20ste Jaargang
DONDERDAG 4 APRIL 1929
No. 6145
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUITENLAND
KERKNIEUWS
e Seictoelie (Bou/fcant
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. I
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hot
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hum* en ver
buur, koop en verkoop f 0,50.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
V Over rechtsche samenwerking.
Op de deputatenvergadering der A. R.
Partij heeft de heer Golijn een rede gehou
den, waarin hij o.m. ook heeft gesproken
over de rechtsche samenwerking.
Hij wierp een terugblik in het verleden
en wees naar de toekomst.
Van het verleden der rechtsche samen
werking zeide hij:
„Zelfs niet veel boven de 10 pet. van
het zeteltal in de Tweede Kamer uitgaand,
zijn we, zeide spr., op samenwerking aan
gewezen.
Uit dit besef is voortgekomen de samen
werking, die geboren werd in de tachtiger
jaar, hernieuwd in 1901, voortgezet eerst
van 19081913 en nader van 1918 tot einde
1925, om toen weer uiteen te vallen.
Het zou onredelijk zijn niet te erkennen,
dat die samenwerking ons veel goeds heeft
gebracht. Het volksdeel, dat wij het onze
noemen, is uit den staat der vernedering,
waarin het eertijds verkeerde, opgeheven.
Inzake het onderwijs is aan het onrecht
der 19e eeuw een einde gemaakt, ook al
hebben wij alles nog niet bereikt.. Op het
stuk van de vrijlating van den Dag des
Heeren is er onmiskenbare vooruitgang
vergeleken met een goede kwart eeuw
geleden. Met de vrijheid der consciëntie
worde ook op ander terrein, meer dan
voorheen, rekening gehouden. Op sociaal
terrein is. niet weimg tot stand gekomen,
dat strekken lean om de maatschappelijke
verhoudingen beter aan de beginselen van
Gods Woord te doen beantwoorden.
Maar evenmin valt te ontkennen, dat
onder ons, aldus spr., ook een gevoel van
teleurstelling bestaat over de schraalheid
van den oogst op het stuk der wenschen,
die ons meer in het bijzonder eigen zijn.
Men heeft dat gedragen zoolang de
samenwerking bestond en men opzag te
gen de verbreking er van, wetend, dat
bij andere constellatie voor onze beginse
len niets beters te verwachten viel en
zelfs de parlementaire kracht ontbreken
zou om het optreden van een Kabinet
met eigen politieke overtuiging mogelijk
te maken."
Deze woorden zou' een Katholieke
politieke leider bijna letterlijk tot de zijno
kunnen maken....
Evenzoo wat de heer Colijn zeide van
een rechtsche samenwerking in de toe
komst.
„Nu de samenwerking eenmaal verbro
ken is, mag niet verzwegen worden, dat
herstel alleen mogelijk is, indien door de
vroeger saamwerkende groepen de ernst
van den huidigen politieken toestand
wordt verstaan; de nadeelen, daaruit voor
onze consfcitutioneele instellingen en voor
de gewichtigste volksbelangen voortvloei
end, worden begrepen. We zouden zeker
niet kunnen vragen, dat alles, wat in ons
beginselprogram of in ons uitvoerig stem
bus-program van dit jaar voorkomt, ons
zou worden ingewilligd. Maar evenmin
zal men van andere zijde over het hoofi'
mogen zien, dat wij mogen verlangen, dat
er met onze levensbeginselen wordt gere
kend. De invoering der evenredige verte
genwoordiging heeft het samengaan onge
twijfeld lastiger gemaakt. Ieder strijdt* bij
de stembus zijn eigen strijd en het geT
meensohappelijke in het electorale kamp
is verdwenen. Maar ik mag aldus spre
ker vandaag over zulk een samenwer
king na de stembus tooh wel iets zeggen.
En ik doe dit namens u, die hier ak
deputaten ons kiezersvolk vertegenwoor
digt.
