Oste Jaargang
VRIJDAG 26 APRIL 1929
No. 6164
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau*: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
pril
sterdi
te 4i
!4 Ap;
54 Apr
\n<t we
ril vj
Se £eicbdo& Gou/wmt
loril
\PP||»o:
:br.
E ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
oor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
ij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
ranco per post f 2.95 per kwartaal
et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
jgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
iruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
E, lit nummer bestaat uit vier bladen
De lectuur in het gezin.
Apr
ntw.
Op een te Middelburg gehouden Zeeuw-
2 Apj ïh0 Ouderlingen-Conferentie der Geref.
erk hield de heer J. O. Jansen, uit
~^ea erncuzen, een referaat over „de lectuur
het gezin".
Spr. kwam tot de volgende conclusies:
1. De geweldige onwikkeling van
het moderne cultuurleven en de anti-
Goddelijke krachten van dezen tijd,
zooals die op vaak aesthetische wijze
tot openbaring komen in de lectuur
onzer dagen, leveren een voordurend
gevaar op voor de Kerk des Heeren.
2e. Dit gevaar schuilt niet enkel
in wat men gewoonlijk noemt „neu
trale" lectuur, maar ook in veel, dat
gedekt wordt door een „Christelijke"
vlag.
3e. Het lectuur-vraagstuk blijve en
worde steeds meer onderwerp van be
studeering en voorwerp van aanhou
dende zorg voor recensenten, ouders
en Kerkeraden.
4e. In den strijd tegen het genoem
de gevaar moeten de Kerkeraden meer
defensief dan offsenief optreden-
Ap
te
4
ïpril
JN.
ril
ril
i.pi-n
s ni
ril
an T
't Is niet de bedoeling, deze conclusies
ir nader te beschouwen of te becriti-
jeeren. Wij vestigen er alleen de aandacht
dat ook in geloovige Protestantsche
ringen het lectuur-vraagstuk ernstige
ezorgdheid wekt.
Dat van Katholieke zijde bij herhaling
Bwaarschuwd wordt voor de gevolgen van
ja tav erkeerde lectuur, weet een iéder.
Maar mocht iedere Katholiek die
aarschuwingen daadwerkelijk waardeeren
n er naar handelen!
Er zijn nog menschen, die al te véél
ermetel vertrouwen op de zelfstandige
racht van hun redeneer-vermogen, op de
iepte van hun ontwikkeling en de paraat-
3id van hun kennis.
Zij dwalen in bewusten of onbewusten
jogmoed.
„De mensch heeft het vermogen om te
p^] edeneeren gekregen; maar dat beteekent
ui ti liet, dat al zijn opvattingen eerst door de
Dgica gecensureerd worden. Zelfs iemand,
18 lie veel nadenkt, neemt een groot deel
r*t Pan zijn inzichten zonder critiek over
ldei ran zijn omgeving, van de geestes-atmos-
eer, waarin hij leeft. En, als die geeste-
ijke amosfeer nu eens -grootendeels be-
itaat uit onjuiste of minder juiste idee's,
hem voortdurend mondeling of schrif-
vo «lijk bereiken? Dan zal nog in gunstige
in zijn hoofd een vreemde men
geling ontstaan van gezonde en ongezonde
rï jpvattingen, die den vollen opbloei van
Katholiek denken en leven benadee-
k, oien". (L. Kauling, Het Kerkelijk Boeken-
jotei verbod).
ien j Deze kernachtig-ware woorden, die een
ijn. uitdrukking zijn van een zielkundig-juiste
k'° ervaring, mogen allen overwegen maar
a af
ralli POoral de ouders.
Vooral moet er voor worden gewaakt,
dat er geen verkeerde lectuur binnen komt
in het gezin.
Omdat verkeerde lectuur op allen, maar
vooral op de jeugd kan uitoefenen een
i
;«t heüloozen invloed, waarvan de gevolgen
als onherstelbaar zijn!
V De Ned. Protestantenbond.
De afd. 's Gravenhage van den Ned. Pro
testantenbond heeft gisteravond een bij
eenkomst gehouden naar aanleiding van het
vierde eeuwfeest van den naam „Protes
tanten".
Er werden redevoeringen gehouden door
dr. J. Th. de Visser (in dezen kring!) over
het Protestantisme in zijn historische ver
schijning en door ds. G. Hulsman over het
Protestantisme in zijn wezen.
Wat het wezen is van het Protestantisme
z o o a 1 s dat wordt gehouden door den
Ned. Protestantenbond is ons in-
tusschen dooreen feit ons gisteravond
gememoreerd niet duidelijker geworden.
