20ste Jaargang
ZATERDAG 13 APRIL 1929
No. 6153
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUITENLAND
BINNENLAND
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent por week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 por kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
LEIDEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32
TEL. INT. ADMINISTRATIE
GIRONUMMER 103003
935 REDACTIE 15
POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeolingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën. van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur on ver
huur, koop cn verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Protestanten en Katholieken.
Door de anti-rev. Kiesvereeniging te
Lisse is een vergadering gehouden, naar
aanleiding van een rede van ir. Van Dis
van de Staatk. Geref. Partij. Noch ir. Van
Dis, noch het bestuur der S. G. P. had
aan de uitnoodiging gevolg gegeven, om
op deze bijeenkomst met den spreker, den
Leger- en Vloot-predikant ds. H. Janssen,
van gedachten te wisselen.
Ds. Janssen wees erop, hoe de anti-rev.
worden beschuldigd door eigen geestver
wanten, speciaal door de aanhangers der
Staatk. Geref. Partij.
De meest schrikkelijke dingen wor
den in woord en geschrift de A. R.
partij ten laste gelegd. Indien ze waar
waren, we deden '*t beste om de oogen
neer te slaan en de partij zoo spoedig
mogelijk te ontbinden. Al die be
schuldigingen samengevat geven den
totaal-indruk van de A. R. partij gaat
zich aan Rome versjacheren.
De S. G. P. ziet Rome als de cenige
partij.
Communisme en Socialisme worden
wel eens genoemd, maar ze kennen
slechts één vijand: de Roomschen.
En ds. Janssen vervolgde:
„Voor mij ziju de Roomschen geen
vijanden".
En hij citeerde verder uit hot geschrift
van Groen van Prinsterer „Proeve over
de middelen, waardoor de waarheid ge
kend en geloofd wordt", o.m. het vol
gende:
„Onze Christelijke betrekking op de
Roomsche Kerk ligt jegens haar, in
den strijd tegen het ongeloof, plichten
op, voor wier beoefening dikwijls ge
legenheid is. De Roomsche Kerk moet
door Protestantsche Christenen ver
dedigd worden, voor zoover in haar
Christus Zelf aangerand wordt. Het
iö geen overhelling tot de Roomsche
Kerk.
Wij zijn' geen Roomschen, ofschoon
wij, als belijders van Christus, hoogen
prijs stellen op hetgeen bij hen Chris
telijk is".
„Christus is het vereenigingspunt;
in Hem hebben Roomschen en Pro
testanten tegen het ongeloof gemeen
schappelijk belang."
Toen later bij het debat een der aam
wezigen vroeg, „of wc niet meer moeten
letten op het bijgeloof bij Rome", merkte
ds Janssen op (Wij citeeren verslag N. L.
Git.):
dal ook bij de Protestanten veel bij
geloof gevonden wordt, bovendien al
les, wat wij in Rome's leer als bijgeloof
beschouwen, is daarom nog niet altijd
bijgeloof. Alles heeft daar ook zijn
beteekenis.
Een rake herinnering riep de dominé
op aan de revolutie-dagen van 1918:
Bij de S. G. P. en H. G. S. is men
altijd gekant tegen Rome. Was dit
ook zoo in de Revolutionaire bewe
ging in 1918. Ging toen de strijd ook
tegen Rome en hebben ze toen ge
zegd: we hebben jullie (de Room
schen) niet noodig"? Neen, toen waren
het beste menschen en echte staats
burgers. Toen was Roomsch en Pro
testant één!!
Een dergelijke kloeke taal, een derge
lijke vierkante beginsel-verklaring eert
de persoonlijkheid van den spreker.
Wij waardeer en zulk een optreden
nog afgezien van het feit, dat het be
vordert een Christelijke politiek, waarbij
Katholiek en geloovig Protestant vrucht
baar kunnen samenwerken! omdat daar
door wordt gepropageerd een p r a c t i-
sche verdraagzaamheid. Ook wij,
Katholieken, wenschen in onze samenle-
vmg zulk een verdraagzaamheid 'te beoefe-
met ernst en oprechtheid!
In het verslag van de rede, door ds.
Janssen te Lisse gehouden, heeft ons toch
echter één zin bitter onaangenaam ge
troffen één zin, waarin de spreker het
heilig Misoffer noemde „een vervloekte
afgoderij".