Wij achten nog steeds een samenwer
king met groepen, die in het staatkundig
leven van gelijke grondbeschouwingen als
de onze uitgaan, om zoodoende tot steun
van een optredend Kabinet te geraken,
den meest verkieslijken weg. Omdat alleen
in dien weg onze beginselen in daden en
verordeningen tot hun recht kunnen ko
men en omdat het algemeene landsbelang
herstel der parlementaire practijk wen-
schelijk maakt..
Maar we moeten dan vorderen, dat
zulk een samengaan met waarborgen om
ringd zal worden. Dat onzerzijds voor
waarden gesteld zullen worden, die niet
alleen recht doen wedervaren aan de groo-
te volksbelangen, zooals wij die zien,
maar die ook gericht zullen moeten zijn
op de redelijke zekerheid eener rustige
afwerking van een program, waaraan men
steun belooft, opdat geen crises den aan
gevangen arbeid onderbreken.
Komt zulk een samenwerking niet, wel
nu dan blijven we alleen staan."
Ook dit is een verklaring, die wij voor
onszelf niet veel anders zouden stellen
Intusschen ma.g hieruit geconstateerd
ten overvloede! dat de A. R. Partij,
evenals de R. K., vóór alles wensoht, zoo
mogelijk, een rechtsche samenwerking, die
hecht is, een vernieuwde coalitie, op stevige
V Protestantsche meerderheid?
Niet zoo duidelijk heeft gesproken mr.
J. Schokking op de te Amsterdam gehou
den jaarvergadering der Chr. Hist. Unie.
In zijn rede is eigenlijk zoo goed als
niets over rechtsche samenwerking te
vinden tenzij een paar vriendelijke woor
den aan het adres der A. R. Partij. De
heer Schokking heeft zich ten deze wat
men wel noemt: op de vlakte gehouden.
Na zijn rede werd het verkiezings-pro»
gram behandeld. Hierbij is de verhouding
met de R. K. Staatspartij ter sprake ge
komen.
Na toelichting van den afgevaardigde
van Amersfoort van het door die afdee-
ling ingediende amendement om den pas
sus: Nederland wordt bestuurd „met de
beginselen der reformatie als beheerschen-
de factor" verklaarde de voorzitter, dat
het geenszins de bedoeling is geweest
eenige groep, met name de R. K., aan
stoot te geven. Hij achtte het echter ge-
wenscht, dat uitkome, dat de C. H. Un -
in het protestantisme meer dan een kleur
loos beginsel ziet.
Als de bedoelde verklaring in het Chr.
Hist, program zóó onschuldig is en zoo
„kleurloos", als de heer Schokking ze hier
wel ietwat zonderling oi. voorstelt,
dan zullen wij er ons nifet aan stooten
en er vrede mee kumien nemen.
Maar de heer Schokking liet er op vol
gen, dat hier in Nederland een Protestante
sohe meerderheid is. Deze verkeerde
voorstelling moet uen nu toch 'ns ein
delijk loslaten. A!# 't zóó feitelijk was,
zouden wij dat, natuurlijk, ook erkennen.
Maar in Nederland is geen Protestant
sche meerderheid, als men tenmin-
sf0«in het Protestantisme meer dan
een kleurloos beginsel ziet"!
FRANKRIJK.
GEEN REVOLUTIE IN MONACO.
Vorst en onderdanen komen tot
overeenstemming.
Uit Monaco komt bericht dat de drei
gende „revolutie" daar bezworen is. De
vorst heeft zich bereid getoond met de
aigetreden leden van zijmNationalen Raad
een bespreking te houden.
De gewezen afgevaardigden legden hem
een lijst van hun piscben voor en daarop
heeft de vorst plechtig beloofd dat de
gemeenteraadsverkiezingen vóór 1 Juni
gehouden zouden worden en dat daarna,
op de gebruikelijke wijze, ook een nieuwe
Nationale Raad gekozen zou worden.
