20ste Jaargang
ZATERDAG 27 APRIL 1929
No. 1665
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
e Seicbelte Gou/fccmf
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
iq onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post..f 2.9C per kwartaal
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen U
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waann
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Daad en persoon.
Een titel boven een beschouwing in de
krant moet de aandacht trekken.
Deze verdienste heeft de titel, waar
door een artikel in „De Maasbode" onze
belangstelling opwekte.
„De onbarmhartigen".
De onbarmhartigen Wie zijn dat?
Zij, die de rechtsche meerderheid in
de Tweede Kamer vormen zij zijn door
„Heb Volk" en anderen zoo voorgesteld,
toen zij hun stem gaven, bij de behan
deling van de ziektewet, aan de motie-
Aalberse, welke wilde verhinderen, dat er
geen onderscheid zou worden gemaakt
de al dan niet wettelijk gehuwde
Wij zijn de onbarmhartigen!
En „De Maasbode" vat de ons door
„Heb Volk" c.6. toegeslingerde verwijten
aldus samen:
Hoezeer was de geest van Christus
anders, Hij, die zich ontfermde over
Maria Magdalena, zich met do Sama-
ritaansche minzaam onderhield, de
overspelige vrouw van den wissen
dood redde, en tot haar sprak „ga en
zondig niet meer"
Hij, Christus, die gezegd heeft, dat
Hij voornamelijk op do wereld geko
men wa-s om te redden wat verloren
En wat doen nu zij, die beweren
dat zij den Christus belijden en Hem
navolgen? Zij stooten de zondares,
de gevallene onbarmhartig - uit, laten
haar aan haar bitter lot over.
En dan wijst de schrijver in de „Msb."
op de daden door de Katholieken van
Nederland gesteld op allerlei charitatief-
sociaal gebied, speciaal ook voor verwaar
loosde of gevallen meisjes, voor onge
huwde moeders welke daden te zien
worden gegeven in de Katholieke film „Het
Heldendicht van de Roomsche daad".
En wij willen hier gaarne citeeren, wat
de schrijver, vervolgend, zegt over de anti-
Katholieke praat van den heer Kleere-
kooper in „Het Volk":
„Bah, wat 'n propaganda", zegt hij,
om zoo met je goede werken te koop
te loopen, heelemaal tegen den geest
van het Evangelie, dat immers leert,
dat de linkerhand niet mag weten,
wat de rechterhand doet.
Maar wat wèl mag is, dat de Ka
tholieken in woord en beeld gehoond
worden, omdat zij tegen Christus'
eigen edele gestie in, de zondares,
de gevallene verstooten en met min
achting bejegenen.
Als wij dan wel in beeld brengen
wat wij vóór allen voor deze onge-
lukkigen doen, dan heet 't weer „bah!
wat 'n propaganda", een propaganda
die volkomen in strijd is met den
geest van het Evangelie, dien de heer
Kleerekoper, 't blijkt dagelijks uit
„Het Volk" tegen de Katholieken
in bescherming moet nemen.
De brade, de ridder! Hij weet er
nog wel wat anders op.
„Ziet, zegt hij de Katholieken doen
dit nog niet eens van eigen geld, maar
zij rekenen zelfs nog daarbij op het
geld van de Rijkskas, waartoe wij
allen, ook niet-Katholieken, moeten
bijdragen."
De materialist, hij denkt niet an
ders of alles in de wereld is met geld
te bereiken of goed te maken.
Maar de man, die eiken regel
schimpt, dien hij dagelijks tegen de
Katholieken uitschrijft, a raison van
zooveel betaald krijgt, hij denkt er
zelfs niet aan, dat er ook nog een
ander kapitaal is dan dat van klin
kende munt, een kapitaal van liefde,
toewijding en geduld, dat telkens
weer aan elk zoo'n meisje of aan
ieder zulk een vrouw opnieuw moet
besteed worden om haar te overtui
gen, dat de weg, dien zij bewandelen,
onherroepelijk naar den ondergang
leidt en dat het eenige, wat zij nog
redden kunnen uit de reeds zoo vroe
ge schipbreuk van haar leven is haar
menschenwaarde, haar kostbare zieL
Naar aanleiding van het bovenstaande
willen wij, met 'n enkel woord, wijzen
op het verschil, dat de Katholieke moraal
maakt tusschen de verkeerde daad en
den persoon, die deze bedrijft.