Een dergelijke terminologie moest nu
toch 'ns door Protestanten niet meer wor
den gébruikt.
Zeker, wij kunnen 't ons indenken, dat
Protestantsche theologen in een felle be
geerte, om het Protestantisme scherp te
scheiden van het Katholicisme, zich aldus
hebben uitgelaten en hun, die zulks
in goeden trouw hebben gedaan, duiden
wij dat ook niet ten kwade.
Maar in een vergadering als de hier be
sprokene, welke een zoo sympathieke en
nobele strekking had, kan men toch wel
beter andere uitdrukkingen gebruiken, als
men wil verklaren, 't met een geloofspunt
of leerstuk der Katholieke Kerk niet
eens te zijn!
Heeft men er zich wel van door
drongen, dat, wat men „vervloekte
afgoderij" heet, door een zoo groot deel
der medeburgers, als de Katholieken in
ons vaderland vormen, wordt erkend als
iets hoogheiligsEen erkenning, die
leeft in het diepste hunner overtui
ging, die zoovelèn in het verleden met
hun leven hebben bekrachtigd, en
waarvoor ook nu nog iedere Katholiek zijn
leven zou géven
Ais men daarvan zich doordringt, dan
zal men er vanzelf toe komen, gedrongen
door practische verdraagzaamheid, een
terminologie als de hier gesignaleerde
in dergelijke omstandigheden, te vermij
den.
ONTWAPENING.
DE COMMISSI E-L 0 U D 0 N
Graaf Bernstorff's voorstellen.
Inkrimping van de
geoefende reserves.
Het secretariaat-generaal van den Vol
kenbond heeft gistermiddag de nota ge
publiceerd, welke de Duitsche gedele
geerde in de voorbereidende ontwape
ningscommissie, graaf Bewistoff op S dezer
met een begeleidend schrijven aan den
voorzitter dier commissie, jhr. Loudon,
heeft doen toekomen.
In deze nota, welke, zooals men weet,
•betrekking heeft op de a.s. Maandag be
ginnende zesde bijeenkomst der voor
bereidende ontwapeningscommissie, doet
Bernsborff een positief voorstel tot ont
wapening van de geoefende reserves.
Voorts geeft hij een methode aan tot het
vergelijkbaar maken van legers met der
gelijke reserves in den regel dus die
van staten met algemeenen dienstplicht
en legers, welke niet over geoefende
reserves beschikken.
Daar er weinig kans op bestaat, aldus
dc nota. dat de staten bereid zullen zijn
om. zooals Duitschland wens ebt, den alge
meenen dienstplicht af te schaffen, ver
dient nog de meeste aanbeveling een ge
mengd stelsel, strevend naar beperking
van het jaarlijksch contingent recruten,
den eersten oefeningstijd, den totalen
diensttijd, het materiaal en heb beroeps-
personeeL Vooral aan de beperking van
het materiaal wordt groote waarde ge
hecht, daar deze de waarde van een ge-
talssterk leger zal verminderen. Voorge
steld wordt, een tabel op te stellen, welke
door de conferentie met de voor iederen
staat toelaatbare maxima aan manschap
pen enz. moet worden ingevuld.
Terwijl naar Bernstorff's meening de
kleinste wapenen niet in de conventie be
hoeven te worden opgenomen, is dit wel
het geval met alle wapensoorten die voor
de moderne oorlogvoering van belang zijn.
Het moet. er geleidelijk toe komen, dat
bombardementsvliegtuigen, verdragend ge
schut e.d. geheel worden afgeschaft. Acht
men daartoe den tijd nog niet rijp, dan
dienen in ieder geval juist déze voor een
aanvalsoorlog belangrijke wapenso orten
zeer aanmerkelijk beperkt te worden, het
geen nauwkeurig in de conventie moet
worden vastgelegd.
Voorts wordt in dit hoofdstuk herinnerd
aan het algeheel verbod van het gebruik
van gifgassen krachtens het protocol van
25 Juli 1925, terwijl het wenschelijk wordt
genoemd, te onderzoeken, of dit verbod
niet moet worden aangevuld met een ver
bod van het omlaag werpen van strijd
middelen uit de lucht, en wel niet sleohts
gasbommen, doch ooi: granaten, brand
bommen e.d. Op dezo wijze zou heb lijden
van de burgerlijke bevolking in. geval van
oorlog verzacht kunnen worden, terwijl
tevens een krachtig aanvalsmiddel 'door
het verbod zou word eft .getroffen.