Voorts kwam men overeen dat er geen
conferentie van Fransche rechtsgeleerden,
waarin de vorst vertegenwoordigers van
Monaco zou benoemen, bijeen zou komen
om wijzigingen in de grondwet uit te
werken. Daarbij zal het denkbeeld over
wogen worden, om een commissie van
hooge ambtenaren en vertegenwoordigers
van het volk in te stellen, die den vorst
in moeilijke tijden ter zijde zal staan.
Wat de klacht betreft, dat het Casino
in gebreke was gebleven de voorziening
van het vorstendom met gas, water en
electriciteit naar beüooren te regelen, is
besloten dat vertegenwoordigers van de
gekozen lichamen, in samenwerking met
den vorst en de administratie van het
Casino, zullen overwegen welke hervormin
gen in het tegenwoordige stelsel aange
bracht kunnen worden.
Aan het einde van de bijeenkomst heb
ben do vroegere leden van den Nationalen
Raad hun trouw aan den vorst en aan
de leden van zijn familie betuigd.
OOSTENRIJK.
HET KABINET TREEDT AF.
Seipel beschouwt zich als een
hinderpaal.
Voor de jnt wikkeling
der republiek.
Bondskanselier dr. Seipel heeft gisteren
middag bij den bonds-president het ont
slag van het kabinet ingediend.
De bondspresident aanvaardde het ont
slag en belastte het kabinet voorloopig
met de behandeling der loopende zaken.
Een verklaring van dr Seipel.
Aan de indiening van het obtslag ging
een minieterr. ac'' 'uV af, waarin Seipel
een verklaring aflegde betreffende den
toestand der republiek. Hij zeide, dat
deze zich den laatsten tijd in gunstigen
zin had gewijzigd en dat het staatsleven
zich op den weg naar een normale ont
wikkeling bevond. Er kon thans een be
langrijke stap vooruit worden gedaan,
waarbij hij o.a. dacht aan de bevordering
van den woningbouw, aan een regeling
van quaesties op het gebied van den wo-
ninghuur, de hervorming der justitie en
de bevoegdheden der politie. Daar men
evenwel zijn persoon beschouwde als een
hinderpaal tegen deze ontwikkeling, nam
hij ontslag.
Op voorstel van vice-kanselier Hartleb
besloot de ministerraad tot het aftreden
der geheele regeering daar de door Seipel
opgegeven redenen voor zijn ontslag in
gelijke mate alle leden der regeering
betroffen.
Aanvallen op zijn persoon
als priester.
Omtrent het aftreden van bondskanse
lier dr. Seipel verklaarde de voorzitter
van de Weensche afdeeling der Christe-
lijk-sociale partij Kunschak gisterenavond
in een vergadering, d»4, Feipel's besluit
moet worden toegesumeven aan zuiver
particuliere overwegingen. Daar men er
aanstoot aan had genomen, dat hij gees
telijke is, heeft hij thans onherroepelijk
besloten, de regeeringszaken aan een an
der over te dragen; bij kan zich er dan
van vergewissen, of hoé condor hem beter
gaat.
Ook in de kringen -r«n den Landbouw
wordt verklaard, dat dr. Seipel wegens
de voortdurende aanvallen op zijn per
soon als priester is afgetreden.
LITAUEN.
Massa-arrestaties te Kowno.
Volgens uit Kowno ontvangen berichten
heeft de politie vrijwel alle leidende leden
der Litausche sociaal-democratische partii
gearresteerd. Naar door de politie ter zake
wordt medegedeeld, betrof het het slniten
van een geheime bijeenkomst in de redae-
tiebureaux van het blad „Sozialdemokra-
tats". Het gebouw werd door de politiebe
ambten omsingeld, die alle aanwezige en
aankomende personen, in het geheel meer
dan 100, jn hechtenis nam.
Voorts is een huiszoeking verricht in het
gebouw van den bond van vakvereenigin-
gen te Kowno, waarbij eveneens een aan
tal attestaties plaats vond, tervpijl diverse
documenten in beslag werden genomen.
