Sb £eicbe4ve (Soti^omt
WOENSDAG 24 APRIL 1929
No. 6162
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32
LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
STADSNIEUWS
20ste Jaargang
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
krijgbaar tegen betaling van 50 ct.- per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Aan het werk.
Men leze met eenige aandacht volgend,
door ons wat ingekort artikeltje:
„Woensdag 3 Juli a.s. is dus degroote
dag.
Dan zijn wij allen tezaam baas mits wij
willen. Dan sturen wij een nieuwe
Volksvertegenwoordiging* naar het Binnen
hof. Dan oefenen wij grooten invloed op
de samenstelling, vooral op de richting
van het nieuwe Ministerie, dat na de
stembus het bewind in handen zal ne
men.
Is onze herinnering aan dien 3en Juli
overbodig? Misschien voor sommigen, laat
ons hopen voor velenZeker niet voor
allen.
Zijn overal in den lande onze locale
leiders hiervan doordrongen? Wij hopen
het! Maar, als er mochten zijn die inge-H
dommeld zijn, dan vragen wij van -ieder
goed partijgenoot om leven te brengen in
de brouwerij.
Het is kort dag.
Uitstel tot het laatste oogenblib be-
teekent hooge kosten en weinig resultaat.
Omgekeerd, tijdig aangepakt kan men met
weinig middelen en goeden wil onverwacht
veel bereiken.
Aan het werk!"
Wie dit gezegd heeft?
De V r ij h e i d, hét orgaan van den
Vrijheidsbond.
Wij nemen het over en sturen de opwek
king, die er in deze woorden ligt, door
naar onze lezers.
Speciaal naar besturen van Kiesvereeni-
gingen en besturen en leden van Propa-
gandaclubs.
Op Woensdag 3 Juli bunnen wij groo
ten invloed uitoefenen op onze Volksver
tegenwoordiging.
Wij kunnen het, dus wij hebben den
plioht om te doen.
Dat kiesr echt is biesp licht, óók in
moreelen zin, daarvan moet nu toch wel
iedere Katholiek doordrongen zijn.
En degenen, die daarvan' nog niet zijn
doordrongen, moeten door de propaganda
worden „bewerkt", opdat zij stemmen
op Woensdag 3 Juli, en stemmen als
Katholiek.
VAN HET VATIC A AN
De Paus krijgt nog steeds meer auto's
aangeboden.
Een roerend aanbod dor
C i t r o n-a rbeiders.
Men schrijft uit Rome aan de „Msb.":
In het Vaticaan zal men binnenkort een
heel automobielpark krijgen, want alle
Italiaansche on talrijke buitenlandsche,
vooral Amerikaansche, automobielfabrieken
hebben reeds meegedeeld, dat ook zij den
H. Vader een luxe auto willen schenken.
Begin Mei ontvangt Zijne Heiligheid
de prachtige auto der Isotta-Fraschini-
fabrieken welke hem door de Milaneesche
automobielclub geschonken wordt. En thans
wordt- bekend, dat de arbeiders van een
andere firma, n.l. Citroën. verklaard heb
ben, dat zij verlof vragen om gratis eiken
dag te werken aan een auto dien zij aan
den Paus ten geschenke willen geven.
De directie der Citroen heeft hierin toe
gestemd en den arbeiders al het materiaal,
dat zij noodig hebben, kosteloos ter be
schikking gesteld. Binnenkort zal dan ook
deze auto aan den H. Vader worden aan
geboden.
..De H. Vader moet zeer bewogen geweest
toen men hem van het roerend initia
te! dér arbeiders vertelde.
ENGELAND
DE VOORBEREIDENDE
ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
De voorstellen van Gibson.
„Een nieuwe stap naarvloot
beperking".
De Britsche minister van Marine, de right
hon. William Bridgeman, verklaarde in een
interview met d$n vertegenwoordiger vau
do United Press het volgende:
„De rede, welke de Amerikaansche ge
delegeerde Gibson te Genève heeft gehou
den, was zeer belangrijk. Vooral de toon trof
mij zeer aangenaam. Wanneer dit initiatief
algemeen in denzelfden geest wordt opge
vat als ik het opvat, dan geloof ik, dat de
vooruitzichten zeer hoopvol mogen worden
genoemd. Het schijnt de hoop te rechtvaar
digen, dat het een basis geeft, waarop over
eenstemming kan worden bereikt, wanneer
het op de juiste wijze ontwikkeld wordt
In elk geval komt- het mij voor, dat de
rede een uitweg biedt uit de langdurige
stagnatie op het gebied der ontwapenings-
bosprekingen".