Wat de verkeerde daad betreft, wil
de Katholieke zedenleer niet weten van
verdoezelen, kent zij geen transigeeren,
houdt" zij onverbiddelijk vast, om te ver-
ooordeelen, wat veroordeelenswaardig is.
En zij is beslist en krachtig in haar uit-
Maar naar de persoon, die deze heeft
bedreven, gaat zoo ver als mogelijk is,
gezien alle feitelijke omstandigheden
het mededoogen uit, en in oprechte naas
tenliefde wordt do hulpende hand rei
kend uitgestoken.
Wij moeten streng zijn in het afkeuren
van een verkeerde daad de persoon,
zooveel als redelijk mogelijk, tegemoet
tredend met waarachtige Christelijke lief
de, hardheid gaarne vermijdend, tenzij
wij de verkeorde daad zelf hebben be-
VOLKENBOND
DE VOORBEREIDENDE
ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
Wederom een belangrijke mededeeling
van Gibson.
Tot vrougde der Fransohen
en verbouwereerdheid der
Duitschers.
De Amerikaansche delegatie heeft gis
termorgen een tweeden bom in de voorbe
reidende ontwapeningscommissie doen
springen, die helaas vooral voor de klo'ne
en voor de ontwapende staten minder gun
stige gevolgen zal hebben dan die, welke
Maandag in de discussie werd geworpen.
Gibson heeft n.l. verklaard, dat hoewel
de Ver. Staten nog steeds de zienswijze
zijn toegedaan, dat de beperking der land
strijdkrachten zich tot alle onderdeelen,
dus ook tot de geoefende reserves, moet
uitstrekken, zij bereid zijn zrch aan te slui
ten bij de zienswijze van de meerderheid
der leden van de commissie, wier land
macht het voornaamste onderdeel van hun
totale bewapening vormt.
Nadat Lord Cushendun reeds eerder
had te kennen gegeven, dat Engeland zijn
tegenstand tegen het onbeperkt laten der
geoefende reserves opgaf, geven dus ook
de Ver. Staten om zuiver practische rede
nen toe aan dit zeer bedenkelijke stand
punt, waartegen vooral de Duitsche maar
ook de Nederlandscho gedelegeerde prof.
Rutgers zioh steeds met hand en tand
hebben verzet. Amerika en Engeland doen
hi erdoor een belangrijke concessie aan
Frankrijk, dat, zooals men weet, tot nu
toe steeds onwrikbaar heeft vastgehouden
aan het onbeperkt laten der geoefende
reserves.
Duitschlaud en de overige ontwapende
staten worden daardoor meer en meer in
een hoek gedrongen, en de ontwapenings
conventie wordt op die manier niet veel
meer dan een schijn-document. Geen won
der dat graaf Bernstorff dermate verbou
wereerd was. dat hij jhr. Loudon verzocht
eerst morgen te mogen spreken.
Van groot enthousiasme gaf natuurlijk
de Fransohe gedelegeerde Massigli blijk,
die in de verklaring van Gibson een his
torische gebeurtenis zag.
De nieuwe grondslag voor de vlootbe-
perking is door de kleine en overwonnnen
staten wel heel duur betaald.
De scheiding tusschen burgerlijke en
militaire luchtvaart.
Een amendement van Litwinof op het
artikel van de ontwerp-conventie dat de
staten verplicht de militaire luchtvaart
geheel gescheiden te houden van de civiele,
werd eenigszins gewijzigd aangenomen.
Volgens dit amendement zulleD de sta
ten dn vredestijd geen voorbereidende
maatregelen mogen treffen om de burger
luchtvaart aan de militaire aan te passen.
Niettemin blijven de particuliere vliegtuig
fabrieken volkomen vrij de vliegtuigen zoo
in te richten, als haar goeddunkt. De sta
ten zullen weliswaar geen order mogen
geven, maar niets belet een -particuliere
fabriek rekening te houden met de even
tueel© plaatsing van machinegeweren of
andere wapenen.
Litwinof tegen een vredesluchtvloot
Het denkbeeld van den president der
Liguc Internationale des Aviateurs, Clif
ford Harmon, die een vredesluchtvloot ter
beschikking van den Volkenbondsraad wil
stellen om zijn besluiten te doen respec-
teeren, werd door den Spaanschen gedele
geerde Cobian ondersteund. Het werd
evenwel heftig bestreden door Litwcnof,
die van een internationale luchtvloot in
dienst van den Volkenbond niets moet
hebben, en er evenmin een middel in ziet
om de ontwapening verder te brengen.
