20ste Jaargang
MAANDAG 22 APRIL 1929
No. 6160
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ER
IE
I
BUITENLAND
BINNENLAND
£eicbeli& Gou/fca/nt
)e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
,EII\|, 'oor Leiden 19 cent per -week .f2.50 per kwartaal
129 lij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
franco per postf 2.95 per kwartaal
[et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
j ra-uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
331 Vdagsblad 9 ct.
II
Oit blad Verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mcdedeelingon wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ton hoogste
betrekkingen worden aangeboden of g(
huur, koop en verkoop f0.50.
30 woorden, waarin
vraagd, huur en ver-
)it nummer bestaat uit drie bladen
j,Kapitaal en arbeid.
„Het personeel krijgt ontslag. Maar de
landeeelhouders hebben niets te duchten".
Aldus de pakkendo opschriften boven
in beschouwing in het „Volk", waarin
iittf log een en ander wordt medegedeeld over
len brand van het Paleis van Volksvlijt
Amsterdam.
Wij lezen daarin o.m.:
s.
,52
JZI
UI
Dc lieör Monas, met wien wij in
tegenwoordigheid van twee commissa
rissen der maatschappij een kort on
derhoud hadden, verklaarde ons, dat
omtrent de afwikkeling van zaken
nog niets besproken en nog minder
ER
Voor het uit ongeveer 78 personen
bestaande personeel van het Paleis,
waarbij menschen zijn met 30 en meer
dienstjaren is de brand een ramp. Zij
zullen nog een paar weken hun salaris
uitbetaald krijgen, maar er is hun
reeds aangezegd, dat zij naar andere
betrekkingen moeten uitzien.
Voor de aandeelhouders aldus de
lieer Monas is van eenige nadeel
geen sprake. Zooals men weet is het,
gebouw voor f 500.000 verzekerd, vier
ton voor het gebouw en één ton voor
meubilair en inventaris.
Het is te begrijpen, dat de premie-
loten A Zaterdag op de beurs tot het
dubbele van de aanvankelijke notee
ring stegen en tegen een koers van
71 verhandeld werden. Practisch ge
sproken zijn zij veel meer waard. Dc.
waarde van het nu vrij gekomen ter
rein is immers heel wat hooger ge
worden dan toen het Paleis, dat nie
mand heeft willen koopen, er nog
stond.
Neen, voor de aandeelhouders zal
de afwikkeling van zaken zeker niet
onvoordeelig zijn."
relt-
;rk
HE,
Nu is het erg gemakkelijk, om een
leenïng op te dringen naar een bepaalde
ichting, zooals klaarblijkelijk dc bedoe-
ing is van de hier geciteerde opschriften
au het „Volk"een meening, ten na-
leele van commissarissen en directie van
iet Paleis voor Volksvlijt. En dat is
ooral gemakkelijk, als het verlangen aan-
rezig is, om die bepaalde meening uit
spreken en te verspreiden.
Maar als men rechtvaardig wil
lijn, dan moet men beschikken over alle
[egevens, noodig voor het vormen van een
tordeel, en* die gegevens eerst onbevoor-
lordeeld bezien, alvorens men zijn oor-
•J92S deel vormt.
Ons ontbreken zulke gegevens in vol-
loende mate ook na kennisneming van
it „Volk"-interview.
Maar dat interview is ons wel een vol-
ioende aanleiding, om de vrees uit te
ipreken, dat het inderdaad verkeerd zal
laan bij de afwikkeling van de zaken van
iet Paleis voor Volksvlijt een vrees,
ïirop gegrond, dat wij niets vernemen
imtrent een zorg voor het personeel, dat
iaa Q de onmogelijkheid verkeert, spoedig een
andere betrekking te vinden. Zullen deze
I personen, zelfs als zij 30 en meer diensfc-
f ïar hebben, ook met „een paar weken"
salaris op straat zijn. Voor dezulken moet
meer worden gedaan, vooral als w e r-
e 1 ij k voor de aandeelhouders „de af-
iinj wikkeling van zaken niet onvoordeelig
zijn" zal.
Wanneer cr alleen of voornamelijk ge
dacht zou worden aan de belangen van de'
aandeelhouders, dan zou dit zijn een vorm
van kapitalisme, die wij verafschuwen en
die ieder Christen als vloekwaardig moet
veroordeelen.
Arbeid en kepitaal, beide hebben him
rechten.
En, als er geofferd moet worden, moet
dat geschieden door beide door hen,
dio het 't best dragen kunnen, het
ersten het meest.