Lord Cecil over Gibson's
voorstellen.
In een interview met een vertegenwoordi
ger van United Press verklaarde viscount
Cecil, dat Gibson's voorstellen een nieuw
hoofdstuk openen in de ontwapenings
kwestie. Hij verklaarde zich een warm
voorstander van aanvaarding. „Het zijn do
beste berichten, die men sedert lang heeft
vernomen en Gibson's verklaring is van de
grootste beteekenis. Voorzoover ik de kwes
tie uit de telegrammen kan beoordeelen,
zijn Gibson's voorstellen zeer bevredigend
ik kan wel zeggen, dat ik met ieder woord
er van accoord ga en ik twijfel er niet aan
of de groote meerderheid mijner landgenoo-
ten zal dezelfde móéning zijn toegedaan. We
mogen stellig hopen, dat geen meenings-
verschillen tusschen de V. S. en Engeland
oen regeling in deze belangrijke kwestie
nog langer in den weg kunnen staan. Ont
wapening is noodig voor den vrede en ik
ben er zeker van, aldus lord Cecil, dat als
Amerika en het Britsche rijk leiding ge
ven alle anderen zullen volgen".
Een geheime vergadering over den
chemischen oorlog.
De ontwapeningscommissie heeft gister
morgen drie uren lang achter gesloten deu
ren beraadslaagd over een chemischen oor
log.
De buitensluiting van de pers uit de ver
gaderzaal heeft ten gevolge gehad, dat de
internationale vereeniging van volken
bondsjournalisten zich bij voorzitter Loudon
beklaagd heeft over dit prijsgeven van de
traditie van openbaarheid der vergaderin
gen, en er op aangedrongen heeft, dat do
volgende besprekingen van de commissie
in haar geheel weder openbaar zullen zijn.
Verschillende gedelegeerden verklaarden
ook niet te kunnen begrijpen waarom de
deuren gesloten werden, daar hoegenaamd
niets besproken is, dat niet in de openbaar
heid zou kunnen worden gezegd.
De voornaamste uitkomst van de beraad
slaging van drie uren is deze geweest, dat
de ontwapeningsconventie met betrekking
tot den chemischen oorlog onderscheid zal
rnaken tusschen het gebruik van gifgassen
en het gebruik van bacteriologische midde
len.
Beide worden natuurlijk verboden doch
terwijl het verbod van het gebruik van gif
gassen onderworpen is aan de voorwaarden
van de wederkeerigheid inzake de naleving
van dit verbod, is het verbod inzake de
bacteriologische middelen geheel absoluut,
zoodat de staten verplicht zijn dit verood
te eerbiedigen ook tegenover een staat, die
dezelfde verbodsbepaling niet heeft aan
vaard.
Ten slotte heeft Litwinof nog een onge
kend succes behaald, doordat de commissie
een resolutie van hem heeft aangenomen
waarin er op aangedrongen wordt, dat de
staten het Geneefsch protocol van 1925 zoo
spoedig mogelijk zullen ratificeeren on
danks het besluit van de ontwapenings
commissie, dat in de latere ontwapenings-
couventie een versterkte tekst van dit pro
tocol zal worden opgenomen.
FRANKRIJK.
De bijeenkomst der deskundigen.
Breuk te Parijs vermeden.
De plenaire zitting der commissie van ex
perts heeft gistermorgen slechts 20 minuten
geduurd. Na afloop werd een officieel com
muniqué uitgegeven, waarin gezegd wordt,
dat het rapport van de subcommissie van
wijlen Lord Revelstoke is voorgelezen, het
welk constateert, dat omtrent de cijfers
geen overeenstemming bereikt kon worden.
De experts besloten vervolgens, een nieu
we subcommissie in te stellen, waarin alle
delegatie-leiders zitting zullen hebben.
Deze comjnissie zal de voornaamste pun
ten, waaromtrent overeenstemming is be
reikt, vastleggen en voort9 ook trachten
een accoord tot stand te brengen aangaan
de de andere punten, waarover men het nog
niet eens kon worden.
De volgende plenaire zitting zal door
den voorzitter worden bijeengeroepen.