Het derde hoofdstukSer nota behandelt
de oplossing van eventueel© 'geschillen. Te
dezer zake stelt de Duitsche regeering
voor, dat een bijzondere bepaling der ont-
wapeningsconvcntie aan alle onderteeke-
nende mogendheden het recht zal geven,
eventueelc schendingen der conventie ter
sprake te brengen bij een permanente
commissie, welke, wat haar leden betreft,
misschien zou kunnen overeenstemmen
met de voorbereidende ontwapeningscom
missie. Deze commissie zou dergelijke ge
vallen dan schriftelijk of mondeling kun
nen behandel en en, wanneer inderdaad een
schending wordt geconstateerd, deze langs
den weg van onderhandelingen te niet
kunnen doen.
BRITSCH-AMERIKAANSCHE
VLOOTBEPERKING.
Een nieuw Amerikaansch initiatief?
De meeste Engelscue bladen brengen
uitvoerige telegrammen uit New York, die
duiden op de mogelijkheid van een nieuw
Amerikaansch initiatief inzake de Britsch-
Amerikaansche vlootbeperking. De voor
bereidende besprekingen voor een even
tueelc nieuwe vloo bcon f erentie tusschen
Engeland en Amerika en waarschijnlijk
ook Japan, zouden in Genève plaats heb
ben, waar de vertegenwoordigers der drie
mogendheden elkaar Maandag voor do
voorbereidende p enin gs c on fere ntic
van den Volkenbond ziulen treffen.
Voor zoover uit de telegrammen in de
ochtendbladen valt op te maken, zou pre
sident Hoover een nieuwe vlootconferentie,
geleid door politici in plaats van door ad
miraals, gunstig gezind zijn. Ook wordt
heb denkbeeld opgeworpen van een soort
plaatselijke uitbreiding van heb Kellogg-
Pact, volgens hetwelk Amerika, Engeland
en eventueel Japan het gebruik van hun
oorlogsvloten zouden uitschakelen als fac
tor in hun wederzijdsehe betrekkingen. Op
zulk een grondslag zou Amerika dan in de
kruiserskwestie zijn aanvankelijke eischen
van maximum-tonnage wijzigen of opgeven
en geen bezwaar meer maken wanneer En
geland zooveel kleine kruisers zou willen
bouwen als het meent noodig te hebben. In'
ruil zou Engela-nd aan Amerika zelf vrij
heid voor den bouw van kruisers van tien
duizend ton moeten laten. Maar een uit
breiding van het Kellogg-Pact zou het ge
voel moeten wegnemen, dat Engeland en
Amerika zich tegenover elkaar bewape
nen. Dezelfde uitbreiding zou voorts aan
beide kanten de vermeende vlootbehoefte
kunnen doen slinken.
FRANKRIJK.
GEALLIEERD ACCOORD TE PARIJS.
Met betrekking tot de herstel-eischen.
Heden een zitting
de Duitse hers.
iet
De geallieerde herstel-deskundige kwa
men gistermiddag om kwart over vijf tot
overeenstemming aangaande hun voorstel
len. De vereischte stukken werden in het
Engelsoh en Fransch opgesteld, ten einde
heden op de plenaire zitting aan de Duit
sche experts te worden aangeboden. Deze
zitting is tegen halftwaalf voormiddags
door den voorzitter, Owen Young, bijeen
geroepen.
De voorstellen der geallieerde deskundi
gen bevatten een volledig annuïbeitsschema
doch een totale som wordt niet genoemd.
Het is waarschijnlijk, dat de Duitsche ex
perts enkele dagen tijd zullen vragen om
de voorstellen te kruinen bestudeeren.
DUITSCHLAND
1 Mei-demonstraties te Berlijn verboden.
Het verbod ton aanzien van vergaderin
gen in de open lucht en het houden van de
monstraties zal, naar thans definitief vast
staat, te Berlijn ook voor den 1 Mei-dag
gehandhaafd blijven. Dc hoofdcommissaris
is in zijn desbetreffend besluit oon. ver
sterkt door voorvallen, die zich gisteren
avond in de Oostelijke wijken der stad
hebben afgespeeld. De communisten poog
den daar namelijk ondanks het bestaande
verbod toch een optocht te organiseeren;
de politie greep echter in, waarbij drie
agenten ernstig werden mishandeld.
