yi
20ste Jaargang
DONDERDAG 18 APRIL 1929
No. 6157
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE PAUS-MEETING TE UTRECHT
EEN VREUGDEVOL
TE DEUM
BUITENLAND
'e Ceicbelve CotiAaiit'
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mcdcdeelingcn wordt bet
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 3D wfiortlen, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
HULDIGING DER ZOUAVEN
De lang-ingehouden geestdrift van Ka
tholiek Nederland over het eerherstel, den
Paus-Koning gegeven, is gisteren in de
Utrcchtsehe meeting in volle stroomen los
gekomen. Als een fontein, gevoed door liet
enthousiasme van liet geheele Nederland-
sche volk, is de begeesteering onweer
staanbaar omhoog gespoten, te krachtiger
naar het langer zich bedwong.
In „Tivoli", waarvan de naam reeds her
innering wekt aan Italiaansche zonneschijn
en zuidelijke bezieling, waren duizenden
samengestroomd uit alle deolen van ons
koninkrijk, van Leeuwarden tot Maas
tricht, en onder hen bevonden zich de
'noogsteii in den lande. Tot op de gaande
rijen zag het zwart van ïnenschen, en nog
vele duizenden zouden, indien het hun ïiio-
gelijk waren geweest-, deze meeting hebben
bijgewoond. Men kon het zoo aanvoelen
hoe de liarteklop van iederen Katholieken
Nederlander in een draadlooze verbinding
van sympathie gisteren was afgestemd op
de Bisschopsstad, en sneller en heviger
kloppen ging naarmate de feestvreugde
groeide en zich uit ging jubelen in dat
grandiose einde, toen de duizenden het
„Aan U, o Koning der Eeuwen'' aanhieven
zóó uitbundig, zóó meesleepend, zóó over
weldigend, dat het gewelf van den Tivoli-
sehouwburg den opwaartschen druk der
geestdrift nauwelijk weerstond, en de
wanden ervan trilden en sidderden.
Een ongekende begeestering heeft zich
in ons volk geopenbaard, een hartstochte
lijke liefde voor ons geloof, opgevoerd tot
de hoogste vervoering door de feestrede
van Alphonse Laudy, die de heerlijke taak,
zijn gehoor warm en gloeiend te stemmen
om straks het „Te Deum" uit te juichen,
op geniale wijze heeft vervuld. Zijn rede
was als een schitterend vuurwerk van
edele gedachten, overrompelend bijua door
klankrijke zinnen en verheven beelden.
De rede een ieder heeft haar kunnen
lezen werd telkens en telkens onder
broken door spontane toejuichingen, en de
geestdrift bereikte haar hoogtepunt in de
huldiging der Zouaven, waarvan verschei
dene nog in de zaal aanwezig waren
vergeten grijsaards, die plotseling het mid
denpunt werden van een hulde en eerbe
toon, dat hun zoo van ganscher harte toe
kwam.
Ontzaglijk was het applaus voor Pieter
Jong uit Lubjebroek, die „een groot boeren-
kruis slaande", stierf Onder den kreet:
..Leve Pius, Paus en Koning!" en een groo-
te ontroering vermeesterde aller, harten,
toen de redenaar, eerbiedig buigend in de
richting, waar de zouaven zaten, hulde
bracht aan „de laatste overblijfselen van
de snel in aantal, maar nimmer in roem
slinkende armee".
Toen bruischte de geestdrift los in een
golvende en schuimende zee van toejuichin
gen. De menschen stonden met voelen te'
stampen en op tafels te slaan, omdat een
voudig handen-klappen aan de opgekropte
gevoelens geen uiting vermocht te geven.
Een der oudjes, in de typische uniform
der zouaven gestoken, begaf zich naar de
rij van bisschoppen, die als 'een purperen
streep, temidden der zwajte menigte geze
ten was. De internuntius, met een gebaar
van echt Italiaanschee grandezza stond op
en omhelsde den oud-strijder onder oor-
verdoovende toejuichingen, door deze daad
aller harten in vuur en vlam zettend.