De moeilijk te overbruggen tegenstellin
gen betreffen niet alleen de totale bedra
gen der annuïteiten, doch ook de hoegroot
heid van het onbeschermde gedeelte, dat
dc basis van de mobilisatie zou moeten vor
men. In het Duitsch'; jnemorandum is dit
gedeelte zoo^s men weet op 450 millioen
vastgesteld, doch naar de meening der ge
allieerden zou dit het dubbele moeten be
dragen. Wat de totale bedragen betreft,
merkt men op, dat bieraan misschien wel
een mouw te passen zou zijn, door de win
sten der voorgestelde internationale bank.
Het voornaamste, dat gistermorgen be
reikt is, is dat de conferentie voortduurt en
de deur voor een volledige definitieve re
geling van de herstel- en schulden-kwestie
is opengelaten.
Nieuwe subcommissie b ij een.
De nieuwe subcommissie, waarvan in bo
venstaand sprake is, is onmiddellijk aan den
arbeid gegaan. Do leiders der delegaties
zullen op deze wijze hetzij een eenstemmig
rapport, hetzij, wat waarschijnlijker is, een
meerderheidsrapport uitbrengen, waaraan
een minderheidsrapport zal worden toege
voegd.
In de kringen der conferentie is men van
oordeel, dat de werkzaamheden der experts
niet langer dan tot 15 Mei a.s. zullen duren.
DUITSCHLAND
Het conflict in de Roerrnijnen.
De arbeiders tegen de
schcidsrecterlijke uitspraak
Dc Maandag te Dortmund gedane
scheidsrechterlijke \i„spraak, welke den
mijnwerkers een effectieve loonsverhooging
van vijf pet oplevert, zal door de werkge
vers, wier vertegenwoordigers vóór de
scheidsrechterlijke uitspraak hebben ge
stemd, worden aanvaard.
Daarentegen zullen de werknemers, naar
men verwacht, de scheidsrechterlijke uit
spraak verwerpen, met de motiveering, dat
de werkgevers van de loonsverhooging van
5 pet. slechts 0.65 pet. dragen, terwijl heb
rijk het overige gedeelte in den vorm van
het den arbeiders toekomende subsidie der
vakvereeniging op zich neemt. Dit subsidie
is den arbeiders evenwel reeds vóór de loon-
verhooging toegezegd.
Op deze overwegingen zullen de districts
conferenties, naar men aanneemt, a.s. Zon
dag de scheidsrechterlijke uitspraak verwer
pen.
De intergeallieerde schulden.
Engeland reeds 250 millioen
pond betaald.
Met betrekking tot de betaling van de
Engeteche oorlogsschuld aan de Vereenig-
de Staten deelde Churchill op een desbe
treffende vraag in het lagerhuis mede, dat
Engeland tot nu toe bijna 250 millioen p.st.
aan de Vereenigde Staten heeft geremit
teerd.
Aan den anderen kant heeft het van de
bedragen, die het tijdens den oorlog aan
de geallieerden heeft geleend 33 millioen
p.st. terug ontvangen.
ITALIË
De eeuwfeesten van Monte-Cassino.
Kardinaal Gasparri woont de
feesten b ij.
Kardinaal-staatssecretaris Gasparri be
geeft zich morgen als pauselijk legaat naar
Monte Cassino ter bijwoning van het eeuw
feest der beroemde abdij. De Italiaansche
staat stolt den kardinaal een hoftrein ter
beschikking. Op alle stations zullen hem
voorts dezelfde eerbewijzen worden ge
bracht als aan de vertegenwoordigers van
andere souvereinen. De tocht naar het 500
M hoog gelegen klooster geschiedt in de
galakoetsen, die bij vroegere bezoeken van
den paus werden gebezigd en die door de
gemeente Cassino zijn bewaard. Zoodra de
kardinaal het klooster betreedt, wordt de
pauselijke vlag geheschen, waarna het voor
den duur van zijn verblijf als souverein ge
bied geldt.
POLEN
Warschausche communisten gearresteerd.
In den afgeloopen nacht zijn te War
schau door de politieke politie meer dan
honderd communisten gearresteerd. Bij de
arrestaties werden ook twee geheime com-
munist'sche drukkerijen ontdekt. Zeer veel
propagandamateriaal is in beslag genomen
De arrestatiës staan blijkbaar in verband
met de a.s. 1 Mei-viering.