Wij> Katholieken, veroordeelen dien
v°nn van kapitalisme, waarin het kapi
taal onredelijk bevoordeeld wordt boven
den arbeid.
Wanneer die bevoorrechting onrede
lijk is daarover kan in bepaalde geval
len wel verschil van meening bestaan.
Maar er zijn ook heel wat gevallen,
waarin het voor wie niet „kapitalistisch"
denkt helder is als glas, dat van zulk een
onredelijke bevoorrechting moet worden
gesproken.
En zulk een geval zou er zijn, wanneer
degenen, die hun kapitaal voor het Paleis
voor Volksvlijt hebben gegeven, van den
brand geen nadeel, misschien zelfs voor
deel zouden hebben en degenen, die
aan deze onderneming hun arbeid hebben
geschonken, allen, zonder uitzondering,
met b.v. twee weken, loon dc banden met
deze onderneming zouden verbroken zien.
Tegenover zulk een streven zouden wij
onze verontwaardiging moeten keeren met
al de afkeer, die wij hebben voor dat
kapitalisme, hetwelk mammon-dienst is.
Maar wij willen en kunnen nog hopen,
dat commissarissen en directie van het
Paleis voor Volksvlijt de zaken zoo zullen
afwikkelen, dat aandeelhouders zoowel als
personeel zullen moeten erkennen, dat hier
is gegeven wat mogelijk was, goecl en
rechtvaardig in de gegeven omstandig
heden.
VAN HET VATICAAN
Het aanstaand Consistorie.
Niet voor het najaar?
Een Havas-bericht uit Rome maakt mel
ding van de mededeeling der Romeinsche
bladen, dat het consistorie, dat in Juni zou
plaats hebben, eerst in het najaar zal wor
den gehouden.
De Paus zou bij deze gelegenheid S tot
12 kardinalen benoemen.
De Belgische Boerenbond bij den H. Vader.
Nadat het bestuur van den Belgischen
Boerenbond in particuliere audiëntie door
den Paus ontvangen was, had Zaterdag
avond de audiëntie van de bondsbedevaart
plaats.
Vijfhonderd pelgrims trokken van de
Sancta Marta over het St. Pietersplein
naar het Vaticaan, naar de Sala Ducate
en de Sala Regina.
De Paus liet allen tot den handkus toe
en hield van den troon gedurende 25 minu
ten een toespraak. Hij heette allen welkom
en dankte voor de gelukwenschen. De boe
renbond was geen onbekende. Hij zag
achter die vaandels, zoovele afdeelingen,
trouw aan de leiding in geestelijk en stof
felijk opzicht en spoorde aan trouw te blij
ven.
Toen de H. Vader bij het weggaan allen
zegende, klonk geestdriftig de Vlaamschc
Leeuw. „Msb."
VOLKENBOND
Voorbereiding der Ontwapenings
conferentie.
Er is weinig hoop op
belangrijke resultaten.
De eerste week van de zitting der voor
bereidingscommissie voor de ontwape
ningsconferentie is voorbij en men kan
niet zeggen, dat deze een bemoedigenden
indruk heeft achtergelaten schrijft een
„Msb."-coresrpondent uit Genève.
Weliswaar geeft het reden tot eenige
voldoening, dat de behandeling van het
Russische voorstel thans afgeloopen is,
zonder al te veel ongelukken te hebben
veroorzaakt, zoodat de weg thans vrij is
voor de tweede lezing van het ontwerp
van 1929. Doch do algemeene stemming
van de commissie is van dien aard dat er
weinig hoop bestaat, dat men de groote
vraagstukken, die in 1927 onopgelost ble
ven, thans zal kunnen regelen.
Ik denk hier nog niet aan de proble
men der vlootbeperking, doch het is ook
zeer de vraag, of met betrekking tot dc
kwestie van de landmacht er eenige aan
zienlijke vooruitgang te verwachten is.
Niemand in de commissie maakt den in
drukt, werkelijk een leider ten goede te
kunnen zijn, zooals lord Cecil 2 jaar gele
den geweest is.
De commissie is intusschen heden be
gonnen met de beraadslagingen over den
chemischen oorlog. Maandag zal hierover
verder gepraat worden.
Dat de Russen te Genève blijven, staat
thans wel vast, wat blijkt uit hun nota,
die zij vandaag aan de ontwapeningscom
missie gezonden hebben en waarin zij me-
dedeelen, dat zij, ondanks de verwerping
van hun voorstellen, te Genève zullen blij
ven, omdat zij iedere aanleiding vermij
den willen, dat de andere regceringen een
mislukking van de ontwapeningsbespre
kingen zouden kunnen toeschrijven aan
het vertrek der sovjet-delegatie.