Slechts langzaam kwam het enthousias
me tot bedaren, nog eenmaal voor het slot
der rede, oplaaiend in minutenlang ap
plaus voor: „Paus Pius XI en Koningin
Wilhelmina!"
Zelden werd een redevoering schooner
en heerlijker bekroond zelden werd het
thema van het gesproken woord zoo vol
komen overgevoerd in de hoogere sferen
van de muziek als de rede van den heer
Laudy door het- Te Deum van Diepenbrock.
Het einde van diens fonkelende redevoe
ring: „Op U, o Heer, heb ik gehoopt, en ik
ben niet beschaamd geworden in eeuwig
heid", ditzelfde gebed van vast vertrou
wen op Gods Voorzienigheid werd onver
zwakt overgenomen door viool on harp,
posaun en trompet en het koor'van twee
honderd mannon en vrouwen.
Majestueus werd het „Te Douni" inge
zet, statig zweefde de muziek opwaarts,
om plotseling los te barsten in een juichen
en jubelen, een triomfeeren en psalmo
dieeren voor den troon van den Aller
hoogste een vreugde zonder einde, be
sloten met het: ,,Op U, o Heer heb ik
gehoopt", waarna in ruischende accoorden
zang en muziek wegstierven.
Toen het applaus om dit heerlijk Te
Deum verstomd was, sloeg men weer aan
het applaudisseeren, want. de Internun
tius sprak daarna dc menigte toe.
Rede van den Internuntius,
Monsignorï, mijne lieeren, 'mijne dames.
Als vertegenwoordiger van Zijne Heilig
heid Pius XI, als Katholiek en als Italiaan
heb ik met een bewogen en dankbare
vreugde deelgenomen aan deze bijeenkomst
Als vertegenwoordiger van den Heiligen
Vader: omdat ik weer heb gezien, hoezeer
gij den Plaatsvervanger van Jezus Chris
tus liefhebt, hoezeer elk Zijner vreugden
een vreugde is voor u, en elk Zijner smar
ten een smart voor u.
Als Katholiek, omdat ik heb kunnen op
merken, hoe gevoelig uw godsdienstige ge
zindheid is voor elke overwinning van uw
geloof en voor eiken vooruitgang van uw
godsdienst.
Als Italiaan, omdat ik heb kunnen waar
nemen, dat gij mijn dierbaar vaderland be
wondert, niet alleen om zijn schoone en
verrukkelijke natuur, niet alleen om zijn
schitterende en betooverende kunstwer
ken; maar gij houdt van.Italië, mijne hee-
ren, omdat het op den dag van vandaag
den manlijken moed heeft gehad plechtig
openlijk en officieel a£ te kondigen: nu ge
noeg van die godsdienstloosheid, vrijmetse
larij en liberalisme: ik wil terugkeeren tot
God die Zijn Zoon een Romein heeft doen
worden di quella Boma onde Christo
romano (van dat Rome, van waar Christus
een Romein is) ik wil terugkeeren tot
den Paus, die altijd is geweest de smette-
looze. roem, de onwrikbare kracht, dc vei
ligste schutse van al de roemrijke tradities
van het Italiaansche volk.
Mijne heeren, gij hebt goed begrepen de
hooge beteekenis, de onmetelijke waarde
en het godsdienstig, zedelijk en staatkun
dig voordeel van het verdrag en de over
eenkomst tusscheii den H. Stoel en Italië.
