrug over dc Sjektang-rivicr in de lucht doen vliegen. Dc bouw van een nieu we brug zal, naar men gelooft, zes maan den duren. De verhouding tot het Vaticaan. Een pauselijk vertegen woordiger. Blijkens een draadloos bericht is te Nanking de pauselijke nuntius Constantini aangekomen om te onderhandelen over de verhouding van dc regeering van Nanking ten opzichte van het Vaticaan en over den toestand van het katholicisme in China. BOLIVIA Nieuwe aanvallen nabij fort Vanguardia. Mededeeling van dc B o 1 i via an s c h c regeer in g. De Boliviaansche regeering heeft den se cretaris-generaal van den Volkenbond be richt, dat zij de investigatie-commissie heeft medegedeeld, dat op 4 Mei een pa trouille uit Paraguay een inval heeft ge daan in dc nabijheid van fort Vanguardia. De patrouille werd door Boliviaansche troepen teruggedreven, doch den volgen den dag had een nieuwe inval van Para- guayanen plaats. AFSCHAFFING VAN UIT- EN INVOER VERBODEN. De Regeering niet in alle opzich ten voldaan over de te Genève verkregen resultaten. Mem v. Antw. verschenen. Event, uit voerrecht op huiden en beenderen betreurd. Verschenen is dc Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer over het wetsont werp tot goedkeuring van het verdrag met bijbelioorend protocol tot afschaffing van in- en uitvoerverboden n beperkingen van 8 November 1928, benevens dc aanvullende overeenkomst met bijbelioorend protocol van 11 Juli 1928, alsmede tot goedkeuring van dc overeenkomst met bijbelioorend protocol met betrekking to: den uitvoer van huiden en van de overeenkomst met bijbehoorend protocol met betrekking tot den uitvoer van beenderen van 11 Juli 1928. De Regeering zegt daarin, dat ook zij niet in alle opzichten voldaan is over liet be reikte resultaat. Niettemin meent zij, dat met de inwerkingtreding dezer verdragen een belangrijke schrede zal zijn gedaan op den ongetwijfeld langen en moeilijken weg naar de opheffing der handelsbelemmerin gen en dat do belangen van industrie en handel en evenzeer van land- en tuinbouw daarmede zullen worden-gediend. Het zou de regeering aangenaam zijn geweest, indien het verdrag eveneens voor Nederlandsch-Indië, Suriname en Curagao had kumien worden aanvaard. Dat aan liet gezag en den invloed, welke Nederland iu deze aangelegenheid heeft doen gelden, door het afzijdig blijven van do gebieds- deelen over zee afbreuk wordt gedaan, meent de regeering te moeten betwijfelen, omdat do Indische bedenking tegen het verdrag zich alleen richt tegen dc daarin gelegen belemmering om de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek tot ver edeling van cultuurgewasseu in bescher ming te nemen. Wat dc overeenkomsten met betrekking tot den uitvoer van huiden en beenderen betreft, betreurt ook de regeering, dat de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1