20ste Jaargang DINSDAG 30 APRIL 1929 Nó. 5167 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN N.V. De Leidsche Courant Het eeuwfeest der ïnternuntiatmir BUITENLAND SPORT e (Bou/tajit DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling erU ^oor ^e^en cenk Per wee^ 1 2.50 per kwartaal )Q Bij onze Agenten 20 cent por week f 2.60 per kwartaal franco per postf 2.95 per kwartaal get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij ,,i J vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met 8 Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mcdcdeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit drie bladen peel AAN H.H. AANDEELHOUDERS Vanaf 1 Mei a.s. is het dividend bewijs no. 13 betaalbaar aan ons Bureau Papengracht no. 32 en bij de firma Duynstee en v. d. Velden, Kassiers, Rapenburg 30, Leiden. DE DIRECTIE. Een blijde gebeurtenis herdenken wij den ju Mei, een gebeurtenis, die van onbere- ^raa fanbaren invloed is geweest op dc ver- M jteviging van ons H. Geloof in de Nederlan- >nda jen, die een ontzaggelijken stoot heeft ge- ;even aan de emancipatie der Katholie- Dien dag zal het honderd jaar geleden pyU, dat de eerste Internuntius, Mgr. Ca- paccini, zijn geloofsbrieven aanbood aan Z. M. Willem I en de lange rij der inter- I nuntii opende, die tot op den dag van he- I den onafgebroken Z. H. den Paus bij het J Hederlandsche Hof vertegenwoordigden. Dankbaar mogen wij dien dag vieren, lankbaar aan God voor het vele goede, dat ie gezanten van Zijn Plaatsbekleeder voor is Katholieken hebben weten te bewerken. Het is niet zonder strijd geweest, dat zij ion werk hebben verricht. Voor zoover de plaats het toelaat, wilde ik in 't kort de meest op den voorgrond tredende daden der verschillende nuntii aangeven. Mgr. Capaccini, de eerste in de rij, was een buitengewoon schrander diplomaat, die reeds te Home een werkzaam aandeel had in de onderhandelingen over het concordaat. Terstond na zijn aankomst stelde hij zich in verbinding met onze Re geering, om de maatregelen ter uitvoering van het Concordaat te bespreken. De Bel gische opstand dwong hem echter voorloo- pig zijn pogingen te staken. In 1831 verliet hij dientengevolge 's Gravenhage en liet de Internuntiatuur over aan Mgr. Antonucci, als zaakgelastigde van den H. Stoel en Vice-Superior der Hollandsche zending. Deze bekwame diplomaat durfde het zelfs aan, het aartspriesterschap over Holland, Zeeland en West-Friesland op zijn schou ders te nemen. Als zoodanig voerde hij o.a. de kerkvisitatie in. Door de afscheiding van België en Holland kwam een gedeelte van het Gents-che diocees in dc Nederlan den te liggen, Antonucci werd als bisschop pelijk commissaris over dit Zeeuwsche ge deelte aangesteld. Na de regeling van de afscheiding van België en Nederland ge velde Willem I de behoefte, het Concor daat van 1827 in overleg met Rome te wij zigen. Door zijn aftreden als koning liet hij de regeling hiervan over aan zijn zoon Willem II. Op diens verzoek werd Mgr. Capaccini ten tweede male naar Holland gezonden, bezield met het vhrig verlangen, zijn werk, dat hij in 1831 onvoltooid had moeten achterlaten, te beëindigen. Weder om kwam er niets van de wijziging of uit voering van het Concordaat en ofschoon de Internuntius nota op nota zond aan de Generale Dire'ctie van den R. K. Eeredienst, hij slaagde er niet in, iets te bereiken, zoo dat hij in ^841 ons land