Een vrijzinnig journalist, de heer Hans,
de voorzitter der afdeeling, herdacht, zoo
lezen we in een verslag, met diepen wee
moed den 's ochtends overleden prof. Car-
pentier Alting, de man, aan wien de afdee
ling groote verplichtingen heeft; hij is voor
zitter geweest.
Diezelfde prof. Carpentier Alting wa«
ookgrootmeester van de orde der Vrij
metselaars
Ja wat het wezen van het protestantis
me van den Ned. Protestantenbond is, is ons
niet héél erg duidelijk!
VOLKENBOND
DE VOORBEREIDENDE
ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
Amerika's vlootvoorstellen.
Vermoedelijk nieuwe zitting
in de zomermaanden.
Te Genève heerscht nog steeds een
stemming van afwacht-'ng. De 'ontwape
ningscommissie komt alleen 's morgens bij
een, hetgeen uiteraard de vraag doet op
komen, wat de delegaties en haar deskun
digen 's middags uitvoeren. Van Anieri-
kaansche zijde wordt medegedeeld, dat de
gedelegeerden, die dit wenschen, reeds
thans kennis kunnen krijgen van de gede
tailleerde voorstellen, welke de Amerika--
nen op de verklaring van Gibson zullen
laten volgen. In dat geval is het duidelijk,
dat reeds thans in de kringen der.delega
ties technische studies worden gemaakt,
in afwachting van de instructies, welke
Cushendun uit Londen verwacht na den
ministerraad van gisteren.
Van andere zijde wordt dit echter tegen
gesproken en beweert men. dat de Ameri
kanen zelf nog bezig zijn, de laatste hand
aan hun technisch memorandum te leg
gen. Met zekerheid is nog niet te zeggen,
wanneer de kwestie der ontwapening ter
zee weer in de commiss'e ter sprake zal
komen, noch welke beslissing de commis
sie hierover zal nemen.
Aanvankelijk werd gemeend, dat de
verklaring van Gibson een verlenging van
den duur der zitting van de commissie ten
gevolge zou hebben. Thans schijnt men er
in het Volkenbondssecreta-riaat evenwel
reeds op te rekenen, dat deze zitting der
com'missie-Loudon einde der volgende week
afloopt. In dat geval wordt een nieuwe
zitting der commissie tijdens de zomer
maanden waarschijnlijk geacht.
Meening van een Japansch
deskundige.
Vice-admiraal baron Sakamoto, lid van
het Hoogerhuis en een autoriteit op het
gebied van vlootkwesties. heeft naar aan
leiding van Gibson's verklaring als zijn
meening geuit, dat hoewel het voorbarig
is reeds nu de détails van het Amerikaan-
sche voorstel te besoreken. de verzoenings
gezinde geest van dit voorstel zeer bemoe
digend is.
Een begraafplaats van nuttige voorstellen.
Vrees voor de Italiaansche
luchtvloot.
De ontwapeningscommissie maakte ook
gisteren weer den indruk, van wat Litwinof
eergisteren niet onaardig een begraaf
plaats van allerlei nuttige voorstellen
noemde. Meer en meer dwaalt de commis
sie af van de plechtige beloften, die in het
pact zijn vervat en die o.m. een zoo open
hartig en zoo volledig mogelijke uitwisse
ling van gegevens over de bewapeningen,
de militaire programma's en de oorlogs
industrie behelzen. Ook al ging het heden
niet in de eerste plaats over de publici
teit, het ligt voor de hand, dat de tegen
stand tegen het Duitsche voorstel inzake
een meer gedetailleerde indeeling der
luchtmachten in categorieën, voortkomt uit
het verlangen der generale staven bij de
indeeling der diverse strijdmiddelen, zoo
min mogelijk onder controle te worden ge
steld.
Weinig verheffend was ook het woorden
duel tusschen Massigli en generaal de Ma-
rinis, over de afzonderlijke vermelding
van het vliegtuigmateriaal der koloniale
troepen.
Het in zeer onschuldigen vorm gehou
den Fransche voorstel was kennelijk ge
ïnspireerd door vrees voor de Italiaansche
luchtvloot. Dat heeft den Italiaanschen ge
neraal de Marinis wakker gemaakt voor
het gevaar dat, wanneer het Fransche
voorstel eens niet meer facultatief zou
zijn, Italië genoodzaakt zou worden nauw
keurig af te bakenen welke luchtmacht
voor Europa, en welke voor de koloniën in
Afr'ka bestemd is. Het amendement, dat
de Marinis morgen zal voorstellen, om
duidelijk te doen uitkomen, dat binnen
een bepaalden afstand niet van koloniale
troepen gesproken kan worden, welke
„vondst" helaas door Lord Cushendun ge
steund werd, is al evenmin te rijmen met
de genoemde belofte van art. 8 van het
Pact.