FRANKRIJK.
HET ECHEC DER DESKUNDIGEN.
Tussehen eenige oxperten o-a. tus-
schen Young en Schacht, hebben Vrijdag
avond laat en Zaterdagvoormiddag nog
particuliere besprekingen plaats gehad,
w aaruit blijkt, dat hei echec der deskun
digen-commissie nog- niet als definitief
wordt aangezien.
Dc Duitsche delegatie schijnt inderdaad
t erlangend, het contact met de andere de
legaties te onderhouden.
Zaterdag is Schacht naar Berlijn ver
trokken. Hij zou echter heden te Parijs
terug zijn.
Dc plenaire zitting, welke hedenvoor
middag zou plaats hebben, wordt uitge
steld, mede in verband met de begrafenis
van lord Revelstolce.
Het stoffelijk overschot van lord Reevel-
stoke is Zaterdagmiddag naar het station
overgebracht en naar Havre vervoerd om
vandaar [Der boot naar Engeland te wor
den overgebracht. Zondagmorgen is te
Parijs een rouwdienst voor lord Revel-
stoko gehouden.
Het oordeel van den „t ij g e r".
Geïnterviewd door een „Echo de Paris"
omtrent het boek van Recouly (dat een
aantal uitlatingen van maarschalk Foch
betreft, welko op Clemenceau betrekking
hebben. Red) zeide de „tijger" terloops:
„Hebt ge Schacht gezien? Zijn weige
ring in de experten 'mniissie dei* deskun
digen, zijn bedoelingen zijn op niets an
ders dan een nieuwen oorlog gericht. De
Duitschcrs behoeven nu nog slechts be
taling van de bedragen, die -in het Dav/es-
plan zijn voorzien, te weigeren, om het
"bezet houden van de Rijnzones, ook na
het verstrijken van den door het vredes
verdrag bepaalden termijn, te rechtvaar
digen".
D r. !Schacht b e h o u d t z ij n
v r ij h e i d.
De beide Duitsche deskundigen, de di
recteur van de Duitsche Rijksbank dr.
Schacht en dr. Vögler, vertoefden gisteren
te Berlijn om de leden van het Bijkskabi-
net in te lichten over den stand der on
derhandelingen der deskundigen te Parijs.
Zij brachten in het bijzonder rapport uit
ever de beteekeuis en de behandeling van
het. Duitsche memorandum en de deskun
digen constateerden daarbij, dat geen po
litieke, doch slechts economische punten
in het memorandum waren opgenomen.
Verder constateerden zij, dat het gedeelte
van het memorandum, dat volgens verkla
ringen van andere zijde een politiek ka
rakter zou dragen, noch in de sub-commis
sie noch in de plenaire conferentie is be
handeld en dat het memorandum evenals
de overige memorandi als basis voor de
besprekingen zou dienen.
De ministers namen kennis van het
rapport en verklaarden, dat zij den des
kundigen ook in de toekomst hun onver
anderde vrijheid wenschen te laten.
De opvolger van Lord
Revelstoke.
Naar in officieele kringen verluidt zal
de taak van wijlen Lord Revelstoke op de
conferentie van deskundigen te Parijs
voorloopig worden waargenomen door den
tot nu toe plaatsvervangend deskundige
Sir Ch. Eddis. Het staat nog niet met ze
kerheid vast, of een opvolger van Lord
Revelstoke benoemd zal worden. Dc di
plomatieke medewerker van de Morning-
Post meent echter dat het waarschijnlijk
is, dat in de plaats van Lord Revelstoke
Sir Basil Blackett benoemd zal worden.
Sir Basil Blackett, die evenals Sir Charles
Eddis als plaatsverv. deskundige bijna alle
onderhandelingen medemaakte, is, evenaTs
de overledene, directeur van de Band van
Engeland en voorzitter van de eenige
maanden geleden opgerichte Traffic Com
pany. Van 1922 tot verleden jaar was hij
minister van finantiën in dc Indische re
geering.
DUITSCHLAND
Prins Heinrich van Pruisen, t
Prins Heinrich van Pruisen is Zaterdag
middag aan een longontsteking op zijn land
goed Hemmelmark Eckerhvörde in Slees-
wijk-Holstein op 67-jarigen leeftijd overle
den. Prins Heinrich van Pruisen is de broer
van den ex-keizer van Duitschland. Hij
werd 14 Augustus 1862 te Potsdam geboren.