verliet. Zijn Secretaris Mgr. I. Ferrieri werd, als zaakgelastigde, zijn plaatsvervanger even zoo als Vice-Superior der Holl. Missie. Deze heeft o.a. de moeilijke zaak te regelen ge had van Mgr. Grooff, wien het verblijf in Indië werd ontzegd, omdat hij, optredend voor de rechten der Kerk, eenige missio narissen had gesuspendeerd. Veel tegen stand ondervond hij ook van het Departe ment voor den R K. Eeredienst, dat zich met de interne aangelegenheden der Kerk wilde bemoeien. In September 1847 werd tij teruggeroepen naar Rome. Boor dc grondwetsherziening van 1848 was de scheiding van Kerk en Staat vast gelegd, maar de bestaande verdragen en overeenkomsten waren daardoor niet op geheven. Een vreemde toestand werd hier door voorfiet R. K. Kerkgenootschap ge schapen. Hët bezat grondwettelijke vrij heid van organisatie, maar kon daarvan geen gebruik maken, wijl het Concordaat van 1827 nog altijd bestond. Om daaraan eec eind te maken, kwam in 1848 Mgr. C. Belgrado naar 's Gravenhage. Aanstonds toog deze aan het werk en na veel strub belingen en misverstanden slaagde hij er in de regeling der hiërarchie te bewerken, welke door een breve van 4 Maart 1853 v.*erd ingesteld. Door het herstel der hiër archie werd het Aartsbisdom Utrecht inge steld met vier suffragane "bisdommen. Dc storm, die toen kunstmatig werd ver wekt en die den naam van Aprilbeweging draagt, lieten de Katholiekenop raad van den Internuntius geduldig over zich heen gaan. Nadat Mgr. Belgrado ia April 1853 dc nieuwe bisschoppen had geïnstalleerd, nam hij den 5en Mei plechtig afscheid als Vice- Superior. Nog anderhalf jaar verbleef hij in ons land. December 1855 ging hij he nen, betreurd door allen, want deze Inter nuntius met zijn voorganger Capaccini zijn de grootste weldoeners voor Neerlancls katholieken geweest. Door het herstel der hiërarchie en het ten gevolge daarvan ophouden van liet Vice- Superioraat, waren de werkzaamheden van den Internuntius belangrijk verminderd. Rustiger jaren volgdèn. In 1862 en 1869 geschiedde eindelijk de opheffing van het j Departement van den R. K. Eeredienst, het bestuurslichaam, waartegen de Internun tii zoo hevig hadden moeten strijden. S. M. Vecchiotti, die van 18551863 Internuntius was, had de oneenigheid te be slechten, welke ontstaan was over de pa- rochieele indeeling tusschen de Reguliere en de Seculiere geestelijkheid. Zijn opvol ger was L. Oreglia di San Stefano, die we derom vervangen werd door G. Cattani, welke twee jaren in ons land verbleef, ge noeg om het Departement van den R. K. Eeredienst weer te zien herleven en ver dwijnen. Angelo Bianchi, dien in 186S naar ons land kwam, bewerkte de oprichting van een af zonderlijk bisdom Luxemburg en maakte de opheffing mede van ons gezantschap bij den H. Stoel (4 Febr. 1872). Een gebeurte nis, waarover het Pauselijk hof, om de Ka tholieken te gerieven, geen wrevel toonde, doordat de Paus de Internuntiatuur liet voortbestaan. G. Capri en A. Panici waren de volgende titularissen, deze laatste maakte het mede dat een lid der Staten Generaal zoo hoffe lijk was, de opheffing der nuntiatuur te be pleiten. F. Spolverini en A. Rinaldini traden ver volgens als internuntii op; deze laatste was ook geaccrediteerd bij het «Groot-Hertoge lijk hof van Luxemburg. Ter gelegenheid van het gouden bisschopsjubilé van Leo XIII boden de Katholieken van Nederland aan den vertegenwoordiger