De chemische oorlog.
Het verbod tusschen
Duitschland en Frankrijk
in werking getreden.
Gisteren is naar Wrolff meldt te Parijs
door Duitschland het- officieele ratificatie-
stuk van het op 17 Jnni 1925 te Genève
onderteekend e protocol inzake het gebruik
van vergiftige gassen en bacterieën in den
oorlog gedeponeerd. Daar dit protocol
reeds door Frankrijk was geratificeerd, is
het gisteren tusschen Duitschland en Frank
rijk in werking getreden.
FRANKRUK.
De deskundigenconfsrentie.
Griekenland, Roemenië en
Z u i d-S lavië eischen verhoo
ging van hun percentage.
Volgens bericht van de „Daily Tel."
eischen de regeeringen van Griekenland,
Roemenië en Zuid-Slavië van de deskundi-
gencomnrssie verhooging van het percen
tage van hun aandeel in de Duitsche scha
devergoedingen, omdat de schadevergoe
dingsbetalingen van Oostenrijk, Hongarije
en Bulgarije zijn achterwege gebleven.
Owen Young zoekt naar een
compromis.
De .Herald and Tribune" verklaart-, dat
Owen D. Young be/ig is met het ontwer
pen van "t'ii f.orw om het mislukken
der deskundigenco^/k-entie te voorkomen.
De Amerikaansche deskurid'gen hadden
de onderhandelingen ingeleid met het doel
overeenstemming te bereiken.
De ,New York Times" bevat een be
richt uit Parijs over de pogingen der des
kundigen om althans een gedeeltelijke
overeenkomst tot stand te brengen en
verklaart, dat het klaarblijkelijk gaat om
een zeer ernstige en eerlijk gemeende po
ging, ofschoon zij niet» veel kans van slagen
schijnt te hebben.
Dreigende sluiting der schouwburgen.
Ontevredenheid over de hooge
vermakelijkheidsbelasting.
Sinds lang protesteeren de Fransche
schouwburgdirecteuren tegen de geweldige
belastingen, die zij moeten opbrengen en
die de exploitatie hoe langer hoe moeilij
ker maken. Thans wordt uit Nice aan „Co-
moedja" gemeld, dat het aldaar gisteren
geopende „Congrès du Spectacle" met al-
gemeene stemmen besloten heeft, tot de
sluiting van alle schouwburgzalen in
Frankrijk over te gaan. Het bestuur van
de Federatie ontving de opdracht nog een
laatsten stap bij de autoriteiten te doen
en daarna in overleg met de verschillende
groepen van schrijvers, musici tooneel-
personeel enz. den datum van de sluiting
vast te stellen.
De mogelijkheid van een algemeene slui
ting van alle amusements-lokalen in heel
Frankrijk staat dus voor de deur. indien
niet voordien rijk en gemeenten overtuigd
kunnen worden van de juistheid van de
bewering der directeuren, dat zij bezig zijn
de kip met de gouden eieren om hals te
brengen.
POLEN
Een sensationeel plan der Poolsche linksche
partijen.
De Glos Polski bevat het sensationeele
bericht-, dat tusschen de linksche partijen
op aanstichting van de socialisten een
overeenkomst is getroffen, volgens welke
hun afgevaardigden en senatoren bij even-
tueele ontbinding van de Sejm met deel
neming van de vertegenwoordigers der na
tionale minderheden naar Dantzig zullen
gaan, en daar een tegen-parlement zullen
stichten. Dit tegen-parlement zal een mani
fest uitgeven, waarbij het zich als de wet
telijke vertegenwoordigster der Poolsche
natie proclameert.
BRITSCH-INDIE
Mohammedanen contra Hindoes.
Vreeselijke wraakneming in
Britse h-I n d i
Een maand geleden werd te Jacobabad,
aan de grens van den Britsch-Indischen
staat Sind, een Mohammedaansche jongen
door Hindoes gedood. Men wierp hem, in
verband met een nimmer-opgehelderde af
faire, uit de vierde verdieping van een huis.
De Mohammedanen van Jacobabad zwoe
ren wraak, en op schrikkelijke wijze is
Woensdag die wraak voltrokken. Een Mo
hammedaan schoot niet minder dan tien
Hindoes neer, van wie er drie, (twee man
nen en een vrouw) onmiddellijk stierven, en
twee anderen in het ziekenhuis, terwijl vier
zwaar werden gewond, en slechts één er
met lichte verwondingen afkwam.
