20ste Jaargang MAANDAG 8 APRIL 1929 No. 6148 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN BUITENLAND BINNENLAND Ste Zeidóobz (Bou/fcoml' De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal Franco per postf 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonué's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Medodeelingen wordt het dubbele van bet tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver buur, koop en verkoop f0'.50. Dit nummer bestaat uit drie bladen V De nabije politieke toekomst. Zaterdag heeft de Liberale Staatspartij „De Vrijheidsbond'"' te Arnhem haar jaar vergadering gehouden. De heer Fock, de voorzitter, heeft zich in zijn openingsrede- duidelijk uitgespro ken voor het parlementaire stelsel en voor een parlementair Ministerie. Alleen met een parlementair Ministerie, zoo betoogde hij, kan er een vruchtbaar Regeeringsbeleid zijn; een parlementair ïinisfcerie is dus het ideaal, dat men ich voor oogen stelt: Mochten nu,- zooals door velen wordt voorspeld, de verkiezingen niet leiden tot een parlementair Ministe rie, zal dat dan een reden zijn om het parlementaire stelsel te veroor- deelen en ons daarvan af te wenden? Die vraag beantwoorden wij onvoor waardelijk ontkennend. Welke moei lijkheden niet het parlementaire, stel sel ook mogen voorkomen, wij zullen dat handhaven en hooghouden. De de mocratische richting, welke in ons parlementair stelsel ligt zullen wij niet prijs geven. In de praktijk mogen er bezwaren zijn, en de praktijk moge nu niet in alle opzichten beantwoor den aan hetgeen wij wenschen, alle menschenwerk is onvolmaakt, en wij moeten de moeilijkheden overwinnen, welke zich nu eenmaal voordoen. Het parlementaire stelsel, wat men ook daarvan moge zeggen, gaat ver bo ven al wat men anders zou willen voortbrengen. Al mocht het ditmaal nog niet zoo zijn, wij zullen in de toekomst weer komen tot een Regee- ring, die voortkomt uit en steunt op een meerderheid. Aldus de leider van den Vrijheidsbond. Maar, ondanks zijn sympathie voor een parlementair Ministerie, twijfelt hij aan de vervulling van dezen wensch in de naaste .toekomst: Is er groote kans, dat de uitge sproken wensch in vervulling zal gaan? Er is reden tot twijfel; ja velen vreezen, dat er van een parle mentair Ministerie nog geen sprake zal kunnen zijn. Intusschen: de Vrijheidsbond is bereid aan de vorming van een parlementair Ministerie mee te werken:' Een intrede- in het Regeerings- kasteel zoeken wij niet. Dit neemt echter niet weg, dat, wanneer men tot ons koiiit om op c,enigerlei wijze onze medewerking te vragen, wij, zooals Mr. Rink het uit drukte, ons zeker tweemaal zullen be denken, alvorens een weigerend ant woord te geven, wij onzen plicht in het algemeen belang zullen vervullen, en wij, als zouden wij het ook liever niet wenschen, zullen medewerken, mits zij, die medewerknig vragen, met onze beginselen rekening houden. Wij gelooven echter, dat de vrees van den Vrijheidsbond, dat hij voor de keuze zal worden gesteld tusschen een bevesti gend of een ontkennend antwoord inzake medewerking aan een parlementair Mi nisterie, niet zoo héél groot behoeft te 'zijn! V De invloed van het liberalisme. Grooter dan de directe invloed op po litiek gebied, is ontegenzeggelijk de indirecte invloed op dit terrein en de directe invloed op verscheiden ander ter rein, welke door de liberale beginselen wordt uitgeoefend. Mr. Foek zeïde in zijn hierboven be sproken rede: Zooals Mr. v. Gijn bij de laatste algemeen beschouwingen terecht heeft gereleveerd, de liberale gedachte is in ons land gelukkig zeer verspreid; en hij verwees naar een uitlating van Minister Dc Geer in een interview, dat de vrijzinnige idee, los van het politiek liberalisme, ook in andere par tijen tot uiting komt. Inderdaad waar! Wij zouden alleen liever zeggen, in plaats van „ook in andere partijen", „ook onder de leden van andere partijen" komt