De duikbootvloten d*- groote mogendheden
De Britscfoe minister van Marine ver
klaarde gisteren in het Lagerhuis in ant
woord op een desbetreffende vraag, dat
het Britsche rijk op het oogenblik in to
taal 50 duikbooten in dienst heeft, de Ver-
eenigde Staten 122, Frankrijk 52 en
Italië 43.
Registratie van verdragen.
H e t 2000s t e.
Het volkenbondssecreta raat heeft gis
teren een jubileum gevierd. Hot 2000ste
verdrag is ter registratie en openbaarma
king aangeboden. Het is een verdrag, dat
Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije in 1923
gesloten hebben met betrekking tot het
grensverkeer tusschen beide landen. De
verdragen worden na registratie door den
Volkenbond naar men weet openbaar ge
maakt en in een bepaalde ser'e uitgege
ven. Reeds 77 dikke deelen van deze serie
verdragen hebben het licht gezien.
ENGELAND
De Simon-commissie in Engeland terug.
Maatregelen tegen
betoogingen.
De Engelsche commissie voor de herzie-
irng der Britsch-Indische constitutie is
gisteren in Engeland teruggekeerd. De po
litie had strenge maatregelen voor de
landing dór uonw'.Tit,-^ getroffen, daar zij
voor een aanslag vun de zijde der Indische
nationalisten bevreesd was.
Bij aankomst te Londen scheen het, als
of het tot een demonstratie zou komen
doch de politie greep tijdig in.
ITALIË
Kardinaal Gasparri naar Monte Cassino
Groot eerbetoon aan alle
stations.
De reis van kardinaal-staatssecretaris
Gasparri, die zich gisteren als pauselijk le
gaat naar de Monte Cassino heeft begeven,
bood een voorproef van betgeen na de rati
ficatie van de overeenkomst tusschen het
Vaticaan en het Quirinaal door den Ita-
liaanschen staat zal worden gedaan, om
de kerk met den grootst mogelijken luister
te omgeven. Eerewachten, militaire muziek,
vlaggen, toespraken op alle stations wis
selden elkaar af, waar voor de eerste maal
ook de prefecten als vertegenwoordigers
der Italiaansche regeering waren versche
nen.
Van heinde en ver was de bevolking naar
de stations gestroomd, om den kardinaal-
staatssecretaris toe te juichen.
Te Monte Cassino begaf Gasparri zich
in een groote karos, voorafgegaan door ca
valerie, naar de met vlaggen versierde stad,
waar de klokken van alle kerken luidden,
terwijl in de vlakte de kanonnen saluut
schoten losten.
Einde van het Maffia-proces.
150 leden schuldig bevonden.
Het proces tegen 161 leden van de Maf
fia, dat sedert Augustus verleden jaar in
Palermo werd gehouden, is thans geëin
digd. De jury, die zich verleden week Vrij
dag heeft teruggetrokken om een oordeel
uit te spreken over de 31.00 gestelde vragen,
is gisteren met de werkzaamheden gereed
gekomen, nadat eiken dag gedurende negen
uur was vergaderd. Op elf na werden alle
verdachten schuldig bev<5nden. Het vonnis
wordt de volgende week verwacht.
SPANJE.
De galante Primo.
Meisjesstudenten mogen niet
alleen reizen.
De ministerraad heeft tegenover de vrou
welijke studenten een hoffelijkheid getoond,
welke groote instemming heeft gewekt. Hij
heeft besloten dat het den vrouwelijken
studenten zal worden toegestaan in Septem
ber a.s. haar examens in Madrid af te
leggen, zoodat zij dus niet, gelijk de ma.n-
nolijke studenten, naar een universiteit in
de provincie behoeven te reizen om exa
mens te doen, zulks tengevolge van de slui
ting der hoogeschool te Madrid.
De ministerraad is tot-dit besluit geko
men in verband met de moeilijkheid om
steeds passende geleidsters voor de meisjes
studenten te vinden. Haar ouder6, en zij
zelf in den regel ook, verzetten zich tegen
het alleenreizen, dat voor dames in Spanje
een nogal hachelijke onderneming schijnt
te zijn. En daar het bezwaarlijk is geschik
te chaperons voor de meisjes te vinden,
heeft Primo de Rivera de ridderlijkheid
gehad de jonge dames in de gelegenheid
te stellen „thuis" examen te doen.
j ROEMENIE
Ook dictatuur in Roemenië?