CHINA.
DE NIEUWE BURGEROORLOG.
Hahkau beschoten.
Geen groote schade
aangericht.
Bank te Canton bestormd door
communisten.
De stad Hankau is gisternacht door Chi-
neesche kanonneerbooten gebombardeerd;
ondanks het feit, dat de beschieting een
half uur duurde, werd geen noemenswaar
dige schade aangericht. De commandant
der Hankau-troepen is per vliegtuig de stad
ontvlucht, vermoedelijk naar de provincie
Sjantoeng.
In den Jangtse, beneden Hankau, zou
den mijnen zijn gelegd om te voorkomen,
dat de kanonneerboten uit Nanking de
stad naderen.
Het gedeelte van het Woehanleger, dat
uit Hoepeh-soldaten bestaat, zou bereid
zijn naar Nanking over te loopen. De val
van Woehan wordt nog vóór liet einde van
deze week verwacht en Nanking schijnt
hiervan vast overtuigd te zijn. Reeds zijn
besprekingen gevoerd over de benoeming
van nieuwe provinciale commissies voor
Hoepeh en Hoenan. Een vertegenwoordiger
van het ministerie van Financiën heeft op
dracht gekregen naar Hankau te gaan, om
het beheer over alle financieels departe
menten op zich tc nemen. In Hankau
schijnt de toestand zeer kalm te zijn.
Algemeen woi-dt verwacht, dat de
Kwangsi-troepen zich zonder verzet zullen
terugtrekken en vele Chineezen te Sjang
hai meenen, dat Feng Joe-sjiang gereed
staat Hankau binnen te -trekken.' Tot dus
ver schijnt hij echter geen troepenafdeelin-
gen naar het Zuiden te hebben gezonden.
Toen de Kwangsi-partij bemerkte, dat zij
noch door Feng Joe-sjiang, noch door
Kwantoeng werd geholpen, schijnt zij be
sloten te hebben zich naar haar eigen
provincie terug te trekken en het is waar
schijnlijk als gevolg daarvan, dat er van
ernstige gevechten geen sprake" isin do
berichten van het front wordt ook geen
melding gemaakt van dooden of gewon
den.
In Canton hebben gisteren communisti
sche benden getracht de staatsbank .te be
stormen do waoht bood echter weer
stand en heeft 26 communisten doodge
schoten.
Moekden verklaart zich
voor Nanking.
Een voor de regeering te Nanking ver
heugend feit is, dat Moekden zich ten
gunste van Nankings politiek tegenover
Woehan heeft uitgesproken.
In de verklaring van Moekden wordt
de burgeroorlog, zoo spoedig uitgebroken
nadat het land onder centraal bewind is
gebracht, afgekeurd en de blaam hierover
geworpen op de regeering te Woehan.
Moekden is van meening, dat Nanking
zeer edelmoedig is geweest in de pogin
gen om vijandelijkheden te vermijden,
doch nu de strijd eenmaal is uitgebroken
dient die volgens Moekden zoo spoedig
mogelijk ten einde gebracht te worden,
wat alleen kan geschieden al6 alle partijen
de centrale regeering steunen.
Groote buit der Nanking-
troepen.
Door het hoofdkwartier van Tsjang Kai-
sjek te Kioekiang wordt medegedeeld, dat
de nationalisten gisteren 5000 man van de
Hankau-groep hebben gevangen genomen
en er in zijn geslaagd 4000 geweren en 21
kanonnen buit te maken na de gevechten
te Hwangtsjau.
MEXICO.
DE OPSTANDIGE BEWEGING.
Alweer een „beslissende" nederlaag.