ROEMENIE
Verduisteringen bij de staatskas te
Boekarest.
Bij de centrale van de schatkist te Boe
karest zijn verduisteringen ontdekt, welke
een reeks van jaren achtereen door een
kass'er zijn gepleegd. Een rekenfout, die
aanleiding tot het nazien van de boeken
gaf, bracht dc zaak aan het licht. Dc kas
sier had het stempel betaald" op kwi
tanties weggemaakt en bij den hoofdkas
sier oude rekeningen ten tweede male
laten uitbetalen. In het geheel zijn op deze
wijze 10 millioen lei verdwenen.
BRITSCH-INDIE
Legerofficier in Indië doodgeschoten.
Een Sikh-soldaat heeft te Nowshera een
Britsche legerofficier doodgeschoten.
Do aanvaller had blijkbaar een grief
wegens een mislukte poging om promotie
te maken in een daarop volgende weige
ring op zijn verzoek om ontslag uit den
dienst. Hij is gearresteerd.
CHINA.
Tsjang Tsoeng-Tsjang gearresteerd.
Door Japan sche politie
beambten.
Maarschalk Tsjang Tsoeng tsjang werd
bij zijn aankomst te Dairen door de Jar-
pansche politie-autoriteiten gearresteerd.
Op hem zijn aanzienlijke bedragen in
goud en groote voorraden edelsteenen aan
getroffen. Aan de Japansche pers ver
klaarde hij, dat zijn nederlaag uitsluitend
te wijten is aan verraad van zijn generaals,
die z;ch voor de som van 100.000 dollar
aan de Nanking-regeering zouden hebben
verkocht.
T s j e f o e in handen der
Nationalisten.
De nationalistische troepen onder bevel
van generaal- Lioe Tsjenjen zijn gistermor
gen zonder verzet te ontmoeten Tsjefoe
binnengerukt. De Noordelijke troepen trek
ken in groote wanorde in Noordelijke rich
ting terug. Dit is de derde keer in twaalf
maanden, dat de nationalisten Tsjefoe op
den Noordelijken generaal Tsjang Tsoeng-
tsjang veroveren.
AMERIKA
Hoover en Europa.
Een verkapt ,,W i 1 s o n i s m e".
Reuter seint uit Washington, dat men te
Washington in regeeringskringen en poli
tieke kringen met groote spanning af
wacht, wat de houding der groote zeemo
gendheden en speciaal van Engeland
zal zijn betreffende het voorstel in Ge
lieve gedaan door Gibson (vermindering
van krijgstoerustingen ter zee voor alle
scheepstypen).
Men voorspelt te Washington, dat Hoo
ver van zins is. ten opz:chte van Europa
een soort van verkapt Wilsonisme te vol
gen, waaronder dan te verstaan is een tot
het uiterste ontwikkelde vriendschappe
lijke samenwerking.
EERSTE KAMER.
Radioraad spoedig klaar.
De Eerste Kamer heeft gisteren o.m.
afgedaan de begrooting voor de Posterijen.
Uit de rede van den minister stippen
we aan dat binnenkort de Radioraad met
zijn advies gereed is inzake de billijke ver
deeling van den zendtijd.
TWEEDE KAMER.
Rijk en gemeenten.
De sprekerslijst over het wetsontwerp
inzake de regeling der financieele ver
houding tusschen het Rijk en de gemeen
ten is nog niet uitgeput.
De korte inhoud van alle redevoeringen
is vrijwel deze: Er zijn bezwaren tegen
het ontwerp, maar de verdiensten worden
graag erkend en de bedenkingen laat men
niet zoo zwaar wegen als wellicht het
geval zou zijn, indien niet algemeen de
overtuiging leefde, dat het niet aangaat
nu nog niet tot een einde te komen met
een reeds tientallen van jaren hangende
aangelegenheid.
VRAGEN VAN KAMERLEDEN.
De Nederlandsche Theehandel.
In verband met de afschaffing
der invoerrechten op thee in Gr.-
Brittannië.
Het Tweede Kamerlid de heer Van
Sasse van Ysselt heeft den minister van
financiën de volgende vragen gesteld:
Is het den minister bekend, dat met in
gang vau 22 April j.l. in Groot-Brittannië
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De voorstellen van Gibson op de voorbe
reidende ontwapeningsconferentie zijn gun
stig ontvangen.
Maarschalk Tsjang-Tsoeng-Tsjang gear
resteerd.