Staatsgreep door militaire
kringen voorbereid.
Naar uit Boekarest aan de „Pester Lloyd"
gemeld wordt, publiceert het blad „Adeve-
rul" sensationeele onthullingen over het
plan van zekere Roemeensche militaire krin
gen om in Roemenië een staatsgreep uit
te voeren en een dictatuur, gelijk aan die
in Joegoslavië, te proclameeren. Als motief
wordt aangevoerd, dat de regeering-Maniu
voor de verdediging van de belangen des
lands te zwak is en dat ook de regent-
schapsraad niet tegen zijn taak is opge
wassen. Men moet derhalve het beheer over
de nalatenschap van koning Ferdinand
overnemen om deze koning Michael bij zijn
meerderjarigheid onaangetast te kunnen
overdragen.
De eerste manifestatie dezer beweging
zou op den herdenkingsdag van den slag
bij Marascheoti, dus den 9en Mei a.s. plaats
hebben.
In regeeringskringen wordt deze actie
volgens de „Adeverul" met zekere bezorgd
heid gade geslagen. Men hoopt baar echter
te kunnen onderdrukken, daar de regee
ring ervan overtuigd is bij de verdediging
der grondwet en der democratie, op den
steun van het geheele land te kunnen reke
nen. Ook in liberale kringen moet men be
reid zijn de regeering in den strijd tegen
do militaire dictatuur bij te staan.
Staking in de textiel-fabrieken.
Honderdduizend arbeiders
leggen het werk neer.
Achtendertig van de 84 spinnerijen te
Bombay hebben gevolg gegeven aan het
parool van de algemeene staking en bleven
van den arbeid weg. Honderdduizend ar
beiders zijn bij deze staking betrokken.
CHINA.
De betrekkingen met Japan.
De regeering wenscht de
teruggaaf van Formosa
en Korea.
Uit Tokio wordt gemeld, dat de plaats
vervangende Japansche gezant in China,
graaf Oetsiida, bij zijn terugkeer in Japan
aan zijn regeering een rapport heeft over
gelegd, waarin gezegd wordt, dat do re
geering te Nanking niet slechts de terug
gaaf van de door Japansche troepen be
zette en de aan Japan verkochte gebieden
terugverlangt, doch ook de teruggaaf van
Formosa en Korea.
MEXICO.
Nieuwe veldslag verwacht.
Generaal Escobar in een
hachelijke positie.
Een officieel bulletin zegt, dat treinen
met terugtrekkende opstandelingen Don
derdagavond door het verbranden van een
brug ten Noordon van Navajo zijn geiso-
leerd. De treinen bevatten het grootste deel
der rebellen met hun leiders, onder wie
ook generaal Escobar. Calles is van mee
ning, dat de rebellen de brug niet zullen
kunnen repareeren vóór de federale troepen
aankomen. Een slag schijnt dus zeker en
Calles heeft reeds do hoop uitgesproken,
dat hij een even groote overwinning zal
behalen als bij Reforma.
TWEEDE KAMER.
Rijk en Gemeenten.
't Staat nu vast dat de Kamer op 17 Mei
uiteengaat.
Er is dus niet veel tijd meer over.
En toch kwamen vele afgevaardigden
aandragen met wenschen om aan nog al
lerlei belangrijke punten (winkelsluitings
wet, vacantieregelingsmot'es, regeling
rechtspositie van de ambtenaren) op de
toch reeds zeer behoorlijk gevulde agenda
een plaats in te ruimen. Er komt natuur
lijk niets van.
De behandeling van het wetsontwerp
betreffende do regeling der financieele
verhouding tusschen het Rijk en dc ge
meenten is voortgezet.
Eenige amendementen zijn verworpen.
Het amendement-Ter Laan om de uit-
keeringen aan de gemeenten niet te limi-
teeren, werd verworpen met 56 tegen 21
stemmen.
Het amendement-v. d. Tempel, om de
voorgestelde classificatie der gemeenten
te doen vervallen en gehuwden met een
zuiver inkomen van minder dan 800 vrij
te stellen van de gemeentefondsbelasting,
werd met 52 tegen 25 stemmen verworpen.
Het amendement-Bulten, om het zuiver
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Op de voorb. ontwapeningsconferentie
heeft Gibson wederom een opzienbarend
voorstel gedaan.