De opstandige troepen, die zich na den
slag bij Jiminez op la Reforma hebben te
ruggetrokken, zijn (aldus wordt uit New
York gemeld) aldaar door het uit 12.000
man bestaande leger van generaal Alma-
zan beslissend verslagen en volkomen uit
een gejaagd. 500 opstandelingen werden
gevangen genomen en velen gedood of
zwaar gewond. De rest der opstandige
troepen is op de vlucht gegaan. Een po
ging om de stad Nacó in den staat Sonora
in te nemen werd door Mexicaansche mi-
trailleurafdeelingen verijdeld. Algemeen
wordt aangenomen, dat na de verplette
rende slag bij Jiminez en onder de omstan
digheden, waarin de rest van het leger der
opstandelingen verkeert de revolutie in
Mexico definitief is neergeslagen.
BENOEMINGEN.
In bet Aartsbisdom.
Z. D. H. de Aartsbisschop van Utrecht
heeft benoemd tot pastoor te Etten bij
Terborg den weleerw. heer Ch. Th. J.
Kars; tot pastoor te Hui$sen (O. L. Vr.)
den weleerw. heer B. Braakhuis en tot
pastoor te Loenen (Veluwe) den weleerw.
heer W. Th. Smulders.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND»
Het kabinet van mgr. Seipel in Oosten
rijk treedt af.
Uit Mexico wordt weer gemeld, dat de
revolutie thans definitief neergeslagen is
De Australië-vliegers zijn nog steeds
zoek. (Luchtv., 2e blad).
BINNENLAND.
Te Delft is gisteravond plotseling over
leden de zeereerw. Pater Ph. van Kessel
O.F.M., pastoor aldaar. (Kerkn., 1ste blad).
De Deputaten-vergadering der A. R.-
Partij. (1ste blad).
De Jaarvergadering der Chr. Hist. Unie.
(lsto blad).
LEIDEN.
Oproep voor een vergadering ter op
richting van een algemeene R. K. Propa-
gandaclub. (2de blad).
PATER PH. VAN KESSEL 0. F. M. t
Met ontroering zullen ook vele Katho
lieken in Leiden vernemen, dat gisteren
plotseling is overleden de zeereerw. pater
Philibertus H. A. van Kessel, pastoor der
parochie van den li. Joseph to Delft.
Van Februari 1 *94 tot Maart 1905 is pa
ter van Kessel kapelaan geweest in de
Hartebrug-parochie. En bij allen, dio hem
hebben gekend, leeft nog de herinnering
aan den ijvervollen priester, den wijzen
en toegewijden raadsman. Pater van Kes
sel was een man van daden, steeds
rechtaf en toch ook met beleid op zijn
doel afgaande. Als hij na kalm beraad in
zag, dat en hoe iets tot stand moest ko
men, dan deed hij 't, dan kwam 't er ook.
Daarover kan Katholiek Leiden getui
gen, waar hij do Volksbondafdeeling heeft
opgericht met eigen gebouw. Van den
Volksbond was hij de eerste geest, advi
seur; aan den Volksbond had hij gegeven
zijn hart, dat, soms onder een schijn van
stijve koelheid, zoo veel echt priesterlijke
en echt hartelijke liofdc omvatte. Vele
parochianen van do Hartebrug en vele
oudere leden van den Volksbond zullen
zich die liefde met dankbare waardeering
herinneren.
In Delft heeft pastoor v. Kessel zeer
veel weten tot stand te brengen voor zijn
parochie, voor heel katholiek Delft. Be
geesterend ijveraar voor zuiver-godsclien-
stige vereenigingen, met name voor dc.
Derde Orde, gaf hij zijn krachten ook met
onafgebroken toewijding aan het katholiek
organisatieleven in de maatschappij, spe
ciaal aan dat der jeugd. Dc Kerk van
den H. Joseph tc Delft staat daar als een
getuigenis van zijn liefde voor dc schoon
heid van Gods Huis!
Het eterven van dezen priester is ge
heel onverwachts gekomen.
Tegen kwart voor tien gisteravond
vond men den pastoor bewusteloos op zijn
kamer. In allerijl werd hem nog hef H.