Niemand beter dan gij Katholieken van
Nederland, kunt. de weldaden waardeeren
van dit accoord voor de vrijheid van den
Paus, voor dc godsdienstige vrijheid der
Italianen. Gij, Katholieken van Nederland
die gedurende eeuwen met een onuitputte-
lijken heldenmoed voor uw godsdienstige
vrijheden hebt. geworsteld, gij, die het aan
uw werken te danken hebt, dat. gij van
daag hier vergaderd zijl, in volle vrijheid,
om liet feest van uw godsdienst en uw
hoogepriester te vieren; gij, die uw dap
pere zonen hebt gegeven voor de verdedi
ging van de sóuvereine vrijheid van den
Paus
Zouaven «van Nederland, levende en doo-
dc, in naam van den Paus. ik groet u en
ik zeg u dank!
Mijne heeren, het programma van het
Pontificaat, van Pius XI is saamgevat in
deze. verheven woorden: „Pax C h r i s ti
i n Re gn o O h r j s tF'. Do overeenkom
sten, van Lateranen zijn slechts een hoofd
stuk een dor glorierijkste van dit pauselijk
program.
Ja, mijne heeren, op de eerste bladzijde
van dat tractaat zou ik wel dit. woord wil
len schrijvenPax C h r i s t> i, gelijk op
de eerste pagina van het concordaat dat
andere Woord: in R^gno C h r i s t i.
Hel Italië van liedvn in vrede riiet- den
Paus: pax Christi: ziedaar het tractaat.
Het Italië van vandaag heeft erkend het
sacramenteel karakter van het huwelijk,
de vrijheid der godsdienstige vereenigin-
gen, het godsdienstonderricht in de scho
len, Italië heeft een heele wetgeving ge
maakt in overeenstemming met dc onver
gankelijke beginselen, van het geloof on
vail de Katholieke zede-leer, Italië is aan
God gegeven, zooals God aan Italië. Italië
is het koninkrijk van Christus:, in Regno
Christi! Ziedaar het concordaat.
Mijne heeren, ik wensch u geluk met
het feit, dab gij onder de leiding van uw
voorbeeldig Episcopaat, van uw Episco
paat. c o r u n u m et anima una (één
van hart en ziel) met den Plaatsbekleeder
van Jesus Christus, zoo gelukkig de ge
dachten en de gevoelens van Pins XI hebt
verstaan.
Gij hébt begrepen, dat het. verdrag van
Lateranen een weldaad is niet alleen voor
Italië, maar voor de Katholieken van de
geheele wereld, omdat de onafhankelijk
heid van den Paus de onafhankelijkheid is
van ieder Katholiek geweten, onverschillig
tot welk land dit behoort; omdat de her
nieuwde godsdienstige geest van Rome, dat
volgens het concordaat altijd blijft de eeu
wige stad, de heilige stad, middelpunt der
Katholieke wereld, zich overal heen zal
verspreiden tot welzijn der menschheid.
Ik wensch u geluk, mijne heeren, en ik
DE AANKOMST VAN DEN INTERNUNTIUS EN DEN AARTSBISSCHOP.
VOOR DE TIVOLI-SCHOUWBURG.
dank u, dat gij met zooveel geestdrift de
verzoening gevierd hebt tusschen den sou-
vereinen Opperpriester, welke mijn Vader
is en tusschen Italië, mijne veelgeliefde
moeder.
Ik wensch u geluk eu ik dank u, mijne
heeren, voor uw trouw, voor uw aanhanke
lijkheid, voor uw edelmoedigheid, voor uw
liefde jegens den H. Stoel en jegens Hem,
wien wij wel kunnen noemen een miracu-
leuzen Paus.
Mijne heeren, blijft die liefde koestéren
voor den Paus, blijft die liefde koesteren
voor mijn dierbaar vaderland, herdoopt
door den Paus, en zet uw bewonderens-
waardigen arbeid voort, opdat ook in uw
heerlijk vaderland in vervulling kan gaan
het. program van Pius XI: Pax Christi in
Regno Christi.
Slotwoord.
Na het. applaus dat volgde op deze toe
spraak, hernam de voorzitter het woord.
Aan het eind van deze plechtige bijeen
komst, aldus baron van Wijnbergen, moge
ik volstaan met een enkel woord.