Alle winkels te Jacobabad zijn gesloten;
vele Hindoes zijn gevlucht.
Te Bombay is het Woensdag tot een bot
sing gekomen tusschen Hindoes en Moham
medanen, nadat een Hindoe-processie met
een zilveren beeld een moskee was gepas
seerd; bij deze botsing werden 2 perso
nen gedood en 11 gewond. Het beeld wordt
vermist.
JAPAN
De Marinebegrooting.
Hooger dan vorig jaar.
De Japansclie marinebegrooting voor het
nieuwe financieele boekjaar, die de Land
dag dezer dageni heeft aangenomen, beloopt
268 millioen Yen, of 6.600.000 Yen meer dan
die van het vorig jaar.
Leider der fascisten vermoord.
Gisteren werd in Kioto de organisator
der Japansche fascisten vereenigingen, Ka-
moera, door een communist doodgeschoten.
Do dader werd gearresteerd.
MEXICO.
Verbitterde gevechten in Jalisco.
Aanval der federale op de
stad Tepatitlan.
Gemeld wordt, dat gedurende de laatste
drie dagen een duizendtal katholieke op
standelingen in een verbitterden strijd ge
wikkeld zijn met de regeeringstroepen, na
bij Tepatitlan in den staat Jalisco. Het aan
tal dooden en gewonden moet aanzienlijk
zijn. De federale troepen doen hevige aan
vallen op Tepatitlan, waar reeds straatge
vechten hebben plaats gehad.
Generaal Cedillo, de commandant der
regeeringstroepen, vertrouwt er op, dat hij
de overwinning zal behalen, wegens de su
perioriteit zijner troepen. De opstandelingen
staan onder bevel van generaal Goroztieta,
die onder Huerta officier was in het Mexi-
caansche leger.
De leider der rebellen, genoraai Topete,
heeft medegedeeld, dat zijn troepen bij de
reeds vermelde overwinning bij Nasiaca in
Sonora de voorhoede der federale hebben
teruggedreven. De federalen vluchtten, na
dat 700 hunner manschappen waren gedood
of gevangengenomen.
TWEEDE KAMER.
Rijk en gemeenten.
De tweede termijn der algemeene be
schouwingen duurde maar heel kort-, om
dat dc voorzitter voor repliek maar tien
minuten per spreker toestond en slechts
weinig gegadigden opdaagden voor de tien
minuten.
De feitelijke winst van de vergadering
van gisteren is de aanneming van de eer
ste vijf artikelen van het ontwerp.
Wat de strekking hiervan is, zegt zeer
duidelijk de overzicht-schrijver van het
„Hbld.", aan wiens overzicht wij ons ver
oorloven hier een en ander te ontleenen.
Dat wil zeggen: de instelling van een
gemeentefonds; de vaststelling van de be
dragen, die daaruit aan gemeenten worden
uitgokeei'd ter tegemoetkoming in de beloo
ning van burgemeester en secretaris; de
formule volgens welke berekend wordt, hoe
veel aan iedere gemeente moet worden uit
gekeerd uit hét gemeentefonds; en de pro
cedure der verdeeling.
Daarbij is het ontwerp op twee punten
gewijzigd. In de eerste plaats werd aange
nomen een amendement-Kampschöer, dat
700.000 ongeveer zal kosten. Had de re
geering willen uitkeeren 50 pet. der jaar
wedden van burgemeester en secretaris tot
een maximum van 2500, nu wordt het 75
pet. tot een maximum van 3000.
De beroemde „tooverformule" onderging
ook een materieele wijziging, doordien aan
de gemeenten wordt overgelaten te bepalen,
in welke klasse zij worden gerangschikt.
Hetgeen do belasting in een gemeente ten
gevolge van haar rangschikking in een hoo-
gere klasse meer opbrengt, dan zij volgens
het tarief van de eerste klasse zou hebben
opgebracht, zal niet in het gemeentefonds
worden gestort, doch rechtstreeks ten goede
komen aan de gemeente van aanslag.
Een amendement-Lovink, dat fel omstre
den is geweest, brengt een andere wijzi
ging. In de „tooverformule" was een der
factoren, de jaarlijks ten laste der gemeen
te blijvende gewone uitgaven voor politie,
lager onderwijs, armenzorg en werkloos
heidsvoorziening. Nu betoogde de heer Lo-
vink, dat dit, voor zoover het onderwijs be
treft, alleen zou moeten gelden de verplich
te uitgaven door de L. O.-wet 1920 op de
gemeenten gelegd. Dat wordt een schade
post voor de gemeenten, die, toen de normen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De voorbereidende ontwapeningscommis
sie gaat waarschijnlijk volgende week
uiteen.