de vrijzinnige idee tot uiting. Ook, helaas, onder de Katholieken. Mgr. Aengenent constateerde heb in zijn Vastenbrief, „dat er onder de Katholieken gevonden worden, die zich niet vrij heb ben weten te houden van de besmetting der liberale grondstellingen op het gebied van het oeconomisch leven, met het ge volg, wij citeeren het Bisschoppelijk schrijven verder dat de niet-ontwikkel- den in de meening worden gebracht, dat de leer der Kerk is, wat eigenlijk niets anders is, dan practijk van hen, die de leer der Kerk niet volgen. Wat een ont zettende verantwoordelijkheid drukt op dezulken". Die door het met liberalisme besmette Katholieken hebben dit is één herken- ningsteeken een voorkeur voor neutrale vereenigingen en voor neutrale lectuur bo ven Katholieke vereenigingen en Katho lieke lectuur, omdat zij daarin liberale be ginselen verwezenlijkt zien. Dat die Katholieken 'ns mogen gaan inzien de waarheid, door Mgr. Aengenent in denzelfden Vastenbrief hun voorgehou den, „dat het 'liberalisme volstrekt niet minder verwerpelijk is voor den Katho liek dan het socialisme"! VAN HET VATICAAN HET VATICAAN EN RUSLAND. Geen onderhandelingen gevoerd. Nieuwe Russisch© gewolddade n. De „Osservatorc Romano" meldt offi cieel, dat alle berichten der verschillende telegraaf-agentschappen van Europa be treffende onderhandelingen tusschen den H. Steel en de Russische sovjetregeering tot heb schepen van een godsdienstvrede in Rusland niet met de feiten overeen stemmen. Do welingelichte kringen van het Vati- eaan weet men niets af/ van toenaderings pogingen der sovjets. Daarentegen zijn er met Pasehen van Russische zijde nieuwe gewelddaden ge pleegd. Zoo is de 82-jarige Katholieke bisschop Slivowski van Wladiwostok uit gewezen. Eén der nog in Moskou gebleven Katholieke priesters is zonder reden ge arresteerd en 14 priesters zijn in Polodië in Maart gearresteerd. De H. Sitoel laat voor alle gearresteer den ook voor de orthodoxen, bijzonder in Lisieux bidden. De H. Stoel doet alles tot het scheppen van den godsdienstvrede in Rusland, doch. kan geen andere wegen bewandelen, ook niet a-1 worden .er valsche berichten gelan ceerd, waarvan dc herkomst gemakkelijk te herkennen is. De Pauselijke auto. Op 2 April is van Turijn uit dc door de wereldbekende Fiat-fabrieken aan den H. Vader geschonken automobiel afgezonden. Het is een wagen van het type „525" met 6 cylinders en een carrosserie, welke zes plaatsen bevat: vier in den eigenlijke coupé en twee bij het stuurrad. Van de twee achterste zetels is er één aan den rechterkant, voor den Paus be stemd, de andere voor een eeregast. De twee zitplaatsen daarvóór zijn zoo inge richt, dat de beide medereizigers niet den H. Vader den rug behoeven too te kec- ren, maar Hem aan kunnen kijken. Heb inwendige van den auto is met crême-zijde bekleed, welke speciaal in Ve netië is vervaardigd. De kussens zijn met rood damast overtrokken en op den bo dem van den wagen ligt tapijt, dat even eens speciaal vervaardigd is. Aan den vóónvand van den wagen is een kunstvolle medaille van den H. Cliris- tophorus aangebracht en de beide deuren zijn met het pauselijk wapen in rijk© uit voering versierd. De auto moet een wondermooi stuk van modernen en fijnen wagenbouw zijn. Hij zal den H. Vader in den loop <lcr volgen de week door de directeuren der Fiatfa- brieken aangeboden worden, waarbij ook een deputatie van de arbeiders der fabrie ken tegenwoordig zal zijn. CHINA. Plundering te Hankau. Zes on veertig Chineezon terechtgesteld. Naar officieel gemcid wordt is in de stad Hankau de staat van beleg afgekon digd naar aanleiding van gevallen van plundering in de Fransclie concessiewijk. Hierdoor waren Fransehc en Ja-pansche troepen verplicht in to grijpen. Zes en veertig Chineesche soldaten zijn wegens plundering gefusilleerd. AFRIKA. Inval van Abessyniers. Een grootje Abessynische strijdmacht heeft een inval