van den jubi leerenden Opperherder een eigen ambts woning aan; 29 April 1893 werd de Leo- Stichting opgericht, welker doel is: het ver schaffen en onderhouden van een passende woning voor den vertegenwoordiger van Z. H. den Paus bij liet Nederlandsche hof. B. Lorinzelle, een bekend geleerde, was zijn opvolger en na hem aan F. Tarnassi het ambt van Internuntius waar. Zijn zen ding werd ontijdig afgebroken, doordat Ita lië zich verzette tegen een vertegenwoordi ging van den H. Stoel bij de eerste vredes conferentie. Daags vóór de eerste zitting der Conferentie (17 Mei 1899) verliet de Internuntius 's Gravenhage en liet het be heer der internuntiatuur over aan R. Gk>- vannini en na dezen aan D. Gualtieri, aldus duidelijk protest aanteekenend tegen den beleedigcnden gang van zaken. Immers, daar de hoofden der zendingen van deverschillende mogendheden ambts halve leden waren van het Internationale Permanente Hof van Arbitrage, zou de In ternuntius, als gezant des Pausen,-daarvan uitgesloten zijn. Daar men te Rome, vooral na het vrien delijk schrijven van H. hLI dc Koningin, de betrekkingen niet wilde afbreken, vond men een middenweg. De nuntius te Brussel werd tevens internuntius te 's Gravenhage. Na 14 jaren afwezigheid keerde dan een internuntius in den persoon van den Brus- selschen nuntius Mgr. G. Tacci; de secre taris der nuntiatuur Mgr. G. Vallega trad bij diens afwezigheid als zaakgelastigde op. Onder het bestuur van Mgr. Tacci kwam een nieuwe regeling tot stand van de verhouding der R. K. Kerk in Indië tot de Regecring in verband met dc vorming van apostolische prefectoren in de Buiten bezittingen. In 1915 werd het Nederlandsch gezant schap bij den H. Stoel tijdelijk hersteld. Na Mgr. Tacci beheerden nog de inter nuntiatuur Mgr. A. Locatelli en S. Nicotra. Toen in 1921 het tijdelijk gezantschap bij den H. Stoel onder goedkeuring der Staten Generaal in een vast was omgezet, wilde de H. Stoel de zending te 's Hage rege len en werd Mgr. R. Vincentini tot inter nuntius benoemd. Deze wees er bij de aan bieding zijner geloofsbrieven op, dat hij was dc vertegenwoordiger van den Plaats bekleeder van Jezus Christus, dat liij zicli geroepen achtte de moreele en materieele welvaart van ons land te bevorderen, dat zijn benoeming tot aartsbisschop een eer was voor ons volk; na de openbaarmaking zijnér rede, hetgeen zonder toestemming der Regeering niet gebruikelijk was, brak er een storm tegen hem los, vooral toen hij ook den wensch had uitgesproken, dat hem het Dekenaat van het Corps Diplomatique zou worden opgedragen. De geheele zaak is kunstmatig opgebla zen en verdiende zeker niet, dat men in het Parlement een motie indiende tot op heffing der zending ten Yaticane. Daar Mgr. Vincentini door het gebeurde geen persona grata moer was, werd hij te ruggeroepen; Mgr. U. Kaldewey trad ad interim als zaakgelastigde op. Z. H. de Paus benoemde toen Mgr. C. Orsenigo tot Internuntius bij ons hof, Mei 1925 ging deze als nuntius naar Budapest. In zijn plaats kwam de tegenwoordige titularis Mgr. L. Schioppa, die door zijn vriendelijk en waardig optreden aanstonds aller harten wist te veroveren. Onder zijn bestuur hacl de opheffing plaats van ons gezantschap bij den H. Stoel (1920), een partijdaacl, die, in Rqme naar waarde ge schat, gelukkig niet met opheffiug der in ternuntiatuur werd beantwoord. Toen ds. Lingbeek in 1927 in de Kamer een