De eeuwfeesten te Monte Cassino.
China eischt Formosa en Korea terug.
BINNENLAND.
Benoemd is tot directeur-generaal der
Zuiderzeewerken ir. V. de Biocq van Kuf-
feler, thans hoofdingenieur bij dezen
dienst (1ste blad).
Benoeming van dr. A. A. Smijers aan het
Amsterdamsch Conservatorium (L. en K
4de blad).
De Nationale Bedevaart te Rome (Kerk-
4de blad.
Een merledeeling van den Rijksland-
bouwconsulent te Berlijn betreffende den
invoer van kersen in Duitschland. (L. en
T„ 1ste blad).
inkomen van ongehuwden ter berekening
van hun aanslag te verhoogen met 200.
300 en 400. resp. in dc eerste, tweede
en derde klasse gemeenten werd met 11
tegen 35 stemmen verworpen.
Zonder hoofdelijke stemming werd ech
ter aangenomen het amend oment-Van
Gijn, om ook buitenlanders, die daarvoor
in aanmerking komen, in do gemeente -
fondsbelasting te betrekken.
Toen is men weer verder gegaan mei
do behandeling dezer belangrijke, maar
zeer ingewikkelde materie.
Wij mecnen onzen lezers een dienst te
doen met na afloop dezer behandeling ual
voerigor te zijn in een duidelijke uiteen
zetting dan nu bij deze voor den buiten
staander verwarrende discussies in ons
parlement.
DE ZUIDERZEEWERKEN.
De nieuwe directeur-generaal.
Bij Kon. besluit is, met ingang van 1 Mei
1929, aan dr. ir. H. Wortman, inspecteur-
generaal van den Rijkswaterstaat met ver
lof, directeur-generaal der Zuiderzeewer
ken, op zijn verzoek, eervol ontslag uil
's Rijks dienst verleend, met dankbetuiging
voor do vele en gewichtige diensten, ge
durende een reeks van jaren in verschillen -
do betrekkingen den Lande bowozen, en
is benoemd tot directeur-generaal der Zui
derzeewerken ir. V. J. P. do Blocq van
Kuffeler, thans hoofdingenieur bij den
dienst der Zuiderzeewerken.
Koninklijke Besluiten.
Armenraad te Alkmaar.
Bij Kon. besluit is benoemd tot secreta
ris van den Armenraad te Alkmaar Jac.
Ponsen, thans tijdelijk.
Export van eieren naar Engeland.
Honderdon kisten door do
douane in beslag genomen.
Sinds 21 April moeten de eieren, die in
Engeland worden ingevoerd, van een stem
pel zijn voorzien.
Naar het Ned. Weekblad voor Kruide
nierswaren nu verneemt ondervinden ver
schillende Nederlandscho exporteurs dien
tengevolge groote moeilijkheden Honder
den kisten zijn n.l. bij aankomst door dc
Engelsche douane in beslag genomen wc
gens onduidelijke stempeling.
Prof. dr. P. Geyl mag te Leuven
niet spreken!
Naar wij vernemen, heeft de hoofdcom
missaris van politie te Leuven aan prof.
dr. P. Geyl uit. Londen, Woensdagavond
het uitspreken aldaar onder de auspicr.ën
van het Vlaamsch fonds voor wetenschap
pelijke kJzingen, van zijn. reeds vorige
avonden te Gent en te Antwerpen zonder
het minste incident gehouden, niet-poli-
tieke streng historisch-wctenschappolijke
lezing, op telegrafischen last uit Brussel
van den chef van den Belgischen veilig
heidsdienst, belet.
Mr. J. J. Wintermans.
Naar wij vernomen aanvaardt mr. J. J.
Wintermans op Woensdag 1 Mei zijn func
tie van inspecteur bij het Landbouwonder
wijs. Krachtens liet Kon. besluit, .van 1 Mei
1925, ingevolge de wet van 17 Juli 1923, moet
hij dien dag tevens bedanken voor het lid
maatschap der Tweede Kamer, zoodat hij
op Dinsdag a.s. voor het laatst de vergade
ring dier Kamer zal kunnen bijwonen.
Wanneer het Centraal Stembureau spoe
dig vergadert, iö het niet onmogelijk, dat
de heer M. Krijgsman, te Den Bosch, nog
voor 17 Mei als Kamerlid zitting neemt.