De pogingen der communisten om heb
verkeer te Berlijn op den Isten Mei stop
te zetten, zijn mislukt. De vakverenigin
gen hebben namelijk besloten het verkeer
in den gewonen ooi vang te houden.
SPANJE.
De Spaansche studenten blijven roerig.
Uit Madrid meldt het „.Journal", dat in
vele Spaansche steden nieuwe studenten
onlusten hebben plaats gehad. Te Saragos-
sa en Granada werden rumoerige demon
straties gehouden. Te Barcelona zijn de
monstraties aan de orde van den dag. Bij
het hoofdbestuur der studenten-organisa
ties zijn stukken in beslag genomen, die
als communistisch worden aangeduid, en
in verband hiermede zijn twee studenten
in de medicijnen en een professor gearres
teerd. De regeering heeft maatregelen ge
troffen opdat de demonstratie ten gunste
van de regeering op 14 April a.s. een goed
verloop zal hebben on niet door tegen-de
monstraties zal worden verstoord.
Gedurende de vertooning van een film
in het Concertgebouw te Madrid kwam het
tot handtastelijkheden tusschen betoogers
en politieagenten. De strijd, werd op straat
voortgezet, waarbij aan weerszijden ver
scheidene personen werden gewond. Drie
studenten zijn gevangen genomen.
CHINA.
Tsjang Kai Shek.
Blijft voorloopig in functie.
Tsjang Kai Shek heeft tot de troepen
een proclamatie gericht, waarin hij ver
klaart, dat hij bereid is, het ambt van op
perbevelhebber over alle Chineesche troe
pen en de vloot weer op zich te nemen op
voorwaarde, dat dc Nankin gr egeering hem
uitgebreide volmachten verleent voor de
reorganisatie van het leger. Hij verklaart,
dat de Chineesche revolutie nog niet vol
trokken is. Er bestaan nog groote politie
ke moeilijkheden bij de vereeniging van de
verschillende deelen van China en zonder
deze volmachten acht hij zich niet in staat,
heel China tc vereenigen.
Tsjang Kai Shek verklaart verder een
groot tegenstander van dc politiek der ge
neraals tc zijn en verlangt, dat de Nan-
king-regeering het hem mogelijk zal ma
ken, aan dc onafhankelijkheid der ver
schillende generaals een einde te maken.
Verder eischt hij de volkomen onderwer
ping van generaal Feng en diens ontzetting
xiit zijn ambt.
DE KAMERVERKIEZINGEN.
Kiescomité-Kampschöer.
Het opgerichte kiescomité Kampschöer
in de kieskringen LeidenDordrecht—Gro
ningenFriesland bestaat uit de volgende
personen
D. Th. van Dijk, voorz., Naaldwijk; C. P.
Grimbergen, secr., Poeldijk; G. A. van
Oorschot, Penningm.. Maasland; Jac.
Meyer, vice-voorz., Katwijk aan den Rijn;
W. v. d. AVerf, tweede secr., Sneek; H.
Langeveld, Noordwijkerhout; Y. N. Post,
Schiedam; S. Tj. Westendorp, Heiden
schap bij Workum; C. J. Ruigrok, Hille-
gom en A. C. van Zwieten, Vlaardingen.
Kiescomité Mr. Fr. Teulings.
In den Rijkskieskring 's-Hertogenbosch
heeft zich voor de candidatuur van mr. Fr.
Teulings een verkiezingscomité gevormd,
dat als volgt is samengesteld: mr. P. H.
Loeff te 's-Hertogenbosoh; C. Foppele te
's-HerbogenboschL. C. P. M. Meuwese tc
's-Hertogenbosch; mevr. Van Swaay-Sohut-
jes te 's-Hertogenbosch: L. Lobach te
's-Hertogenbosch; mevr. Van Nispen tot
Sevenaerv. Hövell tot Westerflïer te
Vught; A. J. Eijsbouts te.Asten; J.A. J. v.
Heereveld te Cuijk; J. P. Knaapen te Gcl-
drop; F. C. van Libh te Veghel; M. van
Loon. te Waalwijk; J. C. Ploegmakers te
Oss; L. Pijnenborg te Drunen; A. C. v. d.