motie, indiende, die de opheffing der nuntiatuur verzocht, verkreeg cleze slechts drie steramen Mgr. Schioppa werd in 1926 tevens belast met de waarneming cler internuntiatuur te Ivowno, waar hij de onderhalldelingen voor het sluiten van een concordaat tot een goed einde wist te brengen, daardoor verkreeg Litliauen een eigen internuntius (1928). Moge de thaift besturende internuntius nog lange jaren in ons midden blijven tot zegen van ons H. Geloof; geen is meer ge schikt, de banden, die Neerlands Katholie ken met Rome verbindbn, nauwer toe te halen. K. ONTWAPENING. DE ONTWAPENINGS BESPREKINGEN. Dc militaire reserves. D uits ch voorstel verworpen. De voorbereidende ontwapeningscom missie verwierp gisteren een voorstel der Duitsche delegatie inzake beperking dei- geoefende militaire reserves. Vóór stemden alleen de delegaties van Duitschland, sov jet-Rusland en China. Daardoor heeft de commissie zich bijna eenstemmig op het standpunt gesteld, volgens hetwelk alle geoefende militairen en in geval van mo bilisatie onder de wapenen te roepen re serves van de gemaakte beperkingen wor den uitgesloten. Voorts werd verworpen een voorstel der sovjet-delegatie om in het eerste arti kel der ontwerp-conventie uitdrukkelijk niet slechts van beperking, doch van ver mindering der bewapening te spreken. In de uitvoerige debatten wees graaf Bernstorff er op, dat de groote zeemo gendheden zich tot concessies bereid had den verklaard. Thans was de beurt aan de land-mogendheden om harerzijds con cessies te doen. Bittere woorden van Bernstorff. Gfaaf Bernstorff verklaarde, dat Duitschland bereid is tot lieel wat con cessies, opdat de ontwapeningsconferentie zoo spoedig mogelijk zal kunnen bijeen komen, doch dat men van Duitschland toch niet kan verlangen, goed te vinden, dat de ontwapeningsconferentie in werke lijkheid zou worden een conferentie om elkaar wederzijds waarborgen te geven, dat niet ontwapend zal worden. Deze bittere ironie van den Duitschen gedelegeerde sproot voort uit de discus sies, die plaats vonden over het bovenge noemde Russische voorstel. De gedelegeerden van Chili en Perzië gaven n.l. te verstaan dat him legers nog zoo zwak en jong zijn, dat aan vermin dering ervan niet te denken valt, waarbij zij tevens lieten doorschemeren, dat eer der legeruitbreiding aan de orde zou wor den gesteld. De gedelegeerde van Chili voegde hier aan toe, dat verschillende andere Zuid- Amerikaansche staten er juist zoo over denken, zoodat menigeen waarschijnlijk weigeren zou, aan de ontwapeningsconfe rentie deel te nemen, indien de conferentie besluiten zou, dat dit met zich brengt een vermindering van dc legertroepen in vre destijd. Toen hierop de Spaansche gedelegeerde Cobian zich ook bij de tegenstanders van het voorstel van Litwinoff aansloot met de opmerking, dat de voornaasto taak van deze commissie zijn moet, de ontwapenings conferentie zoo spoedig mogelijk tc laten bijeenkomen en te zorgen, dat alle staten aan do conferentie zullen deelnemen, maakte Bernstorff de bovenaangehaalde ironische opmerking. Het was heel aardig, maar men moet toch ook de juistheid niet vergeten van de opmerking van Cobian, dat als de ontwapeningsconferentie eenmaal bijeen zal zijn, de openbare meening in de ver schillende landen zich wel zoo zal kun nen roeren, dat de besluiten ten slotte nog zullen medevallen. Een artikel van de „Osservatore Romano". Dc „Osservatore Romano" schrijft in verband met do onderhandelingen te Ge- nève over Ret ontwapeningsvraagstuk het volgende „Bij deze belangrijke zittingen hebben de verklaringen van alle zijden een merk waardige beteekenis en veelzijdigheid ge had, welke men tot dusverre bij de onder handelingen nopens het ontwapenings vraagstuk niet gewoon was. Het is wel algemeen bekend, dat wij in deze aangelegenheid nofeh optimistisch noch pessimistisch zijn, doch enkel objec tief oordeelen. En zoo hechten wij aan de uitlatingen van den Amerikaanschen afgevaardigde, welke van alle zijden met bijval werden begroet beteekenis, voor zoover men gaar ne van den geest der verzoening verneemt. In dezen zin wordt de toestand van de genen, die wel vrienden van de ontwape ning in theorie, maar niet iji practijk zijn, steeds moeilijker. Er zal toch zeker eens de dag komen, waarop men in eikaars liefde voor den vrede zal gelooven, waar door alle tot dusverre gemaakte voorbe houden met betrekking tot de ontwape ning zullen wegvallen. En daarmede zou men de volkomen en niet de gedeeltelijke ontwapening hebben bereikt. De zitting van 22 April bewijst, dat de gewetens ontwaakt zijn en dat de tijd eindelijk rijp is met den wcrkelijken vrede te beginnen, ondanks het feit, dat nog steeds de grootste tegenspraak van vele zijden heerscht. Toch is het altijd een kleine stap verder op den langen, moei- zamen weg. En wanneer de weg op deze reis maar langzaam wordt afgelegd, dan kan men toch ook niet meer teruggaan, want de sympathieën van alle volken zijn voor den vrede. Natuurlijk zal de uitbanning van den oorlog nog altijd niet hetzelfde beteeke- nen als het ophouden van eiken oorlog, doch de geheele beschaafde wereld zal ten strengste, diegenen veroordeelen, die licht vaardig den oorlog oproepen. Dc oorlog zal als een misdaad gelden en gebrand merkt zijn, terwijl de vrede als de grootste weldaad voor de menschheid wordt gepre zen. De internationale gerechtigheid moet middelen en wegen vinden, om idealen tc verwezenlijken. DENEMARKEN Van sigarenmaker tot premier. In Denemarken heeft de socialisten leider Stauning een nieuw kabinet ge vormd. De nieuwo Dcensche premier werd den 26en October 1873 in Kopenhagen als zoon van een wagenmaker geboren. Hij was oorspronkelijk sigarenmaker en maak te de gewojie socialistische carrière via de vakbeweging: voorzitter van een bond, redacteur vap. een vaktijdschrift, leider in de socialistische partij, Kamerlid, mi nister. ITALIË De minister-kapstok. De negende portefeuille voor Mussolini. De Italiaansche minister van arbeid heeft zijn ontslag ingediend. De koning heeft daarop Mussolini tot minister van arbeid benoemd. Mussolini is daardoor thans niet alleen minister-president, doch bekleedt nog 8 minister-functies. Naast hem zijn er nog vijf ministers. Deze gang van zaken wijst erop dat Mussolini in de toekomst waarschijnlijk nog slechts mot onderstaatssecretarissen zal rogeeren. EGYPTE. Ongewenschte katoen-handelaren. Communistische propagan disten in Egypte. De Egyptische autoriteiten zijn er in geslaagd een poging van Moskou te ont maskeren om een bolsjewistisch propagan da-centrum in Egypte te stichten. Twee jaar geleden opendo dc Sovjet-regeering onderhandelingen over den aankoop van Egyptische katoen, die de Egyptische re geering gaarne wilde verkoopen. De Sov jets kregen toestemming tc Alexandrië een agentschap op