gedaan in het Noörd-wes- telijk gebied van Kenya en daar geplun derd. Een uitgezonden Engelsche strafex peditie heeft, de indringers weder verdre ven en hun den geheclen buit afgenomen. MEXICO. DE OPSTANDIGE BEWEGING. Rebellenaanvalien op Naco. Zelfs t_aliks in actie. Dc rebellen hebben Zaterdagochtend vroeg het federale garnizoen van Naco (Sonora) met cavalerie, bombardements vliegtuigen en twe.e geïmproviseerde tanks aangevallen. Met groote kracht werd tot den aanval overgegaan op de loopgraven, die de fede ralen in een grooten boog om Naco hebben aangelegd. De opstandelingen beschikken over ongeveer drieduizend man, terwijl de verdedigende fedoi. i* troepen circa vijf tienhonderd ïuaii sv.rjc waren. Het verloop van den. strijd tusschen de beide groepen kon van de Amerikaanschc grens duidelijk worden gevolgd. Men zag, hoe de projectielen in de voornaamste straat van Mexicaansch Naco ontploften. Verdwaalde kogels kwamen herhaalde lijk op Amerikaanschc grondgebied terecht, vooral in de gebouwen, waarvan dc ge vels naar de Mexicaansch© zijde zijn ge wend. Een van deze gebouwen herbergt do kantoren van de Western United Tele graph Company, doch ondanks het drei gende gevaar bleven de telegrafisten en de talrijke verslaggevers, die van dit ge bouw uit den strijd volgen, op hun post. Het gelukte de infanterie der opstande lingen, die gevolgd werd door de cavalerie de voorposten van dc federalen terug te drijven. Toen de aanvallers naderden open den de federalen heb vuur met hun machi negeweren, waardoor de rebellen bij rijen tegelijk werden neergemaaid. Op dat oogenblik kwamen dc tanks van de op standelingen in actie en rukten onder voortdurend vuren op tot de prikkeldraad versperringen van de verdedigers. Tegelij kertijd wérden de loopgraven van de fe deralen door twee vliegtuigen gebombar deerd. Nadat de aanval korten tijd. was onder broken, trokken de rebellen opnieuw op cn tegen den middag gelukte het. hun een kerkhof ten Westen van de stad te bezet ten en dc federalen uit de eerste loopgra ven te verdrijven. In verband met de gevechten, die waar schijnlijk ook geleverd zullen worden door federale vliegtuigen en machines van de opstandelingen en dc mogelijkheid, dat daarbij Amerikaansch Naco schade zal op- loopen, zijn twaalf - gevechtsvliegtuigen cn zes waarnemers-maohines van de Ver. eenigde Staten naar do grens gezonden. Bij den op 12 K.M. van Naco gelegen spoorwegtunnel van dc Southern Pacific Railroad heeft een schermutseling plaats gehad tusschen een bereden Amerikaanschc grenspatrouille en Mexicaansche opstande lingen, waarbij een der Amerikanen door een schot in de borst werd getroffen. Bij het nader© onderzoek bleek, dat in een schuilplaats in de nabijheid van den tunnel vijftien zakken waren verborgen, die elk vijf bommen, bevatten. Toen de Amerikaansehe patrouille deze bergplaats naderde, openden de rebellen van Mexico uit het vuur op de Amerikanen, dat door dezen werd beantwoord. Heb is nog niet. opgehelderd, of de bommen over de grens naar de opstandelingen zijn gesmokkeld, of bestemd waren voor het in de lucht laten springen van den Anierikaanschen trein, die de federale troepen, die tot nu toe in El Paso geïnterneerd waren, nadat zij bij de verovering van Juarez door de opstandelingen naar Amerikaansch grond gebied waren gevlucht, weder naar Mexi caansch gebied terug to brengen. Op het bericht, dat er bij de Mexicaan sche grens bommen waren gevonden cn dat er een treffen met de opstandelingen had plaats gehad, is direct een groote afdeeling Amerikaanschc cavalerie naai den tunnel getrokken. AMERIKA De drankwet in de V. S. De slachtoffers der handhaving. Dc Amerikaanschc regeering deelt mede, dat sinds het in werking treden van het drankverbod 195 menschen het leven hebben verloren bij dc handhaving van het verbod. Dc ambtenaren van de drankbe strijding hebben 135 menschen gedood; 5> ambtenaren