In September 1901 werd hij admiraal.
Op 21 Sept. 1903 werd hij chef van het ma
rinestation Oostzee en in 1906 bevelhebber
van dc slagvloot. Op 4 Sept 1909 trad hij
als zoodanig af; hij werd toen bevorderd
tot „Groot-Admiraal" en inspecteur-generaal
van do marine.
ITALIË
OPENING VAN HET NIEUWE
ITALIAANSCHE PARLEMENT.
De troonrede.
Do verkiezingen en do
-verzoening met d.en Pans.
Bij dc opening van do 2öc wetgevende
periode heeft Zaterdag de Italiaanschc Ko
ning een troonrede gehouden, waarin hij
begon te herinneren aan de woorden van
zijn grootvader, koning Victor Emanuel II,
den 27sten November 1871 uitgesproken bij
de opening van de tweede zitting van dc
elfde wetgevende vergadering, n.l.: „Na
een langdurige beproeving en boetedoening
is Italië hergeven aan zichzelf en aan Rome.
Hier, waar ons volk na de verstrooiing van
verscheidene eeuwen, zich voor het eerst
hereenigd ziet, spreken alle dingen on.s van
grootheid, maar ehrinneren ons tegelijker
tijd aan onze plichten. Wij hebben onze
plaats in do wereld heroverd met onze rech
ten van een onafhankelijken staat. Thans,
nu onze nationale eenheid vervuld is en
een nieuw tijdperk in de Italiaanschc ge
schiedenis opengaat, zullen wij onze begin
selen niet verloochenen". De Koning zeide,
dat deze zelfde woorden vandaag zouden
ki/nnen worden uitgesproken, na de twee
groote gebeurtenissen, die dc ziel van het
Italiaansche volk op merkwaardige wijze
naar buiten hebben laten treden en geroerd
hebben, n.l. do verkiezing-volksstemming
van 24 Maart, die getoond heeft op welk
een uitgebreide, welgedisciplineerdc massa
de fascistische regeering rekenen kan, en
de verzoening met den Pauselijken Stoel,
welke na zestig jaren de Romeinsche kwes-
lit opgelost en uit de wereld geholpen
heeft.
Do Koning vervolgde: „Gij zult zeker de
buitengewone historische beteekenis be
grepen hebben van deze verzoening".
Nieuwe wetgevende
maatregelen.
Zeggend dat kracht en rechtvaardigheid
de grondslagen van een vrij bewind zijn, be
sprak dc koning vervolgens de hervorming
van de wetgeving en voegde er aan toe dat
de toepassing van het concordaat met den
Pauselijken Stoel een nieuwe reeks wet
gevende maatregelen zal eischen. De regee
ring zal drie nieuwe wetsontwerpen indie
nen, en wel een tot wijziging van de huwe
lijkswetgeving, in verband met de erken
ning van den effectus civilis van het kerke
lijk huwelijk, een ter erkenning van de ker
kelijke instellingen en het beheer der ker
kelijke goederen en een op de vrije uitoefe
ning van de toegelaten eere-diensten.
Dc mislukte pogingen tot
ontwapening.
Ontwapenings-conferenties zijn elkaar de
laatstft jaren opgevolgd, ingegeven door
edele initiatieven van politici en deskundi
gen. Maar tot dusver is de ontwapening een
edel droombeeld gebleven, waarmede de
voortdurende wapening te land, ter zee en
in de lucht in strijd is. Mijn regeering heeft
reeds in de woorden van haar minister van
buitenlandsche zaken ten opzichte van het
ontwapeningsvraagstuk haar houding vast
gesteld, maar daar de tot dusver onderno
men pogingen geen succes hebben gehad,
volgt daar uit, dat het staatsplicht is intijds
in de verdediging van het vaderland te
voorzien.
Ver ster king der Italiaanse ho
s t r ij d k r a c h t e n.
Gij zult in de toekomst meewerken, ge
lijk gc dit reeds in het verleden gedaan
hebt, aan alle wetgevende maatregelen
waar mijn regeering om zal vragen, ten ein
de in het geheel onze strijdkrachten steeds
doeltreffender te maken. Het betreft dc
strijdmiddelen en het materieel, want de
geest is wakker en de organisatie van de
jongelingschap alsmede de oefening vóór en
na den militairen diensttijd behouden en
versterken dien geest voor alle mogelijke
gebeurlijkheden.