Muzelmansche onlusten in Indië.
Gevechten met Katholieke opstandelingen
in Mexico.
BINNENLAND.
Het wetsontwerp inzake de financieele
verhouding tusschen Rijk en Gemeenten.
(lstc blad).
Minister Slotemaker de Bruine over de
Ziektewet en de Arbeidswet. (3de blad).
Een overzicht van de tuinbouw-uitvoer-
cijfers. (3de blad).
Nederlandsche tuinbouw-tentoonsteiling
te Madrid. (3de blad).
Inbraak bij den Nederlander, den mar
garine-fabrikant Anton Jurgens te Londen.
(Laatste Berichten).
tengevolge van de bezuinigingspolitiek der
regeering werden gewijzigd, gepoogd heb
ben, het oude peil te handhaven, door het
verschil tusschen de verplichte en de feite
lijke uitgaven voor hun rekening te nemen.
Verschillende heeren trokken fel te velde
tegen dit voorstel van den heer Lovink. dat
ter, slotte is aangenomen.
Een zeer gecompliceerd debat is gevoerd
over de artikelen 6 en 11 gecombineerd met
amendementen daarop van de heeren Oud
en Ebels, de heeren Dc Wildo cn Smeenk,
den heor J. ter Laan, den heer Bulten en
den heer Van den Tempel.
Twee dezer amendementen werden door
den minister overgenomen. Namelijk een
amendement-Oud en Ebels, om de voorge
stelde garantiebopaling voorloopig slechts
te laten gelden voor het eerste vijfjarig
tijdperk en een amendement-De Wildc-
Smeenk, om bij de bepalingen van garantie
en limiet de opbrengst van opcenten op de
vermogensbelasting, waar die door gemeen
ten werden geheven, mee te tellen.
Over het lot van de andere amendemen
ten is nog niet 1
Italiaansche professoren naar ons land.
Zij komen kennis maken mei
ons vee.
Naar de „Msb." verneemt, zal door be
middeling van het Holland Huis te Brus
sel, dat zich met dit doel in verbinding
heeft gesteld met het Ministerie van Bin-
nenlandscho Zaken en Landbouw te 's Gra
venhage, in den loop van de maand Mei een
groep van ruim dertig Italiaansche profes
soren, die een Europeesche rondreis ma
ken, zich via Keulen naar Nederland be
geven, maar speciaal met het doel om cr
kennis te maken met de teelt van het
zwart-bonte en van ander vee.
Het is de bedoeling, dat ook een bezoek
zal worden gebracht aan de Landbouwhoo-
gcschool te Wageningen.
Hot departement van Minister Kan is
momenteel bezig met het regelen van dit
bezoek, dat voor de Hollandsche veeteelt
van groot belang is.
De Vliegveldi-kwestie tusschen Rotterdam
en Den Haag.
Do gemeenteraad van Rotterdam heeft
gisteravond na ampele discussie een be
slissing genomen, inzake de bekende kwes
tie van het gemeenschappelijk© vliegveld
voor Den Haag en Rotterdam.
Riotterdam zal aan het gemeentebestuur
van Den Haag en den Minister van Water
staat mededeelen, dat het nog altijd op
het standpunt staat, dat het vliegveld
Waalhaven nog behoort te worden gehand
haafd, doöh dat, indien aan Rotterdam
volledig zal worden vergoed, de ten be
hoeve van dat vliegveld gedane uitgaven,
die op 1.900 000 zijn geraamd, Rotterdam
bereid zou zijn, mede te werken aan do
stichting van een nieuw gemeenschappelijk
vliegveld voor Rotterdam en Den Haag op
'n nader in overleg vast te stellen plaats.
In de debatten is sterk tot uiting geko
men Waalhaven te behouden, doch dc
voorzitter wees op een nieuw element in
de kwestie*, n.l. het bouwverbod van den
minister van Waterstaat rondom Waalha
ven, waardoor Rotterdam gedwongen
wordt, óf te onderhandelen met Den Haag,
óf het vliegveld Zuidelijker te verplaat-
N.V. Hanzebank in liquidatie.
In ons bericht omtrent de vergadering
op j.l. Dinsdag in den Haag gehouden, is
een storende fout ingeslopen. Daarin komt
o.a. voor de zinsnede: „zooals gezegd is
deze uitkeering in Februari aangovangen
de laatste. Men leze hiervoor niet do
laatste.