zijn gedood in de uitoefening van hun plicht en in de laatste 15 maan den zijn 5 menschen gedood door schepen van de kustwacht. MEETINGS R. K. WERKLIEDEN VERBOND. Naar de bedrijfsdeniocratie. Een onbezorgde levensavond voor alle werkers. Het groote gezin uit de knel. Door eigen kracht omhoog. Dit waren do leuzen, waaronder het R. -Iv. Werkliedenverbond in Nederland giste ren, Zondag, in verschillende i.laatscn van ons land meetings had georganiseerd. Deze hadden plaats te Amsterdam, twee te Alk maar, te Enschedé, te Zwolle, te 's-Graven- liagc, te Utrecht, te Arnhem, twee te Til burg, tc Eiudhoven, tc Vlissingen, twee te Maastricht. Over het gelicele land was de deelneming zeer groot. Zoo waren in de Tivoli-zaal te Utrecht 1700 menschen bijeen. Tc Ensche dé was een optocht georganiseerd, waaraan met 30 vaandels-, 2500 menschen deelnamen. In Den Haag had de bijeenkomst plaats in dc H. Hart-kerk, waar ook een Lof werd gecelebreerd. lil alle bijeenkomsten werd een motie aangenomen, waarin dc vergadering: verwacht van degenen, die gedurende de komende vierjarige regecringsperiode zul len worden geroepen tot medewerking aan de wetgeving in ons vaderland, A. dat zij krachtig zullen bevorderen liet totstandkomen van de noodige wettelijke regelen, welke den arbeid in zijn breede betcekenis de verovering var. een volwaar dige positie in onderneming en bedrijf zul len vergemakkelijken B. dat zij zoodanige wettelijke voorzie ningen zullen helpen treffen, waardoor den arbeider, bij voorkeur door bedrijfsregelin gen, een onbezorgde oude dag gewaarborgd zij; O. dat door het totstandbrengen van een Bijkskindertoeslagfonds, waarvan dc kosten tc- dragen door het bedrijf, voorts door ver lichting van lasten (belasting, schoolgeld enz.) cn door eene ruimere toepassing van do woningwet, dc positie van het groote ge zin worde verbeterd; draagt het Bestuur van her. R. K. Werklie denverbond op de urgentie van de boven genoemde punten overal waar wenschelijk tc bepleiten en met allo geoorloofde mid delen de verwezenlijking ervan te bevorde ren cn doet een beroep op allo katholieke arbeiders om in de R. K. Arbeidersbewe ging, ook en vooral door eigen kracht, te komen medewerken aan do verovering eencr maatschappelijke positie, die in overeen stemming is met de mcnschelijkc waardig heid en met de gewichtige diensten, welke dc arbeiders aan de samenleving bewijzen. „Maandagmorgen'. DE UTRECHTS-CHE PUBLICATIE. Schrijven van dr. Ritter aan den voorzitter van den Ministerraad. Op een o f f i c i e 1 e commissie van onderzoek aangedrongen, Door dr. P. H. Ritter Jr., hoofdredacteur van heb Utrechtsch Dagblad is aan den voorzitter van den Ministerraad te Den Haag een schrijven gericht, waaraan wij het volgende ontleenen: Er is in den la als ten tijd herhaaldelijk geklaagd over de minder juiste, „mislei dende" mcdcdeelingen en inlichtingen, die door of vanwege de Regeering officieel of officieus zouden zijn gedaan of verstrekt. Deze klacht is wederom tot uiting gekomen naar aanleiding van de bekende documen ten-kwestie en heeft weerklank gevonden in do vergadering van het. Bestuur van den Nederlandscken Journalistenkring van 5 Maart j.l. Daar ondergeteekende deze grief deelt, heeft hij, onder bepaalde voor waarden, toegezegd verschillende feiten ter beschikking van dien Kring to stellen, ten einde door collegiale bespreking te zoeken naar een betere verhouding tusschen Re geering en Pers. Aan bedoelde voorwaar den is echter niet voldaan. Ondergeteekende heeft gemeend goed tc doen door deze feiten aan zijne collega's niet dan vertrouwelijk mede te deelen. „Van bevoegde zijde" is echter thans to kennen gegeven, dat door de Rogeering op deze discretie niet langer prijs wordt ge- VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Mexicaansche opstandelingen hebben de grensstad Naco aangevallen. Zes-en-veertig Chineezen te Hankau te