De militaire krachten van den staat zijn
volkomen eensgezind en eendrachtig geor
ganiseerd in de verdeeling der taak en in
de eenheid van doel, hetwelk is het vader
land machtig te maken en vooral eerbied
te verschaffen.
AFGHANISTAN.
Geen inmenging van Perzië.
Een waarschuwing der
Sovjet-regeering.
Do Internationale Nieuwsdienst meldt
uit Riga dat dc Sovjet-regeering haar di
plomatieke vertegenwoordigers te Tehe
ran heeft opgedragen dc Perzische regee-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Duitsche deskundigen behouden hun
vrijheid op de conferentie te Parijs.
In de Troonrede heeft de Koning van
Italië de oplossing der Romeinsche kwestie
besproken.
Het vliegtuig, dat op zoek was naar de
Southern Cross, is gevonden. (Lucbtv. 2dr
blad).
BINNENLAND.
Het verblijf van Z. D. H. Mgr. Aen-
genent te Rome. (Kerkn., 2e blad).
Te Rotterdam is een auto in het water
gereden; twee personen verdronken (Gein.
Berichten. 2e blad).
Tot burgemeester van Bergen op Zoom
is boemd mr. P. A. F. Blom, thans bur
gemeester van Angerlo. (1ste blad).
Bij het station Lisse is een dame uit
den trein gevallenzij heeft ernstige
verwondingen bekomen. (Stadsnieuws, 1ste
blad).
ring te waarschuwen zich niet. te mengen
in den toestand in Afghanistan, daar an
ders de Russische regecring zich verplichl
zal voelen tusschenbeiden te komen.
CHINA.
De overneming van Sjantoeng.
Heb officieele nieuwsagentschap der re
geering van Nanking bevestigt dal. de re
geering besloten heeft het beheer over
Sjantoeng op zich te nemen ten einde de
veiligheid der Japanschc bewoners tc ver
zekeren. Hieruit blijkt, dat zooals trou
wens roods bekend was Feng Joe Hsiang
niet met deze utak zal worden belai-L. Te
vens wordl. officieel gemeld dat Tsjang
Kai Sjck de benoeming van den voorzit
ter der provinciale regeering, iemand die
door Feng benoemd was, bekrachtigd
heeft; hij zal de vertegenwoordiger dei-
centrale regecring zijn voor dc overne
ming van Tsinanfoe en de spoorwegzone
van de Japanners; hij heeft echter in
struct c gekregen verdere orders af (e
wachten ten aanzien der algemeene mili
taire bezetting.
Koninklijke besluiten.
Burgemeesters.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot burge
meester van Opsterland J. Bleeker mei
gelijktijdig eervol ontslag als burgemees
ter van Utingeradeel;
is benoemd tot burgemeester van Bcv
gen op Zoom mr. drs. P. A. F. Blom mei
gelijktijdig eervol ontslag als burgemeester
van Angerlo.
Rechterlijke macht.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot griffie:
bij het Gerechtshof 1c Amsterdam jlir. mr.
J. M. van Asch van Wyck, thans griffier
bij dc rechtbank te Zwolle.
No tariaat.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot «.ol-arh
te Stadskanaal gem. Wildervank, \Y.
Hamminga, cand.-notaris te Haren.
DE KAMERVERKIEZING.
Candidatuur-Th. v. d. Laan.
Naar do „Volkskr." verneemt, heeft de
heer Th. van der Laan, plaatsvervangend
candidaat voor den vrijen zetel in alle
kieskringen, behalve Zwolle en Assen,
aan het bestuur van de R. K. Staat-
partij bericht, dat hij'tot zijn spijl, door
onvoorziene omstandigheden genoodzaaki
is zijn candidatuur in te trekken.
Afschaffing van invoerrecht op thee
bepleit.
Adres van de K. v. K. voor
den Bosch aan den minister.
Dc Kamer van Koophandel voor s-Hcr-
logenbosch heeft een adres gericht aan
den minister van Financiën, waarin zij al-
haar meening uitspreekt, dat thans, nu
plotseling het Engelsche invoerrecht o|>
thee in zijn geheel is afgeschaft-, een toe
stand is ingetreden, welke afschaffing vau
dat recht ten onzent eveneens noodzakelijk
maakt. De Kamer dringt cr bij den minis
ter iu het belang van den Ncderlandschen
theehandel en Noderlandsch-Indi.schc thee
cultures met grooten nadruk op aan. te
willen bevorderen, dat spoedig het thans
nog van thee geheven invoerrecht geheel
zal kunnen vervallen.