BINNENLAND.
Het drama te Grootegast. Levenslang
geëischt. (Rechtzaken, 3de blad).
zijn afgeschaft de aldaar bestaan hebben
de invoerrechten op thee?
Is de minister niet van oordeel, dat
wanneer daar te lande thee vrij van invoer
rechten kan worden ingevoerd, dc hier be
staande handel in thee zich zal verplaat
sen naar de Londcnschc markt, althans
zoolang hier te lande zal blijven bestaan
het hooge invoerrecht op thee van 75
per 100 K.G
Is de minister niet van oordeel dat dit
zeer zou zijn in het nadeel van den Ne-
derlandschen theehandel en is hij niet be
reid tijdig maatregelen voor te stellen,
waardoor dit nadeel van ons land kan
worden afgewend?
GELOOF EN WETENSCHAP.
Lezing over Volkenbond en Vredesbontl.
De leden van G. on W. waren bijna ver
geten, dat hun genootschap nog bestond,
tol zij daaraan onverwacht herinnerd wer
den door het uitschrijven van deze bijeen
komst door het bestuur. Prof. Koesoin
lichtte gisteravond in zijn openingswoord
too, dat het uitblijven van lezingen in hei
laatste deel van dezen winter geweten
moet worden aan het deficit, dat de
Schouwburgopvoering had opgeleverd.
Als spreker trad dezen avond op pater
mr. E. van der Helm, directeur van het
St.-Willibrord-college te Katwijk, met liet
onderwerp: „Volkenbond en Vredesbond".
Spr. had deze combinatie tot onderwerp
gekozen, omdat z.i. van dien veelbespro
ken, veel-becriticeerden Volkenbond toöli
nog wel wat goeds te vertellen valt. ate
men hem maar beschouwen wil in verband
met de vredesbeweging, welke overal
doordringt. Volkenbond en Vredesbond, zij
hebben elkander noodig. Wil de bestaan
de bestaande Volkenbond ooit eenige be
teekenis krijgen, dan moet hel vredes
werk, dan moet de pacifistische .propagan
da de geesten en de gemoedern bewerken.
Maar omgekeerd ook: wil het huidige pa
cifisme geen slag slag in de lucht worden,
dan zal het moeten aanknoopen bij de
realiteit van den bestaande» Volken
bond.
De Volkenbond dus als uitgangspunt
nemend, ging spr. in groote lijnen na hot
ontstaan en dc inrichting van 'den Vol
kenbond.
Dat de Volkenbond oen vrucht is va-u den
grooten oorlog, mag als bekend worden
verondersteld. Het besluit tot de oprich
ting ervan werd genomen op de vredes
conferentie der Geallieerden op 25 Januari
1919. Formeel ontstond de Volkenbond,
toen het machtelooze Duitschland tc Pa
rijs do ratificatie neerlegde van het harde,
vredesverdrag van Versailles n.l. óp 10
Jan. 1920.
Zeer velen ou uit alle landen der wereki
hebben met groot geloof en groot vertrou
wen den Volkenbond begroet als een
goed, aan de menschhcid na veel leed en
lange loutering ten doel gevallen. Daar
waren er ook en onder hon onze.nuch
tere Struycken die aan het nieuwe in
stituut hun critiek niet spa-arden, maar
zelfs Struycken schreef, dat dc wereld
vervuld was van de vaste verwachting op
de verwezenlijking van Wilson's denk
beelden.
De wereldoorlog had wel sterk aan het
licht gebracht, hoezeer door dc toename
van het verkeer de volken van elkander
afhankelijk waren. Een gewapend conflict
van eenige beteekenis zette bijna de ge-
heele wereld in beroering. Geen ncu-trali-
teits-recht block de onzijdigen te vrijwa
ren voor een groote mate van leed en ont
bering. Dc beteekenis voor den oorlogvoe
renden Staat van economische kracht
bleek sterker dan ooit tc voren en daar
door werkten de gevolgen veel dieper tot
alle lagen van do bevolking door.
Maar daar was n^>g iets cn daarop
heeft Struycken vooral gewezen n.l. de
onder alle volkeu sterk geworden demo
cratische strooming. Deze oorlog droeg
een geheel ander karakter dan vroegere
oorlogen: hij was geen dynastieke oorlog,
geen oorlog van staten tegen staten, maar
van volken tegen volken. Hun leiders, ook