rechtgesteld. BINNENLAND. Ingediend is een wetsontwerp ter be scherming van den landbouw-export. (3de blad). Het wetsontwerp inzake den in- en door voer van eieren. Memorie van Antwoord op het Voorloopig Verslag. (3de bluu). Conflict in het houthedrijf aan de Zaan. (Laatste. Berichten). steld. Ondergeteekende meent dientenge volge geheel in den geest der Rogeering te handelen door althans één der bedoelde feiten aanstonds openlijk tor kennis ie brengen van U. E., als hoofd der Regee ring. U. E. vergtmne ondergeteekende vooraf eene vaststelling. Blijkens dc verklaring van den Minister van Buitenlandsche Zaken in dc Eerste Kamer, stelde deze bewindsman .,er prijs op", te verklaren, dat. de heer van Beu- uingen tot den aankoop vun dal stuk liet door ondergeteekende gepubliceerd do cument „waarbij ook nog twee andere stukken, niet is overgegaan,* dun nadat hij zich had overtuigd, dat de inhoud vun liet stuk, zooals zij hem beschreven werden bij de aanbieding dc Regeering inte resseerde".' Do heer van B. heeft dus dit stuk slechts gekocht ten behoove van de Ncdcrlaiidsche Regecriug. Of, eenvoudiger geformuleerd, de NederlaiKlsche Regeering iict dit stuk- door den hoor van B. koopon. De hcor van Bouningcn, heeft dus in deze aangelegenheid gehandeld als ver trouwensman, als agent, of, zooals hij het tegen derden heeft uitgedrukt .als orgaan der Regeering. De Minister van Buitenlandsche Zaken, heeft in de Eerste Kamer over deze aan gelegenheid sprekende, mcdcgcdcold tc spreken uit naam van de Rogeering. Het feit nu. dal. ondergeteekende voor alles onder dc aandacht van U. E. wenscht te brengen, is, dat de vertrouwensman der Nederlandsche Regeering en deze Re geering zelve in deze aangelegenheid resp. aan dc Pers en de Volksvertegenwoordi ging dc volgende „misleidende medodee lingen" hebben gedaan: 1. de verklaring van den lieer van Leu ningen N. R. Crt. I Maart j.l.: ..Ik kan I' ten stelligste verklaren, dal ik noch di rect, noch indirect iets te maken heb ge. had met dc publicatie in het Utrechtsch Dagblad.,Ik heb er part noch deel aan''. En op dc vraag: hoe verklaart U do publicatie? ,Daar heli ik geen verklaring voor". 2. De verklaring van de Uegeering (Hand: pag. 7, 1.): „De rol van den lieer van Pen ningen was hiermede („met den aankoop afgeloopcn. De heer van Bouningcn heeft in deze zaak. naar de vaste overtuiging van dc Rogeering, niet anders gehandeld dan hij als goed Staatsburger meende ie moeten handelen cn heeft met do lalcre publicatie niets tc maken gehad. Aan an deren dan aan de Regecriug heeft hij van die stukken geen inzage verleend Beide verklaringen zijn pertinente on waarheden. Ondergeteekende gelooft niet,,dat l'wo Regeering, bij nadere overweging, de juist heid van hare verklaring zal willen vol houden. Mocht ondergeteekende zicli daar in. vergissen da-n zou hij U. E. echter wel vriendelijk willen verzoeken. Haar dementi ditmaal niet te doen uitgaan van een ano nieme „bevoegde zijde", maar lc willen medewerken tot. een onpartijdig onder zoek, teneinde objectief vast te stellen of en zoo ja waarom de Regecriug op dit voor de geschiedenis der publicatie curcli- nale punt, de Volksvertegenwoordiging on waar heeft ingelicht? Ondergeteekende heeft het 'voorstel lot een onderzoek als hooger bedoeld, ..door een commissie van onpartijdige hoogstaan de mannen", één door l'. E., één door hem, een derde door de beide anderen aan te wijzen reeds op 7 Maart aan den hem bezoekenden vertegenwoordiger van den Minister van Justitie gedaan; doch dc Re- geering heeft aan dit. verzoek lot zijn leed wezen geen gevolg gegeven. Ondergeteekende is overtuigd, dat U. E. zijn herhaald verzoek niet zal afwijzen. De Tweede Kamer. 10 Zooals reeds is medegedeeld, zal dc Tweede Kamer op 1(5 dezer weder bijeen- komen. De voorzitter zal dan voorstellen om in doze vergadering een aanvang te

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1