te richten. Aanvankelijk scheen hot, alsof een se rieuze handel in katoen werd gedreven, doch spoedig trok het de aandacht, dat dc aankoopen aanmerkelijk daalden. Uit het onderzoek bleek alras, dat dc z.g. katoenhandel slechts diende als dek mantel voor een communistische organi satie, die propaganda moest voeren in Egypte en de omliggende gebieden. Nad. de katoenaankoopen waren verminderd, verscheen een zekere Vasilief, die' het VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De vooruitzichten bij de ontwapenings besprekingen blijven weinig bemoedigend. Mussolini heeft thans zijn negende por tefeuille. Bij een treinbotsing te New-York zijn gisterenochtend drie personen gedood en ongeveer veertig gewond. (Buitoni. Be richten, 2e blad). Bij een ketel-ontploffing in Tsjecno- Slowakië zijn 5 personen gedood en 15 gewond. (Buitenl. Berichten, 2c blad). De Dornier Wall-vliegbooten. zijn gis terenmiddag te Alexandretta aangekomen. (Luchtvaart, 2e blad). BINNENLAND Een algemeene vergadering var der L. T. B. (2de blad). Kardinaal v. Rossum komt in October naar Nederland. (Kerku., 2de blad). De Paus en de St.-Vincentiusver. (3de blad). Opheffing van dc stopplaatsen Nieuwe Wetering en De Vink. (3de blad). De uitbreiding van het St.-Elisabeth- ziekenhuis met photo's. (3de blad). Opheffing tol Koudekerkschc brug. (Rijn streek. 1ste blad). agentschap overnam, den inkoopcr, 'n des kundige met 30 jaar ervaring, ontsloeg en een zekeren Rudolph aanstelde. In hot bezit van laatstgonocmde werd bij zijn aanhouding een dagboek gevonden, waar uit de werkelijke bedoelingen van het agentschap bleken. Rudolph en Vasilief bleken naar Egypte te zijn gezonden, om een communistisch propaganda-centrum voor het Nabije Oosten te stichten. Uit de in beslag genomen correspondentie bleek duidelijk dat de beide mannen van katoen hoegenaamd geen verstand hadden. AFGHANISTAN. De strijd om den Afghaanschcn troon. A m a n O e 11 a ih's opmar soli naar de hoofdstad. Het bericht, dat Aman Oollah Kaboel binnengetrokken zou zijn. wordt niet be vestigd. Wel bevatten do bladen een officieel bericht van den Afghaanschcn consul te Peshawar, volgens hetwelk Aman Oollah 15 April Ghazni, dat ongeveer 160 K.M. van Kaboel is verwijderd, heeft bezet. Aman Oellali liceft zich met Nadir Khan verbonden, die dc Zuidelijke stammen voor de zaak van Aman Oellali hccfl weten te winnen. Dc bondgenooten rukken naar Kaboel op. Omtrent de houding van dc Shinwari's zijn nog geen betrouwbare berichten ontvangen. VOETBAL. DIOC. HAARL. VOETBALBOND. Uitslagen. Ie klasse. A. A'dam: PVCBRKAV 2 Krommenie: GVOZwaluwen 2 5- B. Heemstede: IIBC 2ADO 1 5- Haarlem: Geel WitIndia 5- C. Den Haag: SDCVGM 2e klasse. A. Heemskerk: ADO 2VVZ 2 B. Volendam: Volcndam 2Wilskr. 3 4- D. Voorschoten: VVLVAP 3- Poeldijk: PFC 1L. en S. 2 Den Haag: VAC 1—Westlandia l 3 E. RotterdamActivitas—Duiven 2 2 Gouda: Donk 2—Raptim Rotterdam: CclerExcelsior 2 2 3e klasse. A. Warmenhuizen: Vios—GVO 2 1 E. Hoorn: Forward 2VIC 2 0 Amsterdam: Constantius—RKAV 3 S C. Volendam: Volendam 3Te Unity 2 1 D.Haarlem: Alliance 1TYBB 3 2 Sassenheim: Teylingen 2—Lissc 3 3 Bennebroek: BSMGeel Wit 2 2 E. Stompwijk: SNASJC 2 F. Hoek v. Holland: HVO—Gr. V3 8 Den Haag: Geel ZwartEdoh 2 2 G.Rotterdam: St. Lod. 2Aeolus 2 Schiedam: Excelsior 3SGV Berkel:TOG—Donk 3 Rotterdam: MSBCeler

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1