Dank den heer Laudy voor zijn heerlijke
rede, die zoo mogelijk onze verwachting
nog overtroffen heeft.
Dank den heer Winnubst, die ook dit
maal weder zijn naam hoog te houden wist.
Dank dengenen, die ons onder zijn voor
treffelijke leiding, hedenmiddag zoo heer
lijk kunstgenot verschaffen wilden.
Dank allen, niet liet minst aan de Ka
tholieke pers, die aan 'fc welslagen van deze
plechtigheid wilde bijdragen. Dank den
Katholieken studenten, die zoo meesterlijk
de orde wisten te handhaven. Dank boven
al aan den goeden God in den hemel, Dio
ons dezen dag wilde doen beleven.
Geloofd zij Jesus Christus.
Door de aanwezigen werd tot besluit ge
zongen: „Aan U, o Koning der Eeuwen."
De hooge gasten.
Onder de aanwezigen merkten wij op
Z.Exc. J. F. H. Graaf Du Monceau, Opper-
ceremoniemeester van H. H. de Koningin;
Z.Exc. mr. M. A. M. Waszink, Minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen; Z.Exc. J. M. J. H. Lambooy, Minis
ter van Defensie; mr. E. O. J. M. Baron
van Hövell tot Westerflier, Commissaris
der Koningin in Limburg; mr. A. van Rijc-
kevorsel, Commissaris der Koningin in
Noord-Brabant de leden van den Raad v.
State mr. J. J. J. Harte van Tecklenburg;
mr. dr. G. F. M. Baron van Hugenpoth tot
Aerdt en mr. dr. D. A. P. N. Kooien; Mgr.
F. J. H. Everts, Hoofdaalmoezenier van.
Land- en Zeemacht; Mgr. B. A. de Wit,
Vicaris-Generaal en Deken van Utrecht;
Mgr. prof. dr. J. Hoogveld, rector-magni-
ficus der R. K. Universiteit; mgr. prof. dr.
Th. Goossens, rector-magnificus der R. K.
Handelshoogcschool; mgr. prof. dr. A. C.
M. Schaapman, president van het. Groot
Seminarie te Driebergen; prof. A. F. M.
Sweens, president van het Groot-Seminarie
te Haaren; prof. L. van Gils president
van het Groot-Seminarie te Hoeven; prof.
dr. G. A. H. Bauduin, president van het
Groot Seminarie te Roermond; pater P. A.
J. J. van Rijn, provinciaal der paters Au
gustijnen; pater Stanislaus, provinciaal der
Capuciinen; pater dr. C. Verbeek, provin
ciaal der Carmelieten; pater A. Junius,
provinciaal der Dominicanen; pater S.
Bennebroek, provinciaal der Minderbroe
ders; pater H. Baptist, provinciaal der
Missionarissen van het H. Hart; pater dr.
N. Poelman, provinciaal van de congregatie
der H. H. Harten; pater H. Kitselaar, pro
vinciaal der Jesuïeten; pater W. Govaart,
provinciaal der Priesters van het H. Hart;
pater H. Romans, provinciaal der Lazaris
ten; pater Stephanus, provinciaal der Pas-
sionisten.
Voorts jhr. G. A. A. Alting von Gcusau,
lid van de Algemeene Rekenkamer; J. P.
J. Asselbergs, voorzitter van de R. K.
W er kgevers ver e enigingprof. mr. P. Belle-
froid, voorzitter der rechtskundige facul
teit aan de R. K. Universiteit; prof. dr. E.
Drerup, hoogleeraar aan de R. K. Univer-
siteit; prof. dr. W. Mulder S. J., voorzit-
'ter der Theologische faculteit der van R.