Ven te Son: J. dc Vlam te Eindhoven.
Kiescomité-mr. Steenberghe.
Naar ons werd medegedeeld, heeft zich
m de Rijkskieskringen LeidenDordrecht
Leeuwarden een Kiescomité gevormd, be
staande uit personen van nijverheid- en han
delskringen ter bevordering van de candi
datuur van mr. M. P. L. Steenberghe te
Goirle.
DOORVOER VAN VEE DOOR
DUITSCHLAND.
Er kunnen weer aanvragen worden gedaan.
Volgens mededeeling van den Rijksland-
bouw-consulent, ir. A. H. Joustra te Ber
lijn, kunnen thans weder aanvragen om ver
gunning tot doorvoer door Duitschland van
vee uit Nederland, bestemd voor andere
landen, gericht worden tot hot Pruisische
ministerie van Landbouw.
Over elke aanvraag zal afzonderlijk wor
den beslist.
Indien de vergunning wordt verleend, zijn
daaraan dezelfde voorwaarden verbonden
als voorbeen waren gesteld.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Voorstellen van graaf Bernstorff aan de
voorbereidende ontwapeningscommissie.
Men verwacht een nieuw Amerikaansch
initiatief inzake de vlootbeperking.
De expeditie, welke de ballongroep van
de Nobile-expcditie gaat zoeken, zal den
25sten April vertrekken. (Luchiw, 2de
blad).
De studentenbeweging in Spanje weer
verscherpt. (Telegrammen).
BINNENLAND.
De Minister van Arbeid heeft in de Eer
ste Kamer medegedeeld, dat hij inwerking
treding van het werktijdenbesluit voor
winkels zal bevorderen voor hij demissio
nair wordt, zoodat het op 1 Januari 1930
in werking kan treden. (1ste blad).
De R. K. Handelshoogeschool te Tilburg
(lste blad).
Doorvoer van vee door Duitschland. (lolc
blad).
LEIDEN.
Herdenking van Christiaan Huygens.
(2de blad).
GOUDEN JUBILEUM.
L. JONGELEEN.
Hedeu is het voor de N.V. Vcreenigdc
Touwfabrieken een bijzondere dag; daar
een van do leden van het personeel, dc
heer L. Jougeleen den dag herdenkt, dat
hij voor vijftig jaar bij de N.V. in dienst
trad.
In 1879 kwam dc jubilaris als jongen
in diensb bij dc N.V. N. Hoos, stoomspin
nerij en touwfabrieken te Rotterdam. In
1919 werd liet bedrijf omgezet in N.V.
Vereenigde touwfabrieken, die in 1920 van
Rotterdam naar Leiderdorp werden over
geplaatst. In 1893 werd dc jubilaris, die
zijn vader in het bedrijf was opgevolgd
voorman en in 1896 baas van de touwbaun,
terwijl hij vervolgens in do fabriek te Lei
derdorp als baas van de hckelarij werd
aangesteld.
Hedenmorgen werd in tegenwoordigheid
van de directie en liet personeel dc ju
bilaris gehuldigd.
Om half elf werd de heer Jougeleen met
echtgenoote cn kinderen per auto van
huis afgehaald en naar dc l'abriek ge
bracht waar een der zalen feestelijk met
bloemen was versierd. Mot oen hartelijk
welkom werd de jubilaris daar ontvangen,
door heb talrijke personeel, dat zich aan
den ingang van de fabriek had opgesteld.
Allereerst werd de jubilaris toegespro
ken door den president-commissaris, den
heer A. G. Bosman, die. hem gelukwensch
te namens de directie. Spr. prees den ju
bilaris voor diens trouwen arbeid gedu
rende vijftig jaar verricht cn waarin hij
zijn vader opvolgde en voor dc liefde die
hij steeds voor zijn werk had betoond,
waardoor er zulk een goede verstandhou
ding bestond tusschen hem cn zijn supe
rieuren.
Spr. zeidc vernomen tc hebben, dat hel
den wensch van den jubilaris was nu mei
pensioen te mogen gaan. Spr. meende,
dat de jubilaris nog jong cn sterk genoeg
wae om zijn krachten aan dc N.V. tc ge
ven. Mocht hij echter in dezen wensch vol
harden, dan wenecht© spr. hem een wel-