K. Universiteit: mr. F. J. van Lanscliot,
burgemeester van 's Hertogenbosch; P. J.
van Munnekrede, lid van het Hoog Mili
tair Gerechtshof; mr. L. B. J. van Oppen,
burgemeester van Maastricht; jhr. G. van
Sasse van Ysselt; mevr. F. Steenberghe—
Engeriugh, voorzitster der Federatie van
R. K. Vrouwenbonden; C. J. G. Struycken
voorzitter van den R. K. Middenstands
bond: J. Tli. Verheggen, voorzitter van
den Ned. R. K. Boeren- cn Tuindersbond;
J. B. Vesters, voorzitter van den Ned. R.
K. Journalistenvereeniging.
In de zaal waren bovendien aanwezig
een aantal oud-Zouaven, waarvan onkelen
,in uniforin, -benevens vertegenwoordigers
van vele' organisaties.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De voorstellen van Litwinof zijn weer
ter sprake gebracht in de voorbereidende
ontwapenings-conferentie.
Het aanbod van Duitschland inzake
de herstelbetalingen.
Nadere bijzonderheden omtrent de trein
botsing in België. (Buiten!. Berichten, -2clo
blad).
BINNENLAND.
De Paus-meeting te Utrecht. (1ste blad).
Het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam
afgebrand. (1ste blad).
Een schietpartij te Sittard. Een politie
agent ernstig gewond. (Laatste Berichten).
VOLKENBOND
DE COMMISSIE-L0UDON.
Litwinoffs ontwapeningsvoorstel.
Weinig lust o ui erover t o
p r a t c 11.
lil de zitting van do voorbereidende ont-
wapenings-commissie kwamen gistermorgen
dc ontwapenings-voprstollcn. van Litwinoff
aan dc orde. Generaal Langovoj, die de
voorstellen verdedigde, stelde voor voor-
loopig alleen te spreken over dc beginse
len, die aan het plan teu grondslag liggen.
UTWUSIOJT
Jhr. Loudon opende hierop de algemeene
discussies en zeide, dat geen sprekers wa
ren ingeschreven. Na eenigc aarzeling meld
de de Japanner Sato zich als eerste spre
ker aan. Naar zijn meening is liet Russische
plan niet in overeenstemming te brengen
met art. 8 van het pact, dat iederen staat
vrij laat te beoordee'en welke strijdmach
ten voor zijn nationale veiligheid noodig
zijn. Hij stelde Litwinoff voor, het plan aan
te houden tot de ontwapeningsconferentie.
Graaf Bcrnstorff was dc eenigc, die gis
termorgen dc Russische voorstellen steun
de, welke, naar hij zeide, overeenkomen met
het Duitsche standpunt in zake de ontwa
pening, dat door rijkskanselier Miillcr op
de jongste Assemblée is- uiteengezet. Hij
wees er verder op, dat niet de methode
maar het doel, dc vermindering der bewa
pening hoofdzaak is.
De belangrijkste rede was die van den
Franschman Massigli, wiens maidenspeech
een goeden indruk maakte. Met groote
klaarheid zette hij uiteen, dat dc mathe
matische methode, die de Russische voor
stellen aanprijzen, niet alleen geen reke
ning houden met de bijzondere strategische,
eu economische positie van de verschillen
de landen, maar ook onbillijk is tegenover
de staten, welke reeds in 'zekere mate ont
wapend hebben. Zijn bezwaar is, dat de
voorstellen geen rekening houden mei dc
werkelijkheid, en hij acht het dan ook niet
mogelijk ze aan te nemen.
Dc Chileensclic gedelegeerde sloot zich
hierbij aan.
In dc namiddagzitting toonde geen der
gedelecrden lust om over dc Russische
voorstellen verder tc spreken.
Hierop stelde Litwinoff voor, dat dc com
missie ten minste ecu uitspraak zou geven
over de drie hoofdbeginselen van zijn voor
stel, die hij aldus formuleerde:
le. Onmiddellijke aanzienlijke vermin
dering van bewapening cn niet alleen be
perking.
2e. Vermindering der bewapening naar
evenredigheid, met uitzonderingsbepaling-
voor de kleine staten.
3e. Vaststelling van een algemeen»'»
